Wielu ludzi boi się relacji z Bogiem. Pragną Go, tęsknią za Nim, ale paradoksalnie boją się wejść z Nim w relację. Dlaczego? Bo sprowadzają Boga jedynie do roli bezdusznego prawodawcy. Nie słyszą, jak woła: "Kocham Cię", tylko twarde: "Nie pozwalam! Zakazuję! Nakazuję! Musisz Mnie słuchać, bo jak nie, to między nami koniec!". Jeśli wiarę sprowadzimy tylko do zakazów i nakazów, to Kościół stanie się obozem koncentracyjnym, zaś Bóg - esesmanem z karabinem w ręku. A z tak rozumianym "kościołem" i z takim "bogiem" ja też nie chcę mieć nic wspólnego. Kim więc jest Bóg? Na czym polega relacja z Nim? Jak się modlić? Po co mi sakramenty? Czym jest Kościół? To tylko niektóre z pytań, jakie tu usłyszysz. I na które być może zechcesz poszukać odpowiedzi. Z prawdziwą radością i pełnym przekonaniem zapraszam do lektury książki o. Lecha Dorobczyńskiego. Książka jest skierowana przede wszystkim do Młodego Czytelnika (choć z pożytkiem przeczyta ją każdy) - wyrosła ze spotkań z Młodymi, jest próbą odpowiedzi na szereg pytań, które w ich trakcie padły. Tematy - podstawowe: Eucharystia, spowiedź, wiara... I słusznie! Bo takie dziś właśnie padają pytania. I taki winien być - wychodzący im naprzeciw - przekaz. + Grzegorz Ryś o. Lech Dorobczyński OFM franciszkanin z Prowincji Matki Bożej Anielskiej, kaznodzieja i rekolekcjonista. Założyciel Przemyskiego Chóru Gospel i Konin Gospel Choir. Wielki miłośnik Asyżu oraz przewodnik po miejscach Franciszkowych. Obecnie posługuje we Franciszkańskim Ośrodku Rekolekcyjno-Powołaniowym w Krakowie.

Teologia jest rzeczą zbyt poważną, by pozostawić ją tylko teologom. Agata Bielik-Robson wraz grupą młodych badaczy i badaczek pokazują, że relacje religii i nowoczesności są o wiele bardziej skomplikowane i wymagają bardziej złożonych pojęć, niż może się wydawać. Autorzy, czytając takich myślicieli jak Hans Blumenberg, Walter Benjamin, Odo Marquard czy Baruch Spinoza, przyglądają się nowoczesności w postsekularnej perspektywie. Pokazują, że możemy wyjść poza zużyte opozycje religii i świeckości, spojrzeć na dialektyczny związek tego, co religijne ze świecką nowoczesnością. Dostrzec Boga ukrytego w maszynie nowoczesności. Książka ukazuje teologiczne i religijne zaplecze kluczowych dla nowoczesności pojęć i sporów. Zachęca, by spojrzeć na to, co znane, w zupełnie innej perspektywie.

O ile oczami wiary widzi się świat inaczej, niż oczami wiedzy naukowej? Jak, w perspektywie teologicznej, sens człowieka wiąże się z sensem Wszechświata? Jaki jest związek „teologii sensu” z „teologią stworzenia”? Pytania o sens człowieka i sens Wszechświata są ze sobą ściśle związane. Właściwie stanowią one jedno Wielkie Pytanie. Człowiek jest genetycznie związany z Wszechświatem. Korzenie człowieka wyrastają z historii Wszechświata. Jeżeli Wszechświat ma sens, to sens ten prawdopodobnie obejmuje także człowieka, ponieważ człowiek jest częścią, więcej: elementem struktury Wszechświata. A czy mógłby istnieć człowiek obdarzony sensem w bezsensownym Wszechświecie? Polecamy wznowienie klasycznej książki słynnego filozofa i kosmologa, poprawione i poprzedzone nowym wstępem Autora. Jednym z głównych problemów stojących przed teologią XXI wieku jest jej dialog z naukami, zwłaszcza z naukami przyrodniczymi. Fakt, że wielka liczba teologów (może nawet większość) nie dostrzega tego problemu, świadczy jedynie o tym, że jest to problem naprawdę palący. Zignorowanie go może zepchnąć teologię niedalekiej przyszłości na marginesy kulturowego życia ludzkości. Albo jeszcze wyraźniej – może włączyć teologię w ciągle przybierający na sile nurt irracjonalizmu, zrównując ją tym samym z wielu modnymi zabobonami. Należy więc problemowi dialogu teologii z naukami stawić czoło. /fragment książki/ Prof. Michał Heller - uczony, kosmolog, filozof i teolog, który w matematycznych równaniach teorii naukowych potrafi dostrzec dzieła sztuki, a wielkich fizyków uważa za genialnych artystów tworzących swe kompozycje z liczb i matematycznych formuł. W 2008 roku otrzymał prestiżową Nagrodę Templetona, przyznawaną osobowościom, które wnoszą „wyjątkowy wkład w postęp badań i odkryć dotyczących rzeczywistości duchowej”. W czerwcu 2013 odznaczony Medalem św. Jerzego, przyznawanym przez Redakcję Tygodnika Powszechnego za "zmagania ze złem i uparte budowanie dobra w życiu społecznym". Ostatnio opublikował książkę Bóg i nauka. Moje dwie drogi do jednego celu (CCPress 2013).

