Awangarda teatralna w Europie Środkowo-Wschodniej. Wybór tekstów źródłowych
Ten - ponad czterystustronicowy - tom tekstów i rozpraw (...) jest inicjatywą wydawniczą naukowo ważną, merytorycznie doniosłą i poznawczo atrakcyjną. Zawiera oprócz tekstów stricte redakcyjnych (wstęp, biogramy autorów wstępów do poszczególnych cząstek książki, nota edytorska i indeks) rozdziały poświęcone kulturze i awangardowej sztuce teatralnej jedenastu krajów Europy Środkowo-Wschodniej - Bułgarii, Chorwacji, Czech, Litwy, Łotwy, Polski, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Ukrainy i Węgier (...) Każda część narodowa poprzedzona jest kompetentnym, autorskim, współczesnym opracowaniem historyczno-rekonstrukcyjnym, prezentującym generalia teatru awangardowego, kontekst społeczno-kulturowy, ogólną sytuację w teatrze i główne propozycje o nowatorskim charakterze. Potem następują teksty z epoki, wskazujące na zasadnicze idee i pomysły o postulatywnym wprost bądź pośrednio charakterze, a także prezentujące recepcję awangardowego teatru. Pośród autorów dostrzegamy główne dla awangardy tamtych lat nazwiska, takie jak Geo Milew, Emil Frantiśek Burian, Andrzej Pronaszko, Witold Wandurski, Benjamin Fundoianu, H.M. Maxy, Laszlo Moholy-Nagy, Marko Tereszczenko, świadczące o zainteresowaniach głównych prawodawców awangardy nowoczesnym teatrem jako ważnym elementem nowatorstwa awangardowego sztuki (...)
prof. dr hab. Grzegorz Gazda
Książka Lukáša Jiřički to praca traktująca o dwóch obszarach, w których szeroko pojmowana sztuka dźwięku spotyka się z teatrem. Pierwszy z nich to obszar dźwiękowy i muzyczny w postaci sztuki radiowej, przeważnie w formie tzw. Hörspiel /słuchowiska i muzyki współczesnej ujętej w ramy dramaturgiczne, drugi – obszar teatru muzycznego, opery i instalacji multimedialnych, czyli pole performatywne z istotnym składnikiem muzycznym.
Autor analizuje historię i rozwój gatunku, a także sylwetki takich artystów jak Heiner Goebbels, Olga Neuwirth, Andreas Ammer i Helmut Oehring. Artyści ci proponują wachlarz różnorodnych stylistyk i gatunków, a ich świat twórczy jest odbierany jako przestrzeń nieustannej wymiany i dialogu form, amalgamat form teatralno-performatywnych i dźwiękowo-kompozycyjnych.
Notatki z pracy to zbiór wypowiedzi Erwina Axera o teatrze i reżyserii przygotowany z okazji 100-lecia urodzin artysty. Składa się z tekstów rozproszonych w czasopismach fachowych oraz z kilku dotąd niepublikowanych, znajdujących się w archiwum reżysera w zbiorach Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego.Są to teksty o różnym charakterze artykuły, wystąpienia na konferencjach naukowych w Polsce i za granicą, opisy przedstawień, a także wykład inauguracyjny wygłoszony w krakowskiej PWST na otwarciu roku akademickiego 1988/1989 i ukazujący się po raz pierwszy Szkic do autobiografii.Tom w serii Biblioteka Instytutu Teatralnego przygotowała i opracowała Agnieszka Rabińska. Autorem opracowania graficznego jest Maciej Małecki.
Książka Piotra Morawskiego jest nowatorską próbą rewizji dotychczasowej interpretacji dramaturgii oświecenia w kategorii literatury dydaktycznej, w potocznym odczuciu mało atrakcyjnej teatralnie, silnie związanej z czasem swego powstania i przez to - poza kilkoma utworami z listy szkolnych lektur - skazanej na zapomnienie. Rewizja ta stała się możliwa z kilku powodów: 1) autor umieszcza analizowane przez siebie dzieła w kontekście całej kultury i życia społecznego czasów oświecenia; 2) ówczesne dyskusje teatralne ukazuje w perspektywie zadań kształtującej się instytucji teatru publicznego; 3) w tematach podejmowanych przez Bielawskiego, Czartoryskiego, Bohomolca czy Wybickiego szuka źródeł polskiej nowoczesności i "polskiego projektu modernizacyjnego", którego korzenie sięgają według Morawskiego XVIII wieku; 4) we współpracy z młodymi reżyserami współczesnymi sprawdza teatralne wartości wybranych dramatów sprzed dwustu pięćdziesięciu lat i albo sam wciela się w rolę dramaturga, albo korzysta w tym celu z niedawnych podobnych prób innych realizacji.
