Obraz-symbol, bez względu na to, czy jest to wizerunek boga siedzącego na lotosie, napisana na ścianie sekwencja samogłosek czy pojedyncza litera, nie stanowi obrazu samego dla siebie, ale ujmowany być musi zawsze w kontekście swojego świata. Stanowią go zaś z jednej strony odniesienia do obrazowanego i symbolizowanego, czyli jego obecność w wizerunku, z drugiej właściwa relacja do odczytującego, możliwa o tyle tylko, o ile ten ostatni uznaje siebie za element owej relacji, a własne uwarunkowania ontyczne, poznawcze, własne tu i teraz, za współtworzące ją. Symbol-obraz stwarza kosmos nie przez swe istnienie, ale przez objawianie się w świecie zmysłowym i zapośredniczanie się w nim, podobnie jak obraz, który według Gadamera nie istnieje sam w sobie (nie istnieje wówczas właściwie), lecz stwarza, stanowi byt w swej istocie dopiero ujęty wraz ze swoim światem.
Wielu polskim czytelnikom znane jest nazwisko Uspieńskiego. Jednak do tej pory nie ukazały się w języku polskim nauki jego legendarnego mistrza, G.I. Gurdżijewa. Niniejsza książka jest pierwszym poważnym opracowaniem, które prezentuje filozofię Gurdżijewa, bogato czerpiąc z jego własnych tekstów, oraz nakreśla postać urodzonego pod koniec XIX wieku w Armenii autora, wydobywając ją ze mgły mitów i przeinaczeń. Jego całościowa wizja człowieka, kosmosu i ewolucji wszechświata zakorzeniona jest w tradycjach ezoterycznych wielu religii. Jednocześnie jednak pełna jest zagadek i niedomówień - podobnie jak życiorys jej twórcy, celowo zaciemniany przez niego samego. Gurdżijew, spisując swe przemyślenia, nie starał się ułatwiać czytelnikowi zadania, upraszczając styl czy precyzując koncepcje. Przeciwnie, w tekstach swych z premedytacją stosował skomplikowaną terminologię, metafory i alegorie, tak aby treść docierała tylko do wybranych. Wprowadzenie światła i porządku do tego intelektualnego gąszczu było wyzwaniem dla autora niniejszego opracowania. Popularne etykietki, takie jak filozof, guru czy myśliciel, nie w pełni opisują działalność Gurdżijewa. charakter jego pracy najlepiej oddaje chyba określenie "reformator". W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że celem jego działań było dążenie do zmiany natury ludzkiej. Nie chodziło mu o udoskonalenie charakteru człowieka, o uczynienie go bardziej kulturalnym czy tolerancyjnym, lecz o coś głębszego, bardziej istotnego - o całkowitą zmianę psychiki człowieka i jego poglądu na siebie i na świat; Gurdżijew nazywa to osiągnięciem "obiektywnego rozumu".
Czym jest historia filozofii polskiej? Odpowiedź na powyższe pytanie wydaje się prosta. Historia filozofii polskiej bada historię filozofii w Polsce. Mówimy zatem o dyscyplinie historycznej, będącej dyscypliną pomocniczą nauki podstawowej, jaką jest filozofia, albo ponieważ filozofia nie jest dyscypliną historyczną, lecz nauką spekulatywną albo analityczną mówimy o dziedzinie badań interdyscyplinarnych, łączących kompetencje historyczne i filozoficzne. Historyk filozofii polskiej nie tylko zatem bada dzieje idei, lecz także widzi te ostatnie w ich historycznym i biograficznym kontekście; jego tematem są nie tylko dzieje pojęć, lecz także historia języka ojczystego, w którym były one artykułowane; i wreszcie rzecz ostatnia, ale ważna w jego polu badawczym pojawiają się obiekty materialne: manuskrypty, kolejne wydania analizowanych tekstów i szczegółowe pomiędzy nimi relacje.Tak właśnie uprawia historię filozofii polskiej Stanisław Pieróg, któremu ten tom, złożony z prac jego uczniów i przyjaciół, jest dedykowany. W pracach Stanisława Pieroga i w jego aktywności nauczycielskiej jest jednak coś więcej, pewien znaczący naddatek, który jeśli to właśnie od Pieroga chcielibyśmy się dowiedzieć, czym jest historia filozofii polskiej sprawia, że odpowiedź na tytułowe pytanie przestaje być oczywista. Historia filozofii polskiej może być bowiem filozofią albo, mówiąc ostrożniej, pytanie, czym jest historia filozofii polskiej, może być pytaniem filozoficznym. Sposób, w jaki ją uprawiamy (a przynajmniej sposób, w jaki uprawia ją Stanisław Pieróg), zakłada już bowiem pewne filozoficzne rozstrzygnięcia (ze Wstępu Wawrzyńca Rymkiewicza).
