Świat, jaki znamy, rozsypuje się w drobny mak. Idzie nowe. Co ze sobą przyniesie? Jak to możliwe, że zbitka „Polak katolik” przestała być aktualna, a „pokolenie JP2” jest dzisiaj pokoleniem apostazji? Dlaczego wszyscy Polacy to już nie jest jedna rodzina? Czy współczesna prawica, lewica oraz liberałowie wiedzą, jak zbudować państwo, w którym będziemy umieli ucywilizować napięcia światopoglądowe? A może nikomu nie jest to na rękę? Czy możemy jeszcze zaproponować jakąś nową wspólną opowieść o świecie, której tak bardzo potrzebujemy? Dziennikarz Marcin Makowski wraz z prawnikiem i publicystą prof. Marcinem Matczakiem w dynamicznej i konfrontacyjnej rozmowie starają się odpowiedzieć na te fundamentalne pytania.

Wyobraźmy sobie las, który nie należy do świata geografii. Jest dziurą w wyobraźni, słowem na końcu języka. Szaman prowadzi tam zagubionych, wspólnie idą do lasu po pomoc. Szaman odnajduje pewien gatunek liany, tnie tyle, ile potrzeba, gotuje z niej wywar, pozwala pić. Pasażerowie kładą się na ziemi, dają się ponieść jego mowie. Pojawiają się obrazy, a w nich ukryty przekaz. Coś mówi. Nie wiadomo, skąd mówi, ale mówi do środka, do samego sedna człowieka, do duszy. Wywar nazwano ayahuascą, lianą duszy albo duchów.Ta książka to wciągający, psychodeliczny, erudycyjny zapis osobistej podróży do świata rytuałów i w głąb Amazonii, krainy pociągających i niezgłębionych tajemnic brutalnie przeoranej przez kolonializm. Mateusz Marczewski snuje historię ayahuyaski, jej głębokiego i prawdziwego znaczenia, a rozważania o jaźni i śmierci przeplata z opowieścią o wciąż rozwijającej się turystyce i ludziach Zachodu, którzy traktują wywar nie jako metodę na poszerzenie świadomości, lecz jako egzystencjalne remedium.

Na książkę dedykowaną profesorowi Leszkowi Kolankiewiczowi z okazji Jego siedemdziesiątych urodzin i czterdziestopięciolecia pracy naukowej, złożyły się teksty ofiarowane Jubilatowi przez ponad pięćdziesiąt osób badaczek ibadaczy, twórców i twórczyń teatralnych oraz krytyków i krytyczek. []Autorki i autorzy artykułów zamieszczonych w księdze jubileuszowej należą do kilku generacji ipozostają w różnych relacjach naukowych/twórczych z Leszkiem Kolankiewiczem, są wśród nich zarówno pionierzy wbadaniach, którymi się zajmował, wieloletni współpracownicy ipartnerzy naukowi, jak też Jego wychowankowie oraz uczniowie. Tytuł publikacji wybrany przez jej redaktorów Coś, co jest bardziej mną niż ja w sposób symboliczny odnosi się do jej zawartości, wskazując nie tylko na osiągnięcia naukowe profesora Kolankiewicza, ale także na szeroki wpływ Jego badań na rozwój dyscyplin, które uprawiał kulturoznawstwo, antropologię widowisk, performatykę i naukę o teatrze. []Książka Coś, co jest bardziej mną niż ja jest wspaniałym darem dla obchodzącego jubileusz profesora Leszka Kolankiewicza, darem niezwykłym, w którym spotykają się bliscy mu ludzie, kierunki badań, którymi zainfekował innych, wzbogacane przez Niego dyscypliny imetodologie oraz perspektywy kulturowe.Fragment recenzji wydawniczej prof. Małgorzaty Leyko

