Kino autorskie od początku swojego istnienia wykazywało duże zainteresowanie problematyką śmierci i na ogół traktowało ją tradycyjnie jako temat ważny i poważny, którego nie sposób uniknąć w refleksji nad życiem człowieka i kondycją tworzonej przez niego sztuki. Artyści filmowi stworzyli wiele oryginalnych, nacechowanych subiektywnymi przekonaniami i odczuciami poetyk i stylistyk ekranowych poświęconych tzw. sytuacjom granicznym, sygnalizującym i symbolizującym kres egzystencji, pojmowanej jako szczególny, tylko właściwy człowiekowi sposób istnienia. Każdy mistrz X muzy wniósł w XX wieku, zwłaszcza do lat sześćdziesiątych, w okresie poprzedzającym postmodernizm, swój wkład do światowej tanatologii, o czym świadczy lektura najważniejszych zarysów dziejów sztuki ekranowej.
jest pokłosiem zorganizowanej w maju 2011 roku w Katowicach międzynarodowej konferencji poświęconej językowi i literaturze Serbołużyczan. Spotkanie badaczy i miłośników piśmiennictwa małego zachodniosłowiańskiego narodu, z którym od stuleci łączyły nas więzy przyjaźni, uświadomiło obecnym, iż znajomość jego kultury, historii i teraźniejszości jest w Polsce znikoma. Towarzysząca spotkaniu żywa dyskusja stała się impulsem do opracowania publikacji, której celem jest zaprezentowanie najnowszego stanu badań nad językiem i literaturą serbołużycką w polskich i niemieckich ośrodkach naukowych.
Zaproponowany układ treści pozwala poznać najnowsze kierunki rozwoju sorabistyki w Polsce i na Łużycach, jak też zwrócić uwagę na kręgi tematyczne będące przedmiotem zainteresowania i dociekań wybitnych badaczy przedmiotu, np. Jadwigi Zieniukowej z Warszawy, Tadeusza Lewaszkiewicza z Poznania, Tomasza Derlatki z Lipska czy Dietricha Scholze-Šołty z Budziszyna, a także grona ich wychowanków i uczniów, młodych pracowników naukowych. Obok artykułów poświęconych wybranym aspektom i zjawiskom języka i literatury serbołużyckiej zamieściliśmy w książce przyczynki dokumentujące działalność sorabistyczną śląskich slawistów, literatów, tłumaczy i przyjaciół Łużyc, a także artykuły o problematyce historycznej. W Katowicach, mieście, które począwszy od połowy lat 30., kończąc na latach 80. XX wieku, pielęgnowało pamięć o wybitnych twórcach kultury Serbołużyczan, organizując wystawy, spotkania i imprezy z udziałem łużyckich pisarzy, grafików i aktorów; w ostatnich latach zabrakło ludzi otwartych na kontakty z Łużycami i zdolnych do kontynuowania trudu poprzedników.
Książkę zamyka wywiad ze znakomitym współczesnym pisarzem łużyckim, przyjacielem Polaków, znanym w Polsce z przekładów wierszy Benediktem Dyrlichem oraz głos niemieckich badaczy, sygnalizujący problemy związane z różnym statusem prawnym mniejszości narodowych i etnicznych.
„Nie ma się wątpliwości, że książka Marii Fiderkiewicz jest dziełem fundamentalnym dla zrozumienia nie tylko fenomenu Sówki, ale całego śląskiego mikroświata śląskich górników, którzy w ezoteryzmie i symbolice synkretycznych światopoglądów widzieli szansę na zbawienie, ale także na udanie się w inne realia tajemnicy bytu, będącego zawsze wyborem moralnym”.
