„Notatki komiwojażera to świetna bezspornie książka. (…) W tych czasami beztroskich na pozór, »obiektywnie« kreślonych obrazkach zamilkłej przeszłości Żydów, zawsze pod powłoką prostych i trafiających do przekonania słów, znajdujemy smutek tragicznego narodu. Mieszkaliśmy z tym narodem przez wiele wieków pod jednym dachem, znaliśmy go tak mało i widywaliśmy go w bardzo wypaczonych zwierciadłach.
Notatki komiwojażera tę przede wszystkim mają wartość, że przy całym swoim prostym i bezpretensjonalnym artyzmie są zawsze prawdziwe”.
(ze wstępu Jarosława Iwaszkiewicza)
Film izraelski ma swój początek się w Polsce, jeszcze przed powstaniem Państwa Izrael. Dziś niewielu pamięta, że twórcą jednego z pierwszych filmów hebrajskich – Sabry powstałej w 1933 roku – był późniejszy reżyser Krzyżaków Aleksander Ford. A jednak na temat współczesnej izraelskiej kinematografii wiemy niewiele, choć izraelskie filmy od kilku lat pojawiają się w polskich kinach, telewizji, a nawet można zakupić je w Empiku. Dlatego też z wielką radością i satysfakcją witam książkę pod redakcją Joanny Preizner Współczesne kino izraelskie. Znajdziemy tu dwanaście pasjonujących, często wręcz błyskotliwych, esejów o najciekawszych filmach i twórcach izraelskiej kinematografii. W tej pionierskiej książce młodzi polscy badacze mierzą się z wieloma wyzwaniami związanymi ze współczesnym izraelskim kinem.
Michał Sobelman
Większości widzów, a w tym i filmoznawców, nie niepokoją pytania o współczesne kino izraelskie, znane jedynie bardzo wąskiej publiczności – ich dystrybucja kinowa jest bardziej niż skromna, wiele wartościowych tytułów w ogóle do niej nie trafia. Nawet w piśmiennictwie filmoznawczym europejskim poza studiami nad modnymi tematami tożsamościowymi i genderowymi trudno znaleźć opracowania natury bardziej wszechstronnej, do których można się odwoływać. Pojawiają się teksty w prasie i wywiady, ale nie ma publikacji naukowych, których autorzy próbują zobaczyć film i jego autora w szerokim kontekście, tak jak dzieje się to w przygotowanym tomie, pierwszym na rynku polskim. Joanna Preizner, znana jako autorka kilku monografii oraz inicjatorka i redaktorka czterotomowego cyklu Gefilte film. Wątki żydowskie w kinie, zebrała i tym razem doborowe grono autorów, jakich jedynie może życzyć sobie redaktor tomu filmoznawczego. Znajdują się wśród nich postacie uczonych, którzy są klasą sami dla siebie. Dzięki nim i zaproponowanemu przez Redaktorkę tomu układowi tekstów książka stanowi prekursorskie kompendium wiedzy na temat współczesnego kina izraelskiego, a jednocześnie udany wstęp do systematyzacji, definicji, zakreślenia problematyki, której znaczenie, powagę ale i niezwykłe paradoksy w kulturze współczesnej uświadamiają kolejne analizy.
Można potraktować tę książkę jako rodzaj vademecum po terytorium w permanentnym stanie wojny, pełnym oczywistych bądź ukrytych dla reszty świata konfliktów, w którym natrafiamy na mury, zasieki, ale i enklawy kulturowe przeniesione z innego czasu i miejsca. Poszczególne artykuły wyznaczają rodzaj punktów orientacyjnych zarówno w poznawaniu zawiłości dziejów współczesnych Izraela, głębokich podziałów wewnątrz społeczeństwa (definiowanie swoich iobcych), także podziałów kulturowych. Wszystkie te aspekty odzwierciedla bogata kinematografia. Twórcy izraelscy, przywołani w kolejnych analizach zawartych w tomie, przepracowują historię i politykę swego kraju, a ich filmy wyrażają daleko idący krytycyzm.
