Wstęp / 7
1. Architekt, budowniczy, kamieniarz, murarz, rzeźbiarz. Próba zdefiniowania profesji na podstawie średniowiecznych źródeł pisanych / 18
1.1. Architekt (architectus, architector, architectarius) / 18
1.2. Magister operis (maître de l’oeuvre, fabricator) / 28
1.3. Artifex / 45
1.4. Operarius, operator / 55
1.5. Lathomus, lapicida, cementarius / 65
2. Wzorzec (mode l) architektoniczny i jego kopiowanie / 83
3. W poszukiwaniu materiałów budowlanych / 139
4. Podróże budowniczych (architektów, murarzy, kamieniarzy) i rzeźbiarzy katedr, kościołów oraz zamków. Dalekosiężny transfer ludzi i technologii / 149
4.1. Architekci, budowniczowie, murarze, kamieniarze i rzeźbiarze z Italii w Europie (X–pierwsza połowa XIV w.) / 149
4.2. Architekci, budowniczowie, murarze, kamieniarze i rzeźbiarze z Wysp Brytyjskich w Europie (X–pierwsza połowa XIV w.) / 174
4.3. Architekci, budowniczowie, rzeźbiarze i kamieniarze bizantyjscy w łacińskiej Europie (X-XII w.) / 187
4.4. Architekci, budowniczowie, murarze, kamieniarze i rzeźbiarze z Francji w Europie / 206
4.5. Niemieccy architekci, budowniczowie, kamieniarze, rzeźbiarze i murarze w Europie (X–pierwsza połowa XIV w.) / 315
5. Podróże architektów i budowniczych kościołów oraz klasztorów nowych zakonów (cystersów, kartuzów, premonstratensów-norbertanów, augustianów-eremitów) w XII–XIII w. / 324
6. Kamienne mosty a wędrujący budowniczowie / 359
Zakończenie / 373
Bibliografia / 385
Spis rycin / 402
Summary / 405
Niniejsza publikacja zawiera edycję jednego z najciekawszych literackich tłumaczeń XIX w., mianowicie świętej Księgi islamu – Koranu w przekładzie wileńskich filomatów. Przekład ten jest bezcennym źródłem do badania pograniczy polskiej kultury oraz doskonałym materiałem dla studiów nad XIX-wieczną kulturą kilku europejskich narodów. Dla nowoczesnego edytorstwa teoretycznego przedstawia on cenny materiał do rozważań nad kluczowym problemem wariantów – źródła – tekstu finalnego. Autorzy studiów i rozpraw podjęli zatem szczegółowe badania historyczne, filologiczne i tekstologiczne nad nowo odnalezionym tekstem i nad pozostającymi z nim w bezpośredniej relacji: tefsirem z Grodna, Koranem w edycji warszawskiej oraz rękopiśmiennymi zabytkami Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Praca Redaktorów naukowych niniejszego tomu, a zarazem Autorów i Współautorów wiodących artykułów tego zestawu (prof. prof. Joanny Kulwickiej-Kamińskiej i Czesława Łapicza) to wielkie osiągnięcie w dziedzinie nauk humanistycznych. Niezwykle ważna wydaje się nie tylko pierwsza nowoczesna edycja nieznanego dotąd tekstu, pochodzącego z XIX wieku, ale także jego staranne opracowanie filologiczne wraz z tłem historycznym i co więcej – obudowanie tej wiedzy ściśle naukowej z materiałem popularnonaukowym w postaci listów, relacji, ilustracji i wszelkich innych informacji nawiązujących do osób i wydarzeń związanych tematycznie z głównym wątkiem opracowania.
