Pisanie książki o daoistycznej praktyce dźwiękowej uprawianej przez chińskich filozofów przypomina wędrowanie po nieznanym kraju ze strzępami mapy w ręce. Wiadomo, że gdzieś znajduje się wyjątkowe miejsce, tylko nie wiadomo dokładnie, jak tam dojść. Brakuje drogowskazów, wyblakła mapa jest bardzo zniszczona i nie ma kogo zapytać o drogę, ponieważ filozoficzna praktyka chińskich uczonych pozostaje w zasadzie praktyką martwą. Głównie dlatego, że wénrén już nie istnieją, ich kultura zanikła w pierwszej połowie XX wieku i kwestie tak subtelne jak sposób pracy z instrumentem guqín i jego dźwiękiem zniknęły wraz z nimi. Są tylko filozoficzne teksty i wątła, niepewna linia przekazu – nieliczni uczniowie uczniów.
Połączenie praktyki dźwiękowej opartej na daoistycznej koncepcji muzyki ze światem współczesnych aktywności dźwiękowych i filozofią zorientowaną na dźwięk również okazuje się wejściem na nierozpoznany teren. Tak odległe w czasie i przestrzeni kwestie mogą jednak mieć wspólny mianownik. Jest nim SŁUCHANIE – praktyka głębokiego i świadomego doświadczania dźwięku, mająca doniosłe konsekwencje poznawcze i filozoficzne. Przedstawiam zatem narrację słuchania, albowiem słuchanie, a dokładnie jego specjalny model, stanowi centralny punkt zarówno chińskiej praktyki filozoficznej, jak i neoawangardowych działań dźwiękowych oraz nowych koncepcji filozoficznych zorientowanych na dźwięk. Słuchanie jest tu metodą poznawczą, sposobem wchodzenia w interakcję ze światem, jest punktem wyjścia i punktem dojścia.
Rafał Mazur, doktor filozofii (UJ) oraz muzyk. W pracy filozoficznej prowadzi badania nad improwizacją jako modelem działania spontanicznego i kreatywnego oraz bada chiński system myślenia i poznawcze praktyki dźwiękowe. Rozwinął i uzasadnił tezę o użyteczności daoistycznych strategii działania w sytuacjach nieoczekiwanych, łącząc chińskie praktyki pracy z umysłem z improwizacją we współczesnych praktykach dźwiękowych. Obecnie pracuje nad projektem Improviser mind – meditative mind, poszukując narzędzi poznawczych właściwych dla spontanicznego improwizowania.
Od 20 lat zajmuje się swobodną/spontaniczną improwizacją w muzyce. Twórca koncepcji sound oriented improvisation, czyli spontanicznej aktywności dźwiękowej, oraz dao of improvisation – warsztatów doskonalenia zdolności improwizatorskich przy użyciu strategii działania i metod pracy z umysłem wykorzystywanych w chińskich sztukach walki.
Redaktor działu Filozofia w magazynie kulturalnym „Fragile”, autor wielu artykułów naukowych i popularnonaukowych poświęconych filozofii chińskiej, filozofii improwizacji oraz sztuce improwizowanej.
Tom Historie i narracje ukazuje, jak na naszych oczach zmienia się model opisu przeszłości. Odwrót od wielkiej historii na rzecz historii lokalnej, historii długiego trwania czy historii mniejszości, bądź w końcu historii podkreślającej wspólnotę ludzi i zwierząt zaowocował w ostatnich latach intensywną dyskusją na temat wielości sposobów pisania historii (w tym również historii literatury i kultury). Niniejszy tom jest przykładem takiej wielości. Pokazuje on równocześnie, jak badacze o odmiennych proweniencjach naukowych i różnym pochodzeniu wykraczają poza granice swoich dziedzin, dzięki czemu możliwe są transdyscyplinarne spotkania – literaturoznawców, kulturoznawców, historyków oraz przedstawicieli innych nauk społecznych i humanistycznych. Historie i narracje prezentują tworzone wspólnie przez niemieckich i polskich naukowców historie wykluczonych, historie lokalne, historie transferu wiedzy, ekohistorie oraz interpretacje narracji kontrfaktycznych.
