Książka dotyczy postrzegania starości w społeczności wiejskiej od schyłku XIX wieku po rok 1939. Autor skupia się na warstwie chłopskiej, analizując panujący wśród niej stosunek do ludzi starszych. Starość w innych grupach społecznych mieszkających na wsi nie jest rozpatrywana, co najwyżej znajdują się o niej epizodyczne wzmianki. Praca wpisuje się w nurt antropologii historycznej. Prócz historii wykorzystane w niej zostają osiągnięcia innych nauk społecznych, a szczególnie antropologii kulturowej i socjologii. Wywód autorski oparty jest o materiały etnograficzne, literaturę piękną, pamiętniki, wywiady z osobami starszymi. Atrakcyjność książki podnoszą unikalne fotografie. Bartłomiej Gapiński jest historykiem i socjologiem, pracownikiem naukowym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się historią społeczną Polski XIX i XX wieku. Jest autorem m.in. pionierskiej pracy o życiu religijnym prostych ludzi w PRL, problemów sfery sacrum i jego relacji do spraw życia codziennego. Książka została wydana przez Wydawnictwo Nauka i Innowacje.

Specjalista od długowieczności Dan Buettner przemierzył cały świat, by porozmawiać ze wszystkimi najstarszymi mieszkańcami naszego globu. Odwiedził ludzi, którzy współtworzą unikalne społeczności Niebieskich Stref. W tych wyjątkowych miejscach połączenie pewnych elementów stylu życia, diety i filozofii pozwala rdzennym mieszkańcom na osiągnięcie nie tylko zdumiewającego wieku, ale także wyjątkowej jakości życia. Książka Niebieskie Strefy odsłania tajemnice długowieczności mieszkańców włoskiej Sardynii, Loma Lindy w Kalifornii, japońskiej Okinawy oraz Nicoyi w Kostaryce, a także opisuje odkrycie kolejnej Niebieskiej Strefy znajdującej się na greckiej Ikarii. Dzięki dziewięciu prostym, ale skutecznym lekcjom, które znajdziesz w tej książce, masz szansę na zdrowsze i szczęśliwsze życie. Z tej barwnej opowieści o niesamowitym projekcie naukowym dowiesz się nie tylko jak żyć dłużej, ale także jak uniknąć depresji i zachować bystrość umysłu nawet w podeszłym wieku. Lektura obowiązkowa dla wszystkich, którzy chcą pozostać młodzi! dr Mehmet C. Oz Z tej książki dowiesz się, w jaki sposób szybko i skutecznie zastosować nauki płynące z najodleglejszych miejsc na Ziemi, dzięki którym znacząco podniesiesz jakość swojego życia. dr Sanjay Gupta To zbiór praktycznych porad, z których dowiesz się, jak żyć długo i dobrze. dr Andrew Weil

Willigis Jager, benedyktyn, a zarazem mistrz zen, posiadacz niezwykle szerokiego widnokręgu umysłowego, rozważa fundamentalne kwestie ludzkiej egzystencji: Czy poza tym, co widzialne i przemijające istnieje coś trwałego, wiecznego? Czy możliwe jest nowe rozumienie choroby, starości i śmierci, zmartwychwstania i ponownych narodzin? Ojciec Willigis pragnie obudzić w nas ""rozumienie"", którego nie da się przekazać słowami, jest bowiem niewyrażalne.

Książka ukazuje ważny etap życia autorki w latach 2000-2012, które spędziła we Włoszech. Jest to zapis autentycznych przeżyć i własnych przemyśleń dotyczących pracy opiekunki. Pokazuje codzienność całkiem innego świata – świata ludzi starszych i chorych, o którym nie mamy pojęcia, dopóki się z nim nie zetkniemy. Autorka pisze o odpowiedzialności i ważnych decyzjach. Porusza zagadnienia życia i śmierci. Przywołuje wspomnienia. To książka o współczesnej siłaczce, która odkrywa życie na nowo, opuszcza rodzinny kraj, doskonale opanowuje język, niejednokrotnie ratuje ludzkie życie, a dla niektórych odkrywa jego sens. W książce znajdziemy też ciekawe informacje o życiu we Włoszech, mieszkańcach tego kraju i ich zwyczajach.