prof. dr hab. Wojciech Dudzik
Paweł Konic w szkolnych latach myślał o fizyce, miał w planach inne kierunki, ale w końcu podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Wtedy właśnie zajął się teatrem studenckim. Reżyserował, pisał, organizował występy teatrów, a nawet – wspomniał o tym w jednym z wywiadów – zagrał główną rolę. Teatr go pochłonął, z nim związał swoje zawodowe życie. Już na studiach zaczął współpracę z dwutygodnikiem „Teatr” oraz miesięcznikiem „Dialog”, w tych pismach prawie równocześnie opublikował swoje debiutanckie teksty i z obydwoma związał się na długi czas. Pisanie o teatrze nie było jego jedyną aktywnością teatralną, z czasem przestało nawet być aktywnością najważniejszą – wchodził w skład kolegiów redakcyjnych wymienionych wcześniej periodyków, był kierownikiem literackim cenionych scen, członkiem rad programowych i sądów konkursowych, kierownikiem artystycznym. Napisał jednak sporo, bo blisko 150 tekstów. Zdecydowaną większość stanowią recenzje z przedstawień, zarówno teatrów w stolicy i wielkich ośrodkach, jak i tak na zwanej prowincji. Sposób, w jaki uprawiał zawód recenzenta, dał mu silną pozycję w środowisku teatralnym, ponieważ miał rzadką uważność i szacunek dla rzetelnej pracy, umiał formułować wyważone oceny przy prezentowaniu zdecydowanych sądów. Oprócz krytyki zajmował się również
obserwowaniem i refleksją na temat tego, co określa się często mianem o b r z e ż y życia teatralnego: młodym teatrem, poszukiwaniami i eksperymentami, festiwalami, rozmowami z artystami. To przede wszystkim takie teksty zostały zebrane w tym zbiorze.
Teatr w Polsce – to rocznik poświęcony polskiemu życiu teatralnemu, gromadzący kompletne informacje dotyczące wszystkich działających w Polsce teatrów – zarówno instytucjonalnych wszystkich szczebli, jak i działających jako stowarzyszenia, fundacje, jednostki prywatne czy inicjatywy społeczne – a także szkół artystycznych, festiwali, instytucji, agencji itd.
Wiedza o zdarzeniach ułożona jest w alfabetycznym układzie miast – od Andrychowa do Żywca, w obrębie których powtarzany jest układ zapisu informacji w kolejności: teatry dramatyczne, teatry muzyczne, teatry lalkowe, teatry tańca i ruchu, teatry inne, przedstawienia impresaryjne, kabarety, instytucje, agencje, sale teatralne, szkolnictwo, festiwale, konferencje, wystawy i czasopisma. Tom zawiera też informacje o indywidualnych nagrodach i odznaczeniach oraz teatralnych portalach internetowych, wykaz osób zmarłych, opisy cyklicznie organizowanych konkursów dramaturgicznych i projektów organizowanych pod patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Publikacja zawiera kilkanaście rozmaitych indeksów oraz analizy statystyczne sezonu.
