Książka stanowi głos we współczesnej debacie na temat czynników wpływających na samoświadomość w perspektywie rozwojowej. Autorka analizuje dwa konkurujące ze sobą poglądy związane z podstawową formą samoświadomości, podkreślające znaczenie doświadczenia własnego ciała oraz doświadczenia relacji społecznych. O ile samoświadomość związana z ciałem zwykle jest definiowana jako wrodzona, o tyle samoświadomość wymagającą kontekstu społecznego traktuje się jako nabywaną wraz ze zdolnością do posługiwania się pojęciami, w tym pojęciem „ja”. Autorka argumentuje, że najwcześniejszą rozwojowo postacią samoświadomości jest samoświadomość cielesna. Jednocześnie pokazuje, że nie ma ona charakteru wrodzonego, ale kształtuje się w ścisłej relacji ze świadomością drugiej osoby, doświadczanej przez jej cielesność. Takie ujęcie problemu znosi pozorną opozycję pomiędzy cielesnymi a intersubiektywnymi czynnikami w kształtowaniu samoświadomości oraz pozwala na bogatsze zdefiniowanie samoświadomości cielesnej i intersubiektywności. Samoświadomość cielesna wykracza poza sensomotoryczne doświadczenie własnego ciała, a doświadczenie innych nie jest rozumiane wyłącznie w kategorii „spotkania umysłów”, czyli zdolności do czytania innych umysłów. Obejmuje bowiem także „spotkanie ciał” – nawiązywanie bliskich relacji opartych na zaangażowaniu emocjonalnym i podzielaniu doświadczenia ciała. Książka ma profil filozoficzny, ale stanowi również źródło wiedzy na temat najnowszych badań dotyczących samoświadomości cielesnej prowadzonych w obszarze psychologii rozwojowej i neuronauk. Autorka zwraca przy tym uwagę na wyzwania związane z próbą interdyscyplinarnego przedstawienia procesu kształtowania się samoświadomości cielesnej.
To, co marginalne, wydaje się nieistotne. Przecież o rzeczach ważnych nie pisze się na marginesie.
Margines może być jednak szalenie wyzwalający, ponieważ pozwala zająć się kwestiami dotąd pomijanymi jako nieistotne albo niemające pierwszorzędnego znaczenia. Bazgrząc po nim, możemy sobie pozwolić na więcej, spojrzeć w bok albo z dystansu, wyrwać z ograniczeń nudnego naukowego stylu, a nawet – o zgrozo! – zwracać się do czytających na „Ty”.
Zapewne nie ważysz się myśleć, że sprawy dobra i zła są nieistotne. Ale czy unieważnia to możliwość przyjrzenia się nie tylko bliższym, lecz także dalszym okolicom etyki?
Zapraszam Cię na spacer po moralnych marginesach, gdzie napotkamy kwestie nie tylko marginalne: nudę, moralizującego homo erctusa, trzy przyległości przyjaźni i cztery ciotki gnuśności. Wystawię Cię także na pokusę prostomyślności.
Do rąk czytelników oddajemy edycję źródłową książki kucharskiej i poradnika gospodarstwa domowego „Martha. Eine zuverlässige Rathgeberin […]” autorstwa zamieszkałej w podgrudziądzkim Rządzu (obecnie dzielnicy tego miasta) Minny Hooff. Książka ukazała się po raz pierwszy w języku niemieckim w Grudziądzu w 1866 roku, a do roku 1922 doczekała się 22 wydań, co uczyniło z niej prawdziwy regionalny bestseller.
Publikacja składa się z dwóch tomów – pierwszy zawiera transkrypcję najstarszego niemieckojęzycznego wydania poradnika, drugi jego przekład na język polski. Oba tomy poprzedza obszerny wstęp, który ukazuje znaczenie książki Minny Hooff na tle literatury kulinarnej i poradnikowej (w tym polskojęzycznej), prezentuje zarys kultury dawnego Grudziądza i przybliża losy rodziny Hooffów. Niezwykle ciekawym elementem publikacji jest refleksyjne opowiadanie niemieckiego pisarza Marcela Kruegera, który zabiera czytelniczki i czytelników na fikcyjną wycieczkę w przeszłość.