Czy uważacie dzikich za nieokrzesanych gburów żyjących w szałasach ze swoimi samicami i paroma zwierzętami, wystawionych nieustannie na surowość klimatu, znających tylko ziemię, która ich karmi, rynek, dokąd udają się czasami, aby kupić proste ubrania; za istoty mówiące gwarą, której nie rozumieją ludzie z miasta, mające mało idei, a w konsekwencji mało wrażeń; za tych, którzy podporządkowani są, nie wiedząc dlaczego, ludziom ubranym w pióra, którym przynoszą co roku połowę tego, co zdobędą za cenę potu czoła; za zbierających się w pewne dni w budynku przypominającym stodołę, aby celebrować obrzędy, których nie pojmują, a słuchają kogoś inaczej ubranego od nich, którego nie rozumieją; za tych, którzy czasami opuszczają swoje chatki, słyszą bicie w bęben i wyruszają na wyprawę w daleki świat, by zabijać swych bliźnich za czwartą część tego, co mogliby uzyskać, pracując na miejscu? Takich dzikusów mamy w całej Europie. ""
Filozofia, dialektyka, rzeczywistość, po raz pierwszy wydana w 1982 roku przez Państwowy Instytut Wydawniczy, jest prezentacją projektu filozoficznego Marka J. Siemka z lat siedemdziesiątych. Składa się z dziesięciu niezależnych artykułów poświęconych istotnym zagadnieniom filozofii XX wieku. Stawiając się w roli przewodnika, Siemek odtwarza całościowy horyzont myśli współczesnej w jej zmaganiach z własną przeszłością. Za pomocą narzędzi pojęciowych hermeneutyki, strukturalizmu, marksizmu i Hegla zarysowuje własne stanowisko, które określał wówczas mianem historycznej ontologii sensu.
******
Works. Philosophy, Dialectics, Reality
Filozofia, dialektyka, rzeczywistość [Philosophy, Dialectics, Reality] published for the first time in 1982 by Państwowy Instytut Wydawniczy is a presentation of Marek J. Siemek’s philosophical project from the 1970s. The book consists of ten independent articles devoted to important issues of the 20th-century philosophy. Siemek assumes the role of a guide and recreates the comprehensive horizon of contemporary thought struggling with its own past. By means of the conceptual tools of hermeneutics, structuralism, Marxism and Hegel, he outlines his approach, which he defined then as the historical ontology of sense.
Autor bada kluczowe koncepcje i logikę "Poetyki", a następnie tłumaczy spostrzeżenia Arystotelesa i odnosi je do współczesnego teatru, filmu, telewizji i multimediów. Książka przedstawia niepowtarzalny zasób wiedzy dla każdego, kto chciałby poznać sekret skutecznego opowiadania historii, zarówno w przeszłości, jak i w dzisiejszej, wartej miliardy dolarów, branży rozrywkowej.
W jaki sposób zasady sformułowane ponad 2000 lat temu przydadzą się dzisiejszym autorom nie tylko scenariuszy, sztuk, książek, ale także gier komputerowych i wszelkich innych form opowiadania? Lektura tej książki pozwala przekonać się, że ich znajomość może nie tylko usprawnić ich pracę, ale wręcz stanowić klucz do sukcesu.