"Publikacja oferuje nowe spojrzenie na narracje historyczne i kulturowe, i pokazuje, jak wpisać je w dyskurs postantropocentryczny".
dr hab. Magdalena Saryusz-Wolska
Renata Makarska - profesor, kieruje Zakładem Polonistyki na Wydziale Translatologii, Lingwistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Jana Gutenberga w Moguncji/Germersheim. Zajmuje się literaturą postemigracyjną, nowymi mniejszościami w Europie Środkowo-Wschodniej, dyskursem postantropocentrycznym, komiksem, fotografią, hybrydycznością literatury i przekładem.
Cenzura w Kościele
Niedawno media obiegła wieść, że kościelna hierarchia chce „zamknąć usta” ks. Tomašowi Halíkowi – jednemu z najbardziej uznanych europejskich teologów. Ostatecznie został on jedynie upomniany przez arcybiskupa Pragi. Powodem była najpewniej krytyka, jaką ks. Halík sformułował wobec prominentnego czeskiego duchownego demonizującego współczesne przemiany obyczajowe i konwencję o przeciwdziałaniu przemocy.
II Sobór Watykański stworzył przestrzeń dla swobodniejszych poszukiwań teologicznych. Wciąż jednak kościelne władze nakazują milczenie odważnym teologom i teolożkom czy wyrazistym księżom obecnym w sferze publicznej. Nawet przyjmując, iż część kar jest uzasadniona, warto dostrzec, jak zakazy te zubażają wewnątrzkościelną debatę i uderzają w poczucie wolności i godności konkretnych ludzi.
Kto jest w Polsce księdzem wyklętym? Dlaczego kobiety nie mówią w Kościele pełnym głosem? Co budzi dziś kontrowersje wśród teologów?
W Temacie Miesiąca:
Polscy księża wyklęci
Mateusz Burzyk
Cicho, coraz ciszej
Elżbieta Adamiak w rozmowie z Anną Mateją
Innego życia nie będzie?
ks. Eligiusz Piotrowski w rozmowie z Arturem Madalińskim
Teologia pod lupą
Józef Majewski
Ponadto w numerze:
Tanzania na drodze do społeczeństwa obywatelskiego Joanna Bar
Jordan B. Peterson, czyli jak zarobić na kontrrewolucji Michał Zabdyr-Jamróz
O zwierzętach jako magicznych pomocnikach w sztuce Piotra Lutyńskiego Patrycja Cembrzyńska
Stacja: Literatura – Opowiadanie Bronki Nowickiej „Ojcowy głos uspokaja. Robi się tak niski, że słyszę go tuż przy ziemi”
Józef Bremer SJ należy do wąskiego grona polskich znawców filozofii Ludwiga Wittgensteina i związanej z nią otoczki historycznej. Na szczególne uznanie zasługują jego ustalenia dotyczące kontaktów Wittgensteina z polskim uczonym Michałem Dziewickim i pobytu sławnego Austriaka w Krakowie w czasie I wojny światowej. Recenzowana monografia jest ambitną próbą kontynuowania tych historycznych badań i powiązania ich z systematycznymi dociekaniami na temat zasadniczego trzonu tzw. pierwszej filozofii Wittgensteina.
Według Autora jednym z elementów owego trzonu jest Wittgensteinowska teoria odwzorowania, wyłożona w Traktacie logiczno-filozoficznym, dla zrozumienia której ważna jest nie tylko immanentna analiza tego klasycznego tekstu filozoficznego, lecz także biografia samego Wittgensteina. W związku z tym Autor w każdym z rozdziałów monografii stara się pokazać „związek jaki zachodzi pomiędzy biografią Wittgensteina a jego zajmowaniem się filozofią, muzyką, techniką i architekturą”. […]
Książka jest oryginalną próbą pokazania wybranych wątków filozofii Ludwiga Wittgensteina na tle biograficznym, a w szczególności w kontekście jego edukacji w zakresie nauk technicznych oraz zainteresowań muzycznych i architektonicznych.
Prof. dr hab. Tadeusz Szubka
Studia Philosophiae Christianae jest kwartalnikiem filozoficznym. Publikuje oryginalne artykuły z zakresu filozofii, a także recenzje książek i sprawozdania z wydarzeń o tematyce filozoficznej.
