W tej strefie zapraszamy czytelników tak zwane artystyczne dusze po książki z kategorii Sztuka. Polecamy szereg publikacji o sztuce i jej historii,ciekawostki i portfolia artystów, eseje, albumy, książki o malarstwie, rzeźbiarstwie, architekturze oraz histoii fotografii. Biografie ciekawych artystów, książki i powieści przedstawiające fascynujące losy malarzy i osób uwiecznianych na obrazach. W tym dziale tylko ksiązki ze sztuka w tle.
Prezentujemy tom "Nowel filmowych" Wernera Herzoga, literackich wersji scenariuszy najdonioślejszych i najbardziej intrygujących filmów niemieckiego reżysera. Po raz pierwszy po polsku "Aguirre", "Stroszek", "Nosferatu", "Tam, gdzie śnią zielone mrówki", "Kaspar Hauser", "Cobra Verde" oraz wznowienie wydanego w 1988 roku przez PIW "Fitzcarralda". Nieprzegadane, lakoniczne arcydziełka o jednostkach mierzących się ze światem, przekraczających siebie, pozbawione patosu traktaty o zagadce, jaką jest człowiek.
Książka poświęcona Pracowni Rzeźby prof. Tadeusza Breyera w latach 1923–1939 wypełnia istotną lukę w badaniach nad rzeźbą polską w dwudziestoleciu międzywojennym. Stanowi też uzupełnienie historii Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w nieprzebadanym dotychczas obszarze.
Autorka opisuje fenomen pracowni prowadzonej całe lata przez jednego człowieka, wychowawcę kilku pokoleń często niesłusznie zapomnianych polskich rzeźbiarzy i rzeźbiarek, których było tu wyjątkowo dużo (ok. 27%), a wśród nich tak utalentowane jak Julia Keilowa i Ludwika Nitschowa. Na podstawie zachowanych dokumentów, wycinków prasowych i zdjęć archiwalnych został odtworzony program pracowni i realizowane w niej zadania oraz udział uczniów i uczennic prof. Breyera w wystawach krajowych i zagranicznych, a także ich rola w grupie Kapitol.
Dotarcie do rodzin artystów pozwoliło na zebranie unikalnej dokumentacji, wiele zamieszczonych w książce fotografii dzieł publikowanych jest po raz pierwszy. Publikacja zawiera listy studentów i studentek z poszczególnych lat oraz katalog ich przedwojennych prac. Jest też opowieścią o niezwykłych losach ludzi, którzy studiowali rzeźbę w warszawskiej uczelni.
Książka uzyskała patronat honorowy bpa Michała Janochy, przewodniczącego Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Komisji Episkopatu Polski, Centrum Rzeźby Polskiej, Instytutu Sztuki PAN, Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA, Zespołu ds. Warszawskich Historycznych Pracowni Historycznych, Okręgu Warszawskiego ZPAP. Druk sfinansowany częściowo dzięki wsparciu Mennicy Polskiej SA.
Stanisława Umińska na początku lat dwudziestych XX wieku była wschodzącą gwiazdą Teatru Polskiego. W 1923 roku poznała krytyka sztuki, malarza i pisarza, Jana Żyznowskiego, w którym się zakochała z wzajemnością. Gdy u Żyzynowskiego zdiagnozowano raka, a jego stan był beznadziejny, sięgnęła po rewolwer i pozbawiła go życia. Oskarżona o zabójstwo została uniewinniona przez sąd, lecz sama sobie nie mogła wybaczyć.
Wróciła do wiary i wstąpiła do Stowarzyszenia "Samarytanki" (dziś to Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego). Pracowała wśród byłych prostytutek i dzieci z najgorszymi upośledzeniami. W czasie okupacji w domu dla upadłych dziewcząt organizowała spektakle teatralne reżyserowane przez Leona Schillera. Do śmierci w 1977 roku pracowała w ośrodkach, prowadzonych przez jej zakon.
Art has always declared its dissatisfaction against the status quo. Throughout history artists have used their art to criticise and protest against a range of injustices and inequalities. Their art is an act of defiance, but more importantly it has given a voice to the marginalised.