Poznaj wszystkie tajemnice przedsiębiorcy pogrzebowego W tej książce znajdziesz wszystko, co zawsze chciałeś wiedzieć o pracy w zakładzie pogrzebowym, ale bałeś się zapytać. Autor, przez kilkadziesiąt lat jego właściciel, zdradza, jak ta jakże nietypowa branża wygląda od podszewki, oswajając (a niekiedy przełamując!) tabu, jakim dla wielu jest temat zarówno pochówku, jak i śmierci… Peter Wilhelm od kilku lat prowadzi blog, który w rodzinnych Niemczech cieszy się wielką popularnością. Opisuje na nim historie, które przez lata przytrafiły mu się w pracy. Nie ma zatem spraw związanych z pochówkiem, których by na swojej skórze nie doświadczył. Na podstawie umieszczanych na blogu wpisów powstała książka „Zakład pogrzebowy przedstawia! Dobrze, że do nas trafiłeś”, będąca jednak czymś znacznie więcej niż „pamiętnikiem grabarza”. Nieudany striptiz Świętego Mikołaja Autor z właściwym sobie poczuciem humoru relacjonuje historię odzianego w strój Świętego Mikołaja striptizera, który dokonał żywota akurat podczas pokazu czy polowanie na świerszcze w pogrzebowej kaplicy. Poznajemy także wydarzenia mrożące krew w żyłach, które przytrafiły się Wilhelmowi w czasie Halloween. Kto nie wierzy w duchy, poczuje dreszcz emocji na plecach! Opowiada również przypadek Nigeryjczyka, który po odwiezieniu żony na oddział porodowy, zmarł we własnym domu, pozostawiając dziewięcioletniego syna bez opieki. Gdy dowiedziała się o tym rodzina Wilhelma, postanowiła zaopiekować się chłopcem, stwarzając mu tymczasową rodzinę zastępczą. Sytuacja okazała się jednak na tyle skomplikowana, że zamiast kilku dni trwała… ponad półtora roku. Panuje przesąd, że przedsiębiorcy pogrzebowi są zrzędami, smutasami i osobami ponurymi. Nie mają poczucia humoru i chodzą cały dzień z grobową miną. Ha! To wszystko nieprawda i w rzeczywistości jest zupełnie inaczej, przekonuje, jakby na potwierdzenie opowiadanych w książce historii, Peter Wilhelm.

