Zachodzące przemiany społeczno-kulturowe domagają się rewaloryzacji dotychczasowych ustaleń z zakresu prawa autorskiego i denaturalizacji pojęcia autorstwa, jego dyskursywizacji z uwzględnieniem kontekstów prawnych, ekonomicznych, estetycznych i teoretycznoliterackich. Autor jest nie tylko podmiotem procesu twórczego, lecz także nośnikiem określonej ideologii. Autorstwo wyłania się w XVIII wieku jako narzędzie w starciu sił politycznych, społecznych i ekonomicznych, autor staje się chwytem retorycznym w nierównej walce toczonej przez feudalny porządek z kapitalizmem. Opowieść o autorstwie to historia urynkowienia literatury i kultury. Ideologia autorstwa, maskowana wieloma metaforami i kategoriami (takimi jak oryginalność czy geniusz), podtrzymywana przez instytucje w rodzaju krytyki i teorii literatury, służy przemianie twórczości w przedmioty estetyczne, łatwe do skonsumowania towary bez kłopotów funkcjonujące na komercyjnym rynku. Jednocześnie zagadnienie autorstwa pozostaje problemem kulturowej autoidentyfikacji, określając, czyje głosy uchodzą za prawomocne i autorytatywne, a które podlegają systemowemu uciszaniu. Monografia stanowi kompleksowe omówienie historii autorstwa i jego licznych kontekstów: niekwestionowanej i niebezpiecznie anachronicznej dominacji romantycznego modelu autorstwa, represji autorstwa kobiecego, metaforycznej śmierci autora i problemu autorstwa zbiorowego.
Wyjątkową inspiracją do wydania niniejszego tomu jest na pewno fakt, że od kilku miesięcy przeżywamy Rok Święty Compostelański. W tym roku grób św. Jakuba Większego w Santiago de Composteli staje się źródłem szczególnych łask dla każdego pielgrzyma wędrującego drogami św. Jakuba. Wierzymy również głęboko, że jest to wyjątkowy czas dla każdego, kto chce odnowić swoje życie, a być może nawet nadać mu sens. Bo czyż nie tego szukali wędrujący przez wieki pielgrzymi, udający się do źródła łask, które znajdowali w Composteli? [...]
W prezentowanym tomie znajdują się teksty, które dotykają różnych caminowych wątków. Ich ogólną prezentację rozpoczynamy od przywołania Listu pasterskiego z okazji Roku Świętego Compostelańskiego autorstwa arcybiskupa Santiago de Compostela Juliána Barrio Barrio. To niezwykle ważny dokument, który odkrywa przed nami korzenie, mówi o teraźniejszości, a przede wszystkim inspiruje św. Jakubem Większym na przyszłość. [...] Tytuł listu Wyjdź z twojej ziemi! Apostoł Jakub na ciebie czeka! to zaproszenie do tego, aby uczynić kolejny krok wiary w naszym życiu. Oby niniejsza książka pomogła w jego podjęciu.