Z recenzji prof. dr hab. Elżbiety Górskiej
Przedstawiona do recenzji propozycja wydawnicza stanowi niewątpliwie cenną pozycję, dotyczącą tłumaczeń Koranu na język polski przed XX w., które są świadectwem wielokulturowości społeczeństwa Rzeczypospolitej, a także dowodzą wielowiekowych związków kultury polskiej (czy polskojęzycznej) z islamem, nie tylko tym przyniesionym przez Tatarów osiedlonych na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego i Polski. Rzuca także światło na funkcjonowanie tych związków w świadomości XIX-wiecznej inteligencji polskiej oraz na jej niezwykle szeroką tolerancję religijną, która aż pchnęła jej przedstawicieli do dokonania tłumaczenia Koranu na język polski, zrozumiały dla „naszych Tatarów”, aby mogli lepiej zrozumieć własną religię, przecież niechrześcijańską i niejednokrotnie postrzeganą jako religię wroga. Zawarte w proponowanej pozycji artykuły w wyczerpujący sposób opisują zagadnienia, jakie pojawiają się wokół fragmentu rękopisu tłumaczenia Koranu, odnalezionego w archiwum rodzinnym dworu w Czombrowie przez p. Joannę Puchalską.
Z recenzji dr hab. Agaty Nalborczyk, prof. UW
Świadomość, wolna wola i jaźń to kanoniczne zagadnienia filozoficzne od setek lat frapujące kolejne pokolenia uczonych.
Podjął je również współczesny brytyjski filozof analityczny Galen John Strawson (ur. 1952), który w trakcie czterdziestoletniej kariery poświęcił tym tematom liczne książki i artykuły. Jego myśl wyróżnia się odwagą, z jaką broni niepopularnych w nurcie filozofii anglosaskiej poglądów, takich jak panpsychizm, koncepcja pojęciowej sprzeczności moralnej odpowiedzialności czy teoria krótkotrwałych jaźni.
Choć pomysły te wzbudzają wiele głosów polemicznych, mają coraz większe znaczenie w najnowszych debatach.
Celem książki jest krytyczne przedstawienie poglądów Strawsona odnoszących się do tytułowych kwestii. Monografia zarysowuje zarazem szerszy kontekst historycznych i współczesnych dyskusji. Nie jest ona zatem wyłącznie streszczeniem idei Brytyjczyka, ale także próbą wskazania ich miejsca we współczesnych sporach, a ponadto – odpowiedzi na pytanie, jaką rolę odgrywa filozofia Strawsona w analitycznej metafizyce.
Wspaniałym przewodnikiem na trudnej drodze poszukiwania mądrości i doskonałym jej nauczycielem może być dla nas Paweł z Tarsu. Celowo autor monografii nie określa go w tym miejscu tytułem „święty”, gdyż w punkcie wyjścia, gdy wraz z biegiem swojego życia coraz śmielej i bardziej świadomie podejmował trud poszukiwania mądrości, jeszcze „świętym” nie był. Był tak jak każdy z nas homo sapiens, człowiekiem „myślącym” i z natury „poszukiwaczem mądrości”. Życie Pawła z Tarsu, człowieka dwóch kultur, hebrajskiej i greckiej, od najmłodszych lat było naznaczone nieustępliwym, szczerym i konsekwentnym dążeniem do poznania prawdy. Z jednej strony odpowiadał na nie judaizm, wiara ojców, ze swoją bogatą tradycją sapiencjalną, z drugiej zaś grecka filozofia, której różne kierunki i poglądy wykrystalizowały się z wszczepionego w serce człowieka „umiłowania mądrości”. Lecz ani w judaizmie, ani też w filozofii Paweł upragnionej mądrości nie znalazł – odkrył ją, a będąc bardziej precyzyjnym sam został przez nią odkryty, w drodze do Damaszku. Od tej chwili nie miał wątpliwości, że to Chrystus jest „mocą Bożą i mądrością Bożą” (1 Kor 1,24). Stąd Paweł, który sam przeszedł niezwykle zawiłą i burzliwą drogę ucznia prawdziwej mądrości, może dzisiaj być dla każdego człowieka nauczycielem w szkole mądrości Bożej. W tej roli występował najpierw jako świadek Chrystusa i Apostoł pogan, potem zaś autor listów zaadresowanych do założonych przez siebie wspólnot. W tej roli nie przestaje być autentyczny i wciąż aktualny także dla nas. Niniejsza publikacja, której przedmiotem jest egzegeza 1 Kor 2,6–16, pozwala nam rozpoznać w św. Pawle nauczyciela w szkole Bożej mądrości.