Ze wstępu prof. zw. dra hab. Wojciecha Józefa Burszty
Maria Barbara Fiderkiewicz – antropolog kultury, muzealnik, eseistka i poetka. Absolwentka studiów kulturoznawczych na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach oraz podyplomowych z zakresu etnologii na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Współorganizatorka restytuowanego Muzeum Śląskiego w Katowicach (1995–2007), kreatorka działu sztuki pogranicza w tym muzeum oraz założycielka autorskich galerii sztuki, m.in. „P”, „Se-Ma-for”, Galerii Sztuki na Pograniczu w Mysłowickim Centrum Kultury, Galerii Sztuki Pogranicza w Muzeum Śląskim w Katowicach. Współzałożycielka interdyscyplinarnej Grupy Sztuki Ekspresyjnej w Katowicach (1985 r. - debiut poetycki). Propagatorka sztuki tzw. innej, outsider art i art brut. Autorka oraz kuratorka ponad stu wystaw sztuki w kraju oraz w Europie (Warszawa, Gdańsk, Kraków, Jever, Monachium, Sztokholm) m.in.: Erwina Sówki, Piotra Stożka, Michała Litkiwa, Tomasza Sętowskiego, Jerzego Przybyły, Andrzeja Urbanowicza. Autorka wielu opracowań naukowych i popularnonaukowych, esejów i artykułów z zakresu kultury i sztuki wizualnej oraz książek (Śląscy pariasi pędzla i dłuta, 1994; Biogramy śląskich plastyków sztuki pogranicza, 2005; Kicz w kulturze, 2006; Sztuka pogranicza. Między etnosztuką a sztuką akademicką, 2007). Popularyzatorka kultury, założycielka Klubu Śląskich Artystów Amatorów w Mysłowickim Centrum Kultury.
Spis treści
Kilka, w zasadzie zbędnych, uwag wstępnych
Preludium
Odsłona I. Śladami szyfru
Mapa znaczeń
Od regionalnych korzeni do kultury popularnej
Odsłona II. Przesłania i treści
Kontekst sztuki ponowoczesnej
Realizm magiczny, czyli Ananda na Nikiszu
Odsłona III. Skąd przybywasz, dokąd zmierzasz, artysto?
Śląski mikro- i makrokosmos
Nikiszowiec jako tekst kultury i centrum świata
Hałda – na granicy dwóch światów
Od okultyzmu do Hare Kriszna
Odsłona IV. Więcej niż pacierz
Hare Kriszna – to Ja!
Barbara i Ona
Manu – ojciec z dziećmi w Kosmosie
Odsłona V. Boska moc kobiecości
Odsłona VI. Model wszechświata w twórczości Erwina Sówki
Finał
Literatura
Streszczenie
W książce Czytelnik znajdzie odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób na podstawie analizy materiału biologicznego można określić przyczyny zatrucia po spożyciu grzybów oraz podjąć właściwy sposób leczenia. Książka jest barwnym atlasem grzybów trujących wraz z zarodnikami, będących najczęstszą przyczyną zatruć oraz podobnych do nich grzybów jadalnych. Zawiera tok postępowania analitycznego, a także krótki zarys objawów klinicznych zatruć najbardziej trującymi gatunkami grzybów, może więc stanowić doskonałe repetytorium wiedzy z grzyboznawstwa dla lekarzy pierwszego kontaktu, lekarzy rodzinnych i wszystkich zajmujących się osobami zatrutymi. Uwzględnia potrzeby analityków laboratoriów wykonujących analizy, pracowników stacji sanitarno-epidemiologicznych i studentów analityki medycznej. W książce Czytelnik znajdzie odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób na podstawie analizy materiału biologicznego można określić przyczyny zatrucia po spożyciu grzybów oraz podjąć właściwy sposób leczenia. Książka jest barwnym atlasem grzybów trujących wraz z zarodnikami, będących najczęstszą przyczyną zatruć oraz podobnych do nich grzybów jadalnych. Zawiera tok postępowania analitycznego, a także krótki zarys objawów klinicznych zatruć najbardziej trującymi gatunkami grzybów, może więc stanowić doskonałe repetytorium wiedzy z grzyboznawstwa dla lekarzy pierwszego kontaktu, lekarzy rodzinnych i wszystkich zajmujących się osobami zatrutymi. Uwzględnia potrzeby analityków laboratoriów wykonujących analizy, pracowników stacji sanitarno-epidemiologicznych i studentów analityki medycznej.
W książce zaprezentowano koncepcję wymiany informacji, czyli komunikacji między gałęzią turystyczną (podmiotami gospodarczymi, regionami) a rynkiem turystycznym i otoczeniem. Autorzy przedstawili najlepsze narzędzia i metody komunikacji dla tej specyficznej gałęzi gospodarczej. Książka przeznaczona jest dla studentów wszystkich kierunków studiów związanych z turystyką, pracowników administracji państwowej i samorządowej zajmujących się turystyką, właścicieli, menadżerów i pracowników podmiotów gospodarczych gałęzi turystycznej, pracowników i działaczy organizacji turystycznych.