fo-Portrait, London-INT

Pewnego razu mój przyjaciel Gary Snyder powiedział, że nie sposób ratować świata, jeśli się nie zrozumie, że nie potrzebuje on zbawienia. Hindusi twierdzą, że zmierzamy do końca Kali Jugi – epoki destrukcji, która powtarza się co cztery miliony lat. Jeśli mają rację, znaczy to, że katastrofa ekologiczna, z którą się mierzymy, to zwyczajna okresowa śmierć naszego światowego systemu. Z tej perspektywy nie ma w tym nic tragicznego. Tak po prostu się dzieje. I można się z tym pogodzić jak ze śmiercią każdej jednostki. Powiecie, że taki pogląd uczyni nas chłodnymi i obojętnymi, ale to nieprawda. Jeśli wiecie, z czym się mierzycie, i nie walczycie z tym, to się tego nie obawiacie, a jeśli nie kierujecie się strachem, możecie łatwiej poradzić sobie z tą sytuacją. Troska o planetę i życie na niej, dbanie o jej przetrwanie to nie szalony obowiązek. To czysta przyjemność”. Tak po prostu to pochwała fikuśności życia. Watts opisuje jego kręte ścieżki i namawia nas do tego, byśmy docenili jego niesamowitość i nieprzewidywalność. Rozprawia się z dogmatami, które próbują narzucić sztywne ramy temu, co z natury płynne i wieloznaczne. Postuluje prawdziwy materializm, który nie ma nic wspólnego z kultem abstrakcyjnych pieniędzy, a jest zachwytem nad namacalnością, zmysłowością naszego istnienia. Istnienia będącego wartością samą w sobie.

"Coolness" - on the one hand today a fashion word devoid of content, on the other a self-confidently lived, late-modern individual attitude and behavioral strategy with rebellious roots against a twisted and unjust world. But what does the word "cool" actually mean and what does it mean "to be cool"? How does "coolness" become tangible? What makes coolness so appealing? Where do the terms come from? How has the matter evolved? Which facets do we encounter when we take a closer look? Michael Köckritz gets to the bottom of these questions with a holistic view, researches and collages history and stories, talks to interdisciplinary experts about backgrounds and developments, characteristics and criteria, identifies with you the icons and personalities that so strikingly shape our modern image of coolness. The result is an entertainingly stimulating as well as creative journey of discovery approaching the facets of a timelessly fascinating phenomenon of longing. This reflected, precise look at the concepts of cool and coolness becomes an impressive plea for coolness as a timelessly modern, emotional experience and self-confident "attitude" that lives attractively from a refusal of bourgeois norms and not fitting in, and at the same time fascinates with a distinctly aesthetic dimension.

Chrześcijaństwo i kultura klasyczna Jaroslava Pelikana to jedna z najważniejszych prac XX-wiecznej historii teologii, pozwalająca nam głębiej poznać i zrozumieć nasze religijne, kulturowe i duchowe korzenie. Doskonale udokumentowana i przemyślana konstrukcyjnie praca jest zwieńczeniem wieloletnich badań i refleksji nad relacją między chrześcijaństwem a kulturą klasyczną. Polemizuje w niej z głośną koncepcją Adolfa Harncacka, który hellenizację chrześcijaństwa opisywał jako zafałszowanie istoty Objawienia. Pelikan, przyglądając się w pierwszym rzędzie myśli Ojców Kapadockich, czyli trzech wybitnych teologów wczesnochrześcijańskich: Bazylego Wielkiego, Grzegorza z Nazjanzu i Grzegorza z Nyssy, omawia ich wkład w rozwój chrześcijańskiej doktryny oraz sposób, w jaki w swoich pismach odnosili się do dziedzictwa klasycznego.

W dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości kluczową umiejętnością staje się nie tylko adaptacja, ale również zdolność do antycypacji i aktywnego kształtowania przyszłości. To właśnie na tym oparliśmy koncepcję niniejszej publikacji. Najefektywniejszym sposobem radzenia sobie z dynamicznymi zmianami w sektorze kultury jest tworzenie własnych scenariuszy prorozwojowych dla instytucji. Publikacja ma na celu zgłębienie tego podejścia oraz dostarczenie narzędzi i wskazówek dla tych, którzy pragną aktywnie kształtować przyszłość swoich instytucji kultury, w wielu jej aspektach. Przygotowując koncepcję merytoryczną publikacji, byliśmy pełni obaw, w jaki sposób mówić o przyszłości, zamykając ją zaledwie w kilku artykułach. Jest przecież tyle wątków, tyle ciekawych tematów, tak wiele różnych perspektyw. Artykuły stanowią zatem pewną opowieść, każdy z nich jest oddzielnym rozdziałem, inną historią do przeczytania. Jednak każdy z nich odnosi się do wyzwania przyszłości, intepretując trendy, pokazując pewne schematy i struktury. Opowieść ta nie jest ani zamknięta, ani ustrukturyzowana jak przyszłość.