„Podstawowym atutem recenzowanej książki jest to, że obszernie i metodami stricte naukowymi (co dotąd nie było regułą) opisano w niej wciąż mało rozpoznane i pod pewnymi względami ulotne zjawisko archiwów społecznych. Nowością wnoszoną przez recenzowaną pracę, widoczną na tle innych polskich opracowań odwołujących się do tej poruszanej od kilku lat problematyki, jest zawarta w niej systematyczna i dokładna charakterystyka szeregu społecznych inicjatyw dokumentacyjnych, oparta na niestosowanym u nas na tym gruncie modelu badawczym wielokrotnego studium przypadku. […]. Sądzę, że tego rodzaju podejście badawcze znajdzie nie tylko uznanie, lecz będzie też wzorcem postępowania naukowego w badaniach nad pokrewną tematyką. Autorka skromnie deklaruje, że jej książka nie ma na celu zmieniania porządku świata (w dziedzinie archiwalnej). Mimo tych słów książka może ów porządek zmienić, choćby dlatego, że w chwili obecnej można o niej myśleć w kategoriach dzieła mogącego pretendować do miana pierwszego monograficznego opracowania zagadnienia archiwów społecznych w Polsce.”
Z recenzji dr. Tomasza Czarnoty (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej)
Wstęp / 7
Aleksander Kuś
SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIZNESU JAKO WSPÓŁCZESNE NARZĘDZIE KREOWANIA WIZERUNKU PRZEDSIĘBIORSTWA / 9
Angelika Pańka
KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z WDROŻENIA ZARZĄDZANIA PROCESAMI W JEDNOSTKACH ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ / 27
Anita Kuźnik
METODY BADAŃ W PROCESIE ZARZĄDZANIA INFRASTRUKTURĄ INFORMACYJNĄ BIBLIOTEK NAUKOWYCH / 41
Aurelia Bajerska
KONCEPCJA SEZONÓW KADENCJI PREZESA ZARZĄDU / 53
Agnieszka Wiśniewska
SPOŁECZNY KONTEKST TWORZENIA WARTOŚCI DLA KLIENTA W SYSTEMIE ŻYWNOŚCIOWYM / 63
Beata Grabowska
POSTRZEGANIE BEZ UPRZEDZEŃ. PERSPEKTYWA ZARZĄDZANIA RÓŻNORODNOŚCIĄ / 75
Daria Smarżewska
CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE LOJALNOŚĆ PRACOWNIKÓW / 89
Joanna Stoińska
DIVERSITY CZYLI ZRÓŻNICOWANIE ZESPOŁÓW - WYZWANIE ZARZĄDZANIA XXI WIEKU / 103
Katarzyna Stefaniuk
BUDOWANIE ZESPOŁÓW PRODUKCYJNYCH / 115
Agnieszka Knap-Stefaniuk
STRES JAKO WAŻNY ELEMENT PRACY MENEDŻERÓW W ŚRODOWISKU MIĘDZYKULTUROWYM / 127
Marta Czupryńska-Kociszewska
ZASTOSOWANIE MODELI PREDYKCJI UPADŁOŚCI DO OCENY STABILNOŚCI ORGANIZATORÓW TURYSTYKI – ROZWAŻANIA TEORETYCZNE W KONTEKŚCIE PLANOWANEGO PROCESU BADAWCZEGO / 139
Natalia Dernowska
PROFIL KOMPETENCYJNY HR BUSINESS PARTNERA / 149
Natalia Wawrzynkiewicz
INTERNETOWA DYSOCJACJA A INTENCJA ZAKUPOWA KONSUMENTÓW / 159
Norbert Arszułowicz
PROBLEMATYKA KAPITAŁU INTELEKTUALNEGO I JEGO POMIAR ZA POMOCĄ METODY CIV NA PRZYKŁADZIE PRZEDSIĘBIORSTW Z BRANŻY PALIWOWEJ / 169
Piotr Wiśniewski
STOSOWANIE MODELI EKSPERCKICH W BADANIU PRZEDSIĘBIORSTW / 181
Roma Sośnicka
LEAN MANAGEMENT: KORZYŚCI I BARIERY ZASTOSOWANIA W USŁUGACH / 189
Weronika Przybylska