Analiza obejmuje przykłady:
- hollywoodzkich hitów
- seriali telewizyjnych
- bestsellerowych powieści
- klasyki literatury
- gier wideo i multimediów
Przez stulecia "Poetykę" Arystotelesa otaczał nimb tajemnicy. Co tak naprawdę wielki filozof próbował przekazać na temat istoty sztuk dramatycznych i opowiadania historii? W tej książce autor (szef działu zakupów w fińskiej telewizji publicznej) wyjaśnia tajemnicę " właściwej dla sztuki przyjemności", która według Arystotelesa stanowi cel dramatu i jest możliwa do osiągnięcia za pomocą pewnych strategii opowiadania.
Książka Ariego Hiltunena stanowi niezbędne dla każdego autora przypomnienie, że reguły pisania opowieści są niemal odwieczne i warto studiować klasyków, aby poznać sekrety znakomitego warsztatu, gwarantującego sukces zarówno w przeszłości, jaki dzisiaj.
Praca zbiorowa OBCY/INNY – propozycje aplikacji pojęciowych bardzo mi się podoba. Niewątpliwym walorem tomu jest jego aktualność, porusza bowiem tematykę ważną nie tylko dla językoznawców, historyków czy filozofów, naukowców i badaczy w ogóle, ale także dla każdego, kto interesuje się współczesnym światem z jego skomplikowaniem, konfliktami, nierozwiązanymi i nierozwiązywalnymi, jak się czasami wydaje, dylematami. Z takim trudnym i niejednoznacznym problemem mamy do czynienia właśnie w przypadku konfrontacji tego, co swoje i tego, co obce. To fundamentalna kulturowo kwestia i szeroki obszar refleksji. Niniejsza monografia to w moim mniemaniu znakomite ujęcie zagadnienia „obcy-inny-swój” właśnie z odmiennych perspektyw, jakie narzucają różne dziedziny wiedzy. Czytając, przechodzimy od artykułu do artykułu i dostrzegamy co rusz zarówno różnice punktów widzenia, jak i wspólne obszary. Gdzie spotyka się językoznawstwo z kulturoznawstwem czy neurobiologią, literaturoznawstwo z psychologią i filozofią, a nawet matematyką. Ale przede wszystkim dostrzegamy bogactwo problematyki obcości i swojskości.
Myślę, że książka ta ma wszelkie walory, by stać się ważną pozycją na rynku wydawniczym.
Z recenzji dr. hab. Jacka Warchali, prof. Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Podążanie za myślą Autora jest zajęciem fascynującym i intelektualnie satysfakcjonującym. Przyjął on bardzo skuteczną teoretycznie metodę przemyślenia najmocniej przyciągającego uwagę czytelników i badaczy aspektu twórczości Miguela de Unamuno. Śledzi tok wywodów Unamuna, domagając się okazywania racjonalnych uzasadnień wypowiadanych przez niego tez. Nazywa ten sposób postępowania "zwykłą analizą". [...] Zastosowanie owej "zwykłej analizy" w badaniach nad myślą Unamuna czyni monografię Krzysztofa Polita dziełem wyjątkowo precyzyjnym, przejrzystym, jasnym i przekonującym, a jego samego ukazuje jako mistrza racjonalnej analizy, nieulegającego magii autorytetów oraz modnych w dzisiejszej humanistyce metod badawczych. Takiej właśnie pracy w naszych badaniach nad twórczością Unamuna brakowało.
prof. dr hab. Mieczysław Jagłowski
W pędzie ku zniszczeniu świata
Historia przyspiesza, prowadząc nas do ostatecznej katastrofy. Tylko wtedy, gdy to zrozumiemy, możemy spróbować uniknąć całkowitego zniszczenia.
Taką tezę stawia René Girard, wizjoner, jeden z największych europejskich myślicieli, dyskutując z Benoîtem Chantre’em nad niedokończonym dziełem Clausewitza O wojnie. Koniec jest bliski. Dotąd jednak byliśmy ślepi na to, co faktycznie do niego prowadzi.
