Podczas oglądania wiosną 1920 r. wystawy obrazów przez, mającego 7 lat, S. Rolicza (w Burei, Rosja, Daleki Wschód): Boże mój! Co za cuda ujrzałem! Stanąłem jak wryty i dech mi zaparło z wrażenia. Od każdego obrazu trudno oczy oderwać. W pewnej chwili odczułem potężny ucisk w krtani i łzy napłynęły mi ze wzruszenia do oczu. Chciałem podzielić się z tatą spostrzeżeniami, ale mi to nie wyszło, bo zamiast słów – wyrwał się z piersi spazmatyczny szloch. Kiedy uspokoiłem się nieco, oświadczyłem tacie, wyrwanymi łkaniem słowami, że jak urosnę, też będę malarzem i będę malował również tak pięknie, jak tu na obrazach. Moja decyzja zapadła twardo i niewzruszenie.
Podczas występu orkiestry symfonicznej w Błagowieszczeńsku nad Amurem, w parku, w muszli koncertowej, w czerwcu 1920 r.: Nie jestem w stanie opisać uczuć, jakie przeżywałem w tamtych chwilach. Były one tak liczne, potężne, szybkie i zmienne, jak uderzenia serca i tętna krwi, zmie- niające się niuansami impulsów pod wpływem urzekającego przeżycia. Krtań miałem ściśniętą, a oczy pełne łez. Nie mogę również przypomnieć sobie melodii granego utworu. Była ona prześliczna, pełna czaru i romantycznej kantyleny. Było to dla mnie przeżycie wielkie i wstrząsające. Od tamtej chwili szarpią mną i targają dwie muzy.
Oba fragmenty z: S. Rolicz, W pogoni za muzami
Tematem książki są wyobrażenia o zaświatach oraz zjawiskach demonicznych rekonstruowane na podstawie motywów transgresji postaci nadprzyrodzonych w wierzeniach i wyobrażeniach funkcjonujących w kulturze ludowej. Ekspresje te, a także ich wartościowanie zostały utrwalone w wielu narracjach pochodzących z XIX i początku XX wieku. Wybrane motywy występujące w dawnych bajkach, a przede wszystkim w podaniach wierzeniowych można traktować jako źródło umożliwiające rekonstrukcję wizji zaświatów skorelowanej z lękami codzienności towarzyszące mieszkańcom wsi. Jest to również praca mająca na celu wyeksponowanie głębi i wieloaspektowości wyobrażeń na temat zaświatów, które są najlepszym dowodem na ogromne znaczenie spuścizny folkloru nie tylko w wymiarze szeroko pojętej twórczości artystycznej, ale też sposobu postrzegania i wartościowania rzeczywistości i zjawisk życia codziennego.
Książka powstała na podstawie pracy doktorskiej napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Violetty Wróblewskiej. W 2024 roku zdobyła trzecią nagrodę w XVI edycji „Konkursu na pracę doktorską” organizowanego przez Narodowe Centrum Kultury oraz została wyróżniona w XV edycji konkursu ,,Polska wieś – dziedzictwo i przyszłość" imienia Profesora Jerzego Wilkina.
Szczęśliwie zachowane do naszych czasów dziełko pod tytułem ?De re coquinaria", którego autorstwo przypisuje się Apicjuszowi, pod wieloma względami jest utworem niezwykłym i cennym dla współczesnego badacza starożytnej sztuki kulinarnej. Już sam fakt, iż jest ono jedyną książką kucharską spośród wielu, jakie znane były światu antycznemu w kręgu kultury śródziemnomorskiej, czyni je bezcennym zabytkiem piśmiennictwa rzymskiego.
Monografia składa się z sześciu rozdziałów.
W pierwszym przedstawiono istotę funkcjonowania przedsiębiorstwa sieciowego oraz przybliżono zagadnienie koordynacji działalności gospodarczej, stanowiącej odpowiednią integrację działań oraz ważny aspekt w zapewnieniu zgodności przedsięwzięć inicjowanych przez wiele podmiotów gospodarczych. Pokazano również różne rodzaje koordynacji działalności gospodarczej.
W kolejnych trzech rozdziałach zajęto się wytypowaniem, który mechanizm koordynacji działalności gospodarczej znajduje zastosowanie w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa sieciowego. Najpierw przedstawiono klasyczne mechanizmy koordynacji działalności gospodarczej – rynek i hierarchię.