KREOWANIE MARKI PRACODAWCY W INTERNECIE W KONTEKŚCIE PRZEMIAN POKOLENIOWYCH / 199
Zuzanna Sikorska
PRAKTYKI ZAKUPOWE Z WYKORZYSTANIEM NARZĘDZI ELEKTRONICZNYCH / 149
Mariusz Kmiecik
PRZEDSIĘBIORSTWO 3PL JAKO OGNIWO WYKONUJĄCE PROGNOZY W SIECI DYSTRYBUCJI / 225
Agnieszka Kuś
KRAJOWY SYSTEM INNOWACJI A POTRZEBY INNOWACYJNE SEKTORA MSP W POLSCE / 237
Wszyscy swoiście współmieszkamy z naszymi przodkami czy też dosłownie chodzimy po ogromnym cmentarzysku, jakim jest gleba zawierająca nieidentyfikowalne dziś mikroelementy chemiczne i mineralne pochodzące ze zwłok miliardów ludzi, którzy żyli przed nami, a którym przyroda tylko czasowo użyczyła materii do budowy ich ciał.Część z nich została rytualnie potraktowana i pogrzebana. Ta książka jest wynikiem fascynacji ogromną wielorodnością emocji, którymi ludzie reagują, i praktycznych działań, jakie podejmują, kiedy stają wobec materialnych konsekwencji śmierci, tj. zwłok, z którymi trzeba coś zrobić. Jakie było pochodzenie specyficznie ludzkiego traktowania martwych ciał? Jak różne kultury historyczne traktowały materialne szczątki zmarłych? Jakie są współczesne trendy w nieortodoksyjnym traktowaniu zwłok? To tylko niektóre z rozważanych tu zagadnień.
Problematyka bezpieczeństwa pacjentów jest nierozerwalnie związana z prawidłowym funkcjonowaniem zakładu opieki zdrowotnej oraz nowoczesnym kierowaniem i zarządzaniem zespołami medycznymi. W przedmiotowej publikacji – prezentując specyfikę błędu organizacyjnego w prowadzeniu działalności leczniczej i odpowiedzialności karnej osób winnych tego typu zaniedbań – Autorka koncentruje się m.in. na kwestiach nieprawidłowego nadzoru nad pracą personelu medycznego, niewłaściwego działania systemu zarządzania aparaturą medyczną, braku przeciwdziałania zakażeniom szpitalnym, błędach w prowadzeniu gospodarki lekowej oraz uchybieniach w organizacji pracy izby przyjęć i szpitalnego oddziału ratunkowego. W monografii poruszono ponadto zagadnienia kwalifikacji prawnej czynów zabronionych – stanowiących w istocie błędy organizacyjne – oraz indywidualizacji winy sprawców wyżej wskazanych przestępstw.
Ranga i złożoność zmian występujących na rynku pracy wymaga systematycznego ich diagnozowania. Aby dokonać oceny tych zmian, należy zbadać ich zgodność z prawidłowościami rozwoju społeczno-gospodarczego, uwzgledniając w szczególności aspekty społeczne. W opracowaniu podjęto to wyzwanie i dokonano analizy dylematów rynku pracy, wiążących się z podejmowaniem decyzji zarówno na szczeblu makroekonomicznym, jak i mikroekonomicznym. Książka dobrze wpisuje się w międzynarodową dyskusję teoretyków i praktyków rynku pracy dotyczącą jego przyszłego kształtu, adekwatnego do zmian demograficznych i społeczno-gospodarczych. Mamy nadzieję, że wnioski i rekomendacje zaprezentowane w publikacji pozwolą państwu skuteczniej interweniować na rynku pracy i efektywniej wykorzystywać publiczne środki.