Zabytki techniki. Polska z pomysłem Polskę można poznawać na wiele sposobów i poruszać się różnymi szlakami. Tom trzymany w rękach przez Czytelnika jest kontynuacją serii i po odkryciu "Miast i miasteczek", a następnie "Wiosek i sielskich zakątków", czas poznać, jak wspaniałe dziedzictwo techniczne i przemysłowe czeka na nas w każdym regionie. Przeglądając kolejne rozdziały. będziemy mieli okazję przekonać się, z jak fascynującymi obiektami mamy do czynienia, i jak wiele ciekawych historii w sobie skrywają. W każdym zakątku naszego kraju znajdują się świadkowie wiekowej historii techniki i przemysłu: kopalnie węgla, soli, nafty, złota i srebra muzea i skanseny kolejnictwa oraz kolejki wąskotorowe spichlerze, młyny i cukrownie fabryki i manufaktury osiedla robotnicze i miasteczka przemysłowe muzea motoryzacji centra nauki papiernie i latarnie morskie wiadukty, kanały, mosty huty, gazownie, elektrociepłownie huty szkła i wytwórnie porcelany I wiele, wiele więcej! Pasjonujących miejsc jest u nas naprawdę mnóstwo! Warto je systematycznie odkrywać także na własną rękę.

Mała encyklopedia, czyli świat pod lupą młodego badacza W tej książeczce przyjrzymy się polskim symbolom. Po co nam symbole narodowe? Skąd w naszym godle wziął się orzeł biały? Które pieśni pełniły funkcję hymnu Polaków? Gdzie można obejrzeć rękopis Konstytucji 3 maja? Jaka postać stała się symbolem Warszawy? Co trzeba zobaczyć i... zjeść w Krakowie, Poznaniu czy Toruniu? Znajdziesz tu odpowiedzi na te i wiele, wiele innych pytań. Nie zwlekaj i ruszaj w odkrywczą podróż! CZYTAJ, OGLĄDAJ I ZAPAMIĘTUJ

Celem niniejszej pracy jest analiza tabu i przesądów w Chinach w aspekcie kulturowym i językowym. Za punkt wyjścia do badań przyjmuję teorię obrzędów Arnolda van Gennepa, teorię tabu Mary Douglas i jej kontynuację w postaci teorii Jerzego S. Wasilewskiego. W Chinach, mimo odmiennych uwarunkowań historycznych, religijnych, filozoficznych oraz językowych ten mianownik okazał się podobny – jest nim również próba ustanowienia sytuacji idealnej, wzorcowej, harmonijnej. Ale jest to sytuacja, w której akcentuje się dodatkowy aspekt – dobrostan, rozumiany jako pomyślność, długowieczność i bogactwo. Harmonia zaś jest definiowana przez chińskie pojęcia filozoficzne, takie jak yin i yang, pięć pierwiastków, zodiak, energia qi. Wiele zakazów występujących w Chinach jest bardzo podobna lub wręcz identyczna z zakazami występującymi w europejskiej (polskiej) kulturze ludowej. Jednakże istnieją również liczne różnice – w materiale chińskim istnieje ogromna ilość zakazów uwarunkowanych lingwistycznie, mających swe źródło w homofonicznej strukturze języka chińskiego. Podsumowując – tabu i przesądy chińskie są uwarunkowane zarówno kulturowo, jak i językowo. Joanna Afek to absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego (Instytut Socjologii) oraz Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Katedra Azjatystyki). Sinolog i socjolog. Jako adiunkt wykłada na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim historię i kulturę Chin. „Tabu w kulturze chińskiej” to książka napisana na podstawie doktoratu.