"Krzyczcie, Chiny!" Siergieja Trietiakowa, "Polityka społeczna R.P." Aleksandra Wata i "Cjankali" Friedricha Wolfa to najgłośniejsze z Schillerowskich przedstawień, określanych mianem faktomontaży czy reportaży scenicznych. Powstały w czasie Wielkiego Kryzysu, w latach demonstracyjnego zaangażowania społecznego i politycznego Schillera, który związał się - nie będąc członkiem żadnej partii - z ruchami lewicującymi i komunizującymi. Teatr traktował wówczas jako oręż w walce o wyzwolenie z ucisku klasowego "nowego hegemona" czyli proletariatu. Chciał jednocześnie stworzyć teatr wyzwolony z artystowskich - dalekich od prawdziwego życia - ambicji, dlatego zwrócił się ku modnemu, a zarazem najbardziej radykalnemu nurtowi odzwierciedlającemu rzeczywistość - ku faktomontażowi i reportażowi scenicznemu, uprawianym zarówno na Zachodzie (Erwin Piscator) jak na Wschodzie (Wsiewołod Meyerhold). Porównania z tymi twórcami miały degradować, jak i nobilitować Schillera. Kazały nazywać go pogardliwie "czerwonym" reżyserem. Spór o miejsce "Zeittheater" w dorobku Schillera jest wciąż żywy i - jak przed wojną - zależny od koniunktur politycznych. Aby go jednak prowadzić, nie można poprzestać na wyznaniach samego Schillera, bądź relacjach krytyki. Nie zachowały się bowiem teksty "Polityki społecznej R.P.", "Cjankali", "Krzyczcie, Chiny!". Nie były opublikowane, a pożoga wojenna pochłonęła egzemplarze teatralne i tym samym - gdy idzie o utwory Wolfa i Tretiakowa - ich tłumaczenia. Książka "Faktomontaże Leona Schillera" pod redakcją Anny Kuligowskiej-Korzeniewskiej przynosi nowe tłumaczenia i polskie pierwodruki tych tekstów. Towarzyszą im rekonstrukcje Schillerowskich inscenizacji i ich burzliwej recepcji oraz szkice biograficzne, pokazujące postawy, twórcze strategie i życiowe doświadczenia Aleksandra Wata, Friedricha Wolfa i Siergieja Trietiakowa. Książka dostarcza zatem materiału badawczego i na nowo otwiera dyskusję o formule ówczesnego teatrze zaangażowanego. Dyskusję aktualną i ważną zwłaszcza dziś, kiedy zastanawiając się nad skutecznością sztuki i jej społecznymi funkcjami, wracamy do doświadczeń dwudziestolecia międzywojennego i do tamtej tradycji. Wśród autorów opracowań: Anna R. Burzyńska, Anna Kuligowska-Korzeniewska, Małgorzata Leyko, Katarzyna Osińska, Roman Pawłowski, Tomas Venclova.
Akademia Ruchu był jednym z najważniejszych polskich teatrów eksperymentalnych ostatnich kilkudziesięciu lat, być może nawet najważniejszym. Wyraźnie różna od teatrów Jerzego Grotowskiego czy Tadeusza Kantora, osobna na tle innych grup wyrosłych z nurtu studenckiego, intensywnie czerpała z doświadczeń sztuk wizualnych, tańca współczesnego i awangardowej muzyki, nigdy nie tracąc z pola widzenia sfery polityki i życia społecznego. Z tej mieszkanki powstało kilkanaście przedstawień - dziś niestety nie dość dobrze pamiętanych. Akademia Ruchy. Teatr przynosi rekonstrukcje siedmiu najciekawszych spektakli zespołu - od Życia codziennego po Wielkiej Rewolucji Francuskiej (1979) po Piosenkę (1995). Ten tom - kontynuacja zbioru Akademia Ruchu z 2003 roku - to próba uzupełnienia historii polskiego teatru o nowe wątki, a zarazem przywołania tradycji, która powinna stać się ważnym punktem odniesienia także dla najmłodszego pokolenia rodzimych teatralnych eksperymentów.
mprowizacje pod redakcją Ewy Bułhak i Mateusza Żurawskiego to już drugi tom edycji krytycznej scenariuszy Jerzego Grzegorzewskiego, wydawanej przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego przy współpracy Teatru Studio i Teatru Narodowego. Obejmuje cztery albumy, zawierające pięć tekstów z lat 1994?2005: Sonatę epileptyczną i Jagogogo kocha Desdemonę ? Cztery komedie równoległe (1994), La Boheme (1995), Halkę Spinozę albo Operę utraconą (1998) oraz Onego. Drugi Powrót Odysa (2005) i zapis ich scenicznych realizacji. Każdy scenariusz, poprzedzony obszernym wstępem, opatrzony rozbudowanym aparatem krytycznym, który uwzględnia kolejne warianty tekstu, oraz odkrywa jego źródła i inspiracje, jest bogato zilustrowany m.in. fotografiami autorstwa Wojciecha Plewińskiego, Zygmunta Rytki, Tet Lagemaat i Barbary Sieroslawski, a także szkicami reżysera. ?
Andrzej Tadeusz Wirth urodził się 10 kwietnia 1927 roku w małym miasteczku Włodawa, które dziś leży przy granicy Polski z Białorusią. Później mieszkał w wielu miastach: Warszawie, Nowym Jorku, Londynie, Giessen, Berlinie i Wenecji – i najwyraźniej zawsze znajdował się we właściwym czasie we właściwym miejscu, gdy idzie o nowe formy teatralne. Oglądał Berliner Ensemble jeszcze za dyrekcji Brechta, polskie początki kariery Grotowskiego, był przy tym, jak Peter Handke wychłostał sarkazmem członków Grupy 47 i śledził wzlot Roberta Wilsona z piwnic Manhattanu. W 1982 roku założył Instytut Teatrologii Stosowanej (ATW) w Giessen, szkołę teatru postdramatycznego.