Rozdział drugi poświęcono rynkowi. Zdefiniowano w nim mechanizm rynkowy, zidentyfikowano koszty funkcjonowania tegoż mechanizmu oraz przedstawiono zagadnienie zawodności rynku. Z kolei rozdział trzeci dotyczy hierarchii oraz form posthierarchicznych: heterarchii oraz hiperarchii. W rozdziale czwartym zaprezentowano nowy mechanizm koordynacji działalności gospodarczej, jakim jest sieć. Zarysowano różnice między wskazanymi mechanizmami, a szczególny nacisk położono na sieć. W rozdział piątym scharakteryzowano przedsiębiorstwo jako przedmiot badań w ekonomii i naukach o zarządzaniu. Następnie przedstawiono kluczowe nurty współczesnej teorii przedsiębiorstwa w ekonomii i naukach o zarządzaniu, nie tylko uwzględniając klasyczne podejście, lecz także odwołując się do najistotniejszych nurtów alternatywnych. Rozdział szósty poświęcono ocenie przydatności współczesnej ekonomicznej teorii firmy do badania przedsiębiorstwa sieciowego. Skoncentrowano się na analizowaniu przedsiębiorstwa sieciowego z punktu widzenia ekonomii instytucjonalnej (NEI) jako tej, która w największym stopniu może utorować drogę do wyjaśnienia zjawisk zachodzących we współczesnym świecie, w tym działanie przedsiębiorstwa sieciowego. Dokonano krytycznej analizy przedsiębiorstwa sieciowego z perspektywy teorii kosztów transakcyjnych, teorii kontraktowych, teorii agencji oraz teorii praw własności. Teoria kosztów transakcyjnych, będąca jednym z głównym elementów nowej ekonomii instytucjonalnej, pozwoliła w najszerszym stopniu odnieść się do przedsiębiorstwa sieciowego. Umożliwiła rozważenie problemu kooperacji w przedsiębiorstwie sieciowym oraz porównanie kosztów transakcyjnych ponoszonych w przedsiębiorstwie tradycyjnym oraz sieciowym
Jest to pierwsze całościowe opracowanie działalności księgarskiej i wydawniczej Georga Markusa Knocha (1695–1759). […] W niniejszej publikacji autorka pogłębiła wiedzę o księgarni Kocha, jako pierwsza ustaliła dorobek wydawniczy tego nakładcy oraz scharakteryzowała jego profil, stronę edytorską dzieł, ich dystrybucję i zasięg oddziaływania. Na podstawie źródeł archiwalnych uzupełniła biografię Georga Markusa Kocha i instytucji książki w Gdańsku. Bogactwo i różnorodność wykorzystanych źródeł oraz opracowań wielojęzycznych, poddanych krytycznej analizie, pozwoliły autorce zrealizować ambitny cel kompleksowego ujęcia działalności wyróżniającego się księgarza i nakładcy gdańskiego doby oświecenia. Publikacja wprowadza do obiegu naukowego dużo nowych informacji i zagadnień ważnych dla kultury Gdańska i Rzeczypospolitej w oświeceniu. Będzie inspirowała do dalszych badań nie tylko osoby zajmujące się rozwojem instytucji książki i jej życiem.
Z Wprowadzenia
„Ustalenia S. Kwiatkowskiego zawarte w monografii Klimat religijny w diecezji pomezańskiej u schyłku XIV i w pierwszych dziesięcioleciach XV wieku nie utraciły swej wartości. Praca wciąż zachowuje metodologiczną świeżość, imponuje interdyscyplinarnym podejściem oraz szeroką podstawą źródłową. Zawarte tutaj konkluzje nie zdezaktualizowały się, a nowsza historiografia ? poprzez uwzględnianie nowych kategorii źródłowych i stawianie kolejnych pytań ? wzbogaca nakreślony obraz życia religijnego i duchowego mieszkańców Powiśla i Żuław. Dlatego w treść rozprawy ingerowaliśmy
w niewielkim stopniu, gdyż wyszliśmy z założenia, że niniejsze wprowadzenie oraz posłowie prof. Mariana Dygo w wystarczającym stopniu spełnią rolę uzupełniającą i wyjaśniającą. Wszelkie uzupełnienia w przypisach oraz w bibliografii zostały zaznaczone w nawiasach kwadratowych. W nowym wydaniu zamieszczono również ilustrację przedstawiającą kartę z anonimowego traktatu z 1426 r. oraz dwie mapy pozwalające umiejscowić w przestrzeni geograficznej wywody Autora”.