Ze Wstępu
Wstęp / 11
Małgorzata Nowalińska
Warsztat średniowiecznego mistrza. Sposoby mechanicznego kopiowania rysunku / 13
Dorota Maria Borowska
Widzimy to, co wiemy. Znaczenie geometrii w tworzeniu kompozycji obrazu Jana van Eycka Małżeństwo Arnolfinich / 31
Katarzyna Novljaković
Dwustronnie malowany obraz Lippa d’Andrei di Lippo z kolekcji książąt Czartoryskich jako przykład tradycyjnego warsztatu quattrocenta / 45
Anna Forczek-Sajdak
Renesansowe pomniki nagrobne rodziny Pieniążków herbu Odrowąż z Krużlowej i Skrzydlnej / 63
Alicja Saar-Kozłowska
Uwagi na temat warsztatu barokowego rzeźbiarza w kamieniu. Między formą wyciętą, nieukończoną a pogłębioną polichromią / 87
Mateusz Jasiński
Analiza technologiczna obrazu Sąd Midasa ze zbiorów Muzeum Lubelskiego w Lublinie – porównanie z warsztatem Gerrita van Honthorsta i innych caravaggionistów utrechckich / 123
Sylwia Svorová Pawełkowicz, Michał Witkowski
Smalta – produkcja i handel w świetle badań archiwalnych i fizykochemicznych / 139
Ewa Doleżyńska-Sewerniak, Jakub Karasiński
Badania stosunków izotopowych ołowiu w próbkach bieli ołowiowej z obrazów Szymona Czechowicza (1689–1775) / 155
Przemysław Waszak
Rekonstrukcje z zakresu historii sztuki a wizja literacka warsztatu biedermeierowskiego malarza Carla Spitzwega / 181
Elżbieta Zygier, Anna Klisińska-Kopacz
Sposób opracowania malarskiego obrazów o tematyce myśliwskiej Maksymiliana Gierymskiego / 193
Andrzej Laskowski
Wokół warsztatu galicyjskiego urbanisty. Casus tarnowskiego architekta Adolfa Juliusza Stapfa / 211
Emilia Ziółkowska-Ganc
Realia pracy architektów-urzędników Królestwa Polskiego w okresie międzypowstaniowym / 223
Szymon Jan Stenka
Miedzioryty i akwaforty Jerzego Hoppena w kontekście jego nieopublikowanego rękopisu z 1941 roku / 255
Karolina Rosiejka
Studio artystki jako metafora dla sztuki. Przypadek Georgii O’Keeffe / 271
Filip Pręgowski
Pracownia jako przestrzeń ideologiczna. O dyskursie wokół przemian artystycznych w amerykańskiej sztuce lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku w kontekście medium i warsztatu / 285
Cátia Viegas Wesołowska
Malarstwo emalią na stali w architekturze z perspektywy historycznej w kontekście wczesnych prac Stefana Knappa / 303
Anna Gut-Czerwonka
Megalityczna twórczość Zygmunta Wujka (1938–2018) / 323
Szymon Piotr Owsiański
Z pracowni projektanta i artysty, Yves’a Saint Laurenta. Przestrzeń twórcza i źródła inspiracji / 341
Marek Barański
Badacz zabytków architektury i jego warsztat / 351
Oleh Rudenko
Myśleć książką. Filozofia twórczości Fedora Łukawego / 373
Przemysław Waszak
Kreślony słowami w wyobraźni świat sztuki w prozie Stanisława Lema / 391
Piotr C. Kowalski
Mój warsztat pracy dawniej i dziś / 405
Filozofia Karla Jaspersa bezsprzecznie należy do dzieł ścisłej czołówki klasyki filozoficznej, które nie zostały jeszcze przełożone na język polski. Wraz z Byciem i czasem Heideggera oraz Byciem i nicością Sartre'a tworzy wielką trylogię arcydzieł filozofii egzystencjalnej.
Dotychczas w języku polskim Jaspersa można było poznać tylko z lektury jego mniejszych i bardziej popularnych rozprawek, będących często zapiskami z wykładów, a nawet odczytów radiowych. Wielkiego filozofa na ogół kojarzy się więc z atrakcyjnie brzmiącymi frazami, takimi jak sytuacje graniczne, lęk egzystencjalny czy pasja nocy.
W filozofii światowej za najważniejszą z prac Jaspersa uchodzi Philosophie. Cieszę się, że tłumacząc to dzieło, mogę uzupełnić istotną lukę w dziejach polskiej kultury filozoficznej.
Od tłumacza
Filozofia Karla Jaspersa bezsprzecznie należy do dzieł ścisłej czołówki klasyki filozoficznej, które nie zostały jeszcze przełożone na język polski. Wraz z Byciem i czasem Heideggera oraz Byciem i nicością Sartre'a tworzy wielką trylogię arcydzieł filozofii egzystencjalnej.