Jak napisali pierwsi wydawcy „Marty”: „Niniejsza książka była darem miłości [dla grudziądzkiego sierocińca]. Naszym życzeniem jest, aby dotarła do wielu innych kręgów czytelniczych i znalazła zastosowanie wszędzie tam, gdzie gospodyni z miłością i starannością czuwa nad dobrem swoich bliskich. Tam właśnie jest miejsce «Marty»”.
Zachęcamy do sięgnięcia do tej wyjątkowej publikacji, która ożywia historię i tradycje kulinarne naszego regionu.
Anna Mikołajewska pracuje na stanowisku adiunkta w Katedrze Literatury, Kultury i Mediów Niemieckiego Obszaru Językowego na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jej zainteresowania badawcze obejmują kształtowanie się tożsamości wyznaniowych i polityki tożsamości w Prusach Królewskich i Książęcych oraz w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, historię niemieckojęzycznej prasy polskiej, szkolnictwa i republiki uczonych we wczesnonowożytnych Prusach. Jej publikacje dotyczą pruskiego czasopiśmiennictwa XVIII i XIX wieku, historiografii kościelnej Prus Królewskich i Książęcych oraz oświecenia ludowego w Prusach Wschodnich i Zachodnich. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6127-4051
Katarzyna Szczerbowska-Prusevicius jest adiunktem w Katedrze Literatury, Kultury i Mediów Niemieckiego Obszaru Językowego na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jej zainteresowania badawcze dotyczą związków literatury z muzyką, historii literatury i kultury Prus Królewskich oraz literatury krajów słowiańskich. Obecnie pracuje nad projektem habilitacyjnym poświęconym literackim portretom Wolfganga Amadégo Mozarta. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7121-0564
Marta Sikorska jest historyczką specjalizującą się w kulturowej historii jedzenia i kuchni, pracuje w administracji Wydziału Nauk Historycznych UMK w Toruniu i jest związana z tamtejszym Centrum Dziedzictwa Kulinarnego. Szczególnie interesuje ją historia polskiej i niemieckojęzycznej literatury kulinarnej, idei kulinarnych i dietetycznych oraz zmysłu smaku. Jest autorką książki Smak i tożsamość. Polska i niemiecka literatura kulinarna w XVII wieku oraz współautorką dwóch tomów serii źródłowej „Monumenta Poloniae Culinaria” (t. 6 i 7). ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4463-5780
W świecie zawładniętym przez nihilizm Nietzsche wypracowuje na różne sposoby definicję życia, która jest jednocześnie jego wzmocnieniem i gloryfikacją: wola mocy – życie jest tym, co dąży do rozwijania swojej mocy. Ale jak zdefiniować moc? Każda istota rozszerza swoją moc nad światem, nadając mu formę i sens, czy to poprzez proste postrzeganie, myśli, czy też działania. Aby dogłębnie zawłaszczyć świat i rozwijać swoje siły na wzór artysty tworzącego dzieło, człowiek nie może po prostu narzucać światu sensu, pozostając jakby na zewnątrz. Mocny człowiek pragnie stanowić ciało z głębokimi rzeczywistościami, jego zmaganie się ze światem i z innymi ludźmi jest wsłuchiwaniem się w to, co świat mówi o jego własnym przeznaczeniu.
Pochodząca z 1713 roku Rozprawa o wolnomyślicielstwie Anthony’ego Collinsa (1676–1729), angielskiego deisty i ucznia Johna Locke’a, to jedno z dzieł fundujących Oświecenie. Wyrażony w niej postulat swobody krytycznego namysłu i racjonalnych dociekań dotyczących wszelkich kwestii, jakie może napotkać ludzki rozum, wpisywało się w nowy, osiemnastowieczny model poznania, stanowiąc zarazem wyraz postępującej racjonalizacji religii. Polemiczne zacięcie i ostre pióro Collinsa sprawiło, że w haśle wolnomyślicielstwa optymistyczna wizja czyniącej dziejowe postępy ludzkiej rozumności splata się ze stanowczym sprzeciwem wobec najrozmaitszych zabobonów, zaprawionym sporą dozą antyklerykalizmu. Podobnie jak Chrześcijaństwo bez tajemnic Johna Tolanda (1696), Rozprawa przez lata była źródłem zażartych polemik, niejednokrotnie stanowiąc punkt odniesienia dla podobnej krytyki, z jaką występowano w późniejszych czasach.