W Bogu urojonym Dawkins nie pisze (przynajmniej nie bezpośrednio) o biologii. ?Bohaterem? jego książki jest religia i relacje między nauką a religią. Dawkins z całą mocą swojej wiedzy, talentu i intelektu wprost i bezpośrednio odrzuca religię i wszelkie jej roszczenia. Zaczyna od tego, że ukazuje fałsz założeń logicznych wierzeń religijnych, a potem ? między innymi ? pisze o ewolucyjnych korzeniach teizmu. Dawkins nie oszczędza bogów we wszelkich ich postaciach ? kieruje ostrze swej krytyki zarówno przeciw cierpiącemu na obsesję seksualną krwawemu tyranowi Starego Testamentu, jak i przeciw znacznie łagodniejszemu (acz wciąż nielogicznemu) ?Boskiemu Zegarmistrzowi?, ?odkryciu" oświeceniowych myślicieli. Rozpoczyna swą krytykę od logicznej wiwisekcji najczęściej przywoływanych argumentów za istnieniem Boga i na ich podstawie wykazuje, że jakakolwiek Istota Najwyższa jest bytem w najwyższym stopniu nieprawdopodobnym. W kolejnych rozdziałach możemy przeczytać o tym, w jaki sposób religia ? a raczej wszelkie religie (rozróżnienie między krzyżem, gwiazdą Dawida a półksiężycem ma dla Dawkinsa znaczenie drugorzędne) ? staje się obfitą pożywką dla wojen, niewyczerpanym źródłem bigoterii i dyskryminacji oraz narzędziem upośledzenia dzieci. Fascynującą lekturę stanowią rozdziały, w których Dawkins ? tym razem jako biolog ? poddaje miażdżącej krytyce dorobek nowych kreacjonistów, czyli (pseudo)naukowe ataki na ewolucjonizm. Wniosek Dawkinsa jest jednoznaczny ? religia (której kreacjonizm i różne teorie ?inteligentnego projektu? są nieodrodnymi dziećmi) jest nie tylko nielogiczna. Jest szkodliwa, czasem wręcz śmiertelnie niebezpieczna, a obowiązkiem uczonego i humanisty jest zwrócić na ten fakt uwagę. Religie dość już narobiły zła, konkluduje Richard Dawkins, pora by wreszcie nauka zajęła należne jej miejsce.

Traktat o ludzkim działaniu jest już czwartym ? po Traktacie o cnotach (2006), Traktacie o szczęściu (2008) i Traktacie o roztropności (2011) ? tekstem z zakresu filozoficznej etyki, wyodrębnionym z Summy teologii św. Tomasza z Akwinu, który Wydawnictwo Marek Derewiecki przedstawia czytelnikom w moim nowym przekładzie i opracowaniu. Jak wspomniałem na początku tego Wstępu, wydzielona całość obejmuje kwestie 6?21 z ?pierwszej części drugiej części? (Prima secundae dzieła Akwinaty, zawierające rozważania na temat ludzkich czynów, warunków ich dobrowolności, okoliczności, w których są one dokonywane, uczest­ni­czą­cych w nich aktów woli oraz intelektu, a wreszcie przysługują­cych im form dobra i zła.

Autor ukazuje głębię i bogactwo ich treści, pomaga odczytywać ukryte znaczenia i wskazuje na możliwe, często na pierwszy rzut oka zaskakujące, skojarzenia. Nie jest to praca z dziedziny historii sztuki czy filmoznawstwa, ale raczej inspiracja do kontemplacji genialnych dzieł w perspektywie żywej wiary. Wśród nich znalazł się m.in. ulubiony film papieża Franciszka, Uczta Babette, przywoływany przez niego w kontekście wyboru na biskupa Rzymu obraz Powołanie św. Mateusza Caravaggia, a także filmy Andrieja Tarnowskiego, Ingmara Bergmana i Krzysztofa Kieślowskiego, obrazy Rafaela, Rembrandta, Andrieja Rublowa, Francisco de Zurbarána, Matthiasa Grünewalda, Hansa Holbeina, Vilhelma Hammershoia i Leona Bonnata. ""Gdy pobożni Grecy przyszli do apostołów, zwrócili się do nich słowami, które przez wieki docierają także i do nas i które mogą się stać również naszym wołaniem, naszym codziennym hymnem: ""Chcemy zobaczyć Jezusa"". Także i my przez wieki wołamy do Niego: ""Chcemy Ciebie ujrzeć, Panie!"". Wołamy jak psalmista: ""Szukam, o Panie, Twojego oblicza!"". Chcielibyśmy odkryć oblicze Pana, gdyż tylko w nim znajduje się wypełnienie tego, co dla nas naprawdę ważne. Tylko w nim możemy odnaleźć własne oblicze. Ukaż nam, Panie, swoją twarz, choć wiemy, że to tajemnica, która nas zatrwoży i rozpali tak głęboko, że nasze życie nigdy nie będzie takie samo"". O. dr Michał Legan OSPPE, kapłan w Zakonie Paulinów, absolwent filmoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz teologii na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. Doktor teologii pastoralnej, poszukiwacz związków między kinem a teologią, pasjonat kina religijnego, dziennikarz. Przede wszystkim jednak chrześcijanin zafascynowany Eucharystią, zakochany w Słowie Bożym i uzależniony od przyjmowania oraz udzielania sakramentu Pojednania.