Do rąk Państwa trafia książka wyjątkowa. To SZTUKI TEATRALNE. SCENARIUSZE. ŁATWE DO ODCZYTANIA autorstwa A. K. Sar. Scenariusze i teksty sztuk teatralnych od dawna są składnikami edukacji i badań. Sztuki teatralne z nich tworzone mają wiele zastosowań. Oprócz wystawiania ich na deskach teatrów, można ich użyć podczas wstępnych przesłuchań adeptów na aktorów do wykonania określonych w scenariuszu zadań. Tworzone z nich skrypty są również ważne w badaniach naukowych. Można je analizować i traktować jako materiał naukowy, akademicki na lekcjach ze studentami wydziałów aktorskich. Napisanie dobrych scenariuszy nie jest sprawą łatwą. W pierwszej kolejności należy rozważyć ich tematykę. Pochylić się nad ich formą. Czy mają to być klasyczne sztuki teatralne, łatwe do interpretacji, czy też ich wykonanie ma być trudne, niemal ryzykowne. Czy ich wystawienie na scenie wymaga rekwizytów, kostiumów, czy też budowania specjalnej monumentalnej scenografii. Treść scenariuszy A. K. Sar przedstawionych w tej książce broni się sama. Wydaje się, że autorka z tym niezwykle trudnym tematem poradziła sobie znakomicie. Tematyka scenariuszy, którymi dzieli się autorka, w przyszłości ma szansę stać się klasyką tego typu literatury. Utwory te skłaniają do refleksji na tematy bliskie każdemu człowiekowi od lat młodzieńczych do późnej starości. Prowokują również do zastanowienia się nad tym, co nowe, nie do końca poznane i akceptowane, dlatego powinny zainteresować osoby zajmujące się wystawianiem w sztuk teatralnych. Autorka ma też nadzieję, że Czytelnicy interesujący się poezją, szeroko pojętą literaturą, teatrem czy filmem także sięgną po jej dzieło. Zapraszam do lektury! O autorce: A. K. Sar - ur. 1979 r. w Łodzi, poświęciła swoje życie zarządzaniu oraz budowie unikalnych środowisk pracy. Terapeuta uzależnień, autorka pełnych refleksji pozycji, jak "KORPOFACE", "MOMENT" czy "AXIOMA". Poetka Wydawnictwa ASTRUM, gdzie zadebiutowała tomikiem poezji oraz swoimi pierwszymi haiku. A. K. Sar dzisiaj, to spełniona mama, córka, siostra i przyjaciółka otaczająca się przyrodą, książkami i rękodziełem. Nadal uwielbia pisać i regularnie wydaje swoją twórczość, wierząc, że ktoś gdzieś czeka, by właśnie to przeczytać.

"Isaac Bashevic Singer (1904-91) - żydowski pisarz, krytyk literacki, dziennikarz, laureat nagrody Nobla w 1978 roku, autor kilkudziesięciu powieści i zbiorów opowiadań. Pochodził z Polski, urodził się w Leoncinie, w rodzinie rabina, debiutował w Polsce, znany był jednak tylko społeczności żydowskiej gdyż pisał w języku jidysz. W 1935 roku wyemigrował do USA. Do jego najwybitniejszych dzieł należą Sztukmistrz z Lublina, Dwór, Spuścizna czy Śmierć Matuzalema. Zbiór Czas wojny. Teksty z lat 1939-45 to amerykańska publicystyka Singera czasu II wojny światowej, której próbkę zebrano w niniejszym tomie, to spojrzenie ocalałego na ginący świat środkowoeuropejskich Żydów. Bezpieczny w wymiarze fizycznym, niezagrożony śmiercią czy deportacją, Singer rejestruje unicestwienie swego naturalnego środowiska, żydowskiej Polski, która ukształtowała go jako człowieka i pisarza. Z artykułów przebija wola walki o ocalenie choćby okruchów sztetl i warszawskiej żydowskiej ulicy, o zachowanie śladów przedwojennej Grzybowskiej, Twardej, Gnojnej, o przechowanie tego, co zdawałoby się - zniszczyć najtrudniej, ale co wobec eksterminacji całego narodu również straciło podstawę bytu świata ducha Żydów środkowoeuropejskich; ich języka, obyczaju, sposobu myślenia.Odrodzone za oceanem żydowskie życie, nie będzie już (Singer pozostaje tego świadom) przypominało tego ze starego kraju, choć biografka Singera, Agata Tuszyńska nazwie zamieszkałe przez środkowoeuropejskich Żydów apartamentowce Nowego Jorku wertykalnymi sztetl.Walka Singera zdaje się więc skazana na przegraną. Na Manhattanie nie odrodzą się ani Nalewki, ani Leoncin. Pozostaną jednak żywe w kolejnych powieściach i zbiorach opowiadań Singera, pisanych już w Ameryce. Zbiór niniejszy stanowi zatem zapis stanu ducha, w którym przyszły noblista przystępuje do stworzenia swoich najważniejszych dzieł, jest ich szkicem programowym i zapowiedzią. "