Dr Tadeusz Sznajderski – adiunkt w Instytucie Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Gdańskiego. Historyk filozofii, dziennikarz radiowy i prasowy, medioznawca. Zainteresowania badawcze koncentruje wokół filozofii człowieka, współczesnej hermeneutyki i medioznawstwa. Dotychczas wydał trzy książki: Człowiek, Bóg, filozofia (Wyd. IFiS PAN, 2022), Stanisława Staszica koncepcja człowieka (Wyd. IFiS PAN, 2020), Polska na drodze do Unii Europejskiej (Fundacja CIP, 2000). Jest autorem kilkudziesięciu artykułów publikowanych w periodykach polskich i zagranicznych, m.in.: Erazm z Rotterdamu – humanizm – reformacja, Pojęcie Absolutu w filozofii klasycznej, Oxford historyczny i współczesny, A. Schweitzera koncepcja człowieka, Wpływ filozofii H. Elzenberga na twórczość Z. Herberta, E. Fromma koncepcja człowieka jako podmiotu miłości, Człowiek w świecie wszechobecnych mediów, M. McLuhan: człowiek – media – historia – język, Program radiowy publicznych, regionalnych rozgłośni Polskiego Radia, J. Baudrillarda koncepcja człowieka i mediów, Audycja radiowa w dobie nowych mediów, Program radiowy: zasady, ocena, realizacja.
Gąski sosnowe to dzikie grzyby rosnące w lasach zaburzonych przez działalność człowieka. Podobnie jak szczury, szopy pracze i karaluchy, są w stanie do pewnego stopnia znieść środowiskowy bałagan pozostawiony przez ludzi. Gąski sosnowe jednak nie są szkodnikami, ale uznanymi smakołykami. Tak jest przynajmniej w Japonii, gdzie osiągają niekiedy tak wysokie ceny, że stają się najdroższymi grzybami na ziemi. Gąski sosnowe potrafią dbać o drzewa i w ten sposób pomagają regenerować się lasom rosnącym w niesprzyjających miejscach. Podążanie za tymi grzybami prowadzi nas ku możliwościom współistnienia w zaburzonym środowisku. To nie wymówka, by dalej pustoszyć świat. Nie da się jednak ukryć, że właśnie gąski sosnowe pokazują nam, jak wspólnie przetrwać. […]
W tej książce badam handel gąską sosnową i jej ekologię, by podjąć temat niestabilnych dochodów i rozchwianego środowiska. Okazuje się, że w każdym analizowanym przypadku otacza mnie fragmentaryczność, mozaika ruchomych asamblaży splątanych ze sobą sposobów życia, każdy z nich pozostaje otwarty na różne czasowe rytmy i przestrzenne zakrzywienia. Uważam, że tylko zdanie sobie sprawy z tego, że obecna niepewność jest stanem powszechnym jak ziemia długa i szeroka, pozwoli zobaczyć kondycję naszego świata. […] Musimy ponownie uruchomić wyobraźnię, by móc zdać sobie sprawę z nieregularnej nieprzewidywalności, która stała się sednem naszej obecnej sytuacji. Celem tej książki jest wesprzeć ten proces z pomocą grzybów.
Fragment Prologu
Księgi Królewskie w swej narracyjno-retorycznej kompozycji zostały pomyślane bardziej jako dzieło literackie niż jako historia w dzisiejszym rozumieniu tego terminu. Jako opowieść o dziejach Izraela, najpierw w postaci zjednoczonej monarchii, a następnie podzielonego na dwa królestwa, przeznaczone są do czytania w taki sposób, aby ujawniały swoją siłę oddziaływania na czytelników, a nie odsyłały ich do jakiejś hipotetycznie zrekonstruowanej przeszłości. W hermeneutyce końca historii, którego narracyjne opisy znajdują się w kluczowych momentach struktury literackiej, wybrzmiewa pytanie, cofające się poprzez układ fabularny aż do początku: jakie wydarzenia uruchomiły łańcuch przyczynowo-skutkowy, którego zwieńczeniem okazał się ów koniec? Specyficzny rodzaj narracji historycznej Ksiąg Królewskich pokazuje nieudaną próbę stworzenia wspólnoty religijnej o prerogatywach politycznych, czyli utożsamienia religii z instytucjami politycznymi, co obowiązywało w kulturze narodów starożytnego Bliskiego Wschodu. Żydom po klęsce babilońskiej nigdy nie udało się (choć próbowali) stworzyć politycznych ram dla swojej wiary. Pozostali wspólnotą religijną oddzieloną od struktur politycznych, a więc wspólnotą, która na wygnaniu czuła się zależna wyłącznie od swego Boga, nie godząc się, aby jej istnienie gwarantowała jakakolwiek władza polityczna. Idea Izraela jako ludu Boga, żyjącego w diasporze, zrodziła się w trakcie głębokich przemyśleń nad katastrofą babilońską w 597–87 r. przed Chr. i jej traumatycznych konsekwencji w wydarzeniu rozproszenia. Wtedy powstały zręby doświadczenia, którego zapis tworzą poszczególne zbiory ksiąg Biblii Hebrajskiej. Celem tej książki jest więc ukazanie niezwykłej aktualności przesłania biblijnego dotyczącego problemu uprawiania historii, polityki i roli religii, także we współczesnym świecie.