Doświadczasz kryzysu, cierpienia, zranienia? Czujesz się znękany, zdruzgotany, opuszczony? Opanowało Cię przygnębienie, a może nawet stoisz na krawędzi rozpaczy? Ta książka ma dla Ciebie dobrą nowinę: Właśnie w takich sytuacjach Bóg jest najbliżej Ciebie i możesz szczególnie doświadczyć Jego mocy i opieki. Ksiądz Michał, odwołując się do przykładów ze swojej posługi, pokazuje, że to właśnie kryzys i cierpienie mogą nam pomóc zrozumieć, że naprawdę jesteśmy dziećmi Bożymi, a nasz Ojciec w Niebie kocha nas bezgranicznie. Bóg nigdy nas nie opuszcza, nie zostawia nas samych nawet w najtrudniejszych doświadczeniach życia. Co więcej posyła nam na pomoc całe Niebo: aniołów, świętych i Matkę Bożą. Musimy tylko mu zaufać i uwierzyć, że Jego moc może uczynić cuda w naszym życiu. ?Bóg w doświadczeniu kryzysu pragnie nas uzdrawiać, uwalniać i obdarowywać. Bóg zawsze chce dokonywać uzdrowienia. Kiedy jesteśmy jak Hiob, gdy patrzymy nieustannie na Boga i ten kryzys, trud, cierpienie chcemy przejść z Panem Bogiem, to Bóg pragnie wtedy dokonywać wielkich znaków i przede wszystkim chce nas uzdrawiać. Bóg chce docierać do naszego serca, chce uzdrawiać pamięć o grzechach, chce uzdrawiać rany, które nam grzech zadał, ale Bóg chce też fizycznie uzdrawiać nasze ciało i umysł. Bóg pragnie dzisiaj darzyć nas łaską uzdrowienia?. Ks. Michał Olszewski SCJ jest cenionym rekolekcjonistą, związanym z Odnową w Duchu Świętym, egzorcystą diecezji kieleckiej, redaktorem naczelnym portalu ewangelizacyjnego profeto.pl, autorem książek Żyć w Duchu Świętym, Egzorcyzm. Posługa miłości i Bóg daje charyzmaty. Prowadzi popularnego bloga z komentarzami liturgicznymi na każdy dzień (slowopana.com).

Św. Tomasz z Akwinu, największy z katolickich Doktorów Kościoła, dzięki swemu niezwykle przenikliwemu umysłowi porusza wiele niespodziewanych kwestii dotyczących złego ducha i demonologii. CZY DEMONY MOGĄ CZYNIĆ DOBRO? CZY DEMONY ZNAJĄ PRZYSZŁOŚĆ? CZY DEMONY MOGĄ ZWODZIĆ LUDZI PRZEZ JAKIEŚ PRAWDZIWE CUDA? CZY WŚRÓD DEMONÓW JEST HIERARCHIA? CZY W DEMONACH JEST CIERPIENIE? CZY GODZIŁO SIĘ, ABY CHRYSTUS BYŁ KUSZONY PRZEZ DIABŁA? CZY DEMONY MOGĄ BYĆ ODPOWIEDZIALNE ZA WYWOŁYWANIE ANOMALII POGODOWYCH? CZY WOLNA WOLA W DEMONACH MOŻE PO GRZECHU POWRÓCIĆ DO DOBRA? CZY DEMONY ROZPOZNAJĄ „MYŚLI SERCA” (CZYLI WEWNĘTRZNE MYŚLI LUDZI)? SKĄD BIORĄ SWĄ SKUTECZNOŚĆ DZIAŁANIA MAGÓW? Warto dodać, iż św. Tomasz z Akwinu oprócz tego, że pisał na temat demonów, miewał z nimi również do czynienia w bezpośrednich zetknięciach.