Dotychczas w języku polskim Jaspersa można było poznać tylko z lektury jego mniejszych i bardziej popularnych rozprawek, będących często zapiskami z wykładów, a nawet odczytów radiowych. Wielkiego filozofa na ogół kojarzy się więc z atrakcyjnie brzmiącymi frazami, takimi jak sytuacje graniczne, lęk egzystencjalny czy pasja nocy.
W filozofii światowej za najważniejszą z prac Jaspersa uchodzi Philosophie. Cieszę się, że tłumacząc to dzieło, mogę uzupełnić istotną lukę w dziejach polskiej kultury filozoficznej.
Od tłumacza
Prezentowana monografia ma charakter interdyscyplinarny, uwzględnia bowiem perspektywy: historyczną, socjologiczną, pedagogiczną i ekonomiczną emigracji zarobkowej Polaków w Szkocji. Ukazuje specyfikę oraz społeczno-kulturowe i ekonomiczne uwarunkowania ich adaptacji w nowych warunkach i związane z tym problemy, a także dylematy tożsamościowe, wynikające z funkcjonowania w społeczeństwie wielokulturowym.
Jako autorzy mamy nadzieję, że książka zainteresuje badaczy emigracji, studentów nauk społecznych i osoby zajmujące się tym zagadnieniem, np. polityków społecznych i pracowników socjalnych czy działaczy organizacji polonijnych. Staraliśmy się pokazać wielowymiarowy świat współczesnych emigrantów i wyjaśnić przyczyny ich życiowych wyborów. Są oni bowiem w jakimś stopniu zawieszeni między różnymi rzeczywistościami, które inaczej postrzegają, doświadczają i wartościują. Migracja zawsze wiąże się z próbą ich połączenia i nadania sensu.
Głównym celem postawionym przed prezentowaną monografią jest uporządkowanie wiedzy z zakresu problematyki relacji zdolności dynamicznych i przewag konkurencyjnych przedsiębiorstw. Do jego osiągnięcia konieczne było podjęcie złożonego zagadnienia przewag konkurencyjnych, omówienie założeń wybranych szkół zarządzania strategicznego, podstaw koncepcji zdolności dynamicznych i wielu problemów z nią związanych oraz przeprowadzenie własnego badania empirycznego. Współczesne przedsiębiorstwa są zmuszone do nieustannego dostosowywania się do turbulentnych zmian otoczenia, co łączy się z koniecznością daleko idących modyfikacji i uelastyczniania realizowanych przez nie strategii. Koncepcja zdolności dynamicznych jest daleko idącym rozszerzeniem szkoły zasobowej strategii pozwalającym na istotne przeformułowanie metod analizy strategicznej i opracowanie strategii przedsiębiorstw. W nauce dowodzi się, że szczególny typ zdolności organizacyjnych, nazywany zdolnościami dynamicznymi, jest niezbędną częścią każdego skutecznego dopasowania strategicznego. Koncepcja ta uzupełnia również metodykę porównań wewnątrz- i międzysektorowych oraz pozwala na poprawę skuteczności i szybkości reakcji organizacji na zmiany w otoczeniu.
Epidemie chorób zakaźnych to także zjawiska społeczne. Uwzględnienie czynników społecznych, kulturowych i politycznych jest ważnie zarówno wtedy, gdy wyjaśniamy, dlaczego dana choroba się rozprzestrzenia, jak i wtedy, gdy zastanawiamy się, jak proces ten spowolnić lub zatrzymać. Dotyczy to nie tylko znanych od wieków chorób jak dżuma, gruźlica czy cholera, ale również tych, które pojawiły się całkiem niedawno, jak HIV/AIDS, ebola, świńska grypa i COVID-19.