Ogromne, nie do przecenienia, są walory poznawcze książki. Jeśli nawet autorzy poszczególnych tekstów wychodzą z różnych punktów widzenia, w odmienny sposób widzą i w konsekwencji ujmują tło historyczne, polityczne czy kulturowe analizowanych fabuł i – wyjątkowo – dokumentów, to fakt ten odzwierciedla nie tylko czy nie tyle rozmiar przeprowadzonych przez nich studiów, co różnorodność lektur, po jakie sięgali. W konsekwencji książka daje wyraz wielości poglądów, otwartości na dyskusję, co jest jej niezaprzeczalnym walorem każdego opracowania naukowego.
Dr hab. Jadwiga Hučková
Roth umarł proroczo w 1939 roku. Jeszcze wszyscy żyli za chwilę to się miało zmienić. W ostatnim roku życia pisze obfitującą w pogodne rozwiązania Legendę o świętym pijaku. Tak umie rozklepać swą pozornie realistyczną prozę, że te pełne słodyczy epizody nikomu nie przeszkadzają. Przeciwnie. Roth, jak często bywa u ludzi o sentymentalnym usposobieniu, lubi dobre zakończenia. Księga Hioba kończy się dobrze, I żył jeszcze Ijob potem sto czterdzieści lat i oglądał dzieci swoje, i dzieci dzieci swych, aż do czwartego pokolenia. I umarł Ijob stary i syt dni. Roth, ma się rozumieć, przebija to zakończenie. Jego Hiob (udręczony końcowymi cudami) żyje nadal. I nie dziwota. Nieskazitelne opowieści mają zapewniony żywot wieczny.
W ""Krypcie kapucynów"", kontynuacji wybitnego ""Marsza Radetzky'ego"", Roth po raz ostatni roztacza przed czytelnikiem universum Austrii. Jej główny bohater Franciszek Ferdynand, ostatni z Trottów, słoweńskiego rodu obdarzonego szlachectwem pod Solferino, przygląda się końcowi republiki austriackiej.
Akcja ""Fałszywej wagi"" rozgrywa się w galicyjskim miasteczku Złotogród na krańcach Cesarstwa, do którego przybywa Anzelm Eibenschtz, by objąć posadę cechmistrza. Cesarstwo chwieje się w posadach, już za chwilę o jego losach zdecydują gwałtowne ruchy odśrodkowe.Jak trafnie zauważył brytyjski krytyk Julian Evans, jego proza ma dziewiętnastowieczny lan, natomiast jego poczucie absurdu egzystencji jest całkowicie nowoczesne i stawia go w rzędzie największych pisarzy XX wieku. Istnieje takie określenie angielskie, a poets' poet, poeta ulubiony przez poetów. W odniesieniu do Josepha Rotha można by je zmodyfikować i nazwać go a writers' writer. Z najwyższą atencją odnoszą się do jego twórczości nobliści Nadine Gordimer i J. M. Coetzee, autorzy przenikliwych szkiców poświęconych jego dziełu.Często wracam do Fałszywej wagi, by jeszcze raz dać się oczarować tej nostalgicznej opowieści, rytmicznej jak poemat prozą, w doskonałym przekładzie Aleksandra Wata. Swego czasu usiłowałam nakłonić do jej ekranizacji nieżyjącego już reżysera. Nie zdawałam sobie sprawy, że w latach siedemdziesiątych zrealizowano w Niemczech film telewizyjny na jej podstawie. A zresztą czy to konieczne? Powieści Rotha charakteryzują się taką plastycznością opisu, że czytelnik w trakcie ich lektury sam ogląda swój indywidualny film.
Notes podróżny do prowadzenia prywatnych zapisków, ilustrowany zdjęciami Wojciecha Plewińskiego i zapiskami Jarosława Mikołajewskiego, w wyborze Marka Zagańczyka. Strony numerowane, notes z indeksem ułatwiającym porządkowanie dokonanych wpisów.