Konstytucja o liturgii, koncelebra, modlitwy eucharystyczne i wreszcie problematyka sakramentów i sakramentaliów – to tylko niektóre z elementów zaangażowania Cipriano Vagagginiego w Sobór Watykański II i związaną z nim Odnowę liturgiczną. Właściwe zrozumienie Vagagginiego jest szczególnie istotne w trwającej dyskusji nad stanem Kościoła i liturgii, która jest źródłem i szczytem jego życia. Studium Vagagginiego pozwala zrozumieć sens i znaczenie tego wszystkiego co stanowi reformę liturgiczną. Książka ta jest próbą zmierzenia się z geniuszem teologii XX wieku, spotkaniem z mistrzem i ojcem teologii liturgicznej. Ks. Bartłomiej Matczak, ur. 1978 roku, kapłan Archidiecezji Warmińskiej. Odbył studia na Papieskim Instytucie Liturgicznym św. Anzelma w Rzymie, gdzie uzyskał tytuł licencjacki. Doktoryzował się na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Od 2011 roku pracuje jako wicerektor Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej.

Dlaczego mamy zajmować się historią liturgii? Liturgia Kościoła katolickiego to budowla, w której nadal żyjemy i w istocie jest to ten sam budynek, w którym chrześcijanie żyli wiele wieków przed nami. Przez dwa tysiąclecia jego struktura stawała się coraz bardziej skomplikowana, wciąż przebudowywana i kształtowana, tak że plan budynku zaciemniał się do tego stopnia, że przestaliśmy się w nim czuć jak w domu, bo przestaliśmy go rozumieć. Musimy więc zapoznać się z planami, bo one powiedzą nam, jaki był prawdziwy zamysł dawnych architektów, a jeśli zrozumiemy ich intencje, nauczymy się bardziej cenić budowlę. A jeśli będzie konieczne dokonanie zmian struktur czy zaadaptowanie ich do potrzeb współczesnych ludzi, zrobimy to w taki sposób, żeby tam gdzie to możliwe nie utracić niczego z drogocennego dziedzictwa. Książka została opatrzona posłowiem ks. Helmuta J. Sobeczko

Mnisi opuszczając świat i wybierając pustynię, pragnęli znaleźć w niej samotność, skupić się na modlitwie, medytować nad biblijnym posłaniem, szukać drogi wzniesienia się ku Bogu. Pustynia oznaczała miejsce bez kobiet, zamieszania, emocji rodzinnych, gdzie pokusy rodzące się w umyśle pozostawały, ale stawały się łatwiejsze do zwalczania. Pachomiusz zrezygnował z ucieczki na pustynię i pozostawił mnicha wśród ludzi, ale starał się stworzyć dla niego taką sytuację, aby nie pozbawić go dobrodziejstw samotności. Samotności w tłumie. Celem pachomiańskiej pedagogiki było pełne i nieustanne skupienie myśli braci na rzeczach świętych, nic nie powinno ich od nich odciągać. Fragment wstępu

"Nowe perspektywy teologicznych rozważań i religijnej świadomości" "Commonweal" Chrystus, Kościół, przyjaźń, wierność, symbole, rytuały. Czym w istocie są? Na czym polega ich fundamentalne znaczenie? Wiedza teologiczna o sakramentach to wciąż dla wielu tajemnica i wyzwanie. Bernard Cooke w swojej książce - odwołując się także do historycznego kontekstu - przybliża sakramenty i pokazuje ich wymiar w życiu codziennym. Dzięki temu przekonujemy się, że nie ograniczają się one wyłączenie do formalnych rytuałów religijnych. Są także stanowczo czymś więcej niż tylko liturgicznymi obrzędami. Tematy do dyskusji, rozbudowana bibliografia, historyczne i teologiczne uwagi zawarte w książce to świetny punkt wyjścia do pracy grupowej i edukacji osób dorosłych. Doskonała lektura dla każdego, kto chce w pełni zrozumieć i przyjąć sakramenty. Bernard Cooke - teolog, pisarz i profesor. Mieszka w El Cajon w Kalifornii. Jest wykładowcą na Uniwersytecie San Diego.

Niniejsza książkę napisałem dla tych osób, które stawiają sobie pytanie "Czy istnieje Bóg" i które kłopoczą się zagadkami pojęcia Boga, jak choćby tą, czy można pogodzić wszechmoc i dobroć Bożą z faktem zła w świecie.