Studia Philosophiae Christianae jest kwartalnikiem filozoficznym. Publikuje oryginalne artykuły z zakresu filozofii, a także recenzje książek i sprawozdania z wydarzeń o tematyce filozoficznej.
Studia Philosophiae Christianae jest kwartalnikiem filozoficznym. Publikuje oryginalne artykuły z zakresu filozofii, a także recenzje książek i sprawozdania z wydarzeń o tematyce filozoficznej.
Studia Philosophiae Christianae jest kwartalnikiem filozoficznym. Publikuje oryginalne artykuły z zakresu filozofii, a także recenzje książek i sprawozdania z wydarzeń o tematyce filozoficznej.
Nowe wydanie!
Prowadząc skromniejsze życie wzbogacasz swoją egzystencję. Współczesne społeczeństwo konsumpcyjne twierdzi coś innego? Nie wierz. Mieszkająca od wielu lat w Japonii Dominique Loreau przyjęła styl życia swojej przybranej ojczyzny. Jest on oparty na zasadzie "mniej znaczy więcej", stosowanej we wszystkich dziedzinach - od spraw materialnych po życie duchowe.
To nieprawda, że filozofia i metafizyka jest dla wybranych, że jest niedostępna dla nas, laików pracujących w pocie czoła na chleb codzienny. Każdy z nas może się nauczyć myślenia filozoficznego, bo filozofia opiera się na poznaniu otaczającej nas rzeczywistości, a z tym czasami jest trudno w przestrzeni wirtualnej. W XIII wieku, czyli w średniowieczu, kiedy żył św. Tomasz - genialny dominikanin - nauki nie limitował ideologiczny schemat podważający naukowość takich dociekań, których nie da się poddać zmysłowej weryfikacji.
Nie podważano więc i nie kwestionowano naukowości filozofii, ani teologii z tego tylko powodu, że ich przedmiot nie daje się bezpośrednio ująć zmysłami. Obie dziedziny uważano za nauki mające swój przedmiot, materialny i formalny, swoje metody i swoje cele. Celem podstawowym wszelkiej nauki było poznanie prawdy o jej przedmiocie. Choć więc i filozofia, i teologia były naukami, to różnił je przedmiot i metody. Tomasz uprawiał zarówno filozofię, jak i teologię, ale miał świadomość ich odrębności i autonomii, i strzegł się pomieszania obu dziedzin, redukcji jednej do drugiej.
Dzięki tej książce poznamy Tomasza przede wszystkim jako filozofa, twórczego, wręcz rewolucyjnego kontynuatora filozoficznych dociekań Arystotelesa, jego arabskich i chrześcijańskich komentatorów. Poznamy go jako badacza poszukującego odpowiedzi na pytania o byt, o to, dzięki czemu on jest i czym jest, poznamy go jako badacza struktury bytu. Tomasz pojawi się tu jako genialny odkrywca w bycie pryncypium istnienia, a więc jako ten, który uprawia metafizykę bytu realnego. Dzięki tej książce poznamy więc, a być może opanujemy, podstawy tej metafizyki, nauczymy się filozoficznego myślenia. Poznamy też podstawy antropologii filozoficznej, czyli nauki owocującej wiedzą o człowieku jako specjalnym „rodzaju” bytu, oraz etyki, która stara się ustalić pryncypia ludzkiego działania. Autor przypomina nam także i przybliża zagadnienie cnót, sprawności, których praktykowanie czyni nas szczęśliwymi, a w końcu błogosławionymi, ukazuje też tomistyczną wizję człowieka we wspólnocie rodziny, narodu, wreszcie wspólnocie politycznej.