Do gabinetu terapeuty przychodzą ludzie samotni, bezradni w byciu samemu ze sobą. Tacy, którzy doświadczają bólu egzystencjalnego i nie znajdują nikogo, z kim mogliby się tym bólem podzielić albo kto mógłby im w tym bólu ulżyć. Ale samotność nie jest tożsama z byciem samemu. Prof. Bogdan de BarbaroJAK TO JEST, ŻE W ŚWIECIE, W KTÓRYM MAMY TYLE KONTAKTÓW SPOŁECZNYCH, SAMOTNOŚĆ JEST NIE TYLKO GLOBALNYM PROBLEMEM, ALE I PRZYCZYNĄ WIELU CHORÓB, W TYM DEPRESJI?Czy kultura "ja" generuje samotność? Czy skupianie się tylko na sobie, pomijanie wartości społeczności, może prowadzić do samotności? Kiedy samotność jest potrzebna i czym różni się od poczucia osamotnienia?Dziennikarki Agnieszka Łopatowska i Monika Szubrycht rozmawiają ze specjalistami, którzy tłumaczą, jak radzić sobie z samotnością i tworzyć więzi we współczesnym świecie.Zobacz, jak różne oblicza samotności opisują psychiatrzy Bogdan de Barbaro i Andrzej Silczuk, psycholożki Joanna Chmura, Katarzyna Kucewicz, Beata Chrzanowska-Pietraszuk, Dorota Minta, Edyta Zając, terapeutka Aneta Gajda-Boryczko, pedagog Marcin Łokciewicz, dziennikarka Dorota Próchniewicz, psycholożka i socjolożka Urszula Struzikowska-Marynicz oraz seksuolożka Aleksandra Żyłkowska-WójcikDzięki nim znajdziesz swój sposób na budowanie trwałych więzi nie tylko z innymi, ale również ze sobą.

Wczesne eseje Rudolfa Kassnera przyjmują postać dramatycznych scen i dialogów, w których treść i forma stanowią dwa aspekty jednego artystycznego procesu. Ich żywiołem jest teraźniejszość. Wraz z niespotykanym w dziejach ludzkości przyspieszeniem technologicznym, z jakim mamy do czynienia dzisiaj, następuje radykalne „anulowanie teraźniejszości”. W jednym z dialogów Kassnera człowiek stoi przed lustrem, w innym zaś „przeglądają się w sobie” marionetka i człowiek. Ich rozmowa nie jest jednak zamknięta w rozumie, w naukowym dyskursie czy filozoficznym lub psychologicznym dociekaniu – to w dialogach Kassnera jedynie maski. Jego sceny i dialogi „otwierają” maski. Wtedy nie ma już podziału na tekst i czytelnika. Jest tylko teraźniejszość „nieskończonego zwierciadła”, w którym człowiek i tekst wzajemnie się współtworzą.