Głównym tematem książki, jak ujmuje to sam Girard, jest realna możliwość końca Europy, świata Zachodu i świata jako całości. Na przyjęcie tych słów znakomicie przygotowuje szkic o. Jana Andrzeja Kłoczowskiego, pokazujący rewolucyjny charakter myśli francuskiego antropologa oraz inspirujący do dyskusji. Jak pisze autor wstępu: Może jeszcze porozmawiamy, zanim czas się skończy? Na razie warto poczytać.
To najbardziej przejmująca, najbardziej bolesna z książek Girarda.
Taka, która nie pozostawia żadnych złudzeń co do natury człowieczeństwa i kształtowanego przez nas świata. Świata opartego na naśladowczej przemocy, spętanego przez zło. Słowa Girarda, pochylonego z całą możliwą interpretacyjną – więc moralną – czujnością nad dziełem Clausewitza, są kamienne, są twarde. prof. Zbigniew Mikołejko
René Girard (1923-2015) – francuski filozof, antropolog kultury, twórca teorii mimetycznej. Napisał m.in. Sacrum i przemoc, Kozioł ofiarny, Początki kultury, Achever Clausewitz.
Książka przedstawia człowieka prowadzącego wewnętrzny dialog. Z jednej strony rozdarcie i typowo ludzkie wątpliwości, z drugiej zaś cichy głos będący głosem jego Najwyższej Jaźni – głosem Boga. Książka jest pełna ciepła i zrozumienia.
Przypomina jak wielką wartością jest życie. Daje konkretne narzędzie, jakim jest nieustanna próba zrozumienia – Kim Jestem? Kiedy zrozumiesz Kim Jesteś znikną problemy, choć niekoniecznie będą rozwiązane. Pomimo górnolotnych i poetyckich słów, książka jest pełna psychologicznych, a nawet naukowych odniesień. Porządkuje wiedzę i oczyszcza umysł z iluzji. Kwintesencją tematyki jest przedstawienie wizji miłości absolutnej. Pojawia się również wątek bliźniaczych dusz.
Książka zaopatrzona jest w liczne grafiki dające obraz ludzkich wątpliwości.
Chyba najbardziej znaczącą w sensie historyczno-filozoficznym część korespondencji Kantowskiej w ogóle stanowią listy odnoszące się do ukształtowania krytycyzmu, a więc powstania dysertacji (Lambert, Lavater, Herz, Sulzer, Mendelssohn) i Krytyki czystego rozumu. Jest to głównie słynna wymiana korespondencji z M. Herzem. W kontekście historii powstania Krytyki czystego rozumu ważny jest napisany z prawie 20-letniego dystansu list do Garvego z 21 września 1798 [820]. Dowiadujemy się z niego, że Kant w badaniach, które w efekcie przyniosły Krytykę czystego rozumu, wyszedł od problemu antynomii. – Bardzo wyraźnie można też w korespondencji prześledzić powstawanie Prolegomenów. Ukazał to już Schöndörffer w swym omówieniu pierwszego tomu wydania Akademii. Niejedną informację przynosi korespondencja także na temat historii powstania, edycji i oddziaływania wielu dalszych pism, np. rozprawy polemicznej przeciw Eberhardowi, rozprawy o religii, Sporu fakultetów i Opus postumum. Korespondencja dostarcza ponadto wiedzy o współpracy Kanta z różnymi czasopismami, o jego stosunku do ich wydawców, jak też relacjach z własnymi wydawcami, drukarzami i księgarzami. Ta część listów zawiera szereg danych, które mają znaczenie zarówno ogólne dla historii humanistyki, jak i szczegółowe dla biografii Kanta.
Jaką rolę pełni czas w codzienności jednostki? W jakim stopniu (od)zyskanie poczucia sprawczości w „grze” o czas wpływa na indywidualną tożsamość? Czy trafne są tezy mówiące, że slow life jest prostą odpowiedzią na zintensyfikowane tempo życia? Co tak naprawdę kryje się pod często powtarzanym hasłem „żyj we własnym rytmie”?