Heinricha Heinego tłumaczono w Polsce chętnie i często, ale zazwyczaj przede wszystkim jako poetę romantycznego. Heine jako myśliciel, choć na filozofię niemiecką wywarł wpływ znaczący i długotrwały, był nad Wisłą długo ignorowany. Zapewne dlatego, że w tej roli sytuował się raczej w niezbyt u nas popularnej sceptycznej tradycji oświecenia, którego pojęcie, zdaniem Theodora W. Adorno, przechował w stanie nierozwodnionym. To jednak nie było oświecenie pierwotne, samo w sobie skłonne do pewnego dogmatyzmu, lecz raczej jak je nazywa Peter Brger drugie oświecenie: oświecenie, które potrafi zdobyć się na rewizję własnych aksjomatów, dostrzegające złożoność świata i jego dialektyczny charakter. To dlatego Heine, choć diagnozuje w myśli niemieckiej śmierć chrześcijaństwa, a spinozyzm ogłasza ukrytą religią Niemiec, będzie kpił zarazem z fanatycznych i nieprzejednanych mnichów ateizmu.Autor Szkoły romantycznej to przy tym także mistrz eseju filozoficznego i krytycznoliterackiego. A choć współcześni mu zawodowi myśliciele nierzadko go lekceważyli, to jego analizy i diagnozy zdumiewająco dobrze przetrwały próbę czasu. I trudno bez ich znajomości zrozumieć także Niemcy dzisiejsze.
Przedstawiona praca to zbiór ciekawych naukowych artykułów dotyczących bogatej problematyki obrazu. Z dużym uznaniem trzeba odnotować oryginalny i niezwykle trafny zamysł zestawienia ze sobą wielu opracowań analizujących obrazowanie rzeczywistości z perspektywy kilku modalności zmysłowych, a tym samym obejmujących różne rodzaje sztuki, jak: malarstwo, literatura, muzyka czy film. Przedstawione prace wzajemnie się dopełniają, tworząc jedną bardzo ciekawą, pouczającą i inspirującą całość. Pokazują one, jak trudno jest zrozumieć obraz wizualny bez muzycznego, filmowego czy werbalnego.
Z recenzji dr. hab. Mirosława Harciarka, prof. GWSH w Katowicach
Monografia {…] ma charakter interdyscyplinarny i stanowi szeroko zakrojony projekt poświęcony analizie roli i funkcjom, jakie pełnią obrazy w kulturze, a także analizie struktury samego poznania opartego na obrazach. […] Autorom i redaktorom należy się uznanie za podjęcie trudu przekraczania granic poszczególnych dyscyplin i otwierania w ten sposób nowych horyzontów badawczych. […] Zbiór stanowi ciekawą ofertę intelektualną, która dobrze wpisuje się we współczesne badania prowadzone nad dokonującym się w kulturze „zwrotem ikonicznym” […].
Z recenzji dr. hab. Tadeusza Szkołuta
Książka Między empatią a okrucieństwem stanowi trzeci tom serii „Zielona Historia Literatury” i wpisuje się w nowoczesny nurt badań z kręgu studiów nad zwierzętami (animal studies), próbującymi opisać między innymi związki między człowiekiem a pozostałymi istotami zamieszkującymi glob ziemski. Przedłożony Czytelnikowi tom ma charakter interdyscyplinarny – głos w dyskusji na temat zwierząt zabierają nie tylko literaturoznawcy, ale także etycy, osoby walczące o prawa zwierząt, kulturoznawcy, językoznawcy, którzy starają się „wyjść poza granicę naszego własnego gatunku”, dowodząc, iż cierpienie nie dotyczy wyłącznie ludzi. Prezentowana książka jest wewnętrznie zróżnicowana, ukazuje szerokie spektrum problemów związanych z cierpieniem istot, które ciągle bywają traktowane przedmiotowo.
Podstawowym celem prezentowanej monografii jest przedstawienie i przedyskutowanie możliwie najszerszych kontekstów konstruktywizmu. Przyjmując, iż konstruktywistyczny model kształcenia stanowi alternatywę dla edukacji o charakterze transmisyjnym, zrywając jednocześnie z dotychczasową ideologią funkcjonalistycznego społeczeństwa, wskazywaliśmy – choćby na mocy formuły zaproponowanej książki – na deliberatywny charakter zarówno samego konstruktywizmu, jak i koncepcji kształcenia zeń wyprowadzanej. W konsekwencji monografia Edukacyjne konteksty konstruktywizmu przybrała postać dwoistą – z jednej strony będąc pozycją o tematyce interdyscyplinarnej, obejmującej zagadnienia z epistemologii, filozofii nauki, pogranicza psychologii, teorii komunikacji i socjologii, a także szeroko pojmowanej pedagogiki; z drugiej zaś ogniskując ową interdyscyplinarność na problematyce edukacyjnej, gdzie poruszana tematyka tyczy się zagadnień stricte dydaktycznych.