Jak zapobiegać i przeciwdziałać chorobie Strzeż się alzheimera póki czas - przemowa Alzheimera i innym rodzajom utraty pamięci Choroba Alzheimera zaczyna się średnio trzydzieści lat przed wystąpieniem pierwszych objawów. Gromadzenie się blaszek amyloidowych w mózgu -jak się podejrzewa, główna przyczyna tego schorzenia - rozpoczyna się już u trzydziestolatków. Nigdy nie jest za wcześnie na profilaktykę, dzięki której udaje się odwlekać początek choroby tak długo, że jej objawy w ogóle nie wystąpią. W Stanach Zjednoczonych w co drugiej rodzinie ktoś cierpi na alzheimera. Schorzenie to dotyka około pięciu milionów ludzi w tym kraju, a u osób po sześćdziesiątym piątym roku życia ryzyko podwaja się co pięć lat. U ludzi w wieku osiemdziesięciu pięciu lat istnieje 50 procent prawdopodobieństwa, że dotknie ich ta choroba. W okresie ośmiu, dziesięciu lat jej trwania chory wymaga wydatków rzędu dwustu do czterystu tysięcy dolarów. Ogólnie Stany Zjednoczone kosztuje to sto miliardów rocznie. Ale jeszcze bardziej niszczące są koszty psychologiczne i społeczne. Utrata pamięci przez bliską osobę, która przy tym jest zdrowa fizycznie, i przewlekły stres wynikający z konieczności nieustannego czuwania nad chorym odciskają piętno na wszystkich członkach rodziny. W chwili gdy piszemy tę książkę, obaj zbliżamy się do pięćdziesiątki i obaj mamy w rodzinie osoby cierpiące na poważne kłopoty z pamięcią. I od ponad dwudziestu lat zajmujemy się chorobą Alzheimera oraz związanymi z nią zaburzeniami. Doktor Shankle miał ponad siedem tysięcy pacjentów. Kilka lat temu, gdy uczestniczył w ceremonii zorganizowanej przez stowarzyszenie alzheimerowskie na cześć Maureen Reagan, dyrektor stowarzyszenia powiedział: „Choroba Alzheimera nie tylko okrada ludzi z pamięci i godności, ale także niszczy ich rodziny". Doktor Shankle nie podejrzewał nawet, jak szybko to stwierdzenie zacznie odnosić się do jego własnego życia. Doktor Amen stracił ostatnio przyjaciółkę - miała de-mencję płata skroniowego, która odebrała jej osobowość. Cathy była bardzo energiczną kobietą, ale w ciągu dwóch lat zmieniła się z ostoi rodziny w osobę przesiadującą godzinami samotnie, niezainteresowaną niczym i nikim. W końcu musiano ją oddać do domu opieki, gdzie zmarła. U wuja doktora Amena zdiagnozowano demencję, spowodowaną prawdopodobnie dawnym urazem głowy, oraz bezdech senny. Doktor Amen był zmuszony pomagać swojej rodzinie w wielu związanych z tym sprawach. Mamy nadzieję, że nigdy nie będziesz musiał stawić czoła strasznej chorobie Alzheimera ani związanym z nią zaburzeniom. Tego schorzenia świat obawia się dzisiaj najbardziej, a tymczasem wiele można zrobić, by mu zapobiec. Niniejsza książka dostarczy tobie i twojej rodzinie praktycznych informacji, jak zapobiegać tej chorobie, odwlekać ją lub spowalniać jej rozwój. Ta wiedza może pomóc jak najdłużej utrzymać jasność umysłu i zachować niezależność, tak by nie obciążać własnej rodziny i uniknąć pobytu w domu opieki. Mimo że choroba Alzheimera jest przerażająca, wielu ludzi nie wierzy, że mogą coś zrobić, i nie wie, że wcześnie uświadamiając sobie jej ryzyko, można jej skutecznie przeciwdziałać. Wbrew powszechnemu przekonaniu, obecny stan wiedzy medycznej i naukowej pozwala opóźnić początki i rozwój tego schorzenia średnio o sześć lat. Może to zmniejszyć o połowę liczbę ludzi, u których pojawią się jego objawy, co oznacza, że możesz nigdy nie zachorować. Dzięki niezwykłemu postępowi w badaniach nad chorobą Alzheimera i związanymi z nią zaburzeniami można skorzystać z metody „zapobiegania przez opóźnianie", a to oznacza, że jeśli uda ci się wystarczająco długo odwlekać jej pojawienie się i spowalniać rozwój, to przeżyjesz całe życie, nie cierpiąc na nią. Koncepcja „zapobiegania przez opóźnianie" jest użyteczna także w odniesieniu do innych chorób związanych z wiekiem. Kiedy kończymy czterdzieści lat, zwykle spełniliśmy już swoje ewolucyjne zadanie przedłużenia gatunku. Potem, z perspektywy biologicznej, musimy radzić sobie sami. Proces codziennej odbudowy komórek zarówno w mózgu, jak i w całym organizmie zaczyna szwankować, w wyniku czego funkcjonujemy coraz gorzej. To, co czynimy, żeby chronić się przed różnymi mechanizmami, które uszkadzają nasze komórki, tkanki i narządy, pozwala zapobiegać chorobom związanym z wiekiem, opóźniając ich pojawienie się i spowalniając rozwój. Według opinii recenzentów jest to najbardziej przyjazny dla czytelnika przewodnik na temat chorób degeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera, demencja, czy otępienie naczyniowe. Autorzy, neurolog William R. Shankle i psychiatra Daniel Amen, głównie radzą, jak możemy opóźnić proces starzenia się mózgu - wskazują, co sprzyja tym chorobom, jakie są główne czynniki ryzyka, jak wcześnie rozpoznawać typowe objawy i jakie stosować leczenie. Podkreślają, że im przedtem są one zauważone i zdiagnozowane, tym łatwiej z nimi sobie radzić. Dlatego opracowali użyteczny kwestionariusz, pozwalający na samodzielne określenie czynników ryzyka. Gdy zauważymy ich wiele u siebie, możemy skorzystać z podanych w książce rad, które opóźnią pojawienie się symptomów choroby i spowolnią jej postęp, co ma możliwość oznaczać, że tak de facto nigdy nie zachorujemy na te rujnujące osobowość choroby. Przytaczając historie spersonalizowanych pacjentów, autorzy zwracają też uwagę na niełatwe problemy, z jakimi zmagają się rodziny osób chorych. Bez podstawowej edukacji i rozeznania w symptomach choroby bardzo trudno jest ocalić codzienne, normalne funkcjonowanie członków rodziny chorego. Rozdziały poświęcone opiece nad chorym są wprost nieocenioną radą dla jego otoczenia. Pojawiają, jak wiele można zrobić dla chorego, używając bogatego arsenału metod terapeutycznych, medykamentów i odpowiedniej diety. Ta książka jest obowiązkową lekturą dla każdego, kto przekroczył wiek pięćdziesięciu lat i nie pragnie narazić się, poprzez nieświadomość, na ryzyko upokarzających konsekwencji związanych z chorobami degeneracyjnymi mózgu. Autorzy przekazują rewolucyjnie nowe podejście do diagnozowania, zapobiegania poprzez spowalnianie i leczenia objawów zaburzeń pamięci i choroby Alzheimera.br/>