Ze wstępu
Książka powstała w wyniku połączenia nowoczesnej wiedzy w zakresie pielęgniarstwa w ginekologii z doświadczeniem wynikającym z praktyki i obserwacji dydaktycznej. Układ i treść zostały dostosowane do nowo opracowanego programu nauczania w systemie szkolenia na poziomie studiów zawodowych pierwszego stopnia.
W monografii ujęto ogólne zasady obowiązujące w planowaniu i realizacji opieki pielęgniarskiej metodą procesu pielęgnowania.
Zagadnienia podjęte w publikacji należy traktować jako propozycję rozwiązań modelowych. Praca ma charakter otwarty, a informacje w niej zawarte mogą stanowić podstawę do dalszej pracy naukowo-dydaktycznej. Opracowując poszczególne tematy, autorzy starali się uwzględnić wszystkie zadania i funkcje położnej w procesie pielęgnowania w ginekologii.
Publikacja może posłużyć jako narzędzie w nauczaniu studentów, jak również jako uzupełnienie wiedzy osób już praktykujących w zawodzie. (...) W przejrzysty sposób przedstawiono zasady postępowania w codziennej praktyce położnej.
Książka wypełnia lukę pomiędzy piśmiennictwem omawiającym aktualny stan badań a dostępnymi publikacjami dla praktyków.
Dr n. med. Bogumiła Kiełbratowska
„Teatr był zawsze ważną częścią życia społecznego i politycznego Polski w XX wieku. Tak było w okresie międzywojennym, tak też po II wojnie światowej. Teatr polski, w tym krakowski, po roku 1945 towarzyszył ważnym wydarzeniom oraz poczynaniom nowej władzy. Był zwierciadłem, w którym odbijała się niełatwa rzeczywistość. Ukazywał zachowania społeczne i temperaturę działań władzy, oczekiwania i nadzieje obywateli, stan akceptacji i jej braku. Był wreszcie wentylem bezpieczeństwa, pozwalającym obywatelom zachować w ciężkich okresach, m.in. stalinizmu, tożsamość narodową i własne poglądy. Ale był też obrazem serwilizmu części społeczeństwa i jego postaw konsumpcyjnych. Jakie więc było jego oblicze? O tym właśnie jest ta książka.”
Marian Toporek
Oddawany do rąk Czytelników drugi numer nowej serii „Zarania Śląskiego” zawiera artykuły najwybitniejszych znawców historii Kościoła katolickiego w Polsce w XX wieku. Zmierzyli się oni z nadal bardzo trudnymi tematami związanymi z działalnością polityczną ks. Prymasa Augusta Hlonda, w tym m.in. z jego wizją Państwa Polskiego i rolą w nim Kościoła katolickiego, oceną pozycji Prymasa w odrodzonej Polsce, stosunku do problemu żydowskiego, zaangażowaniem w starania Polski o ustalenie granicy zachodniej Rzeczypospolitej po II wojnie światowej. Tom zawiera także porównanie w godzinie próby Prymasa Hlonda do innych przywódców Kościoła katolickiego w Europie Środkowo-Wschodniej. W tym numerze kontynuujemy druk wykazu książek z wszystkich dyscyplin naukowych, ale poświęconych wyłącznie Śląskowi. Tym razem bibliografia obejmuje rok 2013.
Na tytułowy „Śląski witraż” składają się teksty, przedstawione w porządku chronologicznym, będące swego rodzaju reakcją etnologa na istotne problemy, zjawiska i procesy zachodzące w górnośląskiej grupie regionalnej; ze smutkiem dodam, że darzone znikomą uwagą śląskich przedstawicieli tej dyscypliny. Z wdzięcznością przyjmuję zatem fakt prymarnego zainteresowania tą problematyką ze strony periodyku „Etnografia Polska”, a także „Kontekstów. Polskiej Sztuki Ludowej” i obecnej inicjatywy wydawnictwa „Śląsk”.