Książka ta opowiada o teatrach polskich i niemieckich, które działały w tym samym budynku zaprojektowanym przez wiedeńską pracownią Helmera i Fellnera, a stojącym dziś przy Placu Teatralnym i noszącym imię Wilama Horzycy. Inaczej niż moi poprzednicy chciałem połączyć w jednej monografii instytucje teatralne pruskiego, polskiego międzywojennego i nazistowskiego Torunia, uchwycić zmienność życia artystycznego, idee i koncepcje, przedstawienia, a nade wszystko sylwetki ludzi, którzy tu pracowali w burzliwej pierwszej połowie XX wieku. Był to czas walki o teatr na wyłączność tylko jednego narodu, o to, żeby z tej sceny nie padło już ani jedno (polskie czy niemieckie) słowo. Zarazem jednak zdarzały się zaskakujące momenty kooperacji, przynoszące artystyczne owoce, np. toruńskie sukcesy diwy operowej Marii Janowskiej w niemieckim teatrze albo symboliczna transakcja handlowa pomiędzy ostatnim dyrektorem Stadttheater Thorn Romanem Kalkowskim, wywodzącym się z rodziny polsko-niemieckiej, a pierwszym dyrektorem Teatru Narodowego na Pomorzu, Franciszkiem Frączkowskim. Bliski kuzyn Kalkowskiego – Karol Benda dwukrotnie dyrektorował polskiej scenie w Toruniu i stał się jej najlepszym aktorem; Władysław Bracki, zanim został dyrektorem, uczył się teatru w Berlinie u Maxa Reinhardta, a później wziął udział w powstaniu wielkopolskim; Helena Grossówna miała matkę Polkę i ojca – niemieckiego rzeźnika, potem została gwiazdą kina i współpracownicą AK. „Dosyć poplątane są te węzły krwi” – mówił książę Hamlet. O tym właśnie jest ta opowieść. Głównie o teatrze, czasami także o krwi.
Autor podjął się ambitnego zadania ukazania materialnych przejawów mitologicznych wyobrażeń dawnych Słowian. Praca prezentuje znakomicie przemyślany sposób rozwiązania tej problematyki. Autor najpierw składa deklarację teoretyczną, definiuje sposób rozumienia mitu, status wyobrażeń religijnych i magicznych w kontekście projektowanej kultury tradycyjnej. Książka zawiera obszerny przegląd, analizę i interesująco przedstawioną interpretację wyobrażeń mitycznych odzwierciedlonych w reliktach archeologicznych. Czytelnik otrzymuje frapujące i pobudzające do dalszych badań oraz dyskusji dzieło podsumowujące stan wiedzy w zakresie archeologii religioznawczej Słowian zachodnich, a zarazem książkę zawierającą liczne autorskie propozycje interpretacyjne – niezwykle ważne dla badaczy i miłośników kultury duchowej naszych przodków.
Z recenzji prof. dr. hab. Andrzeja P. Kowalskiego
Recepcja twórczości Samuela Becketta w Polsce to publikacja o doniosłym znaczeniu. Jest pierwszym systematycznym opracowaniem tematu, jakie ukazało się od 1990 roku, i stanowi punkt zwrotny. Siedemdziesiąt lat obecności Becketta w polskiej kulturze nakreśla dostatecznie szeroką perspektywę, aby stwierdzić, że współcześni przestają patrzeć na niego z pozycji karła. Piedestał, na którym zwykło się go umieszczać, burzą nawet ci, co go wznieśli. Czyżby w tej partii szachów po raz pierwszy powiedziano pisarzowi: mat?
Bezcennym walorem książki są rozbudowane aneksy, w których zgromadzono informacje o wszystkich polskich inscenizacjach i utworach muzycznych inspirowanych tekstami Becketta. Skompilowano w nich także wykaz festiwali i seminariów beckettowskich. W części bibliograficznej czytelnik odnajdzie ponadto nigdy wcześniej niepublikowany, kompletny spis dzieł autora oraz listę ich przekładów na język polski.