Szkice Zbigniewa Mikołejki dotyczą spraw różnorodnych, ale zawsze zaskakują świeżością i głębią spojrzenia. Kiedy pisze o sobie, o dojmującym poczuciu przemijania, nie czyni tego, by zamartwiać się nieuchronnością śmierci, ale wprost przeciwnie – by opowiedzieć o początku wszelkiego istnienia. Potrafi dokonać erudycyjnej analizy biblijnych opisów gwałtu, by zaraz potem napisać o tym, co kryje się za sprawą Josefa Fritzla, a także o przemilczanym antysemityzmie Mircei Eliadego. Czy zatem – trzeba teraz postawić to pytanie – Eliade był antysemitą? W potocznym tego słowa znaczeniu, które bezpośrednio prowadzi do prześladowań i przemocy, oczywiście nie. Myślę nawet, że tego rodzaju antysemityzm napełniał go odrazą. Antysemityzm Eliadego sięgał więc, podobnie jak było to u Juliusa Evoli, Giovanniego Gentilego i innych faszystów włoskich, w sferę idei, w sferę ducha. Fragment Niezależnie od tego, czy opisuje obrazy tajemniczego malarza (a właściwie – zdradźmy to – dwóch artystów skrytych pod wspólnym pseudonimem Monsu Desiderio), czy wskazuje antyżydowskie wątki w różnych czasach i miejscach, czy też zabiera nas do maleńkiej, urokliwej Krajenki, zawsze szuka tego, co pozostając wyjątkowym i niepowtarzalnym, okazuje się uniwersalne. Czy uniwersalność ta jest cechą zjawisk i rzeczy, czy też nadaje ją im wiedza i wszechstronność Mikołejki?