Autorka prezentowanej książki podejmuje próbę znalezienia odpowiedzi na te i inne pytania, dając pierwszą na polskim rynku wydawniczym propozycję analitycznego ujęcia zjawiska slow life z perspektywy socjologii czasu. Treść publikacji wpisuje się w liczne rozważania nad wartością czasu we współczesnych społeczeństwach. Stanowi ona nawiązanie do podejmowanych w Polsce – głównie w latach 70. i 80. – socjologicznych badań nad temporalnością, a także do studiów międzynarodowych realizowanych obecnie w ramach nurtu time use studies. Dzięki zastosowaniu zasady kontrastu (przyspieszenie – spowolnienie), przedstawiona analiza obejmuje też zagadnienia związane z funkcjonowaniem imperatywu akceleracyjnego, który nakazuje jednostce podporządkować się regule „robić więcej w tym samym czasie = robić szybciej”.
Książka przeznaczona jest dla przedstawicieli szerokiego nurtu nauk społecznych, badaczy i studentów oraz osób zainteresowanych temporalnymi aspektami życia społecznego, w tym metodami badania czasu.
Filozofia jest bogatym źródłem alternatywnych narracji opisujących, w jaki sposób powinniśmy chronić prawa człowieka; narracji, które rozwinęły się w czasach istnienia XX-wiecznych rządów totalitarnych. Niniejsza książka skupia się na myśli dwóch filozofów tego okresu – Ericha Fromma i Isaiaha Berlina. Analiza ich przemyśleń pozwala na ukazanie nowej filozoficznej koncepcji państwa i prawa opartej na wartościach godności ludzkiej i solidarności, uzasadnianych za pomocą argumentów odmiennych od „tradycyjnie uniwersalistycznych”. W koncepcji tej, zakorzenionej w ludzkim doświadczeniu, prawo musi uwzględniać zmieniające się okoliczności, być nakierowane na utrzymanie chwiejnej równowagi między różnymi i czasami przeciwstawnymi wartościami. Rozważania filozofów są zaskakująco aktualne i ukazują, że zagrożenia, które wystąpiły w XX wieku, czyhają na nas także dziś.
Monografia naukowa.
Żmudna układanka z faktów historycznych oraz niedających się wykluczyć poszlak zdaje się rysować dość zaskakującą odpowiedź w tytułowej kwestii. I to odpowiedź, która chyba nie wszystkim przypadnie do gustu…
Wierzyć w naukę, (nie) wątpić w Boga
Teologowie i uczeni od wieków pisali, że istnieją dwie Księgi, w których Bóg objawia się człowiekowi: Pismo Święte i Natura. Echa tej metafory słyszymy do dziś, gdy mowa o „odczytywaniu” ludzkiego genomu. Wizja „dwóch Ksiąg” może być piękną ilustracją zbieżnych dążeń wiary i nauki, ale i świadectwem tego, jak obchodzono dawną kościelną cenzurę – odważne poszukiwania długo trzeba było osłaniać religijną metaforyką.
Jak wyglądają dziś relacje między nauką a religią? Co badania nad mózgiem mówią o religii? Czy naukowcy rzadziej wierzą w Boga?
W Temacie Miesiąca:
Znamy tylko małą cząstkę wieczności
ks. Michał Heller w rozmowie z Michałem Jędrzejkiem
Neuroteogonia
Krzysztof Kornas
Ankieta uczonych
Krzysztof Dołowy, Dominika Dudek, Jan Kozłowski, Tomasz Szarek i Agnieszka Zalewska
Ponadto w numerze:
Chrześcijanie w Indiach. Czy rzeczywiście stanowią najbardziej prześladowaną grupę religijną? – Patryk Kugiel
Krainy Pseudonauki. O antyszczepionkowcach, płaskiej Ziemi i Imperium Lechitów Marcin Napiórkowski
Tajemnice snów. Po co nam marzenia senne? Czy można je kontrolować? O czym śnią niemowlęta
i niewidomi? Małgorzata Hołda i Szymon Wróbel
Przesądy w teatrze. Dlaczego teatry są zamknięte w poniedziałki, a rozsypanie pudru to zła wróżba?Katarzyna Niedurny
Stacja: Literatura – Opowiadanie Jarosława Maślanka „Zbyt wiele poniedziałków”Wierzyć w naukę, (nie) wątpić w Boga
Teologowie i uczeni od wieków pisali, że istnieją dwie Księgi, w których Bóg objawia się człowiekowi: Pismo Święte i Natura. Echa tej metafory słyszymy do dziś, gdy mowa o „odczytywaniu” ludzkiego genomu. Wizja „dwóch Ksiąg” może być piękną ilustracją zbieżnych dążeń wiary i nauki, ale i świadectwem tego, jak obchodzono dawną kościelną cenzurę – odważne poszukiwania długo trzeba było osłaniać religijną metaforyką.