This book is a short visual journey through eighty years of protest art. Commencing with Picasso’s Guernica in 1937, this book showcases the work of over fifty artists who have challenged traditional boundaries, spoken up for the powerless and against those who seek to deny people their human rights.
Exploring deeply political and critical art which uses irony, satire, subversion and provocation, it features responses to war, violence, oppression, gender and racial inequalities, the AIDS epidemic, LGBTQ+ rights, the Black Lives Matter movement and the climate crisis. A Brief History of Protest Art reveals the important role of art in confronting political and social issues, and how it can help to change attitudes to create a better future.
Aindrea Emelife is a curator and art historian from London. Emelife writes frequently for international publications, including The Financial Times, The Guardian, Vanity Fair, The Telegraph and Frieze. She curated the Bold Black British exhibition at Christie’s, London, Black Bodies/White Spaces: Invisibility and Hypervisibility at the Green Family Art Foundation in Dallas, Texas and Black Venus, a survey of Black women in visual culture at Fotografiska, New York. In 2021, Aindrea was featured in Forbes’ 30 Under 30 List and appointed to the Mayor of London’s Commission for Diversity in the Public Realm.
Illuminating and lively, this book provides authoritative answers to the key questions about how art is made, interpreted and displayed. Deliberately avoiding unnecessary jargon, A Short Book About Art offers an unusually accessible route to new ways of thinking about the creative drive of individual artists and their relationships with their work.
It includes fresh comparisons between works of art from different periods and cultures, from cave paintings to contemporary multi-media work. Thought- provoking and stimulating, it is the ideal companion for anyone who wants to learn about art without a dictionary in their hands.
‘Dana Arnold has written a wonderful introduction to art: precise, accessible and informative. The reader is expertly conducted through the major approaches to the making and understanding of art across the world.’ – David Peters Corbett, Professor of Art History and American Studies, University of East Anglia.
Dana Arnold is Professor of Art History at the University of East Anglia, UK. She is author of Art History: A Very Short Introduction, which has been translated into fifteen languages. Her recent edited volumes include: A Companion to British Art; Art History: Contemporary Perspectives on Method, and Biographies and Space.
This charming gift book showcases the most endearing, quirky and amusing depictions of cats drawn from Tate’s collection.
Divided into key themes – ‘Snap Cat’, ‘Cats on Laps’, ‘Fierce Felines’, ‘Scratchy Sketches’, ‘Painterly Paws’ and ‘Prints and Pawings’ – this little book considers how cats have been revered in culture and have influenced artists over the centuries.
Works of art – including paintings, drawings, sculptures, illustrations and installations – are introduced by a brief introduction text at the beginning of each chapter, adding background detail or additional information about the art, artists and their subjects. Featured artists include: Prunella Clough, John Craxton, Sunil Gupta, Eduoard Manet, Bernard Leach, David Hockney, Edouard Manet, William Blake, Andy Warhol and Alex Katz.
Sometimes traditional, sometimes contemporary, often touching and occasionally telling, placed together these beautiful images create a fascinating and enlightening journey through the visual portrayal of cats in Western art.
Perfect for the dog-loving art hound in your life, this hardback gift book showcases the most endearing, thoughtful and amusing depictions of dogs drawn from Tate’s collection.
Divided into key themes – ‘Hounds of the Hunt’, ‘Painterly Pooches’, ‘Princely Pups’, ‘Man’s Best Friend’, ‘Moping Mutts’, ‘Working Like a Dog’, ‘Lap Dogs at Leisure’, ‘Mystical Mutts’ and ‘Loyal Fido’ – this little book considers how dogs have been the animal companion of choice for millennia and how their position as hunter, signifier of status and friend has influenced artists.
Works of art – including paintings, drawings, sculptures, illustrations and installations – are introduced by a brief introduction text at the beginning of the chapter, adding background detail or additional information about the art, artists and their subjects. Featured artists include: Edwin Henry Landseer, Sidney Nolan, Chris Killip, Giacomo Amiconi, Hamo Thornycroft, William Hogarth, Joshua Reynolds, Cedric Morris, Peter Doig and Edward Ruscha.
Sometimes traditional, sometimes contemporary, often touching and occasionally telling, placed together these beautiful images create a fascinating and enlightening journey through the visual portrayal of canines in Western art.