Jak sobie radzić z życiową tragedią to książka dla ludzi przeżywających osobiste tragedie, dotkliwe zranienia i bolesne wyzwania. Książka zawiera cenne wskazówki, jak radzić sobie w smutku, zaakceptować żałobę oraz przeżyć trudny czas i nauczyć się żyć od nowa. Napisana jest przez doświadczoną psychoterapeutkę i zawiera autentyczne historie dotyczące opuszczenia, rozwodu, kalectwa, starości, choroby i śmierci.

 Do późnych lat sześćdziesiątych XX wieku zachodnia cywilizacja przemysłowa niemal w ogóle nie interesowała się problematyką śmierci i umierania. Jedynym wiarygodnym wytłumaczeniem tego fenomenu jest masowe wypieranie się śmierci i tłumienie wszystkiego, co się z nią wiąże". Topimy śmierć we łzach, odpędzamy śmiechem, zagłuszamy szumem medialnym. W Najdalszej podróżyStanislav Grof proponuje nam wyprawę aż po kres istnienia w celu zobaczenia, co znajduje się dalej. Czym jest śmierć - końcem czy początkiem wszystkiego? Jakie towarzyszą jej wizje? Dokąd prowadzą? Książka Grofa nie zabiera ostatecznego głosu w tej kwestii, ale dostarcza fascynującego spojrzenia na problematykę, która dotyczy każdego. Stanislav Grof należy do najwybitniejszych współczesnych psychologów i psychoterapeutów, którym nie jest straszne poszerzanie granic ludzkiej świadomości. Jego myśl, podobnie jak dokonania Carla Gustawa Junga, Berta Hellingera, Jamesa Hillmana, Arnolda Mindella i Kena Wilbera, rzuca wyzwanie dotychczasowemu paradygmatowi. Grof, czerpiąc z dorobku psychoanalizy i psychologii humanistycznej, podkreśla znaczenie odmiennych stanów świadomości w ciągłym formowaniu ludzkiej psychiki. Proponuje jej nowy model, który obok wymiaru biograficznego uwzględnia znaczenie doświadczeń okołoporodowych i transpersonalnych. Najdalsza podróż jest jednym z ostatnich dzieł tego wybitnego myśliciela, dotyczącym zagadnienia śmierci w kontekście dawnych i współczesnych mitologii, rytuałów, praktyk religijnych i magicznych, a także eksperymentów psychodelicznych z ludźmi umierającymi, prowadzonych przez niego w latach siedemdziesiątych XX w. w Marylandzkim Ośrodku Badań Psychiatrycznych.?

Eseje o Bogu i śmierci to zbiór ostatnich esejów profesora Krzysztofa Michalskiego. Powstawały przez kilka lat, a inspiracją było odejście trzech ważnych, a zarazem bliskich filozofowi ludzi: księdza Józefa Tischnera, profesora Leszka Kołakowskiego oraz papieża Jana Pawła II. W trzynastu napisanych piękną polszczyzną tekstach autor przybliża czytelnikowi perspektywę śmierci – zarówno w teologicznym, jak i przede wszystkim filozoficznym ujęciu – i objaśnia metafizykę życia. „Śmierć nie jest opozycją wobec życia. Wręcz przeciwnie: (…) jak bezwzględna miłość, definiuje życie jako silniejsze niż każda teraźniejsza chwila, jako nieusuwalna z ludzkiej kondycji nieustanna możliwość nowych narodzin”, pisał profesor. Tym tomem chcielibyśmy uczcić pamięć prof. Krzysztofa Michalskiego, wybitnego polskiego filozofa i wspaniałego nauczyciela, w pierwszą rocznicę Jego śmierci. KRZYSZTOF MICHALSKI (1948–2013) był profesorem filozofii, założycielem i rektorem Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu. Wykładał filozofię na Uniwersytecie Warszawskim i na Boston University. Wydawał pismo Transit. Europäische Revue (Frankfurt nad Menem) i kierował nim. Opublikował kilka książek, m.in. Zrozumieć przemijanie (Kronos 2011) oraz Płomień wieczności (Znak 2007). 19 lutego 2013 roku został pośmiert¬nie odznaczony przez prezydenta RP Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za „wybitny wkład w rozwój myśli o kondycji człowieka w nowoczesnym świecie, za stworzenie ważnego ośrodka międzynarodowej wymiany intelektualnej i badawczej w dziedzinie humanistyki, za osiągnięcia w promowaniu polskiej nauki”. Krzysztof Michalski nie traktował filozofii ani jako dyscypliny akademickiej, ani jako okazji do nadużywania słów, najczęściej słów trudnych. prof. Marcin Król fragment przedmowy Ta książka to poruszający opis intelektualnego spotkania ze śmiercią i nieskończonością, wybitne świadectwo niezwykłej wrażliwości i erudycji. prof. dr hab. Wiktor Osiatyński DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW: Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego PATRONI MEDIALNI: TOK FM, Kultura Liberalna, Res Publica Nova SERIA REFLEKSJE. Unikalny wybór najciekawszych tekstów współczesnych światowych filozofów i socjologów składający się na żywą debatę nad kondycją demokracji i człowieka w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym.