Fenomen życia, będąc fascynującym zjawiskiem kosmicznym, budzi wielorakie zainteresowanie. Mimo że wiele o różnych aspektach życia wiemy, to jednak wciąż istnieją duże obszary niewiedzy, niepewności i wątpliwości. Sformułowano cały szereg ważnych „pytań o życie”, zarówno odnośnie do jego powstania, funkcjonowania, jak i roli oraz występowania we Wszechświecie.
W książce zaproponowano pewien zarys odpowiedzi na niektóre z tych pytań. Aktualny stan wiedzy o życiu nie pozwala jednak na to, aby były one jednoznaczne i wyczerpujące. Mimo to może pomogą one czytającym w wyrobieniu sobie własnego poglądu na te podstawowe egzystencjalne dylematy.
Koncert jako przestrzeń prezentacji dzieł muzycznych i sztuki wykonawczej na wzór wystaw muzealnych pozostaje jednym z najważniejszych kanałów rozpowszechniania, odbioru i kanonizacji nowej muzyki. Liczne w ostatnich latach eksperymenty z formą koncertu pokazują jednak, że ten wywodzący się z XIX wieku model muzycznej kreacji i recepcji nie satysfakcjonuje wielu artystów i odbiorców. Analizując wybrane projekty kuratorskie, autorka pracy bada, jak współcześni twórcy – muzycy, kompozytorzy, kuratorzy – zmieniają nie tylko formę koncertu, ale przede wszystkim jego funkcję: z miejsca prezentacji (arcy)dzieł i (re)produkcji kanonu w miejsce tworzenia krytycznej wiedzy i nowego doświadczenia.
Dotychczasowe badania sportu jako szeroko rozumianego zjawiska społecznego mają przeważnie charakter zatomizowany, skoncentrowany na konkretnej dyscyplinie naukowej, a ich stosunkowo niewielka liczba wciąż nie odpowiada randze fenomenu sportu we współczesnym świecie. W szczególności odnosi się to do tak zwanego języka sportu. Pomysłodawcy serii i redaktorzy tomu wprawdzie wywodzą się ze środowiska językoznawców, jednak dają czytelnikowi zdecydowanie głębszy wgląd w wybrane zagadnienia dotyczące współczesnego sportu, gdyż w recenzowanej publikacji znalazły się przyczynki z wielu innych dyscyplin nauki, poczynając od ekonomii, przez prawo i politologię, a na socjologii i psychologii kończąc. Właśnie to szerokie, często interdyscyplinarne spojrzenie na różne aspekty sportu niezaprzeczalnie stanowi o dużej wartości publikacji.
The book was conceived as a source compendium, which – for the first time – includes archaeozoological data collected from publications and unpublished reports, as well as and archaeozoological studies from as many sites as possible. As a result, for the first time in Polish archaeozoology and archaeology, such an extensive catalogue devoted to horse remains, as well as live stocks used in the Middle Ages on Polish lands, was collected. To do this, several key steps had to be taken. First, a working database – ArchaeoEquus – was constructed using the Access program in MS Office. It turned out to be a fundamental tool not only for collecting all kinds of data on bones, skulls and skeletons of horses, but – above all – for managing these data, making queries and preparing tabular summaries. Thanks to it, it was possible to unify the often divergent chronological and contextual information contained in publications from the past century. It also made it possible to prepare the three catalogues that constitute the content of this book. They include basic statistics of horse remains in stratigraphic, chronological and social contexts. The finds of skeletons and skulls were also listed for the first time. For the first time, data on palaeogenetics were added, indicating the coat colour of horses in the Middle Ages. So far, these are the most numerous figures in Europe. The presented data should be treated as a starting point for the creation of analytical and synthetic work, taking into account the horse not only in the local Slavic context but also more broadly in Europe.