This exhibition book is a stunning exploration of an extraordinary and unique body of work by Polish sculptor and fibre artist, Magdalena Abakanowicz.
Magdalena Abakanowicz (1930–2017) was a Polish artist who revolutionised the use of woven forms in art. In the mid 1960s, she transformed the modest material of sisal into monumental hanging sculptures, known as Abakans, which captivated audiences and brought her international fame. In the 1970s she amassed them into vast organic environments, at times threading through reclaimed ship ropes. Imbued with meaning, they were spaces to contemplate, to immerse oneself in, to experience.
This catalogue explores the unique nature of these radical works and brings readers into Abakanowicz’s imaginal world. Delving into the lesser-known context of the art world from which Abakanowicz emerged, and touching on other aspects of a remarkable sixty-year career, it reveals her impact on environmental sculpture, as well as her deeply personal interests in natural phenomena and global cultures. Showcasing the Abakans in a whole new light, it is a celebration of the mastery and determination of this extraordinary artist.
Ann Coxon is Curator of International Art at Tate. She has curated numerous collection displays, including monographic galleries of works by Bruce Nauman, Louise Bourgeois, Janet Cardiff, Magdalena Abakanowicz, Phyllida Barlow, Mona Hatoum and many others, as well as the thematic display Beyond Craft focussing on American Fiber Art from the 1960s and 1970s. Most recently she curated retrospectives on Dorothea Tanning (2019) and Anni Albers (2018), and an exhibition on Magdalena Abakanowicz
Mary Jane Jacob is an independent curator and Professor at the School of the Art Institute of Chicago.
Updated for 2022, The Art of Feminism: Images that Shaped the Fight for Equality charts the birth of the feminist aesthetic and its development over two centuries that have seen profound and fast-paced change in women’s lives across the globe. The book includes over 350 remarkable artworks, ranging from political posters and graphics to stunning and provocative pieces of painting, sculpture, textiles, craft, performance, digital and installation art.
Beginning in the nineteenth century, the study moves on to developments of both World Wars before arriving at the ‘birth’ of feminist art in the 1960s. More recent artworks describe the development of feminism from the fall of the Berlin Wall to the present day, including examples by Barbara Kruger, Sophie Calle, Nancy Spero, Marina Abramović, Mary Kelly, Judy Chicago, Faith Ringgold and Sonia Boyce. This 2022 edition features an even more diverse array of artists and artworks, including the beautiful figurative paintings of Hungarian-Indian artist Amrita Sher-Gil and the thoroughly researched and extravagantly costumed self-portraits of American photographer Ayana Jackson.
Edited by Helena Reckitt, with texts by Lucinda Gosling, Hilary Robinson and Amy Tobin, The Art of Feminism also includes a preface by Maria Balshaw, Director, Tate, and a foreword by Xabier Arakistain, former director of del Centro Cultural Montehermoso Kulturunea, Spain.
Professor Helena Reckitt is a curator and researcher, and one of the foremost international experts in the visual arts. She is currently Reader in Curating in the Art Department at Goldsmiths, University of London. Reckitt has curated exhibitions in the UK, US and Canada, including What Business Are You In? at The Contemporary, Not Quite How I Remember It at The Power Plant, and Getting Rid of Ourselves at OCAD University. As well as The Art of Feminism, she is editor of Art and Feminism, Sanja Iveković: Unknown Heroine and Acting on AIDS with Joshua Oppenheimer.
Exploring themes such as gender inequality, sexuality, domestic life, personal experiences and the female body, A Little Feminist History of Art is a celebration of one of the most ambitious, influential and enduring artistic movements to emerge from the twentieth century.
This book is a short and pithy introduction to some of the most important artworks borne out of this movement. Fifty outstanding works – from the late 1960s to the present – reflect women’s lives and experience, as well as the changing position of women artists, and reveal the impact of feminist ideals and politics on visual culture.
A great gift book for anyone interested in feminism, and the history of sexuality and gender, it includes drawing, painting, photography, sculpture, installation and performance art from a range of artists who expanded the very definition of art to be more inclusive.