„Za kulisami. Toruńskie spotkania wokół dramatu” to planowany przez Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu cykliczny festiwal skupiający się na zagadnieniach związanych z dramatem, w tym m.in. na przekładzie, krytyce i reżyserii. Intencją pomysłodawczyń jest tematyczność każdej edycji. Pierwsza, która odbyła się w dniach 11–13 kwietnia 2018 roku, poświęcona została dramatowi Rosji i Ukrainy.
Przygotowana publikacja jest rezultatem prowadzonych przez Autora badań naukowych i rozważań związanych z rachunkowością instrumentów finansowych oraz informacjami sprawozdawczymi wykorzystywanymi przez inwestorów oraz analityków w ich procesach decyzyjnych dotyczących inwestycji finansowych. Intensywny rozwój instrumentów finansowych, skutkujący coraz większym stopniem ich skomplikowania, powoduje, że rachunkowość instrumentów finansowych stanowi szczególnie problematyczny obszar rachunkowości. Niejednolitość, obszerność oraz złożoność obowiązujących regulacji prawnych poświęconych temu zagadnieniu jest powodem licznych trudności dla odbiorców informacji sprawozdawczych. Dlatego ocena wykorzystania i przydatności sprawozdawczości finansowej w zakresie instrumentów finansowych przez inwestorów i analityków, a także identyfikacja ich potrzeb informacyjnych oraz uwag odnoszących się do oczekiwanych zmian w tym względzie stanowi ważny i potrzebny, zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym, obszar badawczy.
W monografii realizowany jest autorski projekt badań historiograficzno-metodologicznych. Clifford Geertz w jednym ze swoich esejów postulował studia nad myśleniem, jakie przebiega „na forum i agorze współczesnego życia”, dotychczas pozostających poza zainteresowaniami antropologów. Nazwał je etnografią myśli współczesnej. Stąd też koncepcję historii historiografii i metodologii historii, ufundowaną na Geertzowskim rozumieniu kultury i jej badaniu, autor traktuje jako etnografię myśli współczesnej w dziedzinie historii.
„Wielkie kwestie”, które autor bada, to: klasyczna i nieklasyczna historia; centrum i peryferie historii; antropologizowanie historii; „zwroty” badawcze w historii; granice dyscyplinarne i interdyscyplinarność w historii; polityzacja historii; modernizm, postmodernizm i historia; źródła historyczne; archiwa i kultura; znaczenia i historia; myśl i historia; społeczne zaangażowanie, izolacja i historia; krytyka społeczna i historia; etyczny etnocentryzm i historia.
Monografia ta, nawiązując do Wittgensteina, jest pasmem rozmaitych włókien-rozdziałów krzyżujących się i splatających ze sobą. Wszystkie, ściągnięte w sploty o odpowiednim napięciu, tworzą złożoną strukturę, miejscowo specyficzną, ale całościowo integralną, która dotyczy znaczenia kultury oraz jej różnorodności w prowadzonych przez historyków badaniach przeszłości.
Treści poszczególnych rozdziałów […] są nierozerwalnie związane tak z refleksją teoretyczną, jak i praktyczną nad kondycją i zmianami dokonującymi się współcześnie na gruncie historiografii. […] Jednocześnie […] wychodzą naprzeciw potrzebie, zapotrzebowaniu i oczekiwaniu historyków (ale przecież nie tylko) na namysł/refleksję nad sposobami kreacji „obrazów przeszłości”. […] etnografia myśli współczesnej w dziedzinie historii wydaje się interesującym i niosącym za sobą potencjał badawczy projektem […] patrzenia na historiografię i dokonujące się na jej gruncie zmiany.
Z recenzji prof. Marka Woźniaka
Książki autorstwa […] metodologów historii oceniam zwykle w kontekście przydatności do zrozumienia rozwoju historiografii, do której przynależę, nie zaś hermetycznego dyskursu specjalistów. Z tej perspektywy […] pozycja jest ważna według mnie przede wszystkim jako wskazanie szczególnie istotnych obszarów refleksji nie tylko w polskiej historiografii, ale także w szeroko pojętym dyskursie o przeszłości. […] autor niezwykle konsekwentnie odwołuje się do antropologii jako punktu wyjścia refleksji nad celami badań historycznych, warsztatem badań oraz szczególnie dziś ważnymi debatami […].