,,Przepędźcie guru, którzy radzą, jak żyć"" to tytuł jednego z rozdziałów najnowszej książki Tomasza Witkowskiego będącej zbiorem błyskotliwych esejów filozoficzno-publicystycznych, w których autor demaskuje obiegowe prawdy dotyczące rzeczywistości i kultury, w której żyjemy. Szczególnie dużo uwagi poświęca problematyce umierania i kwestiom etycznym z tym związanym, a także narzędziom krytycznego myślenia i kulturowym uproszczeniom kształtującym nasze spostrzeganie rzeczywistości.Roy F. Baumaister w swojej przedmowie zwraca się do czytelniczek i czytelników z taką oto refleksją: ,,Ta książka to potężny cios wymierzony w wygodne przekonanie, że kultura polega na budowaniu wspólnej, prawdziwej wizji świata. Błędy, uprzedzenia i zniekształcenia królują niepodzielnie w myśleniu indywidualnym i zbiorowym. Wielu ludzi prosperuje wśród innych nie poprzez doskonalenie zbiorowego rozumienia prawdy, ale właśnie dzięki promowaniu i rozpowszechnianiu fałszywych informacji"".W przeciwieństwie do wielu krytyków społecznych dokonujących drobiazgowych analiz, Witkowski dzieląc się swoimi przemyśleniami, zabiera czytelnika w malowniczą podróż, podczas której dowiemy się dlaczego orły wychowane w kurniku nie potrafią latać, kiedy Hermann Göring poznał zło, co współczesnych mężczyzn łączy z aligatorami i jak w XXI wieku doprowadzić do krucjaty dziecięcej.Książka ukazała się wcześniej w języku angielskim (pod tytułem ,,Fades, Fakes, and Frauds. Exploding Myths in Culture, Science, and Psychology"") oraz została przetłumaczona na język koreański.Opinie o książce:Prof. Michael Posner, Uniwersytet Oregonu, autor Developing a Brain: A Life in PsychologyLektura nowej książki Witkowskiego może sprawić, że stracisz zaufanie do swoich rodziców, naukowców i samego siebie. Możesz nie zgadzać się z autorem, jednak jego poglądy zmuszą cię do przyjrzenia się podstawom Twoich własnych.Prof. Brian A. Nosek, Uniwersytet Wirginii, współzałożyciel i dyrektor Center for Open ScienceLudzie próbują zrozumieć siebie i cel życia. Potrzeba posiadania sensu tworzy okoliczności, w których czyjeś żądze lub umiejętności sprzedażowe wygrywają z prawdą. W swojej prowokacyjnej książce Tomasz Witkowski oświetla sceny walki pomiędzy nauką a pseudonauką, w szczególności tam, gdzie ludzie szukają szczęścia i sensu. Z literacką siłą i determinacją podejmuje takie trudne tematy, jak status ofiary, samobójstwo czy fałszywe oskarżenia, by podążać za dowodami, dokądkolwiek prowadzą. Jego krytyczne spojrzenie zderza się nawet z nauką jako instytucją - pozorną przeciwwagą dla pseudonauki, w równej mierze podatną na błędy. Okazuje się, że poszukiwanie prawdy nie polega na decydowaniu, którym źródłom zaufać, ale na przyjęciu sceptycyzmu jako zasady i poszukiwaniu dowodów, w wyniku czego zawsze będziemy gotowi zrewidować rozumienie nawet najcenniejszych naszych przekonań.Prof. Elizabeth F. Loftus, Uniwersytet Kalifornii, Irvine, autorka The Myth of Repressed MemoryTomasz Witkowski, nowatorski psycholog, przedstawia liczne przykłady na to, jak fałsz przeniknął naszą zbiorową świadomość. Może nie zgodzisz się z każdym z nich, ale docenisz jego żywe i prowokacyjne pisarstwo. Powszechna wśród nas skłonność do łatwego przyjmowania rozmaitych mód, fałszerstw i oszustw, może być bardzo szkodliwa dla dużej części społeczeństwa - zarówno bezpośrednio dotkniętej przez te zjawiska, jak i dla ich załamanych bliskich. Miejmy nadzieję, że nawoływanie Witkowskiego do bardziej krytycznego myślenia zostanie wysłuchane.Prof. Joseph LeDoux, Uniwersytet Nowojorski, autor Historii naszej świadomościTomasz Witkowski jest kronikarzem wszystkiego, co w psychologii dobre i złe. Jego poprzednia książka, Giganci psychologii, podkreślała dobre strony. Przepędźcie guru, którzy radzą, jak żyć i inne eseje - zwraca się ku ciemnej stronie. Witkowski pokazuje, jak dogmaty, ukształtowane przez niegdysiejsze lub obecne, autorytety są bezkrytycznie przyjmowane przez przedstawicieli naszej dziedziny. Te krótkie, błyskotliwie napisane eseje wzbogacone są współczesnymi przykładami, a kontekst nadają im istotne historyczne fakty.Marvin Ross, autor Anti-Psychiatry and the UN Assault on the Mentally IllTa przystępnie napisana książka demaskuje prawdę dotyczącą wielu rzeczy, które przyjmujemy jako oczywiste. Sceptycy, tacy jak autor Przepędźcie guru, którzy radzą, jak żyć, są cenni dla społeczności, a książka ta jest bardzo potrzebna i ważna.Teddy Winroth, dyplomowany psycholog i psychoterapeuta, SzwecjaWprawdzie zdarza się, że nie zgadzam się z Tomaszem Witkowskim, jednak z całego serca popieram jego podejście do psychologii. Jego działania, oparte na naukowej samokontroli i bezpośrednim sceptycyzmie, są nie tylko niezbędne, ale stanowią powiew świeżego powietrza w naszej dziedzinie.