Charlotte Mullins is an art critic, writer and broadcaster. She has written widely on women artists including Rachel Whiteread, Cecily Brown, Rachel Lumsden, Jenny Saville, Cathy de Monchaux, Sue Arrowsmith, Susanne Kühn, Susie Hamilton and Paula Rego. She has published numerous books, including Lives of the Great Artists 2008 (a children’s book written as Charlie Ayres), Picturing People 2015 and Rachel Whiteread 2017, and is a regular contributor to BBC Radio 4’s Front Row and Saturday Review.
A Queer Little History of Art is a celebration of over 100 years of queer creativity.
Over the last century, many artists have made works that challenge dominant models of gender and sexuality. The results can be sexy or serious, satirical or tender, discreetly coded or defiantly outspoken. This book illustrates the wide variety of queer art from around the world – exploring bodies and identity, love and desire, prejudice and protest through drawing, painting, photography, sculpture and installation. A Queer Little History of Art features a wide selection of artists who subverted the norms of their day via bold new forms of expression, as 70 outstanding works reveal how queer experiences have differed across time and place, and how art has been part of a story of changing attitudes and emerging identities from 1900 to the present.
Alex Pilcher is a web developer at Tate with a background in art history, and is a member of Tate’s LGBT network.
Literacki zapis życia wielkiego mistrza skrzypiec. Tuż przed śmiercią ten wspaniały artysta opowiada o swoim dzieciństwie, okresie dorastania, największych sukcesach oraz porażkach i błędach. W powieści wiele jest przemyśleń odnośnie sztuki, geniuszu, miłości, samotności i innych pojęć ściśle związanych z człowiekiem i człowieczeństwem.
Lektura Bilikiewicza pokazuje, że wartości teoretyczne, jakie współdzieli społeczność naukowa baroku, były silnie związane z ideałem empiryzmu. Embriolodzy cenili więc między innymi dokładność, pomysłowość w projektowaniu doświadczeń, owocność, obszerność danych, powtarzalność i spójność wewnętrzną. Ponieważ w epoce tej całą dostępną wiedzę usiłowano przedstawić w postaci systemu, na liście wartości teoretycznych musiały znajdować się spójność zewnętrzna oraz szeroki zasięg. Tym, co z pewnością różni ją od współczesnego zbioru wartości teoretycznych, jest dezyderat zgodności z objawieniem.
Barokowy wzór prowadzenia badań naukowych nakazywał poznawanie przyrody środkami empirycznymi. Tylko w ten sposób, jak wyjaśniał już Francis Bacon, można osiągnąć cel, którym było opanowanie natury.
(…) obserwacje prowadzone post mortem uzupełniła anatomia animata, która stała się „ośrodkiem wszystkich rozważań”. Stwierdzenie, jaka jest na przykład kolejność wykształcania się poszczególnych narządów, było możliwe dzięki metodzie znanej już w starożytności, a polegającej na systematycznym otwieraniu zapłodnionych kurzych jaj. Po wiekach powraca do niej późnorenesansowy anatom Ulisses Aldrovandi, a potem stosuje i udoskonala ją jego uczeń, Volcher Koyter. Takie obserwacje prowadzono w całym omówionym przez Bilikiewicza okresie, od Harveya po Caspara Wolffa (fragment Wprowadzenia Artura Koterskiego).
Historia embriologii od Arystotelesa do Harveya doczekała się dzięki Brunowi Blochowi bardzo gruntownego opracowania monograficznego. Jeszcze bardziej atrakcyjny okres baroku i Oświecenia nie został, poza pojedynczymi esejami, jeszcze opracowany. Dlatego było dla mnie wielką radością, gdy młody uczony, dr Tadeusz Bilikiewicz [z Instytutu Historii Medycyny na Uniwersytecie w Krakowie] przyjechał do mnie w 1930 roku do Lipska i z wielkim zapałem podjął się opracowania tego problemu. Powstała interpretacja, która traktuje o historii embriologii od Harveya do Karla Ernsta von Baera, i która przedstawia embriologię nie w oderwaniu, lecz w szerokim kontekście prądów umysłowych tych fascynujących stuleci. Rzadko zdarza mi się, by uczeń tak dobrze rozumiał moje zamiary. Wyniki tej pracy zostały po raz pierwszy przedstawione jesienią 1930 roku na Międzynarodowym Kongresie Historii Medycyny w Rzymie i zyskały powszechne uznanie (fragment Przedmowy Henry’ego Sigerista).