"Theater" jest esejem naukowym o walorach popularyzatorskich, pełną erudycji opowieścią o historii i zmiennych losach teatru w Stanach Zjednoczonych. Na tle historycznych epok autor kreśli sylwetki postaci ważnych dla kształtowania i rozwoju amerykańskiego systemu teatralnego - reżyserów, producentów, dramatopisarzy. Opisuje powstanie i ewolucję instytucji teatralnych, pokazuje jak na przestrzeni dekad, podczas kolejnych prezydentur, zmieniała się rola państwa w finansowaniu tej sfery życia kulturalnego. Autor, odpowiadając na pytanie o strukturę i finansowanie amerykańskiego teatru, wskazuje na te elementy polityki fiskalnej, które spowodowały komercjalizację scen instytucjonalnych (system producencki Broadwayu) i powolny upadek ambitniejszego działania artystycznego. Szczegółowo omawia także działalność uniwersytetów, fundacji, organizacji non profit i pokazuje ich dzisiejsze uprzywilejowane miejsce w systemie finansowania oraz aktywność w walce z zaistniałym kryzysem. Wskazując mechanizmy, które doprowadziły do upadku teatru w USA, ostrzega Europę przed automatycznym absorbowaniem amerykańskich rozwiązań ekonomicznych w sferze kultury.
1. Stephen Greenblatt - Shylock i granice nienawiści
2. Dariusz Kosiński - "Nie mogę oprzeć się ZESTAWIENIU". "Hamlet" Stanisława Wyspiańskiego i chwila dziejowa Polaków
3. Grzegorz Niziołek - "Hamlet" Grotowskiego, czyli co jest w Polsce nie do pomyślenia
4. Małgorzata Sugiera - "Hamlet" dwa razy przepisany: "Horsztyński" Słowackiego i "Hamlet wtóry" Romana Jaworskiego
5. Krystyna Kujawińska-Courtney - Obecność Iry Aldridge'a, pierwszego czarnoskórego tragika szekspirowskiego, w XX-wiecznej kulturze polskiej
6. Roma Sendyka - Eseistyka Stephena Greenblatta
W przekonaniu, że polska historia teatru potrzebuje nowego impulsu, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego we współpracy z Katedrą Dramatu Uniwersytetu Jagiellońskiego zorganizował konferencję zatytułowaną Ustanawianie historii. Historia teatru jako kreacja (Warszawa 23-25 listopada 2009), rozpoczynając w ten sposób realizację programu o nazwie Nowe historie - ku pluralizmowi metodologicznemu w historii teatru.
Książka jest pokłosiem drugiej konferencji z cyklu NOWE HISTORIE, którą Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego zorganizował wspólnie z Katedrą Dramatu Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej celem było podjęcie refleksji nad faktami w dyskursie historycznoteatralnym, a także w domenie samego teatru rozumianego jako sztuka i jako praktyka społeczna, bo tu właśnie pojęcie faktu wydaje się wyjątkowo złożone i otoczone dodatkowymi trudnościami.
Aby stać się dobrze wychowanym widzem, trzeba wiedzieć, jak należy zachowywać się w miejscach przeznaczonych do odbioru sztuki. Książka zawiera kilka wskazówek okreslających, czego oczekuje się od odbiorcy.
Jest to bogato ilustrowany katalog pod redakcją Joanny Baranowskej i Pawła Sztarbowskiego. Zawiera obszerne informacje o sekcji narodowej, architektury i Kostiumu Ekstremalnego, wszystkich prezentowanych spektaklach i artystach, raport z badań socjologicznych Sztuka w przestrzeni publicznej Joanny Erbel i Pawla Herbsta oraz teksty kuratorek i specjalistów z dziedziny sztuk wizualnych i teatru: Izabeli Kowalczyk, Pawła Sztarbowskiego, Joanny Warszy.
Książka prezentuje dzieje i dorobek niezależnego od władz PRL zespołu teatralnego Nie Samym Teatrem działającego w latach 1984–1987 w katolickich kościołach Wrocławia oraz wielu innych miast polskich.