Śledząc w Torze życie każdego z Praojców widzimy, że mieli oni poczucie, iż Boski plan w ich życiu może zrealizować się tylko w oparciu o więź z małżonką, którą Bóg im przeznaczył. Gdyby pierwszy Żyd – Abraham, nie kochał Sary, rozwiódłby się z nią po dziesięciu latach bezskutecznego oczekiwania potomstwa; gdyby Izaak nie kochał Rywki, nie wstawiałby się za nią w modlitwie; wreszcie gdyby Jakub nie pokochał Racheli, nie zgodziłby się pracować wiele lat u Labana, by ten oddał mu ją za żonę.
Wiele przykazań judaizmu, jak np. przestrzeganie Szabatu, koszerność, czystość rodziny czy wychowywanie dzieci, przeznaczonych jest do spełniania przede wszystkim w domu, w rodzinie – zaś fundamentem rodziny jest związek małżeński. Dlatego nie jest dobrze, aby Żyd był sam.
Oby wolą Świętego Błogosławionego było, aby ten ślubny modlitewnik coraz częściej służył Żydom w Polsce, a w żydowskich domach rozbrzmiewał „głos wesela i głos radości, głos oblubieńca i głos oblubienicy”.
,,Tryptyk oksytański"" to zebrane w jednym tomie trzy książki Adama Wodnickiego: ,,Notatki z Prowansji"", ,,Obrazki z krainy d'Oc"" i ,,Arelate. Obrazki z niemiejsca"" w nowym wydaniu - poprawionym, poszerzonym, uzupełnionym nowymi fragmentami.
W biblijnej chronologii Księga Królów (inaczej: Księgi Królewskie) zamyka cykl hebrajskich pism historycznych z epoki sprzed niewoli babilońskiej. Księga Królów odzwierciedla ducha epoki, z jej zapotrzebowaniem na religijną literaturę narodową. Po pierwsze, jest kroniką historyczną, ujętą w chronologiczne ramy i opracowaną tak, by utrwalić dzieje obydwu żydowskich królestw, a przynajmniej najważniejsze, w opinii autorów, wydarzenia. Mniej barwna od Księgi Samuela i mniej literacko wyrafinowana, obejmuje cztery stulecia burzliwej historii Bliskiego Wschodu, powstawania i zmierzchu imperiów, wciąż zmieniających się sojuszów, bratobójczych walk, religijnych tumultów i – można odnieść wrażenie – nieustannych wojen. Mimo wszystko tła społecznego jest tu całkiem sporo, mamy nie tylko dwór i starszyznę, ale także kapłanów, wojskowych i przedstawicieli ludu, nierzadko, jeśli anegdota czy przypowieść tego wymagają, wzmiankowanych z imienia. Jednak tam, gdzie jest typową kroniką polityczną (około połowy tekstu), Księga skupia się na władcach i ich dokonaniach, wyraźnie faworyzując niektórych, innych znów zbywając kilkoma suchymi wersetami.
Chronologicznie rzecz biorąc, Ezechiel to trzeci wielki prorok z grupy tak zwanych newiim achronim, proroków późniejszych. O pokolenie młodszy od Jeremiasza, z kapłańskiego rodu, wedle niektórych był krewnym tego proroka, a może wręcz jego synem. Swoją misję rozpoczął zaraz na początku szóstego wieku. Ezechiel żył i prorokował w czasach duchowego zamętu i dziejowych katastrof, klęski królestwa Judy, umocnienia Egiptu i ograniczenia wpływów Fenicji. Nade wszystko widział rosnącą potęgę Babilonu pod berłem Nabuchodonozora. Ten to władca miał w dużym stopniu odmienić rozkład sił na Bliskim Wschodzie.Jak dowiadujemy się z jego księgi, spisywanej skrupulatnie przez ponad dwa dziesięciolecia, na wygnaniu w Babilonii Ezechiel znalazł się wraz z całym dworem obalonego króla judzkiego Jojachina. Wielokrotnie miewał tam widzenia mistyczne, w dziejach hebrajskich proroków niemające sobie równych. Przełożone na materiał literacki, czynią go jednym z najoryginalniejszych i zarazem najbardziej niepokojących autorów Biblii. Powielane i twórczo przekształcane, wpłynęły na wyobraźnię pisarzy, mistyków i teozofów, trafiły też – przede wszystkim za sprawą ikonografii chrześcijańskiej – do skarbnicy klasycznych już dzisiaj idei i obrazów, jakimi posługuje się zachodnia cywilizacja.