Ludzie często zadają pytania dotyczące spraw ostatecznych. Jak pogodzić prawdę o nieustannej miłości Boga z dogmatem o istnieniu wiecznego piekła? Czy trwanie wiecznej gehenny nie jest porażką Boga? Czy Chrystusowe zapowiedzi dualistycznego zakończenia sądu: "I pójdą ci na mękę wieczną, sprawiedliwi zaś do życia wiecznego (Mt 25,46), nie są sprzeczne z innymi tekstami biblijnymi o zbawieniu w Chrystusie, obejmującym wszystkich, choćby ze stwierdzeniem, że na końcu Bóg będzie "wszystkim we wszystkich" (1 Kor 15,28)? Jak jest możliwa radość zbawionych w niebie, jeśli niektórzy z ich bliskich będą wiecznie cierpieć? Te i wiele innych pytań nurtuje wierzących w Polsce i w innych krajach, zarówno laików, jak i wytrawnych teologów. Istnieje zatem pilna potrzeba odpowiedzi na powyższe pytania i wiele innych, które się z nimi wiążą. Ze Wstępu

ATEIZM UROJONY S. Zatwardnickiego jest próbą opisu i analizy zjawiska, jakim jest współczesny ?nowy ateizm? rozumiany jako krytyka religii, wręcz wrogość wobec niej, uporczywa i bezwzględna walka z chrześcijaństwem, mająca doprowadzić do jego zaniku i zwycięstwa ateizmu. W ramach walki z chrześcijaństwem preferuje się obśmiewanie wierzących i ich praktyk, poszukuje się i dowodzi sprzeczności w ich wierze. Autor odnosi się do poglądów głoszonych przez głównych przedstawicieli nurtu nowego ateizmu, w tym do R. Dawkinsa, autora książki Bóg urojony, której założeniem jest negacja Boga. Odnosząc się do książki Dawkinsa, stawia tezę, że to nie Bóg, z którym walczą ateiści, jest urojeniem, ale jest nim właśnie ateizm. Jest on bowiem słabo umotywowanym intelektualnie wyborem życiowym skierowanym przeciw Bogu. Głoszone przez ateistów poglądy: uznawanie Boga za hipotezę, twierdzenie, że rozum nie jest w stanie poznać istoty Boga stanowią między innymi istotę intelektualnego sporu. Tekst dowodzi, że współcześni ateiści stawiają wierzącym realne wyzwanie, na które trzeba odpowiedzieć. Książka prowokuje czytelnika do odpowiedzi na fundamentalne pytania m.in: dlaczego w taki, a nie inny sposób Bóg objawia się człowiekowi, czy można podać dowody na Jego istnienie, w jaki sposób ludzka wolność jest uzależniona od istnienia Boga, jak bronić wiary i prawdy o istnieniu Boga. Autor ATEIZMU UROJONEGO analizuje proces, który doprowadził do pojawienia się poglądów negujących istnienie Boga, zastanawia się nad przyczynami pogłębiającej się laicyzacji życia. Pisana z pasją książka skrzy się od dowcipnych anegdot, a żywy język autora i publicystyczna swada nie pozwolą czytelnikowi oderwać się od lektury. Zaprezentowane treści nie pozostawią czytelnika obojętnym! Być może odnajdzie w niej odpowiedzi na pytania, które sam sobie zadaje.

„Niewidzialna wojna o Twoje życie” odsłania wypróbowane biblijne zasady walki duchowej, opisuje niezwykłe przeżycia i doświadczenia, demaskuje sposoby działania szatana, a także pokazuje jak unikać demonicznego wpływu i jak go usunąć. Oto niektóre z omawianych w niej tematów: Biblijne zasady zdrowia Niebezpieczeństwa niekonwencjonalnych terapii Fałszywe uzdrowienia Dlaczego nie wszyscy zostają uleczeni? Czemu Bóg toleruje zło? Czy chrześcijanie mogą być zdemonizowani? Przyczółki i bastiony Szatana Przyczyny i symptomy zdemonizowania Ochrona przed demonami Posługa uwalniania Hierarchia królestwa ciemności Klątwy ciążące na narodach Duchowa walka o miasta Orędownictwo i spacery modlitewne  

Powrót aniołów i demonów do współczesnej kultury i naszego społeczeństwa jest faktem oczywistym. Dziś, ponieważ ?bóstwo rozum?, nauka i postęp, w imię których zostali oni usunięci, ujawniły swoje ograniczenia, niemal że bankructwo, dlatego nostalgia za tym, co niewidzialne, staje się coraz bardziej dojmująca. Chrześcijanin jednak stawia sobie pewne znaki zapytania: Czy te anioły i demony, które dziś powróciły do obiegu, są prawdziwe? A może są jedynie projekcjami naszych lęków czy nadziei? Czy reprezentują świat niewidzialny, czy może są produktem naszej nieświadomości? Jak ustosunkować się do pewnego sentymentalno-komercjalnego angelizmu czy agresywnego i destrukcyjnego satanizmu? Wychodząc od danych socjologicznych, antropologii, historii religii, niniejszy tomik rozwija przede wszystkim szlak teologiczny. Przypomina historię idei koncentrując uwagę na wizji chrześcijańskiej. Nie pomija także licznych i złożonych wpływów, jakie na chrześcijańską wizję wywarły różne kultury i tradycje religijne. Książka obecna nie pretenduje do tego, by być podręcznikiem angelologii i demonologii. Nie jest również zbiorem prawdziwych czy domniemanych spotkań z tymi istotami. Nie jest wreszcie apologetyką owego powrotu tego, co niewidzialne. Zamiarem autora było wyjaśnienie znaczenia, jakie te postacie posiadają w chrześcijańskiej wizji rzeczywistości, ukazanie ich funkcji antropologicznej, kosmologicznej, teologicznej i chrystologicznej.

