Wiosną 1957 roku, w wieku osiemdziesięciu czterech lat, Carl Gustav Jung, po długich namowach zdecydował się opowiedzieć historię swojego życia. Była to trwająca kilka lat seria rozmów z koleżanką i przyjaciółką Anielą Jaffé. Pierwsze oraz ostatnie rozdziały napisał Jung samodzielnie, niektóre są adaptacjami wcześniej publikowanych esejów, pozostałe to autoryzowany wywiad z redakcją i poprawkami Junga. Jung opisał swoje życie poczynając od najwcześniejszych wspomnień, snów i wizji z okresu dzieciństwa. Wspomina lata nauki w szkole, okres studiów medycznych w Bazylei małżeństwo i życie rodzinne a także liczne, nieraz egzotyczne podróże. Trzeba podkreślić, że Jung był intelektualnym klejnotem końca XIX w. – w tamtym stuleciu urodził się i odebrał edukację ukończył medycynę (specjalizacja w psychiatrii) i w wieku 27 lat obronił doktorat na Uniwersytecie w Zurychu. Był profesorem Politechniki Federalnej w Zurychu i Uniwersytetu w Bazylei, otrzymał szereg tytułów honoris causa na wielu uniwersytetach świata, znał gruntownie historię i mitologię tak współczesną jak i starożytną w czym pomocna była biegłość w łacinie, grece, francuskim, czy angielskim, znał także podstawy arabskiego oraz swahili. To bogate podłoże intelektualne owocowało ideami, które wyrażone i sformułowane przez Junga zmieniły świat, jaki znamy, pozostawiając nam obraz psychologii człowieka, która pomaga jednostkom zrozumieć własne życie oraz stanowi mapę drogową pomocną w bardziej świadomym i wypełnionym większym sensem życiu. Ta wyjątkowa autobiografia, w przeciwieństwie do większości podobnych publikacji nie jest chronologiczną serią dat, wydarzeń i spotkanych ludzi, ale przede wszystkim fascynującym spojrzeniem na wewnętrzne doświadczenia Junga, jego marzeń, wizji i doświadczeń, które ukształtowały rozumienie psychiki człowieka XX w. Dzieląc się swoimi snami, Jung pokazuje, jak ważne jest stosowanie interpretacji marzeń sennych w celu zrozumienia własnego życia; sposobu, w jaki funkcjonujemy w świecie, powtarzających się wzorców, które nieświadomie kierują naszymi zdarzeniami i wyborami, a także jak uczyć się interpretacji snów, aby uzyskać dostęp do naszej wewnętrznej mądrości, pozwalającej przekształcać i osiągać potencjał każdego człowieka. We „Wspomnieniach, snach wizjach” Jung opowiada także o swoich związkach z Zygmuntem Freudem i ich rozstaniu, co doprowadziło do „nocnej podróży” Junga. Być może właśnie ta uzdrawiająca podróż i jego własne doświadczenie ze zranieniem oraz traumami z dzieciństwa uczyniło Junga wielkim uzdrowicielem oraz przykładem i nadzieją dla milionów ludzi na całym świecie (tak przynajmniej uważa wielu analityków i psychoterapeutów z różnych szkół – np. Winnicot). W tej książce, w przystępny i zrozumiały sposób Jung dzieli się spostrzeżeniami na temat teorii oraz praktyki psychiatrycznej i psychoanalitycznej, wyjaśnia skąd się wzięły i jak powstawały niektóre z kluczowych pojęć analizy jungowskiej, jak typy psychologiczne, ekstrawertyzm, introwertyzm, persona, cień, anima / animus, Jaźń pojęcie nieświadomości indywidualnej i zbiorowej czy synchroniczność. Opisuje