Książka stanowi bardzo istotny wkład do naszej wiedzy o dziejach teatru w Toruniu przed rokiem 1920. Autor [...] wykorzystał swoją wiedzę, kompetencje badawcze i możliwość dotarcia do źródeł, aby wyjaśnić trudne relacje między niemieckim zarządem miasta a polskim środowiskiem kulturalnym w latach zaborów, a także uważnie przyjrzeć się procesowi tworzenia teatru polskiego po odzyskaniu niepodległości. Wartość monografii Marka Podlasiaka wynika przede wszystkim z tego, że Autorowi udało się przełamać dwudzielność opowieści o teatrze toruńskim. Podobnie jak w innych miastach, na przykład w Łodzi, badacze podążali dotychczas oddzielnymi śladami niemieckim i polskim. W niniejszej publikacji te dwa ślady natomiast się przenikają, co tłumaczy z jednej strony obcość władz wobec kultury polskiej w czasach zaborów, z drugiej zaś trudności z utworzeniem zawodowego teatru polskiego w Toruniu po 1919 roku.

Betonowe przydomowe grzybki, łabędzie z opon, rycerze i dinozaury z nakrętek i śrubek, galanteria religijna – to, co dla jednych jest nieinteresującym wykwitem bezguścia i szmiry, dla Olgi Drendy stanowi fascynujący materiał do badań nad polską innowacyjnością. Autorka, nawiązując do najlepszych tradycji rodzimej antropologii, w wernakularnej twórczości dostrzega przede wszystkim nieskrępowaną wyobraźnię, swobodne podejście do norm estetycznych i religijnych, szczyptę sentymentalizmu i przemyślność. Tropiąc wytwory pomysłowości, zarówno te z okresu PRL-u, jak i całkiem współczesne, Olga Drenda podróżuje po Polsce, odwiedza kolekcjonerów i twórców zwykłych-niezwykłych przedmiotów. Wyroby to świeże spojrzenie na zjawiska, które jedni chcieliby wyrugować z naszej przestrzeni publicznej, a inni uważają za niegodne uwagi.

Osobliwe, niepodobne do innych, eseje Eliota Weinbergera przesuwają granice gatunku, oscylują między prozą poetycką a naukowym zapisem czy opowiadaniem. Autor, znawca kultury starożytnych Chin i Ameryki Południowej, tłumacz Borgesa, Paza i poezji chińskiej na język angielski, dzieli się tu swoimi pasjami – antropologa, archeologa, miłośnika natury – i wprowadza nas w świat zapomnianych wierzeń, mało znanych zjawisk, fascynujących analogii, zadziwiających powiązań między kulturami. Rozmach jego zainteresowań jest ogromny – od wierzeń Azteków po symbolikę gestów w średniowiecznym klasztorze benedyktyńskim i buddyzmie, od znaczenia wiatru w kulturze Chin po poezję Pounda i Yeatsa, nie pomijając świata roślin, zwierząt i czterech żywiołów. Te precyzyjne, wyciszone eseje są wyjątkowo oryginalną formą kontemplacji piękna i różnorodności świata.

Młoda Polska to jeden z najpopularniejszych okresów w naszej historii sztuki. Dowodzi tego mnogość studiów naukowych, monografii artystów, wystaw, albumów. Patrząc głębiej, można dostrzec jednak niezliczone białe plamy, zjawiska zapomniane lub dotąd nieodkryte. Zwłaszcza poza głównym nurtem „wielkich nazwisk” i tzw. ważnych ośrodków. Niezmierzony dotychczas obszar marginaliów wymaga nieustannego odkrywania, wnikliwego spojrzenia na ówczesne popularne (niegdyś) malarstwo, na społeczne i ekonomiczne funkcjonowanie świata sztuki (w tym grafiki, architektury), na pisarstwo twórców niekoniecznie uznawanych do dziś za krytyków czy teoretyków sztuki. ****** Around 1900 – Other Perspectives. Marginalia of Polish Art and Culture Young Poland is one of the most popular periods of our history of arts. It is evidenced by a multitude of scientific studies, artists’ monographs, exhibitions, albums. Looking further, however, one might notice countless white spots, forgotten or yet undiscovered phenomena, especially outside of the mainstream of “big names” and important centres. Immeasurable as of yet, field of marginalia requires constant exploration, profound look into then popular painting, social and economic functioning of the world of arts (including graphics and architecture), writing of creators that are not necessarily considered critics or art theoreticians till this day.