Artykuły zawarte w kolejnym, V tomie Serii Jaspersowskiej ogniskuje zasadniczy temat książki, jakim jest problem rozumu i jego granic, rozpatrywany na tle myśli Karla Jaspersa. Jak pokazują autorzy w swych opracowaniach, temat ten poruszał już starożytnych, co widać na przykładzie drogi życiowej samego Sokratesa i określenia „słupy Heraklesa”, a poczynając od tych myślicieli był obecny przez całą tradycję filozoficzną, poprzez Kanta po Maritaina i Bultmanna. Poznajemy stanowisko niemieckiego filozofa wobec rozumu, a w jego kontekście także poglądy innych wybitnych myślicieli współczesnych, dotyczące związku wiary i rozumu, mitu i symbolu, jako różnych dróg dochodzenia do prawdy najwyższej i ich wzajemnych relacji. Autorzy rozpatrują znaczenie poznania obiektywnego i intersubiektywnego w komunikacji międzyludzkiej, rolę paradoksu i sprzeczności w myśleniu filozoficznym. W dyskusji z omawianymi przez siebie filozofami zadają pytania o możliwość spotkania i współistnienia rozumu i tego, co pozarozumowe na drodze człowieka do prawdy.
Czy o Ingardenowskiej konkretyzacji estetycznej można powiedzieć coś jeszcze, skoro tylu badaczy w minionych dekadach czyniło ją przedmiotem swojego zainteresowania? Szkopuł w tym, co przez to „coś” należałoby rozumieć. […]
„Łatka” bycia dopełnioną, rozwiniętą wersją dzieła sztuki to przecież formuła, jaką obdarza się konkretyzację estetyczną najczęściej i nikogo ona nie dziwi. Wręcz przeciwnie – tak bardzo do niej przylgnęła, że za zastanawiającą uznaje się sytuację, w której można byłoby określać ją inaczej. A przecież jak każda Ingardenowska kategoria czy koncepcja, również (zwłaszcza!) ta ma swoją bogatą przeszłość, skądś się w rozważaniach polskiego fenomenologa wzięła, nad wyraz udobitniając niezmiernie frapujące, gdyż podlegające rozmaitym inspiracyjnym wpływom, twórcze oblicze samego Ingardena.
[…] Niniejsza rozprawa jest próbą […] znaczeniowego wyzwolenia kategorii konkretyzacji estetycznej, która jednak nie tylko eliminacji wspomnianej „łatki” służy. Usiłujemy przede wszystkim dowieść, już wbrew Ingardenowi, że znaczenie kategorialne konkretyzacji estetycznej podporządkowane jest w pierwszym rzędzie jednemu: ewokowaniu jakości metafizycznych. A zatem wbrew Ingardenowi, ale i dla Ingardena, dla „ocalenia” rangi innej, bodaj najistotniejszej koncepcji na gruncie jego filozofii sztuki – koncepcji jakości metafizycznych.
Ze Wstępu
Beata Garlej (z domu Romanowska) – adiunkt w Zakładzie Teorii Literatury na Wydziale Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i jednocześnie pracownik Zakładu Aksjologii i Estetyki Literackiej tej uczelni. Autorka monografii Warstwowość dzieła literackiego w ujęciu Romana Ingardena. Koncepcja, rozwinięcie, recepcja (Kraków 2015) oraz Ingardenowskie jakości metafizyczne – między otwartością a ścisłością pojęcia (Warszawa 2016). Współredaktorka dwóch zeszytów serii naukowej „Zeszyty Zakładu Aksjologii i Estetyki Literackiej. Wydział Nauk Humanistycznych UKSW” (nr 2 z 2015 roku: Estetyka literacka – Arcydzieło – Ingarden wraz z Bernadettą Kuczerą-Chachulską; nr 3 z 2018 roku: Estetyka Romana Ingardena a praktyka interpretacyjna wespół z Bernadettą Kuczerą-Chachulską i Andrzejem Tyszczykiem). Publikowała artykuły na łamach czasopism „Studia Poetica”, „Estetyka i Krytyka”, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria”, „Studia Wschodniosłowiańskie”. Autorka licznych rozdziałów prac monograficznych. Obszary badawcze: teoria literatury, poetyka dzieła literackiego, wybrane problemy z zakresu aksjologii i estetyki literackiej. Szczególnie zainteresowana filozofią fenomenologiczną.