Zastanawiałeś się kiedykolwiek, czy istnieje życie po śmierci? Jeśli tak, to dokąd udają się zmarli? Czy można kontaktować się z bliskimi, którzy odeszli z tego świata? Czy spotkasz się z nimi znowu, a oni będą mogli ci pomóc? W niniejszej książce znajdziesz odpowiedzi, które dodadzą ci otuchy. Większość ludzi, a może nawet wszyscy, z pewnością jest ciekawa, co dzieje się z nami po śmierci. Są i tacy, którzy wierzą, że śmierć to ostateczny koniec. Mówią: kiedy jesteś martwy, to po prostu jesteś martwy. Inni są przekonani, że podążamy dalej. A jeśli tak, to dokąd?Zastanawiałeś się kiedykolwiek, czy istnieje życie po śmierci? Jeśli tak, to dokąd udają się zmarli? Czy można kontaktować się z bliskimi, którzy odeszli z tego świata? Czy spotkasz się z nimi znowu, a oni będą mogli ci pomóc? W niniejszej książce znajdziesz odpowiedzi, które dodadzą ci otuchy. Większość ludzi, a może nawet wszyscy, z pewnością jest ciekawa, co dzieje się z nami po śmierci. Są i tacy, którzy wierzą, że śmierć to ostateczny koniec. Mówią: kiedy jesteś martwy, to po prostu jesteś martwy. Inni są przekonani, że podążamy dalej. A jeśli tak, to dokąd? W książce Anioły znajdziesz odpowiedzi na powyższe pytania oraz wyjaśnienie wielu wątpliwości związanych ze śmiercią. Głównym jej przesłaniem jest pomóc ludziom przejść przez życie na ziemi z krzepiącą pewnością, że po śmierci ciała trwa ono nadal. Staje się niezwykłym doświadczeniem, które wieńczy całkowita wolność ducha, zatem nie trzeba się obawiać śmierci. Od dziesiątków lat Paddy McMahon pełni rolę łącznika pomiędzy światem duchowym a fizycznym, pomagając ludziom skontaktować się z aniołami, czyli ich przewodnikami duchowymi. Wierzy, że kiedy przychodzimy na świat, mamy duchową łączność z aniołami. Możemy liczyć na ich wsparcie, wystarczy tylko się o nią zwrócić. Paddy McMahon jest jednym najbardziej poważanych w Irlandii jasnowidzów. Prowadził kursy, wykłady, sesje indywidualne, czując się w obowiązku podzielenia się z ludźmi swoim darem. Pomógł niezliczonej liczbie osób porozumieć się z przewodnikami duchowymi i uzyskać od nich wsparcie, a także uporać się z żałobą, poczuciem straty i napięciem.