Marian Gerlich
Akcja książki zaczyna się w ostatnich dniach sierpnia 1939 roku, a kończy 4 września. Jej głównym tematem jest obrona Katowic przez powstańców i harcerzy przed wkraczającymi wojskami niemieckimi, a także przed bardzo aktywnym tutaj Freikorpsem. Jest 23 sierpnia 1939 roku i śląscy harcerze właśnie powrócili z letniego obozu w Koniakowie do miasta, przez które przechodzi pierwsza fala paniki. Wkrótce wraz z powstańcami podejmą decyzję o stawieniu czoła niemieckiej agresji…
Wieża spadochronowa jest najwybitniejszym osiągnięciem literackim Kazimierza Gołby. To opowieść o harcerskiej i powstańczej obronie Katowic we wrześniu 1939 roku, wydana po raz pierwszy w Poznaniu w 1947 roku. Geneza książki wiąże się z sytuacją zaistniałą na Śląsku w latach powojennych, gdy atakowano Ślązaków za kolaborację i entuzjastyczne witanie niemieckich wojsk. Ataki te pisarz odczuwał boleśnie i to wpłynęło na decyzję podjęcia tematu obrony Katowic, pojętej w kategoriach pisarskiego obowiązku.
Wśród tematów omówionych w książce znalazły się: problemy bezpieczeństwa w społeczności lokalnej, wybrane zjawiska patologii społecznej, ograniczanie wybranych naruszeń prawa przez organy ścigania i wymiar sprawiedliwości, administracja publiczna w ograniczaniu zagrożeń dla bezpieczeństwa społecznego, działania administracji w zakresie ograniczania wybranych zjawisk patologii społecznej.
Używając historycznych przykładów architektury, urbanistyki i kształtowania krajobrazu, Projektowanie architektury w ujęciu analitycznym pozwala studentom i profesjonalistom na rozpoznanie czynników, które wpływają na decyzje projektantów, a także pokazuje ich związek ze skończonym projektem.
Książka składa się z sześciu rozdziałów, poświęconych zagadnieniom: porządku i kompozycji, funkcjonalności, strukturze, typologii, kontekstowi i technikom analizy. Autorzy wprowadzają analityczny rysunek jako sprawdzony przez czas środek uzyskiwania wglądu w procesy projektowania, prezentując łącznie ponad 100 takich rysunków.
„Praca Justyny Kijonki porusza niezwykle ważny poznawczo i doniosły politycznie, społecznie i kulturowo problem, jakim jest tożsamość współczesnych Górnoślązaków. Stanowi nowatorską i interesującą próbę ukazania historycznych i współczesnych uwarunkowań wpływających na tożsamość Górnoślązaków. W polskiej literaturze socjologicznej brak było dotychczas tego typu monografii, która oparta byłaby na tak szeroko zakrojonych badaniach socjologicznych.” (Z recenzji prof. zw. dr. hab. Andrzeja Saksona)
SPIS TREŚCI
Wstęp
1. Tożsamość jako przedmiot badań socjologicznych
Tożsamość indywidualna a tożsamość zbiorowa
Tożsamość narodowa i etniczna
Tożsamość kulturowa i regionalna
Socjologia wobec pamięci
Regionalizm a tożsamość
Koncepcja narodu jako wspólnoty wyobrażonej Benedicta Andersona
Grupa etniczna jako wspólnota wyobrażona w koncepcji Józefa Obrębskiego
Wybrane studia nad śląską tożsamością
Podsumowanie
2. Konteksty historyczno-polityczne śląskiej tożsamości
Powstania śląskie i autonomia województwa śląskiego
Z dziejów śląskiego separatyzmu
Zbiorowe losy i piętna śląskiej historii
Górnośląskie „exodusy”
Śląski regionalizm i jego główni aktorzy
Podsumowanie
3. Konteksty społeczno-obyczajowe śląskiej tożsamości
Rodzina śląska i związki rodzinno-sąsiedzkie
Renesans gwary
Kuchnia śląska, stół i śląskie biesiady
Krajobraz: identyfikacje i nostalgie
Śląsk i śląskość w mediach
Podsumowanie
4. Górnoślązacy
Spisowe kontrowersje
Motywy zadeklarowania narodowości śląskiej
Od mniejszości niemieckiej do narodowości śląskiej
Podsumowanie
5. Ślązacy Roku
Twarze i głosy Śląska
Konkurs „Po naszymu, czyli po śląsku”
Śląsk – jego miejsce w życiorysie
Gwara śląska
Wizerunek Górnego Śląska
Śląskie drogi życiowe
Śląskie zwyczaje i kuchnia
Pamiątki rodzinne i pamięć
Śląska kultura
Narodowość śląska i spis powszechny
Przyszłość Śląska
Podsumowanie
6. Rozmowy o śląskiej tożsamości
Znaczenie Śląska dla tożsamości
Być Ślązakiem – co to dziś znaczy?