Monografia jest poświęcona rekonstrukcji muzycznego imaginarium humanistycznych elit dawnego Śląska w XVI-XVII wieku. Tradycje muzyczne tego regionu w tym czasie wyróżniają się różnorodnością wzorów kultury
i bogactwem jej form; do tej pory przedmiotem badań były jednak przede wszystkim wybrane z niej zjawiska opisywane za pomocą dość hermetycznego dyskursu konwencjonalnej muzykologii. Tymczasem tradycje te utrwalone są również w piśmiennictwie liderów „śląskiej republiki uczonych”, a ich perspektywa daje szansę na zupełnie nowe ujęcie tego zagadnienia. Celem książki jest odtworzenie, jak postrzegali, rozumieli i opisywali je reprezentanci różnych profesji: poeta, wydawca, pedagog, lekarz, historyk
i krajoznawca, w rozmaity sposób zanurzeni we współtworzonej przez siebie kulturze. Ujęcie takie umożliwia pełniejsze zilustrowanie funkcjonowania kultury muzycznej
i przedstawienie faktycznej funkcji, jaką pełniła ona dla liderów badanego środowiska. Pozwala też na poznanie istoty interesujących nas wyobrażeń, w szczególności ich sensu
i wartości dla przedstawiających je autorów.
W książce zanalizowano wybrane zdarzenia dźwiękowe będące elementami codziennej, gęstej tkanki sonicznej Warszawy przełomu XIX i XX wieku. Studia przypadków zaprezentowane w pracy dotyczą dźwięków: katarynki, fortepianu, na którym gra młoda kobieta, protestu, nawoływań ulicznych sprzedawców, wreszcie – dźwięków ciszy w mieszkaniu i poszukiwania ciszy w mieście. Każdy z tych elementów ukazuje wielopoziomowe splątania rozumienia dźwięku i reagowania na niego, które przecinają się na poziomie klasy, płci kulturowej czy tożsamości narodowej. Nasłuchiwane historyczne zdarzenia dźwiękowe to przestrzenie spotkania i konfliktu grup społecznych o różnych (rozbieżnych) sonicznych potrzebach i tożsamościach; zbadano zatem rolę wyżej wymienionych dźwięków w przestrzeni miasta oraz sposoby reagowania na te same dźwięki przez mieszkańców i mieszkanki Warszawy. Innymi słowy, w książce zanalizowano, jak dźwięki były wykorzystywane, by kształtować, definiować, przetwarzać i podważać społeczne i kulturowe konteksty codziennego życia w mieście.
Istotnym elementem pracy są także rozważania metodologiczne wokół historycznych studiów nad dźwiękiem, orbitujące wokół pytania „co to znaczy słuchać historii?”. Autorka zastanawia się nad pojęciami, analizą źródeł tekstowych i wizualnych w kontekście badania dźwięku oraz rolą badacza i badaczki w procesie poznawania dźwiękowej przeszłości. Głównymi narzędziami metody są: definicja dźwięku jako zdarzenia dźwiękowego, pojęcie akustemologii, akustycznej epistemologii, czyli poznawania i porządkowania świata za pomocą dźwięku, także praca z dźwiękową wyobraźnią.