The book was conceived as a source compendium, which – for the first time – includes archaeozoological data collected from publications and unpublished reports, as well as and archaeozoological studies from as many sites as possible. As a result, for the first time in Polish archaeozoology and archaeology, such an extensive catalogue devoted to horse remains, as well as live stocks used in the Middle Ages on Polish lands, was collected. To do this, several key steps had to be taken. First, a working database – ArchaeoEquus – was constructed using the Access program in MS Office. It turned out to be a fundamental tool not only for collecting all kinds of data on bones, skulls and skeletons of horses, but – above all – for managing these data, making queries and preparing tabular summaries. Thanks to it, it was possible to unify the often divergent chronological and contextual information contained in publications from the past century. It also made it possible to prepare the three catalogues that constitute the content of this book. They include basic statistics of horse remains in stratigraphic, chronological and social contexts. The finds of skeletons and skulls were also listed for the first time. For the first time, data on palaeogenetics were added, indicating the coat colour of horses in the Middle Ages. So far, these are the most numerous figures in Europe. The presented data should be treated as a starting point for the creation of analytical and synthetic work, taking into account the horse not only in the local Slavic context but also more broadly in Europe.
Faces of Immigrant Fatherhood is an attempt to determine how immigrant families – and immigrant fathers in particular – are portrayed in the late twentieth-century Asian-Canadian diasporic fiction. Through the analysis of three novels – The Electrical Field (1998) by Kerri Sakamoto, Disappearing Moon Café (1990) by SKY Lee, and No New Land (1991) by M.G. Vassanji – this book discusses the aforementioned depictions in the context of different diasporic experiences and problems faced by Asian immigrants in Canada. Highlighting the complexity characterising the concept of fatherhood not only allows a more critical examination of the Western portrayals of immigrant fathers but also provides an opportunity for an in-depth look into the impact migratory experiences – such as immigration and transgenerational trauma, identity crisis, hybridisation, rootlessness, issues with acculturation and assimilation, racism, and longing for homeland – have on the representation of immigrant fatherhood.
oday, there are no longer any doubts that the German thinker Johann Heinrich Abicht (1762–1816), who intended to dedicate all his efforts to the victory of Immanuel Kant's philosophy, is considered a "Vilnius philosopher."
When he arrived in Vilnius in 1804, the capital of Polish culture under partition, he became not only a citizen of this city but also inscribed himself in the history of Poland and Lithuania. Abicht was the philosophy scholar who lectured for the longest period in the first half of the 19th century in the territories of the former Polish-Lithuanian Commonwealth. From 1804, Abicht devoted his entire philosophical and educational activity to the university youth of Vilnius, just as he dedicated all his efforts to his new homeland. He was the author not only of ambitious projects for the reform of the Vilnius University but also of many ideas concerning various aspects of social life. These projects and ideas illustrate the challenges encountered and the potential of the Polish-Lithuanian community in the first half of the 19th century, and a deeper look at the philosophy of the Vilnius professor reveals previously unrecognised alternative perspectives in the history of Polish philosophy.
All his Vilnius texts – philosophical, organisational, and educational – have been recovered from obscurity, mostly from manuscripts found in the last two decades. In this volume, we publish a representative selection of Abicht’s Vilnius lectures, his philosophical course projects, and several essential letters, all of them in original languages. Many of them contain ideas that were ahead of their time but today form the foundation of academic life for the community of scholars and students. The efforts of Abicht to maintain a focus on the spiritual life of humans and philosophical education in a world where the natural sciences dominate seem familiar to us, not without reason.