Ateizm Juliana Bagginiego został wydany w prestiżowej oksfordzkiej serii Bardzo Krótkich Wprowadzeń, którą tworzą książki pod wieloma względami modelowe. Niewielkich rozmiarów publikacje adresowane do szerokiego grona odbiorców odznaczają się dbałością o jasność wywodu, która jednocześnie nie oznacza rezygnacji z autorskiego podejścia lub z akademickiej dociekliwości. Baggini, współzałożyciel i redaktor naczelny czasopisma „The Philosophers' Magazine”, świadom, iż prowadzi czytelnika przez zagadnienie, wobec którego „niewielu będzie miało neutralny pogląd”, dystansuje się od agresywnego ateizmu wojującego i wybiera drogę racjonalnej argumentacji. W dobie przybierających na sile fundamentalizmów religijnych, sześć krótkich rozdziałów, w których autor stara się m.in. zdefiniować ateizm, odpowiedzieć na pytanie o ateistyczną etykę i miejsce ateizmu w historii, ukazuje ateizm przede wszystko jako wypracowane stanowisko filozoficzne, a nie emocjonalną reakcję na doraźne spory.

Filozofia i Wszechświat to pierwsze wydanie zebranych pism filozoficznych ks. prof. Michała Hellera, znanego kosmologa, filozofa i teologa. Artykuły zamieszczone w książce zostały tak ułożone, aby dać spójny i całościowy obraz filozoficznych poglądów Autora. Czytelnicy, wraz z Autorem, zagłębiają się w poszukiwanie odpowiedzi między innymi na takie pytania jak: czym jest nowa filozofia przyrody?; co łączy fizykę i metafizykę?; co to są prawa przyrody?; jaka jest natura czasu i przestrzeni?; co znaczy, że świat jest matematyczny?; dlaczego istnieje raczej coś niż nic?; dlaczego wiedza o świecie jest ważna dla filozofii człowieka? Jako kosmolog, twórczy badacz globalnej struktury wszechświata, Michał Heller podejmuje również kwestie nieskończoności w kosmologii oraz początkowej osobliwości, które konfrontuje z ideą stworzenia Wszechświata przez Boga. Pyta, jakiego rodzaju układem dynamicznym winien być Wszechświat, by mógł się w nim związać dynamiczny proces biologicznej ewolucji. Fragment książki Filozofia i wszechświat Wstęp Strategia kompromisu Od dość dawna nawiedzała mnie myśl, by usystematyzować i spisać swoje poglądy z pogranicza fizyki i filozofii, ale od jakiegoś czasu wiedziałem już, że nigdy nie będę mieć czasu, żeby ten zamysł wykonać. Pomysł, aby przynajmniej zebrać w jednym tomie moje prace z tej dziedziny rozrzucone w różnych książkach i czasopismach, podsunęli mi moi Przyjaciele i Współpracownicy. Gdy dokonałem wstępnego przeglądu teczek z moimi publikacjami, doszedłem do wniosku, że warto pójść na ten kompromis z upływającym czasem i przygotować wybór najistotniejszych prac. Wyrażam więc wdzięczność moim Przyjaciołom i Współpracownikom za tę inicjatywę, zwłaszcza czynię to w stosunku do ks. drą hab. Stanisława Wszołka, który nie tylko był inicjatorem pomysłu, ale także wykonał niemałą część roboty redakcyjnej. W miarę gdy ze starych wydruków komputerowych i na nowo odczytywanych dyskietek wyłaniał się zarys przyszłej książki, stawało się dla mnie coraz bardziej jasne, że — pomimo zrozumiałego w takiej sytuacji rozrzutu stylów i podejść — będzie on miał swój tematyczny kościec. A będzie nim filozoficzny namysł nad racjonalnością świata, tzn. nad faktem, że świat daje się tak skutecznie badać racjonalnymi metodami. Co więcej, racjonalność ta nie jest jakakolwiek — świat ulega tylko matematyczno-empirycznej metodzie badania. Fakt ten zawiera w sobie duży ładunek filozoficznej informacji. Jeżeli zgodzimy się z tym, że matematyka jest nauką o strukturach (a godzi się z tym większość „pracujących matematyków" niezależnie od ich stanowisk w filozofii matematyki), a niektóre z tych struktur fizyka stosuje do badania świata, to znaczy, że świat odkrywany przez fizykę jest światem struktur. „Strukturalne widzenie" przenosi się z matematyki na fizykę. Ta strukturalna perspektywa stanowi wspomniany wyżej kościec całej książki. Niejako preludium do dalszych analiz jest pierwsza część książki, w której proponuję pewien styl uprawiania filozofii przyrody. Nie chodzi o toczenie sporów, jak powinna wyglądać ta dyscyplina filozoficzna, co należy do jej kompetencji, a co nie, lecz o przygotowanie gruntu pod dalsze badania. Zarówno w samej metodzie nauk empirycznych, jak i w treści ich teorii kryją się problemy swoimi korzeniami sięgające wielkich zagadnień tradycyjnej filozofii. Trzeba nauczyć się je wyławiać i rozumieć w nowym kontekście pojęciowym. Część druga — kluczowa dla całej książki — jest poświęcona wspomnianej wyżej racjonalności i matematycznej racjonalności świata. Moja teza o „matematyczności świata" budziła opory wielu dyskutantów. Jak mogłem się wielokrotnie przekonać, wynikały one na ogół ze zbyt wąskiego rozumienia matematyki (jako naszego wytworu zawartego w matematycznych książkach i innych matematycznych publikacjach). Dlatego ważne jest dokładne wyjaśnienie pojęć. Często ono już stanowi rodzaj argumentu na rzecz przyjmowanego przeze mnie stanowiska. Jest to argument „z metody", trzeba zatem przyjrzeć się, jak metoda działa, a tego nie da się osiągnąć bez analizy pojęć w nią uwikłanych. Z analiz tych wyłania się obraz matematyki jako nauki o strukturach („morfologii struktur", jak to określił Saunders MacLane, twórca matematycznej teorii kategorii). Dopełnieniem tej części