Praca stanowi przewodnik po społecznych aspektach epidemii. Pokazuje rolę, jaką patogeny odegrały w procesie rozwoju ludzkich cywilizacji, jaki jest związek epidemii z nowoczesnością i dlaczego późnonowoczesny świat sprzyja wyłanianiu się nowych zagrożeń zakaźnych. Książka ukazuje, jak patogeny uczyniono istotnym elementem rozmaitych polityk i jaki wpływ epidemie wywarły na koncepcję zdrowia publicznego. Omawia też, jak choroby zakaźne są przedstawiane w kulturze popularnej, oraz analizuje mechanizmy zbiorowych i instytucjonalnych reakcji na zagrożenie z nimi związane. Wreszcie książka prezentuje wyniki badań z 2018 i 2020 roku dotyczące stosunku Polek i Polaków do chorób zakaźnych oraz ich postawy wobec pandemii. Wszystko to sprawia, że praca ta pozwala umieścić skalę naszej reakcji na COVID-19 w odpowiedniej perspektywie.
Silva rerum (2):
Wczesne teksty muzeologiczne na ziemiach dawnej Rzeczpospolitej 1882–1917 od redakcji / 7
Silva rerum (2):
Early Museological Texts in the Polish-Lithuanian Commonwealth 1882–1917 from the editors / 19
[OO. Jan Hoszowski, Ignacy Chojnacki, Michał Dobrianski]
Statut cerkiewno-archeologicznego muzeum Prawosławnego Bractwa Święto-Bogu-rodzickiego w Chełmie / [OO. I???? ?o???????, ??????? ?????????, M?????? ??????????], ?????? ????????-???????????????? ????? ??? ????????? ????????????? ?????-????????????? ????????, 1882 / 29
komentarz Dariusz Dąbrowski / 38
Statut ordynacji rodziny książąt Czartoryskich na Gołuchowie, 1893 / 45
komentarz Kamila Kłudkiewicz / 61
Ludwig Kaemmerer
Muzeum Cesarza Fryderyka w Poznaniu / Kaiser-Friedrich-Museum in Posen, 1904 65
komentarz Kamila Kłudkiewicz / 86
Iwan Trusz/???? ????
Potrzeba ukraińskiego muzeum, ??????? ??????????? ?????, 1905 / 93
komentarz Dariusz Dąbrowski / 103
Feliks Jasieński
Przewodnik po dziale japońskim Oddziału Muzeum Narodowego, 1906 / 107
komentarz Agnieszka Kluczewska-Wójcik / 125
Stanisław Wyspiański i Władysław Ekielski
Akropolis. Projekt zabudowania Wawelu, 1908 / 131
komentarz Daria Jagiełło / 145
Aleksander Maciesza
Zasady organizacji muzeów krajoznawczych, 1910 / 157
komentarz Małgorzata Wawrzak / 171
Stefan Stobiecki
W sprawie krajowego muzeum przyrodniczego, 1910 / 179
Stefan Stobiecki
W sprawie krajowego muzeum przyrodniczego.
Cz. 2. Program muzeum i projekt regulaminu muzealnego, 1912 / 193
komentarz Piotr Daszkiewicz / 206
Aniela Chmielińska
W jakim celu tworzymy muzeum w Łowiczu?, 1913 / 213
komentarz Aldona Tołysz / 232
Zenon Przesmycki „Miriam”
Pro arte, 1914 / 243
komentarz Aldona Tołysz / 266
Eligiusz Niewiadomski
Przyszłe muzea Warszawy, 1915 / 277
komentarz Aldona Tołysz / 293
Maciej Szukiewicz
Muzeum teatralne im. Stanisława Wyspiańskiego (projekt), 1917 / 301
komentarz Małgorzata Baka / 312
Mieczysław Treter
W sprawie polskiego Muzeum wojny, 1914 / 323
Mieczysław Treter
Muzea współczesne, 1917 / 335
komentarz Małgorzata Wawrzak / 346
Indeks osobowy / 357
Tłumaczenie i wprowadzenie – Piotr Roszak
Edycja – Piotr Roszak, Enrique Alarcón
Egzegeza, z jaką się spotykamy, czytając Komentarz do Pierwszego Listu św. Pawła do Tesaloniczan, to „alfabet” teologiczny Akwinaty, gdyż egzegeza nie jest dla niego celem samym w sobie, ale ma prowadzić do dalszej teologicznej refleksji. Dlatego można wyraźnie dostrzec w praktyce św. Tomasza silny nacisk na analizę treści, jaką przekazuje Pismo, a nie proste odczytywanie zewnętrznego brzmienia tekstu, uchodzące dla wielu za sens dosłowny. To egzegeza uważna i skupiona na odkrywaniu racji i sensu, to rezultat przekonania o tym, że teologia będąca w służbie boskiej Mądrości może opierać się na pewnych racjach czy argumentach, które nie osłabiają wiary, a wręcz przeciwnie – ją umacniają. Skoro bowiem Bóg stworzył świat w swej mądrości (omnia in sapientia fecisti, św. Tomasz często powtarza ten biblijny cytat pochodzący z Ps 103), a ta udziela się stworzeniu, to zasadne jest pytanie o argumenty i uzasadnienia także w tym, co uchodzi za porządek naturalny. To jedno z tych założeń teologicznych, które bez wątpienia przyczyniły się do rozwoju nauki.