Wpisując się w nurt pozytywnej, rozwojowej i kreatywnej pedagogiki muzyki, autor przygotował tę publikację z myślą o refleksyjnych i krytycznych nauczycielach szkoły muzycznej I stopnia. Założenia teorii uczenia się muzyki Edwina E. Gordona – rozumiane jako podejście naukowo-empiryczne – stały się impulsem do napisania tej książki. Jest ona ściśle związana z rozwijaniem słuchu muzycznego, w tym umiejętności słuchowego rozpoznawania struktur melodycznych, metrorytmicznych i harmonicznych, kształceniem ekspresji muzycznej (wyobraźni i wrażliwości muzycznej) oraz zdobywaniem podstawowej wiedzy z zakresu teorii muzyki, niezbędnej do stosowania w praktyce muzycznej.
W części teoretycznej autor dokonał wnikliwej analizy podstawowych założeń teorii uczenia się muzyki Edwina E. Gordona w perspektywie polskich i zagranicznych źródeł, a w rozdziale ostatnim przedstawił szerokie możliwości praktycznej egzemplifikacji wybranych wątków tej teorii pod kątem jej przydatności prakseologicznej w szkole muzycznej I stopnia. Prezentowana praca ma charakter teoretyczno-praktyczny i jest skierowana głównie do osób na co dzień zajmujących się nauczaniem kształcenia słuchu w starszych klasach szkoły muzycznej I stopnia (klas 4–6 działu dziecięcego oraz klas 3–4 działu młodzieżowego).
Pamiętniki są dla historyka źródłem niezwykle ciekawym i wartościowym. W przeciwieństwie do źródeł urzędowych zawierają oprócz faktografii także warstwę refleksyjną, pozwalającą zrozumieć sposób myślenia ludzi w przeszłości, motywy ich działania, rozterki, triumfy i rozczarowania. Owa warstwa faktograficzna w pamiętnikach jest odmienna niż w dokumentacji aktowej. Składają się na nią opisy wydarzeń pozornie błahych, czasem anegdotycznych, a w istocie ważnych dla zrozumienia rozmaitych spraw. Historia opisana w pamiętnikach przemawia językiem codzienności, ale w takim języku tkwi głęboka prawda o czasach i ludziach. W niniejszej książce zamieszczamy 11 tekstów wspomnieniowych opisujących przeżycia głównie z lat osiemdziesiątych XX wieku. To okres schyłku systemu komunistycznego
w Polsce, czas narodzin „Solidarności”, solidarnościowego karnawału, stanu wojennego i przemian, które zachodziły w latach 1983–1990. Okres społeczeństwa alternatywnego, pracy podziemnej, przynoszących otuchę pielgrzymek papieskich i powstania pluralizmu politycznego, gdyż oprócz „Solidarności” zawiązały się wtedy inne ugrupowania podziemne i niezależne. Publikowane pamiętniki opisują lata „burzy i przełomu” na tle prozy życia, która jednak przysparzała wiele kłopotów.
Esej o naturze naszych uczuć i afektów oraz Przykłady działania zmysłu moralnego to obok Badań dotyczących pochodzenia naszych idei piękna i cnoty najważniejsze dzieła Francisa Hutchesona (1694–1746), klasyka oświeceniowej filozofii brytyjskiej. Przedstawia on w nich wpisującą się w szkołę emotywizmu etycznego koncepcję zmysłu moralnego, której bezpośrednich inspiracji można doszukiwać się w myśli Anthony’ego Ashleya Coopera Shaftesbury’ego i którą rozwijali później najwięksi filozofowie epoki: Adam Smith oraz David Hume. Jednym z centralnych motywów jego filozofii jest przekonanie o powszechnej ludzkiej życzliwości, obie zaś prezentowane w niniejszym tomie prace zawierają argumentację na rzecz owego poglądu, stanowiąc przy tym swoisty podręcznik cnotliwego życia.
Thorana S. Nelson, PhD, jest emerytowaną profesor terapii rodzin na Uniwersytecie Stanowym Utah. Jest współautorką i redaktorką licznych artykułów oraz książek na temat Krótkoterminowej Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach, a także zajmuje się nauczaniem tego nurtu; w jej dorobku znajdują się takie tytuły jak „Handbook of Solution-Focused Brief Therapy” (współtworzona z Frankiem N. Thomasem) oraz „Doing Something Different: Solution-Focused Brief Therapy Practices”.