są dwa ostatnie rozdziały części trzeciej, które łącznie mówią o strategii przenoszenia „strukturalnego widzenia" z matematyki do fizyki (znalazły się one w trzeciej części ze względu na kontekst, który lepiej uwypukla ich treść). Ostatni rozdział części drugiej stanowi ostrzeżenie, że mojej filozofii nie należy rozumieć w duchu fundacjonalizmu (jako zestawu wniosków wynikających z jakiejś niepodważalnej podstawy), lecz jako pewien zbiór filozoficznych hipotez, powiązanych ze sobą różnymi związkami wynikania — hipotez, które uprawdo-podobniają się coraz bardziej w miarę funkcjonowania całego systemu. Część trzecia jest zbiorem studiów wyraźnie zmierzających w kierunku pewnej filozofii fizyki. Po kilku refleksjach na temat języka i metody fizyki, zastanawiam się nad tym, o czym właściwie mówi fizyka. Najpierw polemizuję z fenomenalizmem: nie jest tak, że teorie fizyczne ślizgają się po powierzchni zjawisk. Fizyka jest bowiem nauką o strukturach świata, a są istotne i nieistotne aspekty struktur. Fizyka ma ambicję docierać do istotnych. O czym więc mówią teorie fizyczne? Szukając odpowiedzi na to pytanie, staram się przystosować koncepcję „ontologii w sensie Quine'a" do pojęciowego środowiska mojej filozofii. Wedle niej nie należy pytać teorii fizycznych, jaka jest struktura świata, lecz, jaka jest struktura świata zakładanego przez daną teorię (chodzi więc nie o „świat rzeczywisty", lecz o „univers de discours" danej teorii). Na tak sformułowane pytanie można odpowiedzieć na drodze analizy matematycznych struktur danej teorii. Bardziej szczegółowo rozpatruję dwa przykłady tego rodzaju analizy: model kosmologiczny Godła (z zamkniętymi krzywymi czasopodobnymi) i problem nielokalności w mechanice kwantowej (w poglądach Johna Bella). Jeżeli w filozofii fizyki wyostrzymy swoje ambicje poznawcze i zapytamy o ostateczne wyjaśnienia (takie, które likwidowałyby wszelkie pytania), znajdziemy się w obszarze, który nazwałem metafizyką fizyki. W części czwartej pod tym kątem omawiam aktualne we współczesnej fizyce poszukiwanie tzw. teorii wszystkiego oraz propozycję ostatecznego wyjaśnienia w ujęciu Shahna Majida (który utrzymuje, że teoria ostateczna winna być samodualna). Problem wyjaśnień ostatecznych prowadzi do pewnych zapętleń logicznych, które analizuję na przykładzie dwu węzłowych etapów kosmicznej ewolucji — powstania życia i powstania świadomości. Trudno także uniknąć pytania Leibniza: dlaczego istnieje raczej coś niż nic? Następne dwie części są niejako zastosowaniem zasad mojej filozofii (wyłożonej w poprzednich częściach) do konkretnych zagadnień poruszanych w fizyce i kosmologii. W części piątej przedmiotem analizy są problemy z kręgu szczególnej i ogólnej teorii względności. Ponieważ są to teorie zgeometryzowane, podejście strukturalistyczne okazuje się w nich nad wyraz dogodne i owocne. Jego istotą, jak już wiemy, jest odczytywanie informacji ze struktury matematycznej (tzw. „egzegeza struktur") wykorzystywanej przez daną teorię empiryczną, w tym przypadku przez teorię względności, a nie narzucanie teorii własnych interpretacji. Pouczająca jest pod tym względem pułapka, w jaką wpadli Bergson i Whitehead w swoich poglądach na teorię względności. Strukturalistyczna metoda zastosowana do fizyki relatywistycznej pozwala dostrzec interesujące aspekty problematyki czasu, przestrzeni i przyczynowości...Filozofia i wszechświat Spis treści:   Strategia kompromisu CZĘŚĆ PIERWSZA Wstęp do nowej filozofii przyrody 1 Jak możliwa jest „filozofia w nauce"? 2 Nowa filozofia przyrody 3 Nauki przyrodnicze a filozofia przyrody CZĘŚĆ DRUGA WSTĘP Racjonalność i matematyczność świata 1 Czy świat jest racjonalny? 2 Czy świat jest matematyczny? 3 Czy kosmos jest chaosem? 4 Co to jest matematyka? 5 Przeciw fundacjonizmowi CZĘŚĆ TRZECIA W stronę filozofii fizyki 1 O języku fizyki 2 Ewolucja metody 3 Spór między esencjalizmem a fenomenalizmem w kontekście nauk empirycznych 4 Ontologiczne zaangażowania współczesnej fizyki 5 Kilka uwag o języku i ontologii 6 Ouine i Godeł — jeszcze o ontologicznych interpretacjach fizycznych teorii 7 Jak możliwa jest fizyka? — Dum deus calculat 8 Johna Delia filozofia mechaniki kwantowej 9 Strukturalizm w filozofii matematyki 10 Spór o realizm strukturalistyczny CZĘŚĆ CZWARTA Metafizyka fizyki 1 Teorie wszystkiego 2 Samodualność i wyjaśnianie 3 Logika stworzenia CZĘŚĆ PIĄTA Czas - przestrzeń - grawitacja 1 Henri Bergson i szczególna teoria względności 2 Whitehead i Einstein — dwa style myślenia 3 Czas i matematyka — przyczynek do zrozumienia struktury procesu 4 Matematyka i wyobraźnia w teorii grawitacji 5 Czas i przyczynowość w ogólnej teorii względności 6 Czasoprzestrzeń w fizyce i kosmologii 7 Czas i historia CZĘŚĆ SZÓSTA Filozofia kosmologii 1 Kosmologia i rzeczywistość 2 Graniczne zagadnienia fizyki i kosmologii 3 Nieskończoność w kosmologii 4 Wszechświat — środowisko człowieka 5 Kosmologiczne znaczenie ewolucji biologicznej 6 Kosmologiczna osobliwość a stworzenie Wszechświata 7 Czy granice metody są granicami Wszechświata CZĘŚĆ SIÓDMA Wszechświat nieprzemienny 1 Współczesne ewolucje pojęcia przestrzeni 2 Kilka uwag o geometriach nieprzemiennych 3 Ewolucja pojęć w fizyce — przyczynek do koncepcji analogii pojęć Nota od wydawcy Indeks nazwisk