W takim sposobie prowadzenia interpretacji tekstu biblijnego, jaki możemy zaobserwować w Wykładzie Pierwszego i Drugiego Listu do Tesaloniczan, wybrzmiewa pewien styl, który integruje Pismo, Tradycję i spekulację. Ten rodzaj metody pracy teologicznej, obserwowany u św. Tomasza, zyskał sobie miano „tomizmu biblijnego”: wierność wobec odczytywanego tekstu Pisma Świętego nie jest niewolnictwem intelektualnym, zamrożeniem myślenia, ale lawiną, która uruchamia kolejne znaczenia. To sztuka integracji, z której słynął św. Tomasz.
Ks. prof. dr hab. Piotr Roszak, fragm. wstępu do książki
Monografia zbiorowa pt. Folklor polski i litewski (Źródła – adaptacje – interpretacje) powstała w efekcie współpracy trzech ośrodków akademickich: polskich – Uniwersytetu w Białymstoku wraz z Działem Naukowym Książnicy Podlaskiej im. Łukasza Górnickiego i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – oraz litewskiego – Akademii Edukacji Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Wilnie. W podstawowym założeniu publikacja ma ukazać folklor polski i litewski w ich powiązaniach oraz odrębnościach, jak też formy obecności ludowej tradycji w kulturze obu narodów. Ponieważ już od XIX wieku częściej mowa nie o folklorze czy żywej ludowej tradycji, lecz o adaptacjach, przeróbkach i interpretacjach źródłowego materiału wykorzystywanego przez twórców do celów artystycznych, ideowych, komercyjnych, co nierzadko prowadzi do folkloryzmu, również tym zagadnieniom poświęcono w pracy wiele miejsca.
Kolekcja artystyczna jest dla mnie tworem celowym, będącym wyrazem kreatywności człowieka. Niekoniecznie jednak musi być efektem uświadomionych dążeń estetycznych, naukowych czy też światopoglądowych, niekoniecznie też musi być oparta na osobistej pasji, wrażliwości lub gruntownej wiedzy i znawstwa sztuki. Kolekcjonerstwo bowiem pozostaje istotnym elementem charakterystyki kultury w danej epoce, nawet wówczas, kiedy motywacji dostarczają mu tak niskie postawy jak snobizm lub przelotna moda oraz kiedy kolekcje budowane są na podstawie uproszczonych, obiegowych sądów i ocen. Także i wtedy — jako fakt antropologiczny — jest ono odzwierciedleniem aksjologicznych hierarchii, a może nawet szczególnie wtedy, bo nie dominuje tu indywidualna wiedza ani wrażliwość. Ale nie może być to tylko zbiór dekorujący „bogate apartamenta”, tworzący jedynie bogaty w obrazy, dzieła sztuki i cenne przedmioty użytkowe wystrój rezydencji arystokratycznej czy burżuazyjnej, jaki cechował ją i wyróżniał zawsze — czy to na wsi, czy to w mieście — i jaki powstawał automatycznie, w zasadzie sam z siebie, z fortuny i kultury danego rodu (lub postaci), z pokolenia na pokolenie (lub jednorazowo).