„Krótkoterminowa Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach w pracy z rodzinami” przedstawia TSR w ujęciu systemowym i dostarcza studentom, pedagogom, trenerom oraz praktykom jasnych i szczegółowych przykładów wykorzystania tej metody w systemowej terapii rodzin. Terapeuci rodzinni będą mogli zrozumieć, jak działa TSR w pracy z rodzinami, natomiast terapeuci skoncentrowani na rozwiązaniach będą mogli się nauczyć, jak systemowe rozumienie klientów oraz kontekstów, w jakich funkcjonują, może usprawnić ich pracę. Każda z tych grup dowie się, jak wykorzystać swoje umiejętności w pracy z klientami.
Książka rozpoczyna się od zbadania podstaw teorii systemów, cybernetyki i komunikacji, takich jak całościowość, rekurencja, homeostaza i zmiana. Następnie autorka prezentuje pięć podstawowych metod terapii rodzin oraz omawia Krótkoterminową Terapię Skoncentrowaną na Rozwiązaniach (TSR). Dalej rozpatruje TSR w kontekście paradygmatu systemowego oraz przedstawia zastosowanie tej terapii w pracy z rodzinami i parami. Każdy etap jest objaśniany za pomocą pomysłów pochodzących zarówno z TSR, jak i z teorii systemów. Ostatni rozdział obrazuje, w jaki sposób TSR może być zastosowany w przypadku różnych metod terapii rodzin.
Tekst jest napisany w przystępny sposób, wzbogacony o opisy, studia przypadków, dialogi i komentarze – zarówno systemowe, jak i skoncentrowane na rozwiązaniach. Czytelnicy na nowo docenią światopogląd TSR, jego zasady oraz sposób, w jaki są one stosowane w pracy systemowej.
Niniejszy tom z cyklu „Za kulisami. Toruńskie spotkania wokół dramatu” to zapis wywiadów, wykładów i wytłumaczeń gości biorących udział w trzeciej edycji festiwalu, która odbyła się
w dniach 17–18 maja 2022 r., oraz osób zaproszonych do współtworzenia publikacji. Wydarzenie poświęcone francuskiemu dramatowi i teatrowi przygotował Zespół Badawczy „Performatyka
i Studia nad Przekładem Dramatu” we współpracy z Katedrą Literaturoznawczą Filologii Romańskiej, Studenckim Kołem Teatrologicznym oraz Studenckim Kołem Kulturalno-Naukowym Romanistów – sekcja literacka „Polifraza” z Wydziału Humanistycznego UMK w Toruniu.
Barbara Bibik i Monika Krajewska
WŁODZIMIERZ WINCŁAWSKI (rocznik 1942) jest emerytowanym profesorem socjologii UMK. Doktorat i habilitację otrzymał w warszawskim Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Podjął pracę w PAN-owskim Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnic- twa, gdzie powierzono mu badania socjologicznych zagadnień wsi i wychowania. Po zamieszkaniu w Toruniu i podjęciu pracy na UMK, skierował się ku badaniu dziejów socjologii. Jest autorem artykułów i książek na te tematy.
Myśl napisania autobiografii narodziła się we mnie w późnym wieku emerytalnym, podczas pracy nad kolejnym tekstem naukowym, kiedy to dostrzegłem, że nie wnoszę nic nowego do socjologii. Odłożyłem pióro z postanowieniem zarzucenia pracy naukowej. Wiązało się to także z koniecznością porzucenia mojego stylu życia, miałem przestać pisać. Nie mogłem tego zaakceptować. Sięgnąłem ponownie po pióro i zagłębiłem się w opisie własnej przeszłości. Temperament socjologa nakazywał mi rozpatrywać ją w ścisłym powiązaniu z najbliższym otoczeniem społeczno-kulturowym.