Tematem książki są wiara i Kościół widziane okiem młodego Polaka, który jeszcze trzy lata temu uważał, że Kościół to grupa chłopaków w czarnych sukienkach, robiących niezłą kasę na ciemnym społeczeństwie. Chrześcijaństwo było dla mnie połączeniem siedemdziesięcioletniej babci, ojca Rydzyka, pieniędzy i niczym nieudowodnionej niby-prawdy. Na mojej drodze pojawił się jednak Chrystus i „doprowadził mnie do pionu”. W książce porównuję moją wizję Kościoła sprzed kilku lat z tym, co widzę dzisiaj. Lokuję podstawowe wartości chrześcijaństwa w realiach XXI wieku, Internecie, hedonistycznej wolności i spełnianiu własnych potrzeb. Czy w tym wszystkim, co nas otacza, jest miejsce dla Boga? Czy aborcja, wyolbrzymiana pedofilia w Kościele i seks z byle kim mogą mieć coś wspólnego z Dekalogiem? Życie według Dekalogu jest możliwe, o ile wiemy, co on ze sobą niesie. W książce zastanawiam się nad podstawowymi elementami życia każdego chrześcijanina, takimi jak: Dekalog, główne prawdy wiary, sakramenty. Nie staram się być teologiem i nie udaję w tej książce księdza. Patrzę na całe to zamieszanie wokół Kościoła trochę z boku i boleję nad tym, że zapomina się o podstawowych wartościach, jakie niesie ze sobą chrześcijaństwo. Świat byłby dużo lepszy, gdybyśmy wszyscy kierowali się tymi wartościami.