Z recenzji dr hab. Barbary Klich-Kluczewskiej
Wśród wielu wymagań współczesnej kultury żądanie otwartości należy do najważniejszych. Jest ono tak ważne, że pojawia się nawet jako istotna prośba Modlitwy Eucharystycznej (V Modlitwa Eucharystyczna), w której prosi się: „uczyń nas otwartymi”. Przyzwyczajani jesteśmy do uznawania, że jest to zaleta ludzi i pożądany stan kultur, w których relacje wykluczania zastępowane są pluralizmem i tolerancją. Rzadko dostrzega się również zagrożenia związane z bezkrytyczną otwartością, w której może ujawniać się zaburzenie tożsamości, nierespektowanie żadnych granic, aż po egoistyczną samowolę. Taka nieuporządkowana otwartość wydaje się umniejszać tendencje do trwania i utrwalania dotychczas obowiązujących (dobrych) wzorców życia i kultury, uwypuklając zmienność i nietrwałość wszystkiego, i skłaniając też ku relatywizmowi i konformizmowi. Jednak korzystna (ubogacająca i poszukująca) otwartość rzeczywiście służy zarówno indywidualnemu rozwojowi, jak i udoskonaleniu relacji międzyludzkich i międzykulturowych. Dlatego w kontekście tak rozumianej otwartości nie ma usprawiedliwienia dla ograniczenia i zamknięcia nawet wtedy, gdy w danej chwili wydaje się ona zagrażać schematycznemu porządkowi, skostniałej hierarchii i złudnej niezmienności. W kontekście tym chodzi bowiem o otwartość na prawdę, dobro, piękno, czyli na to wszystko co ubogaca świat, nasze życie i nas samych, co jest cenne i o co warto zabiegać. Nie chodzi zaś ani o rezygnację z siebie, ani też o skierowanie (otwartość) na to, co niszczy i burzy, a nie tworzy i buduje. Stąd modlitwa „uczyń nas otwartymi” jest tak ważna: uczyń nas otwartymi, nie ku naszej destrukcji, lecz ku spełnieniu.
„Żaden człowiek nie jest samotną wyspą; każdy stanowi ułomek kontynentu, część lądu” – głosi słynna fraza Johna Donne’a, która posłużyła Ernestowi Hemingwayowi za motto powieści Komu bije dzwon. Parafrazując, można powiedzieć, że tym bardziej żadna kinematografia narodowa nie jest samotną wyspą; każda stanowi ułomek kontynentu, część lądu, jakim jest światowe kino i jeszcze szerzej – sztuka i kultura, przynajmniej od XIX wieku połączona siecią złożonych współzależności, inspiracji, uwarunkowań i powiązań o zasięgu globalnym. Powiązania te mogą mieć charakter ekonomiczny, intelektualny, polityczny, społeczny, artystyczny. Przeważnie są mieszanką ich wszystkich.
Dotyczy to także polskiego kina, a celem książki Przeczucie końca. Modernizm, późność i polskie kino jest przyjrzenie się wycinkowi rodzimej kinematografii, jaki stanowi powojenne kino autorskie, właśnie jako części tego bogatego kontynentu, którego jednym z najistotniejszych wymiarów był filmowy modernizm. Tropi ona kształtowanie się modernistycznego dyskursu, instytucji i poetyki zarówno w międzynarodowym, jak i lokalnym kontekście, a także kolejne przejawy i konsekwencje estetyczne oraz filozoficzne funkcjonowania tego paradygmatu w polskim kinie. Szczególny nacisk położony został na późną fazę modernizmu, której istnienie datuje się na lata siedemdziesiąte oraz (w mniejszym natężeniu) dekadę następną, a której czołowymi reprezentantami byli m.in. Andrzej Żuławski, Tadeusz Konwicki, Wojciech Jerzy Has, Grzegorz Królikiewicz czy Piotr Szulkin. Tego rodzaju „utransnarodowienie” polskiego kina pozwala spojrzeć na nie świeżym okiem, nawet jeśli przedmiotem jego zainteresowania są postaci, zjawiska czy dzieła pozornie dobrze znane.