Tworząc Katalog polichromii stropowych datowanych na XVIII w. Technologia i technika malarska wybranych stropów, zastosowano podział na części. W cz. A: Stropy opisane przez Krystynę Kalinowską znalazło się 12 kamienic i 26 różnych polichromii stropowych. […] W cz. B – Stropy odkryte po 1995 r. – znalazło się 20 adresów kamienic, w których odnaleziono polichromie 33 stropów. Ponadto w dodatku do Katalogu obiektów umieszczono dla porównania 4 stropy w 3 kamienicach o datowaniu nieznanym bądź niejednoznacznym. Łącznie w 34 kamienicach opisano ok. 60 dekoracji stropowych. Polichromie stropowe w niniejszym katalogu zostały uporządkowane chronologicznie oraz pod kątem typologii występujących dekoracji. […]
Do grupy wybranych, przebadanych w ramach pracy doktorskiej stropów w Katalogu polichromii stropowych datowanych na wiek XVIII dołączono reprezentacyjne wyniki przeprowadzonych badań, najlepiej ilustrujące technologię i technikę ich wykonania. Są to fotografie badań nieniszczących w świetle widzialnym oraz w kolorowej podczerwieni, przekroje pobranych próbek wraz z tabelami zidentyfikowanych pigmentów oraz spoiw, wykresy badań FTIR identyfikujące spoiwo danej próbki, mapowania rozkładu pigmentów w danej próbce na podstawie badań SEM-EDX bądź tabele z pomiarów przenośnym spektrometrem XRF.
Fragmenty z książki
Kolejny tom kodykologicznej serii „Studia nad skryptorium i spuścizną rękopiśmienną średniowiecza” jest zasadniczo pokłosiem czwartego toruńskiego spotkania konferencyjnego z cyklu „Textus et pictura” z 2022 roku, którego myślą przewodnią było „drugie” (po wyjściu z obiegu czytelniczego) oraz – „dalsze” życie wciąż na nowo użytkowanej i aktualizowanej książki średniowiecznej. Zagadnienie to, zogniskowane na substancji materialnej ksiąg – na wiele sposobów modyfikowanej i przekształcanej, dla różnych celów zniekształcanej, a nawet degradowanej – jest niezwykle ważne zarówno w aspekcie wartościowania dziedzictwa rękopiśmiennego, jak i sprawowanej nad nim opieki konserwatorskiej. Konferencja „Średniowieczny kodeks rękopiśmienny w aspekcie historycznego trwania” (Toruń, 24–25.11.2022), choć była kolejną sesją z cyklu „Textus et pictura”, pod wieloma względami była wyjątkowa. Historyczny uzus w czasach dawnych pozostawiał w kodeksach charakterystyczne znamiona (fizyczne ślady użytkowania, przekształcenia bloku i opraw, uzupełnienia i aktualizację treści oraz dekoracji) i w różnym stopniu łączył się z historycznym trwaniem. W niniejszym tomie, oprócz dwóch analitycznych studiów związanych z powszechnymi wartościami kodeksów (część: Textus et pictura), koncentrujemy uwagę przede wszystkim na zagadnieniu trwania; na refleksji dotyczącej historycznych i współczesnych postaw teoretycznych oraz praktyk wobec średniowiecznego kodeksu i wynikających z nich dylematów konserwacji i restauracji (części: Liber et historia, Fragmentaria). Jest to głos w dyskusji nad wartością przekształceń jako integralnej części zabytku, nad rolą średniowiecznych fragmentów w studiach kodykologicznych i historycznych, wreszcie – nad dezyderatami stosunkowo nowej specjalizacji, jaką jest konserwacja zabytkowych kodeksów rękopiśmiennych.
Książka przygotowana z okazji sto siedemdziesiątej piątej rocznicy jego urodzin.
Tom poza swoją wartością merytoryczną pokazuje troskę lokalnej społeczności, by zachować pamięć o najwybitniejszych postaciach związanych z ziemią kujawską, a w tym wypadku o znakomitym humaniście,
przedstawicielu nieco dziś już zapomnianej w naszym społeczeństwie filologii klasycznej, której był koryfeuszem szeroko znanym
swego czasu w całej wykształconej Europie, a nawet poza nią.
Fragment z książki
Zamysłem pierwszej części książki Region jako współodpowiedzialność było przybliżenie toruńskiego środowiska naukowego, które od lat stara się współtworzyć polską myśl regionalistyczną, natomiast teksty zebrane w drugiej części publikacji tworzą mozaikę współczesnych dylematów badań nad regionem i dziedzictwem kulturowym. Tematem przewodnim zainicjowanym przez redaktorki tomu jest postrzeganie regionu w kategoriach współodpowiedzialności.