Magdalena Maciudzińska-Kamczycka, Sebastian Dudzik
Grafika w hybrydowym świecie. Wprowadzenie / 7
Sebastian Dudzik
Do czego potrzebna jest dziś grafika? 1. Proces upodmiotowienia matrycy i jego konsekwencje / 13
Kajetan Giziński
Drzeworyt jako naturalna hybryda graficzna / 33
Magdalena Maciudzińska-Kamczycka
Cielesna litera. Strategie matrycy w izraelskiej sztuce kobiecej / 53
Karolina Greś
„Strategie wykorzystania obiektów gotowych” w procesie graficznym na przykładzie Williego Cole’a i Betsabeé Romero / 63
Maciej Gąbka
After Positive. (Po)pozytyw a proces poznawczy / 73
Krzysztof Jurecki
Między fotografią a grafiką. Analiza wybranych prac z Międzynarodowego Konkursu „Cyberfoto” (1997–2018) / 85
Krzysztof Kula
Engramy – między dokumentacją a kreacją / 93
Katarzyna Zimna
Odbitka graficzna jako „dzieło w ruchu”. Hybrydowość na etapie post-print / 107
Martyna Rzepecka
Wielopoziomowa materia graficzna jako centrum zamrożenia procesu graficznego oraz przestrzeń sensualnego odbioru / 121
Marek Glinkowski
Matryca między rzeczą a obrazem: zwrot ku rzeczom w graficzności / 133
Agnieszka Cieślińska
Homo-Botanicus, twórcze imaginarium / 145
W skład tomu wchodzą cztery autonomiczne studia. Wszystkie dotyczą dziejów jazdy polskiej, choć w pewnym stopniu poruszają też kwestie związane z kawalerią armii obcych, także tych, które w XVII i XVIII w. były przeciwnikami wojsk Rzeczypospolitej Obojga Narodów lub ze względu na swoją popularność w siłach zbrojnych licznych państw europejskich stanowiły wzór dla ówczesnych koronnych oraz litewskich formacji kawaleryjskich – również dla prywatnych wojsk ostatniego króla polskiego i ówczesnych magnatów.
Jedenasty tom serii Do szarży marsz, marsz... Studia z dziejów kawalerii stanowi ważną i pod pewnymi względami nowatorską kontynuację badań prowadzonych w tym zakresie w Polsce już od końca XIX w. i podejmowanych również w wieku XX. Otwiera także nowe pola badawcze i wytycza dalsze kierunki badań. Zawarte w nim studia i opracowania porządkują naszą dotychczasową wiedzę na temat szeroko pojętej problematyki kawaleryjskiej.
Praca z ludźmi znajdującymi się w sytuacjach trudnych i kryzysowych pokazuje, jak ważne są umiejętności interpersonalne i jakość relacji nawiązywanej z osobą potrzebującą wsparcia. W relacji z osobą pomagającą profesjonalnie wyraźnie oczekiwana jest umiejętność rozmowy, uważnego słuchania oraz zdolność wykorzystywania komunikatów niewerbalnych. […] Zajęcia prowadzone dla studentów pedagogiki, studentów kierunków lekarskich oraz przyszłych nauczycieli uświadomiły autorce potrzebę zwracania uwagi na istotę pracy z człowiekiem cierpiącym, a także na niezbędne umiejętności w tym zakresie, które należy kształcić już w trakcie przygotowywania się do przyszłego zawodu. […] Kwerenda literatury wskazuje, że temat współczucia stanowi przedmiot analiz i badań od kilku dekad. W literaturze światowej jest on szczegółowo przebadany i opisany. Przegląd polskiej literatury dotyczącej tej tematyki dowiódł, że na gruncie nauki polskiej to zagadnienie jest poznane w mniejszym zakresie. Zdiagnozowane braki stały się motywacją do napisania niniejszej książki i realizacji projektu badawczego, w którym podjęto się zbadania zagadnienia współczucia dla innych wśród polskich studentów kierunków medycznych i niemedycznych.
Z recenzji wydawniczej:
„Monografia Violetty Wróblewskiej (…) jest wyczerpującym opracowaniem zagadnienia tabu w polskiej kulturze ludowej. Autorka przestudiowała niezwykle bogatą literaturę przedmiotu zarówno polską, jak i obcojęzyczną. Dotarła też do bardzo wielu źródeł z dziedziny etnografii, folklorystyki i etnolingwistyki. Omówiła w swej rozprawie różne rodzaje tabu, rozpoznane i opisane przez badaczy na całym świecie. Zajęła się więc tabu językowym, żywieniowym, seksualnym i tabu śmierci. Jako materiał do swych analiz wybrała jeden gatunek folkloru – bajkę. Imponująca jest liczba źródeł, do których dotarła w poszukiwaniu przykładów na występowanie zjawiska tabu w polskich bajkach ludowych”.