także tło, treść (w skróconych omówieniach) oraz własne refleksje na temat swoich kluczowych prac, takich jak typy psychologiczne, symbole transformacji, energii psychicznej, relacje między ego a nieświadomością i wiele innych. Jest to fascynująca podróż rzucająca tło oraz będąca zarazem gruntowną i przydatną podstawą pozwalającą lepiej rozumieć inne pisma Junga. Jeśli czytelnik nie zna prac Junga – to zdecydowanie warto zacząć wszelką lekturę jego spuścizny właśnie od tej pozycji. Dla czytelników, którzy są miłośnikami listów, książka zawiera wcześniej niepublikowaną korespondencję pomiędzy Jungiem a Freudem oraz innymi znaczącymi osobami. W miarę lektury czytelnik zauważy, że Jung to równie charyzmatyczny, co zajmujący i dowcipny gawędziarz, zaś „Wspomnienia, sny, myśli” okażą się wciągającym, fascynującym, łatwym w czytaniu dziełem, pełnym bogatych opisów i anegdot o życiu wewnętrznym (i zewnętrznym!) tego wielkiego umysłu XX stulecia. A przy tym wszystkim Jung prezentuje pełną skromności i pokory, głęboką i nie pozbawioną humoru, bardzo rzadko spotykaną świadomość. Na łamach książki przewija się teza, że cała wiedza i dzieło Junga – jego zdaniem – wcale nie należy do niego, ani nie jest jego osobistym „wytworem”. Z niezwykłą pokorą i skromnością Jung sugeruje, że to, co dane mu było opisać i doświadczyć jest raczej przepływem pewnej uniwersalnej wiedzy, której jedynie w swoim jednostkowym, ponad 80-letnim życiu autor pozwolił zaistnieć i wyrazić bądź nadać formę. Już w latach 30-tych XX w. pisze mianowicie: (…) Chociaż powstają one (powszechnie akceptowane idee) w określonym czasie, to są i zawsze były bezczasowe; wyłaniają się z tego obszaru pro-kreatywnego życia psyche, z którego efemeryczny umysł pojedynczego człowieka wzrasta na podobieństwo rośliny, rozkwita, wydaje owoc i nasienie, a później usycha i obumiera. Idee wyskakują ze źródła, które nie mieści się w zakresie osobistego życia pojedynczej osoby. My nie tworzymy idei; to one nas tworzą. C.G. Jung; („Modern Man in Search of a Soul” Harcourt, Brace&World, Inc. str.115) Na początku autobiografii Jung ujmuje to takimi słowy: „Życie zawsze przypominało mi roślinę żyjącą ze swego kłącza. Właściwe życie rośliny jest niewidoczne, tkwi bowiem w kłączu. To, co można ujrzeć nad powierzchnią gruntu, wytrzymuje zaledwie jedno lato, później więdnie — efemeryczna zjawa. Kiedy się pomyśli o nieustannym powstawaniu i przemijaniu życia i kultur, odnosi się wrażenie, że to nieskończona marność; nigdy jednak nie straciłem poczucia, że jest to coś, co żyje i trwa w ciągu wieczystej przemiany. To, co widać, to kwiat — kwiat przemija. Kłącze trwa. W gruncie rzeczy godne opowiadania wydają mi się te tylko wydarzenia z mego życia, w których świat nieprzemijający wdziera się w świat, który przemija. Dlatego też mówię głównie o przeżyciach wewnętrznych. Do nich należą moje sny i marzenia. One też stanowiły tworzywo mej pracy naukowej.” Książka „Wspomnienia, sny, myśli” ukazała się w kilkudziesięciu językach świata, w milionach egzemplarzy stanowiąc nieustającą inspirację dla milionów ludzi na całym świecie.