Agnieszka Wałęga, dr hab, prof. UMK, Instytut Nauk Pedagogicznych, Wydział Filozofii
i Nauk Społecznych UMK, pedagog, historyk edukacji, należy do Towarzystwa Historii Edukacji. Badania naukowe dotyczą biografistyki pedagogicznej, czasopism pedagogicznych XIX i XX wieku, pedeutologii historycznej oraz rozwoju historii wychowania jako dyscypliny naukowej w Polsce.
Joanna Cukras-Stelągowska, doktor, adiunkt w Instytucie Nauk Pedagogicznych, Wydział Filozofii i Nauk Społecznych UMK. Z wykształcenia antropolog i socjolog. Interesuje się mniejszościami etnicznymi, procesem kształtowania tożsamości kulturowej oraz małżeństwami mieszanymi wyznaniowo. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich, British Association for Jewish Studies, Stowarzyszenia Wspierania Edukacji Międzykulturowej oraz Zespołu Pedagogiki Kultury i Edukacji Międzykulturowej przy KNP PAN – gdzie zajmuje się koordynowaniem grupy studyjnej ds. Edukacji Regionalnej.
Tekst, wstęp, przekład i komentarz – Ireneusz Mikołajczyk
Czwarty już tom Historii naturalnej Pliniusza, liczący osiem ksiąg, został w całości poświęcony ziołolecznictwu. Wraz z księgą XX rozpoczyna się przegląd roślin wykorzystywanych jako lekarstwa, a więc różnych warzyw i roślin aromatycznych. W księdze XXI została naszkicowana, w sposób nieco pobieżny i pozostawiający miejsce na pewne dygresje, kategoria botaniczna, którą współcześnie trudno zapewne uznać za odrębną kategorię, a mianowicie kwiaty wykorzystywane do splatania wieńców. W księdze XXII mówi się o roślinach, na których dobroczynne właściwości należy zwrócić uwagę, a po kilku informacjach o otrzymywanych z nich nalewkach następuje powrót do wątku wieńców. Księgę XXIII wypełnia opis środków leczniczych pochodzących z drzew uprawnych. Jest ona ściśle związana z następną księgą, w której wymieniono i omówiono lekarstwa otrzymywane z drzew dziko rosnących. Księga XXIV dzieła Pliniusza bardzo dobrze ukazuje przenikanie się pojęć naukowych, przesądów i praktyk magicznych, które zapewne towarzyszyły rozwojowi hellenistycznej botaniki roślinnej, a jej struktura jest bardzo skomplikowana. Księga XXV jest kontynuacją części botanicznej Historii naturalnej i zdecydowanie jest jedną z obszerniejszych części encyklopedii Pliniusza, podkreślającą znaczenie w kulturze starożytnej związku ziemi z człowiekiem. Okazuje on bowiem naturze bezgraniczny podziw, niemal zachwyt, a jej niezwykłemu dziełu składa nieustanny hołd. Ton tego uwielbienia natury bardziej lub mniej wyeksponowany stopniowo narasta w kolejnych księgach. Poświęcone są one opisowi spontanicznie rosnących ziół leczniczych, które natura wspaniałomyślnie oferuje ludzkości bez konieczności ich uprawy, oraz wykazowi chorób. Księga XXVI rozpoczyna nowy sposób prezentacji. Teraz rośliny będą wymieniane i opisywane w odniesieniu do ich możliwości wykorzystania w chorobach, które atakują różne części organizmu ludzkiego. Uwzględnione zostały główne choroby każdego organu i najskuteczniejsze na nie środki lecznicze. Pojawia się propozycja środków leczniczych, zwykle precyzyjnie określonych pod względem składników, dawek, metod ich przygotowania i stosowania. Księga XXVII jest ostatnią księgą rozległej summae botanicae Pliniusza. W porządku alfabetycznym – co jest również odejściem od stosowanego do tej pory przez Pliniusza schematu, mającego być może w ten sposób ożywić monotonną wyliczankę – przedstawiono dziesiątki produktów, hojnie oferowanych przez naturę człowiekowi jako pomoc w walce z wszelkimi dolegliwościami, które go dotykają. Z wywodów zawartych we wspomnianych księgach wyłania się obraz starożytnego świata dręczonego nieskończoną liczbą schorzeń, ofiar najróżniejszych i podstępnych chorób, często przewlekłych, i ludzi walczących z nimi wszelkimi dostępnymi środkami.
Od Tłumacza
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