Niniejsza książka stanowi drugą część, a może raczej uzupełnienie zbioru pt. Mocą przepasały swe biodra. Portrety kobiet żydowskich wydanego w 2006 roku przez Fundację im. prof. Mojżesza Schorra. Do wizerunków czternastu kobiet zamieszczonych w pierwszej części dodaję obecnie osiem.
W średniowiecznym Midraszu HaGadol, zredagowanym przez Dawida ben Amrama, każda z cech dzielnej kobiety wymienionych w Pochwale dzielnej kobiety z Księgi Przysłów (31) została przypisana jednej z kobiet biblijnych i jednej literze alfabetu hebrajskiego. W mojej własnej galerii kobiet uwzględniłam również kobiety świeckie. Postanowiłam podkreślić łączącą je mocną nić tradycji – każda z prezentowanych postaci nosi w sobie inną, acz podobną kobietę.
Bella Swarcman-Czarnota
Bogato ilustrowana, w najnowszym, współczesnym przekładzie, z transliteracjami oraz komentarzem halachicznym, który umożliwia prawidłowe odprawienie Sederu.
Hagada to najważniejsza książka żydowskiego święta Pesach.
Tora nakazuje, aby w noc święta Pesach podczas Sederu opowiadać o wyjściu z niewoli egipskiej, o wszystkich szczegółach, cudach i następstwach tego wydarzenia.
„Noc sederowa różni się od wszystkich innych nocy. Słowo seder oznacza ‘porządek’ i zostało wybrane na określenie porządku obrzędów, które wypełniamy tej nocy – każdy szczegół Sederu odzwierciedla jakiś aspekt wyjścia z Egiptu, a każdy detal ma swój cel i znaczenie.”
Istnieje jeszcze jedno wyjaśnienie słowa seder: ta noc uświadamia, że porządek spełnienia przykazań w ciągu całego roku jest uzależniony od faktu wyjścia z Egiptu, gdyż wyjście z Egiptu było nieodzowne do dania Tory, i nawet w dziesięciu przykazaniach Bóg określa Siebie „Ja jestem twój Bóg, który wywiodłem cię z ziemi egipskiej”.
Karaimi, chociaż stanowili bardzo nieliczną grupę etniczno-religijną zamieszkałą na terenie dawnej Rzeczypospolitej, a także w Polsce międzywojennej, wzbudzali od dawna zainteresowanie nie tylko badaczy, ale i twórców kultury. Napisano też na ich temat wiele, ale są to przeważnie prace popularne lub przyczynkarskie, skażone często niesprawdzonymi informacjami o charakterze mitów. Brak natomiast było całościowego i w pełni naukowego ujęcia tematu. Wielka jest przeto zasługa dr. S. Gąsiorowskiego, że podjął się tego zadania mimo ogromnych trudności wynikających przede wszystkim z wielkiego rozproszenia materiału źródłowego oraz z faktu, że Karaimi bywali często utożsamiani z Żydami, co znalazło odbicie także w źródłach. [...]
Książka ta kreśli dla dzieła i myśli Franza Kafki nową perspektywę. Pojawiają się w niej zaskakujące odpowiedzi na pytanie: czy Kafka był autorem religijnym? Jeden z najlepszych znawców wschodnioeuropejskiego żydostwa, Karl Erich Grozinger, dowodzi, że "Proces" zakorzeniony jest głęboko w myśleniu kabalistycznym. To, co u Gershoma Scholema było jedynie genialnym przypuszczeniem Grozinger potwierdza, analizując dzieło praskiego pisarza w kontekście wschodnioeuropejskiej mistyki kabalistycznej, która - jeszcze za czasów Kafki - w codziennym obyczaju i obrządku zajmowała poczesne miejsce wśród Żydów aszkenazyjskich.