Jak wyglądają dziś relacje między nauką a religią? Co badania nad mózgiem mówią o religii? Czy naukowcy rzadziej wierzą w Boga?
Relacje między feminizmem i nauką – a naukami biologicznymi w szczególności – były zawsze napięte, o ile wręcz nie wrogie. Większość feministek ma skłonność do tego, by nie wierzyć w nic, co mówią naukowcy, z góry zakładają bowiem, że nauka to „wymysł białych heteroseksualnych mężczyzn” i kolejne narzędzie opresji kobiet. Czy jednak istotnie tak jest, czy naprawdę nauka jest wroga kobietom i kobiecości? A może jednak raczej jest ich sojusznikiem? W książce Kto się boi Karola Darwina? Feminizm wobec teorii ewolucji Griet Vandermassen – konfrontując ze sobą dorobek współczesnego ewolucjonizmu i prace teoretyczek feminizmu – pokazuje, że w rzeczywistości nauki biologiczne, a zwłaszcza psychologia ewolucyjna (do której radykalne feministki żywią szczególną animozję), mogą stać się najlepszym sojusznikiem feminizmu, przy czym z takiego sojuszu korzyści mogą odnieść obie strony. Feminizm bowiem, jak pokazuje Vandermassen, jedynie w naukowej prawdzie o człowieku może znaleźć sensowne uzasadnienie swojego programu, a z kolei nauka, otwierając się na racjonalny feminizm, zyskuje cenną perspektywę badawczą, czyli może lepiej realizować swój podstawowy cel, jakim jest poszukiwanie prawdziwych odpowiedzi na pytania o naturę świata.
Książka jest komentarzem fragmentu „Księgi rodzaju” Starego Testamentu, w którym stary Patriarcha Abraham zostaje postawiony w obliczu nakazu Boga do uśmiercenia swojego syna Izaaka. Duńczyk zarysowuje tu w sposób niebanalny, a jednocześnie przejmujący, tak zwaną sytuację konfliktową, doniosły problem etyczny, wskazując jednocześnie na różne sposoby jej rozstrzygania, jako że od czasu zamordowania Abla w izraelskiej społeczności obowiązywała norma „nie zabijaj”, a teraz ten sam Normodawca żąda dokonania zabójstwa, który to czyn ma się okazać ofiarą, a nakaz ma być próbą wiary. Na temat wyżej zarysowany napisano dziesiątki książek i setki artykułów, ponadto powstała cała galeria malarstwa pędzla najbardziej znanych europejskich malarzy, żeby wspomnieć choćby Rembrandta czy Caravaggio, a w XX wieku na przykład M. Chagalla.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Literaturoznawczo-filozoficzne studium poezji Paula Celana, bez którego – jak napisał Jakub Momro – trudno już sobie wyobrazić nie tylko „badania nad Celanem, ale i współczesną humanistykę, która chce się mierzyć z najwybitniejszymi, ale i najbardziej wymagającymi tekstami literackimi i tekstami nowoczesnej kultury”.
„Książka Moniki Gromali jest wyjątkowa i wywrotowa. Wyjątkowa – dlatego, że Autorka z immanentnej lektury tekstów Celana wywodzi nie tylko właściwości jego idiomu, ale również (może przede wszystkim) określoną strategię filozoficzną i teoretyczną. Wywrotowa – dlatego, że Gromala czyta poezję Celana «pod włos», wydobywając albo wątki nieznane, albo dotychczas niewidoczne.