Po upadku większości państw deklarujących się jako socjalistyczne stojąca u ich podstaw filozofia marksistowska została instytucjonalnie potępiona i skazana na zapomnienie. Przyczyną tej negatywnej oceny były głównie kryteria pozanaukowe – polityczne i ideologiczne. Krytycy zazwyczaj unikali analizy realnej wartości jej epistemologicznej i metodologicznej podstawy, czyli dialektyki materialistycznej. Wielu zarówno radzieckich, jak i zachodnich badaczy marksizmu uważało, że prawdziwych źródeł tej dialektyki należy szukać w ekonomicznych koncepcjach Karola Marksa. Dlatego jest uzasadnione, aby racjonalna rekonstrukcja historii filozofii marksistowskiej nawiązywała także do dzieł z zakresu ekonomii jednej z najwybitniejszych kontynuatorek rozważań autora Kapitału – Róży Luksemburg (1871–1919).
Ta monografia jest wyczerpującym opracowaniem jej myśli i wkładu w rozwój dialektyki materialistycznej, która skrywa się przede wszystkim w ekonomii politycznej i opartych na niej metodologicznie pismach społeczno-politycznych. Umożliwia w ten sposób rekonstrukcję filozofii społecznej Luksemburg i oczyszczenie polskiej intelektualistki z wielu dawnych mitów na temat jej poglądów. Praca obejmuje też zestawienie filozofii Luksemburg z oryginalną myślą Marksa oraz z teorią i praktyką innych najważniejszych przedstawicieli marksizmu, takich jak Karl Kautsky czy Włodzimierz Lenin. Książka oferuje czytelnikowi możliwość zapoznania się z panoramą intelektualną „złotego wieku” tego nurtu.
After the collapse of most countries declaring themselves socialist, the underlying Marxist philosophy was institutionally condemned and consigned to oblivion. The reasons for this negative assessment were mainly non-scientific criteria - political and ideological. Critics tended to avoid analysing the real value of epistemological and methodological basis of the materialist dialectic. Many both Soviet and Western scholars of Marxism believed that the real sources of this dialectic should be sought in the economic concepts of Karl Marx. It is therefore legitimate that a rational reconstruction of the history of Marxist philosophy should also refer to the works in economics of one of the most prominent continuators of the deliberations of the author of Capital - Rosa Luxemburg (1871-1919). This monograph is an exhaustive study of her thought and contribution to the development of materialist dialectics, which hides primarily in political economy and the socio-political writings based on it methodologically. It thus makes it possible to reconstruct Luxemburg's social philosophy and to clear the Polish intellectual of many old myths about her views. The work also includes a juxtaposition of Luxemburg's philosophy with Marx's original thought and with the theory and practice of other major representatives of Marxism, such as Karl Kautsky and Vladimir Lenin. The book offers the reader an insight into the intellectual panorama of the 'golden age' of this movement.
Życie i twórczość Profesora Zbigniewa Tadeusza Wierzbickiego najpełniej wydaje się określać wizja „wszechludzkiej cywilizacji przyszłości”, wyzwanie dla „ludzi dobrych i mądrych” jako awangardy tej cywilizacji. Urzeczywistniał ją con amore przez bez mała 100 lat swego życia (1919–2017), nie tylko jako światowego formatu uczony – socjolog wsi, ale także, a może przede wszystkim, jako pełen pasji, nieposłuszny w myśleniu, działacz społeczny. Bez reszty i na wielu frontach – w ruchu antyalkoholowym i spółdzielczym, ochronie przyrody, aktywizacji społeczności lokalnych oraz odbudowie struktur samorządowych – zaangażowany w walkę o upodmiotowienie społeczeństwa i rozluźnianie ciasnego gorsetu omnipotencji państwa.