Rabi Szimon ben Jochaj uczy w Talmudzie: "Jeśli na tym świecie cytujemy słowa jakiegoś mędrca w jego imieniu, to sprawiamy, że jego usta szepczą w grobie" (Jewamot 97a).
Jeśli zdarzy ci się trafić na krakowski Kazimierz, idź na stary cmentarz żydowski przy ulicy Szerokiej. Przechodząc między starymi kamieniami nagrobnymi, odnajdziesz wśród nich nagrobki Bacha, Megale Amukot, Tosafot Jom Tow, Maasei Haszem, Remu, Meginei Szlomo, rabiego Heszela i Szeerit Josef...Stań i nadstaw ucha. Wsłuchaj się z wielką uwagą w nieustający szmer głosów dziesiątków szeptów ust szepczący bez ustanku. Przystanąłem. Wsłuchałem się. Każdego tygodnia wyszukiwałem coś z ich słów i historii, które znajdują się w twoich rękach jest również zapisem ich głosów. Wielcy rabini Krakowa nadal są naszymi rabinami i nieustannie nauczają nas nowych nauk Tory, wystarczy tylko nakłonić ku nim ucha, by usłyszeć co mają nam do przekazania.
Księgi Samuela to w istocie dzieje trzech mężczyzn: proroka Samuela oraz królów Saula i Dawida. Ale zarazem księgi te są nieprzebranym bogactwem postaci, zwłaszcza dla tych, którzy chcą się bliżej przyjrzeć kobietom biblijnym. Chcą wiedzieć, jak je postrzegano i opisywano. Mamy tu zatem kobiety bezimienne, na przykład czarownicę z Endor, partnerki królów – Abigail, Batszebę czy Michal (Michalę), a także żony zwyczajnych, choć zacnego rodowodu mężczyzn, jak Hanna. Jest córka króla Dawida Tamar, zgwałcona przez przyrodniego brata, Amnona. Są dwie „mądre kobiety” – z Tekoa i Abel Bet Maacha. Jest Rispa, nałożnica Saula, nie do końca zasadnie nazywana biblijną Antygoną, która zmusiła Dawida do godnego pochówku nie tylko jej synów, ale i samego króla Saula (II Sm 21). Pojawia się przelotnie piastunka Mefiboseta, syna Jonatana, a wnuka Saula, która ratuje chłopcu życie (II Sm 4,4).
Czytamy o kobietach przy pracy: czerpiących wodę (I Sm 9,11–13), zajmujących się kuchnią (I Sm 8,13), ale też służących „u wejścia do namiotu Zgromadzenia” (I Sm 2,22). Kobiety, zarówno hebrajskie, jak i amalekickie (I Sm 15,33), są tu ofiarami wojny; giną same bądź razem z dziećmi (I Sm 22,19). Trafiają też do niewoli: los ten spotkał między innymi dwie spośród żon Dawida, Achinoam i Abigail (I Sm 30,1–5).
W wierszach Pavesego istnieje potrzeba formy, która przekracza formę, potrzeba pieśni, która wykracza poza pieśń. Kult, jakim otaczane jest jego dzieło, odpowiada tej konieczności komunikacyjnej, pragnieniu kontaktu z innymi. Pavese wzywa, a jego wezwanie działa na czytelnika bezpośrednio, emocjonalnie. Czyż nie z takiego właśnie bodźca, zakotwiczenia na obszarze przeżyć, literatura bierze swój początek? Odczytanie tych wierszy na nowo znaczy więc tyle, co doświadczenie siły słowa, która być może odsyła poza poezję, lecz bez której poezja nie może istnieć.Valerio MagrelliPoezja jest nie tylko formą ekspresji, lecz, przez swą naturę, również myśli i kultury, która ją zrodziła, wyrażoną i skonstruowaną w językowym kodzie. I tak, świat poetycki jest konkretnym wyrazem określonego uniwersum kulturowego.Z takim przeświadczeniem inaugurujemy pierwszym tomikiem wierszy Cesarego Pavese serię ?Zeszyty z ulicy Grodzkiej?, wydawaną przez Włoski Instytut Kultury w Krakowie, który pragnie zaprezentować polskim czytelnikom poezję włoską XX wieku w wydaniu dwujęzycznym. Tomiki te umożliwią czytelnikom i wydawcom, właśnie za pośrednictwem ?Zeszytów?, prywatną i bezpośrednią lekturę, konfrontację i dialog dwóch systemów językowych, spotkanie dwóch światów i zestawienie dwóch obszarów kulturowych różnych, lecz nieodległych, które zechcą, być może, zbliżyć się do siebie poprzez poezję.