Valentino Garavani to ikona współczesnej mody. Jego projekty wzbudzają zachwyt od lat 50. XX wieku, kiedy to w Rzymie powstał dom mody Valentino. Oszałamiające suknie w charakterystycznej czerwieni Valentino są uwielbiane od ponad pół wieku, stanowiąc synonim szyku i blasku czerwonego dywanu. Valentino. Historia kultowego domu mody opowiada historię tej najbardziej eleganckiej marki - od debiutu Garavaniego w świecie haute couture w Paryżu lat 50. XX wieku, przez błyskotliwą karierę wśród śmietanki towarzyskiej Nowego Jorku lat 70. i wysoką pozycję Valentino w Hollywood od lat 80. aż do dziś, gdy dyrektorem kreatywnym domu mody jest Pierpaolo Piccioli.Karen Homer opisuje kultowe projekty sukni wieczorowych domu mody Valentino, a także przybliża życie prywatne i inspiracje wielkiego projektanta. Książka jest bogato ilustrowana zdjęciami z wybiegów oraz sesji dla magazynów modowych, a także dużym wyborem fotografii ukazujących samego projektanta i zaprzyjaźnionych z nim celebrytów.
Nowa, pełna nieznanych informacji biografia geniusza malarstwa. Edycja kolekcjonerska z barwionymi brzegami. Książka Naifeha i White Smitha rzuca nowe światło na głębokie zainteresowanie artysty literaturą i sztuką, jego nieobliczalne i burzliwe życie miłosne, ataki depresji i choroby psychicznej, a także niejasne okoliczności śmiertelnego postrzelenia w wieku trzydziestu siedmiu lat. Autorzy dzięki współpracy z Muzeum Vincenta van Gogha w Amsterdamie uzyskali dostęp do dotychczas niewykorzystanych materiałów - wśród nich do nieopublikowanych listów członków rodziny malarza. Choć na temat van Gogha powstało wiele książek, a jego tragiczny los jest od dawna obecny w kulturze popularnej, to nikt nie podjął próby zbadania życia tego twórcy w sposób tak poważny i ambitny. Naifeh i White Smith odtworzyli je w sposób zdumiewająco żywy i przenikliwy psychologicznie. Gregory White Smith i Steven Naifeh są absolwentami Wydziału Prawa Uniwersytetu Harvarda. Naifeh, który publikuje w czasopismach poświęconych sztuce i wygłasza wykłady w licznych muzeach, studiował także historię sztuki w Princeton, a w Fogg Art Museum na Harvardzie obronił pracę dyplomową w tej dziedzinie. Cztery napisane przez nich wspólnie książki trafiły na listę bestsellerów The New York Timesa. Biograficzna książka ich autorstwa Jackson Pollock: An American Saga otrzymała Nagrodę Pulitzera, a także znalazła się w finale National Book Award.
Design trudno zdefiniować, choć wszyscy jesteśmy jego konsumentami, od samochodów, którymi jeździmy, i produktów, które kupujemy, po grafikę użytkową w naszym otoczeniu. Historia designu stanowi fascynujący przewodnik ukazujący wyrafinowane starania producentów, którzy kuszą nas wysoką funkcjonalnością i imponującym wyglądem swoich produktów, a także trudną do zdefiniowania obietnicą nowoczesności.Ta napisana przez międzynarodowy zespół ekspertów, w tym projektantów i krytyków książka opisuje style projektowe w kontekście zmian kulturowych i społecznych, zawiera ilustrowane linie czasu, które definiują najważniejsze wydarzenia oraz inspiracje. Przedstawia projektantów, którzy najlepiej reprezentują swoje czasy, dokładnie analizując, dlaczego właśnie ich projekty wyróżniają się na tle innych.