„Praca Violetty Wróblewskiej (…) stanowi niewątpliwie nowe ujęcie od dawna obecnej w refleksji badaczy folkloru problematyki gatunkowego zróżnicowania szeroko rozumianej bajki ludowej. Oryginalność tego ujęcia widziałabym w udanej próbie syntetycznej prezentacji różnych gatunków i odmian gatunkowych, bez preferowania w konstrukcji tego obrazu ludowej bajki magicznej, najczęściej dotąd przez badaczy analizowanej a nawet wręcz identyfikowanej z istotą bajki (bajka właściwa). Do realizacji podjętego zdania badawczego niezbędne okazało się doświadczenie autorki w zakresie badania tekstów bajek nowelistycznych a także przekazów wierzeniowych, co w efekcie zadecydowało o tym, że zaprezentowany obraz określić można jako przekonywający a ponadto swoiście „wyważony”. Znaczny udział w konstrukcji naukowego wywodu własnych przemyśleń i interpretacji wykraczających poza utrwalone świadomości badaczy opinie, czynią tę publikację niewątpliwie potrzebną, a także atrakcyjną pod względem czytelniczym”.
Podczas oglądania wiosną 1920 r. wystawy obrazów przez, mającego 7 lat, S. Rolicza (w Burei, Rosja, Daleki Wschód): Boże mój! Co za cuda ujrzałem! Stanąłem jak wryty i dech mi zaparło z wrażenia. Od każdego obrazu trudno oczy oderwać. W pewnej chwili odczułem potężny ucisk w krtani i łzy napłynęły mi ze wzruszenia do oczu. Chciałem podzielić się z tatą spostrzeżeniami, ale mi to nie wyszło, bo zamiast słów – wyrwał się z piersi spazmatyczny szloch. Kiedy uspokoiłem się nieco, oświadczyłem tacie, wyrwanymi łkaniem słowami, że jak urosnę, też będę malarzem i będę malował również tak pięknie, jak tu na obrazach. Moja decyzja zapadła twardo i niewzruszenie.
Podczas występu orkiestry symfonicznej w Błagowieszczeńsku nad Amurem, w parku, w muszli koncertowej, w czerwcu 1920 r.: Nie jestem w stanie opisać uczuć, jakie przeżywałem w tamtych chwilach. Były one tak liczne, potężne, szybkie i zmienne, jak uderzenia serca i tętna krwi, zmie- niające się niuansami impulsów pod wpływem urzekającego przeżycia. Krtań miałem ściśniętą, a oczy pełne łez. Nie mogę również przypomnieć sobie melodii granego utworu. Była ona prześliczna, pełna czaru i romantycznej kantyleny. Było to dla mnie przeżycie wielkie i wstrząsające. Od tamtej chwili szarpią mną i targają dwie muzy.
Oba fragmenty z: S. Rolicz, W pogoni za muzami
Tematem książki są wyobrażenia o zaświatach oraz zjawiskach demonicznych rekonstruowane na podstawie motywów transgresji postaci nadprzyrodzonych w wierzeniach i wyobrażeniach funkcjonujących w kulturze ludowej. Ekspresje te, a także ich wartościowanie zostały utrwalone w wielu narracjach pochodzących z XIX i początku XX wieku. Wybrane motywy występujące w dawnych bajkach, a przede wszystkim w podaniach wierzeniowych można traktować jako źródło umożliwiające rekonstrukcję wizji zaświatów skorelowanej z lękami codzienności towarzyszące mieszkańcom wsi. Jest to również praca mająca na celu wyeksponowanie głębi i wieloaspektowości wyobrażeń na temat zaświatów, które są najlepszym dowodem na ogromne znaczenie spuścizny folkloru nie tylko w wymiarze szeroko pojętej twórczości artystycznej, ale też sposobu postrzegania i wartościowania rzeczywistości i zjawisk życia codziennego.
Książka powstała na podstawie pracy doktorskiej napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Violetty Wróblewskiej. W 2024 roku zdobyła trzecią nagrodę w XVI edycji „Konkursu na pracę doktorską” organizowanego przez Narodowe Centrum Kultury oraz została wyróżniona w XV edycji konkursu ,,Polska wieś – dziedzictwo i przyszłość" imienia Profesora Jerzego Wilkina.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