Wszystkie wymienione wątki znajdują swoje odzwierciedlenie w prezentowanej monografii, złożonej z kilkunastu opracowań o Zbigniewie T. Wierzbickim jako człowieku, uczonym i społeczniku, przygotowanych przez reprezentatywne grono badaczy z najważniejszych ośrodków akademickich w Polsce, podzielających wiarę Profesora w sens działań na rzecz naprawy społeczeństwa i ratowania cywilizacji Zachodu.
Mimo katastrofalnych spustoszeń, jakie poczyniono na przestrzeni stuleci w polskich bibliotekach, archiwach, muzeach i kolekcjach prywatnych, obecnie znajduje się w nich ogromna – choć niezwykle trudna do oszacowania – liczba dzieł dawnego introligatorstwa. Długotrwałe lekceważenie potrzeby inwentaryzacji, a zwłaszcza systematycznych badań owych artefaktów, sprawiło, że nasza wiedza o nich jest wciąż bardzo mglista. Ożywiający się w ostatnich latach rodzimy dyskurs tegumentologiczny prowadzi jednak do kolejnych – nierzadko spektakularnych – odkryć. Dowodzą one, że w zaciszu magazynów tudzież prywatnych księgozbiorów kryją się nigdy niezidentyfikowane arcydzieła sztuki introligatorskiej. Obok nich przechowywane są oprawy o wprawdzie mniejszych walorach estetycznych, ale niezbędne do rekonstrukcji historii tej dziedziny rzemiosła. Nie mniejszą rolę odgrywają one w odtwarzaniu dziejów bibliofilstwa i bibliotekarstwa na dzisiejszych i historycznych ziemiach Rzeczypospolitej.
Ze Wstępu
Despite the catastrophic ravages Polish libraries, archives, museums and private collections have suffered over the centuries they still contain a great many early bookbinding items whose exact number is extremely difficult to estimate. The long-lasting disregard for the need to compile an inventory and, which is an even more serious oversight, to conduct systematic research on these artefacts has led to the situation that our knowledge of them is extremely vague. With so called (in Polish language) tegumentological discourse showing signs of revival in recent years new discoveries have come to light some of which have been quite spectacular. This trend may serve as evidence that in the quiet recesses of stockrooms and of houses hiding private book collections, one may come across masterpieces of bookbinding which have never been identified as well as other items, which although of a lesser aesthetic value, are vital for researchers working on reconstructing the history of the bookbinding craft. They also play no lesser a role in recreating the history of bibliophilic activity and librarianship in today’s and former Polish lands.
From the Introduction
Publikacja jest próbą omówienia szeregu nieznanych dotąd zagadnień związanych z problematyką dotyczącą wdrażania systemu Elektronicznego Zarządzania Dokumentacją (EZD) w szkołach wyższych, które w większości zostały opisane przez pracowników archiwów tychże uczelni. Tematyka poszczególnych artykułów i szkiców odnosi się nie tylko do EZD jako systemu teleinformatycznego, ale prezentuje również konkretne działania podjęte w wybranych uczelniach wyższych w celu wdrożenia tego systemu lub innych systemów wspomagających.
Wydawnictwo podzielono na dwie części: merytoryczną, składającą się z 13 artykułów, oraz okolicznościowo-dokumentacyjną, w której zamieszczono materiały z jubileuszu 70-lecia Archiwum UMK. Uzupełnieniem szkiców jest prezentacja multimedialna Archiwum Dokumentów Elektronicznych, czyli co dalej z materiałami archiwalnymi w postaci elektronicznej, dostępna w wersji elektronicznej na CD.