Zawiera pełną dokumentację przedstawień NST oraz sylwetki jego twórców, a także świadectwa ich inwigilacji i prześladowań przez funkcjonariuszy komunistycznej Służby Bezpieczeństwa. Tekst ilustrują unikalne zdjęcia z przedstawień, wykonane przez członków zespołu NST i działającą poza zasięgiem komunistycznej cenzury Niezależną Agencję Fotograficzną Dementi oraz dokumenty ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej.
Był Hübner – jak Bogusławski – aktorem, reżyserem, dyrektorem scen, autorem sztuk i adaptacji scenicznych, krótko mówiąc, łączył w sobie talenty wszystkich niemal teatralnych specjalności. Od początków polskiej sceny narodowej minęło ponad dwa i pół wieku. Dzisiejsi aktorzy mają o wiele większą przestrzeń artystycznej działalności. Był więc Hübner także aktorem i reżyserem filmowym, telewizyjnym, radiowym. Był wykładowcą aktorstwa i reżyserii, był teoretykiem teatru, pisał o nim książki naukowe i popularyzatorskie, pisał recenzje, felietony, eseje. Był wreszcie działaczem teatralnym na arenie międzynarodowej, a nade wszystko wielkim autorytetem całego środowiska w Polsce.
– Ze wstępu Autora
„HÜBNER” jest pierwszą pełną biografią artysty, prezentującą zarówno jego dokonania zawodowe, jaki i życie osobiste. Jest też portretem wielu znaczących dokonań polskiego teatru czterech dekad XX wieku. Autor przytacza publikacje bohatera książki, recenzje i opisy jego filmów i spektakli, wreszcie opowieści osób, które go znały i z nim współpracowały na różnych etapach jego życia. To rozmowy m. in. z Anną Seniuk, Ewą Dałkowską, Joanną Żółkowską, Elżbietą Kępińską, Krystyną Jandą, Kazimierzem Kaczorem, Wojciechem Pszoniakiem, Janem Nowickim, Olgierdem Łukaszewiczem, Jerzym Zelnikiem. Książka jest bogato ilustrowana zdjęciami zarówno z życia zawodowego, jak i prywatnego Zygmunta Hübnera.
Autor książki Grzegorz Kozak to dziennikarz telewizyjny i radiowy. Komentator i publicysta. W przeszłości związany osobiście i rodzinnie z Teatrem Powszechnym za dyrekcji Zygmunta Hübnera.
Choreografia: polityczność pokazuje choreografię jako narzędzie formułowania i wyrażania myśli, przestrzeń działań krytycznych i praktyk oporu. Choreografia: polityczność jest pierwszym tomem serii przygotowywanej przez Art Stations Foundation we współpracy z Instytutem Muzyki i Tańca, Instytutem Teatralnym im. Z. Raszewskiego i East European Performing Arts Platform (EEPAP).
Zagadnienia dramatu awangardowego oraz awangardy teatralnej stanowiły ważny nurt badań zmarłej przedwcześnie Ewy Guderian-Czaplińskiej, związanej przez całe życie naukowe i zawodowe z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W niniejszym tomie zgromadzono najważniejsze jej teksty dotyczące nowatorskich działań artystycznych polskich i zagranicznych przypadających na okres międzywojenny.
Tom trzeci to autorska reprezentacja przygotowanej przez Roberta Rumasa wystawy pokazywanej w salach Zachęty - Narodowej Galerii Sztuki od października 2019 do stycznia 2020. Jest to swego rodzaju „książka wystawowa” lub „galeria w książce” - plastyczna opowieść o scenografii teatralnej i społecznej, opatrzona (tak jak wystawa) W(o)prowadzeniem Doroty Buchwald oraz historyczno-metodologicznym artykułem Dominiki Łarionow o wystawach scenografii jako narzędziach diagnostycznych.
Wystawa Roberta Rumasa w Zachęcie nosiła taki sam tytuł jak niniejsza publikacja oraz projekt badawczy, którego jest efektem. I choć formalnie nie stanowiła jego części, powstawała jednak przy wsparciu realizującego go zespołu, była kreacją jednego z jego istotnych członków, jeszcze jedną propozycją wędrówki przez labirynt polskiej scenografii współczesnej. Wystawa Roberta Rumasa stanowiła ważne ogniwo łańcucha polskich wystaw scenograficznych, zapoczątkowanego w 1913 w Zachęcie międzynarodową Wystawą Nowoczesnego Malarstwa Scenicznego, a jej książkowa postać ma nie tylko walor dokumentacji wydarzenia, ale przede wszystkim stanowi cenne, atrakcyjne wizualnie, albumowe dopełnienie publikacji Zmiana ustawienia.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