Czym są liczby – własnościami materii czy przymiotami ducha? Narzędziami służącymi konceptualnemu porządkowaniu świata czy intuicyjnymi kluczami do ukrytego porządku natury? Co skrywają, co objawiają, ile mogą nam pokazać? Jakie jest ich znaczenie w magii i mistyce? I jakim posługują się kodem? William Wynn Westcott – jeden z najbardziej wpływowych przedstawicieli zachodniej tradycji ezoterycznej, twórca Hermetycznego Zakonu Złotego Brzasku, opisuje w tym dziele wartość i znaczenie, jakie poszczególnym liczbom przypisywali starożytni pitagorejczycy, kabaliści, hinduiści i okultyści. Magiczna moc liczb stanowi krótkie i zwięzłe wprowadzenie w świat wiedzy o zależnościach pomiędzy liczbami a ideami. Tak jak to postrzegali antyczni filozofowie, mistycy i mędrcy. Wiedzy przekazywanej z pokolenia na pokolenie, lecz wciąż pełnej tajemnicy.
Staram się podjąć z Witkiewiczem „dialog” niepozbawiony elementów krytycznych i odniesień do współczesnego stanu badań. Traktuję więc jego propozycję filozoficzną nie jako obiekt jedynie muzealny, ale żywą myśl, z którą można i należy dziś podjąć dyskusję. Wynika to z przeświadczenia, że myślenie filozoficzne stanowi kontinuum i „rozmowa” z filozofami przeszłości może wnieść sporo do badań prowadzonych obecnie. System stworzony przez Witkiewicza nie był nigdy projektem jednorodnym, jego badania stanowiły raczej splot wątków, trudno jest wskazać jedno, dominujące zagadnienie. Jeśli jednak miałbym wymienić taki leitmotiv jego filozofii, to byłby to problem istnienia ożywionego, upsychicznionego i cielesnego bytu, jakim jesteśmy my sami, a w przekonaniu Witkiewicza również wszystkie inne byty, z których składa się materia (stąd tylko pozornie) nieożywiona. Zawężając zakres tego zagadnienia, dochodzimy do klasycznego problemu psychofizycznego w wersji jednak dość oryginalnej z racji wspominanego odrzucenia materii martwej. O ciągłym zainteresowaniu problemem stosunku ciała do umysłu świadczy tytuł ostatniej większej rozprawy filozoficznej Witkiewicza: Zagadnienie psychofizyczne. Prezentowana praca jest próbą pokazania drogi, którą przebył polski filozof, poszukując odpowiedzi na pytanie o problem psychofizyczny, aż do swoistej wersji cielesno-biologicznego panpsychizmu.
Monografia pt. Nurty etyki. Od starożytności do nowożytności jest podręcznikiem pisanym z myślą o dydaktyce. Każdy podręcznik jest jakąś autorską propozycją prezentacji stanowisk i wyeksponowania określonych problemów. Zadaniem tego opracowania jest wprowadzenie czytelnika w zagadnienia etyczne osadzone w określonych modelach filozoficznych. To pierwszy krok na drodze poznania filozoficznych podstaw etyki i dlatego jest on tak ważny. Autor starał się z powodzeniem zadanie to zrealizować, posługując się jasnym językiem i jasnym komentarzem. Z tych powodów omawiany podręcznik może się stać pouczającą lekturą dla wszystkich zainteresowanych etyką. Etyka i jej dziedzictwo są zawsze osadzone w tradycyjnie rozumianych kulturach, wzorcach postępowania, w tabelach wartości i obowiązujących normach. I to one stają się dzisiaj przedmiotem polemik, krytyki czy apologii, wymagają zatem bardzo wnikliwego przemyślenia w sferze publicznej, w czym może pomóc lektura tego podręcznika.
Dr hab. Ewa Podrez, prof. UKSW
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