„Pomysł, by zebrać informacje o początkach jazzu w Toruniu, rodził się w mojej głowie przez wiele lat. Mój ojciec – Jan Kopcewicz (rocznik 1940) – opowiadał mi czasami różne historie związane z grą na trąbce w toruńskich zespołach jazzowych
podczas studiów. Opowieści te były na tyle barwne i ciekawe, iż uznałem, że warto byłoby uwiecznić je dla potomnych. Z historii, które przytaczał, wyłaniał się bardzo interesujący obraz oddający tamten czas i emocje kierujące wówczas młodymi Polakami ciekawymi świata. W polskich szkołach uczono przecież wtedy śpiewania jedynie słusznych pieśni sowieckich. Komercyjna, skorumpowana propaganda amerykańska promująca jazz była piętnowana i blokowana przez emisariuszy nowego, socjalistycznego porządku. W takim klimacie słuchanie, a tym bardziej granie znienawidzonej przez władze muzyki było na pewno przejawem dużej odwagi”
Fragment Wstępu
Książka stanowi swoiste podsumowanie dotychczasowych zainteresowań Autora papieskimi dyspensami zarówno z punktu widzenia ukazania aspektów prawnych, obowiązujących przy ich udzielaniu dla duchownych, jak i – a może przede wszystkim – opisu różnych obszarów życia codziennego duchowieństwa, które zostały zawarte w ich treści. Badania aspektów prawnych związanych z udzielaniem papieskich dyspens pozwoliły na pokazanie, w jaki sposób kler podchodził do tego typu dyspens w kontekście rozumienia i przestrzegania przezeń obowiązującego go prawa kanonicznego. Rozważaniom prawnym towarzyszyły oczywiście barwne opisy średniowiecznej codzienności, w którą uwikłali się duchowni. Dyspensy papieskie należą bowiem do takiej kategorii źródeł, które pokazują – poza wspomnianymi aspektami prawnymi – wiele ciekawych i różnorodnych sytuacji z życia szeroko rozumianego średniowiecznego społeczeństwa, wzbogacając nierzadko swoją narrację niezwykle interesującymi dialogami.
Książka składa się z trzech rozdziałów, z których dwa pierwsze mają charakter prawno-dyplomatyczny. W rozdziale pierwszym zostały omówione, głównie na podstawie dotychczasowej historiografii, geneza, organizacja oraz działalność Penitencjarii Apostolskiej jako jednego z trzech ważnych trybunałów Kurii Rzymskiej obok Roty Rzymskiej i Sygnatury Apostolskiej. Został ponadto przedstawiony rozwój systemu rezerwatów papieskich, a także działalność Penitencjarii Apostolskiej poprzez pryzmat jej organizacji, kompetencji oraz zasad obiegu dokumentów. Szczególne kompetencje tego urzędu zostały zilustrowane przykładowymi dyspensami dla polskiego duchowieństwa. W rozdziale drugim, który ma charakter dyplomatyczny, zostały przedstawione zagadnienia źródłoznawcze: kancelaryjna typologia dyspens papieskich, ich formularze pokazane na przykładach konkretnych dokumentów kierowanych do Penitencjarii. W rozdziale tym zostały ponadto opisane konwencje formularzowe zawarte w tych dokumentach oraz charakter i rola zamieszczanych w nich dialogów. Rozdział trzeci zawiera prezentacje różnych obrazów z życia codziennego duchowieństwa. Pokazują one codzienne sytuacje, np. w klasztorach, szkołach, kancelariach i karczmach, ale także bójki i konflikty zbrojne, w których brał udział kler, czy też relacje duchownych z kobietami. Na końcu znalazł się aneks źródłowy, w którym znajduje się edycja wspomnianej wyżej prowizji papieskiej oraz przykładowe, publikowane już, dokumenty pochodzące z Penitencjarii Apostolskiej, dodatkowo w tłumaczeniu na język polski.
Prezentowana praca nie odnosi się do całokształtu filozofii Karla Jaspersa, lecz do jego głównego dzieła zatytułowanego Filozofia. Dlaczego właśnie tak? Na to pytanie trudno odpowiedzieć, właściwie każdy z czytelników powinien uczynić to sam. Osobiście preferowałbym Kantowskie określenie, że żadnej filozofii jako takiej nie ma, jest tylko albo historia filozofii, albo filozofowanie poszczególnych osób, które łączy komunikacja egzystencjalna, bądź zbiorowości, które układają się w jedność swych dziejów.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