Wiersz jest wyzwaniem rzuconym czasowi, śmierci, zapomnieniu, poeta zaś to ktoś obdarzony talentem utrwalania w słowie - bądź w materii wyobraźni - chwili przeszłej, jakiegoś doznania, przeżycia, wzruszenia, przelotnie ujrzanej twarzy, zapachu, linii ciała. Poezja jest zatem sztuką uteraźniejszania przeszłości, sprawiania, by znikniona już chwila przetrwała w wiecznym nunc stans.
Miniprozy Agnieszki Taborskiej z linorytami Andrzeja Klimowskiego.
"Jedna z tych minipróz nosi tytuł «Zwykłe przyjemności». Mógłby to być tytuł całego tomu, gdyby uznać, że życie jest niezwykłe. Ale że życie jest zwykłe i nie jest w nim jak w raju, zapiski Agnieszki Taborskiej to niezwykłe przyjemności. Pokazują, że w masie zwykłych dni zawsze coś dziwnego, durnego, śmiesznego może się zdarzyć... Istnieją dla nas dwa rozwiązania: podejść do lustra i namalować sobie na nosie czerwoną kropkę. Albo przeczytać książkę Agnieszki".
Marek Bieńczyk
"Andrzej Klimowski patrzy na rzeczy, wywracając je równocześnie na drugą stronę, przewracając do góry nogami, przyglądając się im zza węgła, podpatrując przez zdezelowaną dziurkę od klucza. Jego oko jest mikroskopem, szkłem powiększającym, lustrem fenickim i kulą wróżek".
Harold Pinter
Każdy naród ma swoje miasto mędrców.Każdy naród ma miasto, o którym opowiada się komiczne historie, zabawne przypowieści.My, Żydzi, mamy Chełm.Chełm i historie o nim są słynne na cały świat jako Opowieści z Chełma. Mówi się też o Głupcach/mędrcach z Chełma.O mieszkańcach tego miasta powiada się również nieco żartobliwie, że nie należy ich nazywać głupcami z Chełma, lecz ogłupiaczami z Chełma, w istocie bowiem nie są oni głupi, lecz próbują zrobić głupców z innych ludzi.Pozostaje jednak faktem, że wszędzie, w każdym zakątku świata, w którym mieszkają Żydzi, wszyscy wiedzą o Chełmie i znają chełmskie opowieści.Obraz tego miasta jest tak mocno utrwalony w wyobraźni, że gdy tylko zdarzy się coś komicznego i zarazem absurdalnego, od razu pada stwierdzenie:Zaiste, to historia prosto z Chełma!""Menachem Kipnis""Chełm Kipnisa jest osobliwym miejscem punktem w wyobraźni, nie miejscem w konkretnej przestrzeni i czasie. Nie wiemy niemal nic o tamtejszej przyrodzie jakaś rzeka, błota, pagórki, okoliczne wsie, niewymienione z nazwy. [] Są pory roku, w zgodzie z rytmem żydowskiego kalendarza. Pory dnia wyznaczane są na ogół przez modlitwy i psalmy, nabożeństwa poranne i wieczorne. Jest oczywiście synagoga i łaźnia, są drewniane domki. Są zwierzęta krowy, cielątka, koty, myszy. [] A ludzie? Nikt nie jest gruby, chudy czy łysy czasem stary, brodaty. Nie ma mądrzejszych te role pełnią przybysze spoza chełmskiej społeczności. [] Bohaterowie Kipnisa są scharakteryzowani jedynie poprzez funkcje, jakie pełnią w społeczności, czy też wykonywane profesje"".Bella Szwarcman-Czarnota
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