Tematem monografii jest analiza wybranych autobiograficznych narracji autorstwa kobiet z perspektywy związków między matkami a córkami w kontekście relacji rodzinnych i artystycznych. Przedstawione badania dotyczą przede wszystkim tego, w jaki sposób relacje rodzinne wpływają na matczyną oraz córczyną twórczość literacką lub artystyczną i na odwrót – w jaki sposób życie artystyczne wpływa na relacje panujące w rodzinie. W ten sposób analizie poddane zostały te kategorie i problemy, które pojawiają się w literaturze jako skutek działania tych relacji. Celem przeprowadzanych rozpoznań było znalezienie i zinterpretowanie na zasadzie case studies tych duetów matek i córek, których teksty najlepiej odzwierciedlają charakterystyczny sposób tworzenia narracji o sobie i rodzinie.
Wybrane utwory poddano analizie w kontekście m.in. takich kategorii, jak córectwo, etyka troski, uznanie, epigenetyka, wstyd, empatia, topologie choroby, żałoba. Zinterpretowano również te specyficzne teksty lub prace autobiograficzne, które nie wpisują się w sztywne ramy gatunkowe. Należą one do tej grupy projektów i/lub narracji, które podkreślają różnorodność estetyk oraz konwencji tego hybrydycznego gatunku, jakim jest autobiografia. Rozpoznania i teorie różnych dziedzin wiedzy akademickiej zostały wykorzystane jako narzędzia analityczne. Zaliczają się do nich chociażby teoria i interpretacja literatury, gender studies, antropologia kultury, badania nad pamięcią i materialnością, analizy socjologiczne, koncepcje psychologiczne i psychoanalityczne, a także hipotezy podejmujące kwestie wpływu zmian społeczno-politycznych na literaturę autobiograficzną. Wszystko to przyczyniło się do stworzeniu metodologii uwzględniającej specyfikę badanych tekstów, odpowiadającą przekształceniom współczesnej literatury autobiograficznej.
Przedmiotem podejmowanych w monografii analiz jest asamblaż „klasy–kapitału–coachingu”, który jest rozpatrywany w kontekście procesu rozpowszechniania się w dobie późnego kapitalizmu idei przedsiębiorczości, odpowiedzialności indywidualnej oraz uekonomicznienia stosunków nieekonomicznych. Coaching – rozumiany jako materializacja neoliberalnych technologii urządzania – jest praktyką materialno-symboliczną zachęcającą członków wyższych klas średnich w Polsce do podejmowania prób rozwijania form kapitału emocjonalnego (samoświadomości, postaw przedsiębiorczości i odpowiedzialności, pewności siebie oraz poczucia własnej wartości, odporności psychicznej i umiejętności zarządzania emocjami) w celu radzenia sobie z wyzwaniami stawianymi przez kapitalizm. Członkowie wyższych klas średnich, biorący udział w prowadzonych przez autora badaniach etnograficznych, budują tożsamość klasową w procesie afektywnej pracy nad sobą, inicjowanej w coachingu, która wypływa z potrzeby zyskania i/lub poszerzenia wymienionych wyżej dyspozycji emocjonalno-kognitywnych. Coaching jest narzędziem zarówno tę potrzebę zaspokajającym, jak i ją produkującym. Jest on mechanizmem konstruującym neoliberalne podmioty wyższych klas średnich, wyposażającym je nie tylko w kapitał emocjonalny, lecz także kategorie, na podstawie których sami działają i myślą o sobie oraz otaczającym świecie. Książka dowodzi, że pracę coachingową odpowiedzialną za wytwarzanie neoliberalnych podmiotów wyższych klas średnich konstytuuje mechanizm retoryczny i polityczny, który dookreśla etykieta stanowiąca także drugi człon tytułu monografii: perswazja neoliberalnego urządzania.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