Śląsk – a życie i kariera zawodowa
Gwara jako składnik tożsamości
Wizerunek Śląska i śląskie stereotypy
Pamięć rodzinna i przekaz międzypokoleniowy
Śląsk w kulturze
Dyskusja o śląskiej opcji narodowej
Dylematy przyszłości regionu
Podsumowanie
Zakończenie
Spis map (płyta CD)
Bibliografia
Opowiadania oparte na wspomnieniach z pobytów w więzieniach i aresztach w stanie wojennym. Przedstawione zdarzenia, nazwiska, odczucia są prawdziwe. Napisane w 1982 roku ze względu na swoją treść nie mogły być wydane w tym czasie w kraju. Część zapisków, która została skonfiskowana przez służbę więzienną, została odtworzona w późniejszych latach. Niektóre były wydawane w periodykach polskojęzycznych za granicą oraz w drugim obiegu. Jedno z opowiadań zostało nagrodzone w konkursie literackim ogłoszonym przez krakowski KIK w 1984 roku.
"Lubię opowieści Wojciecha Grabowskiego. Są jak piwo – smakują łyk po łyku. Niosą ze sobą radość, ale i gorycz życia w śląskiej aglomeracji. Autor flirtuje z miastem, z kobietami, ale i z czytelnikiem. Kolorowe mozaiki odnajdywane przez niego na ścianach kamienic przypominają nam o nieprzemijającym imperium, które odkrywamy w sobie, gdyż, gdy się przyjrzeć bliżej, widzimy, że jesteśmy jego cząstką. Zawsze. I czynimy to mimochodem, z przyjemnością, łyk po łyku. Lubię bardzo opowieści Wojciecha Grabowskiego".
Krystian Gałuszka
– Właśnie, nie wiem od czego by tu zacząć? Jest duża sprawa, duży kłopot.
– Panowie, to ja się oddalę, bo nie chcę zasłużyć sobie na miano wścibskiej, a to co Józef może opowiedzieć, to już i tak znam.
Przystał z pełną satysfakcją, bo jej wylewność zaczynała być męcząca.
Pan Józef zaczął więc jak gdyby od nowa.
Jest duży kłopot i zmartwienie.
Zabrzmiało to jak wyuczony tekst.
– Kilkanaście dni temu zmarł nagle, w niejasnych okolicznościach, mój kuzyn a zarazem i przyjaciel. Był człowiekiem samotnym, a ja, a my, właściwie jedyną jego rodziną… Zajmowałem się trochę jego sprawami od paru lat, to znaczy od momentu, gdy poważnie zachorował. Mam jego pełnomocnictwa, także do zajmowania się niezbędnymi sprawami i po jego śmierci. Basia wyręczała go też w niektórych sprawach, na przykład skarbowych, bo Kaziu zupełnie nie miał do tego serca. Otóż mimo znacznych niejasności w okolicznościach towarzyszących śmierci, prokuratura dopatruje się samobójstwa, a ja w taką przyczynę nie wierzę.
Fragment książki
Książka zawiera opis i przykłady ponad 100 metod pracy socjalnej i terapeutycznej z rodziną. Przedstawiono metody nie tylko tradycyjne, ale również innowacyjne, które pomagają w nawiązaniu bliskiej relacji z członkami rodziny oraz sprzyjają wykorzystywaniu, prócz zasobów instytucjonalnych, tzw. mocnych stron klientów i budzeniu w nich motywacji do zmiany. Ponadto w publikacji zamieszczono opisy przypadków, stenopisy rozmów, formularze dokumentów oraz przykłady ich zastosowania w praktyce.
Fragment wprowadzenia
O tym, jak bardzo skomplikowane jest niemiecko-polskie sąsiedztwo, także w sferze piłki nożnej, doskonale świadczy pochodzenie strzelców pierwszych bramek na mistrzostwach świata w obu reprezentacjach narodowych: pierwszego gola dla Niemiec strzelił w 1934 roku mający polskie korzenie Stanislaus Kobierski z Düsseldorfu, który podczas wojny przejściowo grał w niemieckim klubie w Warszawie. Pierwszą bramkę dla Polski z kolei strzelił w 1938 roku poznaniak Fryderyk Scherfke, obywatel mniejszości niemieckiej, który później jako żołnierz Wehrmachtu uratował z niemieckiej niewoli kilku swych polskich kolegów klubowych.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