Celem tej książki jest opisanie fenomenu zamieszkiwania w Warszawie. Przedstawiamy go na tle historii i współczesności miasta, przez pryzmat skomplikowanych biografii ludzi, rzeczy i miejsc. Osoby, które odwiedziliśmy w trakcie pracy nad publikacją, są samoświadomymi i kreatywnymi użytkownikami mieszkań, a te ostatnie przedmiotem ich zabiegów i praktyk wnętrzarskich oraz elementem identyfikacji tożsamościowej. Przestrzeni przyglądaliśmy się z perspektywy badawczej historyków sztuki, pytaliśmy o historię, motywacje i zakres przekształceń, próbowaliśmy uchwycić relacje pomiędzy biografiami rozmówczyń i rozmówców a ich strefą codziennego funkcjonowania, rozmawialiśmy o domowych praktykach i rzeczach, pośród których żyją. Korduba Piotr, Trybuś Jarosław
Co ważne Nietłumaczony dotąd na język polski ostatni tom esejów, który ukazał się za życia amerykańskiej intelektualistki. Teksty powstałe w latach 1982-2001 dotyczą literatury, filmu, teatru, sztuki oraz tańca współczesnego. Sontag porusza się po tych tematach ze znawstwem i dociekliwością. Najwięcej miejsca poświęca literaturze. Przygląda się językowi poezji i prozy, interpretuje dzieła tych, których podziwiała i których zachłannie, choć niebezkrytycznie, czytała (Cwietajewej, Gombrowicza, Sebalda, Walsera, Zagajewskiego, Machado de Assisa, Barthes'a), oraz pisarzy i pisarek, z którymi łączyła ją przyjaźń (Ki czy Hartwick). Poprzez teksty kultury przygląda się nowym trendom, żegna ze światem wielkich narracji (jej ukochane kino!), próbuje zajrzeć pod powierzchnię tego, co polityczne - gdy opisuje wyzwania związane z wystawieniem Czekając na Godota w Sarajewie. By zbadać związki między tym, co rzeczywiste, i tym, co nierzeczywiste, sięga do bunraku, a gdy chce oddać hołd radosnej energii twórczej, przywołuje obrazy Howarda Hodgkina. Z jej zapisków przebija pasja odkrywania i opisywania świata, ale i niepokój o to, co przyniesie przyszłość. "Dziś książki są gatunkiem zagrożonym. Przez książki rozumiem także takie warunki czytania, w których literatura może istnieć i wpływać na duszę" - pisze w datowanym na 1996 rok bardzo osobistym liście do Borgesa.
Błękitny fin de siecle
Kolor niebieski w kulturze i literaturze Młodej Polski (Gabriela Zapolska – Kazimierz Przerwa-Tetmajer – Stanisław Wyspiański)
Błękitny fin de siecle zabiera nas w niezwykłą podróż, opisując fenomen koloru niebieskiego w kulturze młodopolskiej. Przenosi błękitną atmosferę przełomu wieków XIX i XX z Francji do Polski, ukazując funkcjonowanie błękitu w wybranych przestrzeniach życia i sztuki. Historia znaczenia koloru i jego użycia jest pretekstem do przyjrzenia się wybranym dziełom Gabrieli Zapolskiej, Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Stanisława Wyspiańskiego, w których twórczości błękit zaznaczył się wyraźnie.
Autorka zwraca szczególną uwagę na kobiety uwikłane w rozmaite relacje międzyludzkie, których kontekstem kulturowym jest panująca moda oraz estetyka przedmiotów użytkowych. Nie brakuje też odniesień do znanych europejskich projektantów czy takich symboli luksusu, jak warszawski Dom Mody Bogusław Herse. Elegancja, erotyzm, sztuka i literatura łączą się w tej monografii w barwną mozaikę. To spotkanie z ludźmi, którzy w błękicie odnajdywali inspirację, wyraz artystyczny i manifest swojej epoki. Opowieść o świecie, który – wydaje się – nie mógł bez błękitu istnieć.
W książce zamieszczono blisko sto ilustracji prezentujących wykorzystanie koloru niebieskiego w sztuce i literaturze na przełomie wieków. Ponadto, znalazły się w niej słownik francuskich nazw pigmentów i ich odcieni, terminów związanych z modą oraz wyjaśnienia symbolicznego znaczenia kwiatów. Na wewnętrznej stronie obwoluty czytelnik odkryje wzornik kolorów pokazujący różnice między błękitem kwiatu cykorii, błękitem upierzenia jaskółki, błękitem królewskim, mórz południowych i kilkudziesięcioma innymi.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