Jest to pierwsza i jedyna książka, w której Carl Gustaw Jung, światowej sławy szwajcarski psycholog przedstawia Czytelnikom swój największy wkład w obszarze nauk o człowieku: teorię wyjaśniającą doniosłość symboli w życiu człowieka, jego rozwoju oraz w obszarze marzeń sennych. Gdyby nie sen, to książka ta nigdy by nie powstała – o czym we wstępie pisze John Freeman. To sen przekonał Junga, że mógłby, a nawet, że powinien przekazać swoje idee osobom, które nie posiadają specjalistycznej wiedzy psychologicznej. W wieku 83 lat, Jung opracował plan tej pozycji włącznie z rozdziałami, o których napisanie poprosił czworo swych najbliższych współpracowników. Poświęcił ostatnie miesiące życia na redakcję książki oraz napisanie jej głównej części, którą ukończył dokładnie na 10 dni przed śmiercią. Na kartach tej pozycji Jung podkreśla, że człowiek może osiągnąć spełnienie wyłącznie dzięki poznaniu i zaakceptowaniu nieświadomości, co jest możliwe poprzez analizę marzeń sennych oraz ich symboli. Każdy sen niesie bezpośredni, osobisty i ważny komunikat, w którym zasadniczą rolę grają symbole. Są one wspólnym dziedzictwem całej ludzkości, jednak nieświadomość zawsze korzysta z nich w całkowicie specyficzny sposób dostosowany do konkretnej osoby i sytuacji. Dlatego symbole ze snów można interpretować wyłącznie w kontekście życia konkretnej osoby. * * * Od wydania tej książki minęły 54 lata. Ukazała się ona w milionach egzemplarzy, w dziesiątkach języków świata. Kolejne wydania pokazują nowym pokoleniom, jakimi wzorcami podąża człowiek i ludzkość. I chociaż sporo już wiemy o nieświadomych mocach kierujących życiem, to wciąż powtarzamy te same błędy. Oby lektura tej książki pomogła wyzwolić się z zaklętego koła powtórzeń, a przynajmniej pozwoliła lepiej zrozumieć, dlaczego „historia kołem się toczy”. Robert Palusiński – psychoterapeuta i tłumacz * * * Niniejsza książka jest najbardziej oczekiwanym wprowadzeniem do psychologii analitycznej Carla Gustawa Junga, począwszy od podstawowych pojęć wyjaśnianych przez samego twórcę, poprzez skuteczne zastosowanie symboli w psychoterapii, w sztuce, antropologii, a nawet naukach przyrodniczych. W obszernej pierwszej części C. G. Jung syntetycznie wprowadza i przedstawia „sferę nieświadomości” oraz pochodzenie symboli i archetypów. Amerykański analityk i psychiatra Joseph Henderson ilustruje pojawienie się wzorców archetypowych w starożytnych mitach, eposach i pierwotnych obrzędach inicjacyjnych. Marie-Louise von Franz, współzałożycielka Instytutu C. G. Junga w Zurychu, omawia proces „indywiduacji”, pokazując, jak bardzo nieświadomość stanowi dopełnienie świadomości człowieka, co pozwala uzyskać pełnię i równowagę. Następnie Aniela Jaffé, słynna biografka Junga, proponuje specjalny klucz interpretacji sztuk wizualnych z uwzględnieniem archetypów i rozumienia symboli. Ostatnią częścią książki jest rewelacyjne studium przypadku: zastosowanie terapii jungowskiej przez renomowaną analityczkę Jolandę Jacobi pokazuje, jak bardzo skutecznie można korzystać z marzeń sennych w psychoterapii. Książka obrazuje wpływ myśli Junga nie tylko na psychologię ubiegłego wieku, ale także na sztukę, literaturę, nauki humanistyczne, a nawet ścisłe. Ponad 180 ilustracji dokumentuje tekst oraz dostarcza obrazowego komentarza myśli Junga. Obrazy pokazują naturę i funkcję snów; wyjaśniają symboliczne znaczenie współczesnej sztuki oraz odkrywają psychologiczny sens zwykłych doświadczeń codzienności. Ilustracje pogłębiają myśl Junga oraz stanową integralną część książki.