Wojciech Piasek, Piotr Oliński
Bariery – możliwości – wyzwania. Wprowadzenie do lektury / 9
Wojciech Piasek
Przyroda jako bariera, możliwość oraz wyzwanie a interpretacja humanistyczna interakcji człowieka z przyrodą w historii / 11
Rafał Kleśta-Nawrocki
Bariery i wyzwania współczesnego postrzegania przyrody. Ponowne oczarowywanie świata / 23
Filip Rogalski
Kiedy w ciele etnografa ujawnia się pewien staruszek – idiosynkrazje cielesne i ontologia animistyczno-perspektywistyczna wśród Arabela z Amazonii peruwiańskiej / 49
Rafał Beszterda
Negocjowanie tradycji na Jawie. Podbieranie miodu pszczołom olbrzymim / 79
Radosław Piętka
Człowiek-roślina u Wergiliusza / 107
Aleksandra Arndt
W trosce o italską przyrodę. Refleksje preekologiczne na kartach literatury rzymskiej przełomu er / 125
Piotr Kołodziejczak
Czy stopień urbanizacji był wyznacznikiem „europejskości”? Miasta i natura w De Europa Eneasza Sylwiusza Piccolominiego / 141
Piotr Pranke
Dlaczego wyspy? Handel i władza – wpływ wymiany o charakterze interregionalnym na funkcjonowanie mikroregionów osadniczych Wielkopolski w dobie kształtowania się władztwa wczesnopiastowskiego – wybrane przykłady / 169
Wacław Kulczykowski
Długie kanały wodne w państwie krzyżackim jako przykład przekształcania naturalnych warunków hydrologicznych / 195
Piotr Oliński
Triumf żywiołu. Siła sztormów na Bałtyku u schyłku średniowiecza / 217
Michał Słomski
Małe miasto, dwa jeziora i jeden historyk. Bariery, wyzwania i możliwości badań środowiskowych na przykładzie Dolska w XVII wieku / 229
Adam Kucharski
Wyzwania, interakcje i bariery przyrodnicze. Podróżnicy wobec środowiska naturalnego w XVII–XVIII wieku. Uwagi ogólne na gruncie polskim / 249
Mateusz Maleszka
Rola klimatu w wykształceniu się „zaawansowanych typów rasowych” według niemieckich antropologów z przełomu XIX i XX wieku / 271
Aleksander Smoliński
Elementy roślinne stosowane w europejskiej i polskiej symbolice wojskowej. Część 2 / 287
Jadwiga Lechicka interesuje autora jako historyczka. Temu zainteresowaniu daje on pierwszeństwo i z takiego punktu wychodzi w swych rozważaniach. Bohaterkę książki przedstawia jako człowieka pojedynczego – jednostkę podejmującą wybory życiowe, mającą indywidualne pragnienia i oczekiwania wobec siebie. Wykorzystuje do tego ślady – biografemy, które pokazują ją jako podmiot prywatny z niepowtarzalnym jednostkowym doświadczeniem, bohaterkę swojego życia. Biografemy to informacje etnograficzne, które identyfikują prywatne doświadczenie, ale nie dają w nie wglądu. W związku z tym autor jednocześnie odwołuje się do biografemów i do stworzonego przez współczesne Lechickiej kobiety nowego wzorca kobiecości – „kobiety nowej i nowoczesnej”, sformułowanego po I wojnie światowej przez środowisko, z którym Lechicka była związana – homo academica.
Równolegle z zainteresowaniem Lechicką jako człowiekiem pojedynczym autor zajmuje się kulturowym porządkiem i relacją płci w międzywojennej i powojennej historiografii polskiej. Przygląda się temu z perspektywy doświadczeń Jadwigi Lechickiej, jej stosunku do siebie samej oraz jej działań związanych z edukacją, pracą zawodową i rodziną. Diagnozując przypadek Lechickiej, dokonuje kontekstualizacji jej biografemów w zgodne zestawienie – za sprawą pojęcia uwrażliwiającego porządku i relacji płci – z biografemami innych kobiet oraz dotyczącymi ich danymi statystycznymi.
Translated by Barbara Komorowska
The ethnography of historiography developed in communist Poland is a consequence of the ‘anthropological turn’ in historiographic and methodological studies and an aspect of the ethnography of modern thought in the field of history. This is a proposal of an anthropological view of history as a field of culture. The ethnography of modern thought in the field of history combines reflections classically preserved for the history of historiography, methodology of history and cultural anthropology. Dealing with the case of Górski and reconstructing his vision of the world and man allows for an interpretive reconstruction of the cultural ‘piece’ of historiography developed in the Polish People’s Republic and sketching a fragment of its ‘cartographic image’ and diagnosis. The diagnosis concerns the phenomenon of anthropologising history, whose local variants can be observed in historiography developed in communist Poland.
W monografii realizowany jest autorski projekt badań historiograficzno-metodologicznych. Clifford Geertz w jednym ze swoich esejów postulował studia nad myśleniem, jakie przebiega „na forum i agorze współczesnego życia”, dotychczas pozostających poza zainteresowaniami antropologów. Nazwał je etnografią myśli współczesnej. Stąd też koncepcję historii historiografii i metodologii historii, ufundowaną na Geertzowskim rozumieniu kultury i jej badaniu, autor traktuje jako etnografię myśli współczesnej w dziedzinie historii.
„Wielkie kwestie”, które autor bada, to: klasyczna i nieklasyczna historia; centrum i peryferie historii; antropologizowanie historii; „zwroty” badawcze w historii; granice dyscyplinarne i interdyscyplinarność w historii; polityzacja historii; modernizm, postmodernizm i historia; źródła historyczne; archiwa i kultura; znaczenia i historia; myśl i historia; społeczne zaangażowanie, izolacja i historia; krytyka społeczna i historia; etyczny etnocentryzm i historia.
Monografia ta, nawiązując do Wittgensteina, jest pasmem rozmaitych włókien-rozdziałów krzyżujących się i splatających ze sobą. Wszystkie, ściągnięte w sploty o odpowiednim napięciu, tworzą złożoną strukturę, miejscowo specyficzną, ale całościowo integralną, która dotyczy znaczenia kultury oraz jej różnorodności w prowadzonych przez historyków badaniach przeszłości.
Treści poszczególnych rozdziałów […] są nierozerwalnie związane tak z refleksją teoretyczną, jak i praktyczną nad kondycją i zmianami dokonującymi się współcześnie na gruncie historiografii. […] Jednocześnie […] wychodzą naprzeciw potrzebie, zapotrzebowaniu i oczekiwaniu historyków (ale przecież nie tylko) na namysł/refleksję nad sposobami kreacji „obrazów przeszłości”. […] etnografia myśli współczesnej w dziedzinie historii wydaje się interesującym i niosącym za sobą potencjał badawczy projektem […] patrzenia na historiografię i dokonujące się na jej gruncie zmiany.
Z recenzji prof. Marka Woźniaka
Książki autorstwa […] metodologów historii oceniam zwykle w kontekście przydatności do zrozumienia rozwoju historiografii, do której przynależę, nie zaś hermetycznego dyskursu specjalistów. Z tej perspektywy […] pozycja jest ważna według mnie przede wszystkim jako wskazanie szczególnie istotnych obszarów refleksji nie tylko w polskiej historiografii, ale także w szeroko pojętym dyskursie o przeszłości. […] autor niezwykle konsekwentnie odwołuje się do antropologii jako punktu wyjścia refleksji nad celami badań historycznych, warsztatem badań oraz szczególnie dziś ważnymi debatami […].
Z recenzji dr hab. Barbary Klich-Kluczewskiej
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