Stąd ogólna rama wywodu nie jest, rzecz jasna, argumentacją ściśle literaturoznawczą czy kulturologiczną, ale krytyczną w ścisłym sensie tego słowa. Autorka, przyjmując podstawowe pojęcia i zasady dyskursów widmontologicznych, za metodę (ale i za cel) swojej pracy wybiera strategiczne zajmowanie pozycji wobec tekstów Celana i rozbrajanie mitów, którymi obrosły (tak jest w przypadku Zagłady i jej możliwych i niemożliwych reprezentacji, czy – z innej strony – w olśniewających poznawczo analizach oddechu tyleż jako figury tekstowej, co pewnego rodzaju «fizjologii poezji»). Spektralne analizy dostarczają nie tylko epistemicznej nowości, nie tylko widzimy zupełnie «innego» Celana (co jest wartością samą w sobie), ale czytamy czy raczej postrzegamy właśnie ekspozycję owej «inności». Ale krytyczność książki Moniki Gromali polega także jeszcze na czymś innym. Celan «widmowy» nie jest bowiem poetą traumy, ale poetą życiodajnej aporii, a ściślej mówiąc: nieprzezwyciężalnego kryzysu, tyleż konstytuującego jego poezję, co stanowiącej jej cel”. (dr hab. Jakub Momro)
„W Resuscytacjach Celana Monika Gromala demonstruje płodność ujęcia widmontologicznego, pozwalającego odsłonić spektralne wymiary literatury. Jej suwerenne, uważne i ekscytujące odczytania, wsparte znakomicie pomyślaną konstrukcją teoretyczną, potrafią tchnąć nowe życie w analizowane utwory. Na szczególną uwagę zasługują medytacje nad cielesnością w poezji Celana oraz błyskotliwe interpretacje tych z jego wierszy, w których zaznacza się obecność Róży Luksemburg. Po prostu świetna książka”. (dr hab. Adam Lipszyc, prof. PAN)
Wyznania i anatemy to późny zbiór aforyzmów Emila Ciorana (1911–1995) opublikowany w 1987 roku, choć część tekstów powstała wcześniej, a wszystkie właściwie były obecne w myślach autora od początku: samotność, śmierć, iluzja, sceptycyzm, a zarazem Bóg, buddyzm, nirwana, muzyka. Cioran, klasyk filozoficznej mizantropii, a zarazem miłośnik życia, które paradoksalnie cenił właśnie za brak – jego zdaniem – jakiegokolwiek sensu czy celu, w tym zbiorze prezentuje się od strony autoironii, melancholii i lżejszego niż wcześniej stylu. Rezerwuar tej tematyki stanowią tysiącstronicowe, wydane pośmiertnie, choć nieprzeznaczone do druku Zeszyty 1957–1972 (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2016). W późnych latach Cioran wyprecyzował i oszlifował te myśli przewijające się od dziesięcioleci w jego zapiskach i zawarł je w Wyznaniach…, ostatnim wydanym za życia własnym dziele (Rozmowy opublikowane na miesiąc przed śmiercią Ciorana są zbiorem wywiadów). Jest to tym cenniejsze literacko, że autor, rumuńskiego pochodzenia, zaczął pisać po francusku w dojrzałym wieku, kiedy na stałe osiadł w Paryżu, a mimo to zyskał sławę wybitnego stylisty. Teraz, u kresu drogi, w finezyjnych formułach każe nam cenić „niedookreśloną myśl, która nie przeradza się w słowo, i myśl jak błysk flesza, co może zaistnieć tylko przez słowo”. Przeczucie i aforyzm.
być może wpierw trzeba by zedrzeć skórę ze słów, oczyścić je tak, by świeciły jak droga. A może słowa służą tylko uwyraźnieniu kierunku, nie tego jak jest? może warto zedrzeć i kolor z miazgi?
– – słowa moje, nawet tylko zaczepione, ruszone z miejsca lub twardo wartujące na okazję, więc już nie tylko moje, ale i obcym wspólne –
tak jak są użyte, i nie po mojemu albo po cudzemu: gdy tylko są –
znają się na tym co mówią, dopóki ruchome, bieżne, póki mają swobodę wymiany, ruchu – prawda, Chmuro?
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