Obowiązkowa lektura dla wszystkich kobiet! Autorzy na podstawie najnowszej wiedzy o biologii człowieka przekonują, że przez kolejne 30 lat po menopauzie każda kobieta może zachować, a nawet poprawić zdrowie i kondycję. Aby odzyskać witalność zalecają ćwiczenia, właściwe odżywianie się i angażowanie się w związki z innymi. Holistyczne podejście dr Henrego S.Lodga – świetnego internisty i geriatry, połączone z doświadczeniem ponad 70 – letniego Chrisa Crowley’a dają pewność, że każda kobieta może i powinna być szczęśliwa nie zależnie od upływu lat.

Kiedy dr Reggie Anderson siedział przy łóżku umierającej pacjentki, wydarzyło się coś naprawdę niesamowitego. Trzymał ją właśnie za rękę, gdy zasłona pomiędzy tym i tamtym światem na chwilę opadła i mógł zobaczyć, co czeka nas po drugiej stronie. Przez myśl mu wtedy nie przeszło, że to jedynie przedsmak życia wypełnionego spotkaniami z Niebem. Przeczytaj niezwykłe opowieści z życia i praktyki lekarskiej doktora Andersona. Jego relacje o tym, co zobaczył, usłyszał i doświadczył z niebiańskiej rzeczywistości, pomogą nam stawić czoło odchodzeniu naszych najbliższych z odwagą i pewnością, że zobaczymy ich ponownie. Dzięki tej lekturze będziemy też mogli przygotować się na nasze własne spotkanie z Niebem.  Wyrusz wraz z autorem w porywającą podróż w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania pozostające w samym centrum naszej egzystencji: Czy istnieje życie po śmierci? Czy spotkamy kiedyś naszych bliskich, którzy odeszli do tamtego świata? Jak wygląda Niebo?  Przepełnione nadzieją historie, opowiedziane przez dra Andersona, rozwiewają wszelkie wątpliwości co do istnienia Nieba. Bliskie spotkania z Niebem to książka, która przynosi pocieszenie wszystkim pragnącym ujrzeć śmierć jako przejście, a nie jako ostatnie słowo. DR MARY C. NEAL, "New York Times", autorka bestsellera To Heaven and Back Bliskie spotkania z Niebem to dużo więcej niż cudowne wspomnienia. To poruszające serce spojrzenie na wątpliwość, śmierć i żal. Ta lektura poszerza horyzonty duchowe i otwiera nas na niebiańskie spotkania. Przeczytaj i uwierz, a już nigdy więcej nie doświadczysz lęku przed własnym spotkaniem z Niebem. LYNN EIB, autorka książki When God & Cancer Meet W czasach, kiedy tak dużo energii, czasu i pieniędzy przeznacza się na to, aby zapomnieć o naszej śmiertelności, dr Reggie przypomina nam o nieuchronności śmierci oraz o tym, jak ważną i piękną rolę odgrywa ona w naszej życiowej podróży. Bliskie spotkania z Niebem to głęboko poruszająca historia, opowiedziana przez „naocznego świadka”. To niezwykła podróż, która doda ci otuchy i podprowadzi cię przed same drzwi niebios. GEOFF MOORE, współczesny piosenkarz z kręgu muzyki chrześcijańskiej

Ryszard Kapuściński uważał go za wielkiego reportera, którego twórczość można czytać jak poezję. Podróżowanie było dla Tiziano Terzaniego formą istnienia. Kiedy dowiaduje się, że jest ciężko chory, instynkt podpowiada mu, by wyruszyć w podróż. Ale ta podróż różni się od innych. Jest najtrudniejsza, bo każdy krok może być wyborem między rozumem a szaleństwem, między nauką a magią. Z długiego pobytu w Nowym Jorku, a potem w "alternatywnym" ośrodku w Kalifornii rodzi się niepokojący portret Ameryki. Włóczęga po Indiach, w tym trzy miesiące spędzone w jednym z aśramów, pozwala Terzaniemu dostrzec duchowość tego kraju. Autor poznaje medycynę tybetańską i chińską, jogę i energoterapię. Przypadkowe spotkanie ze starym mędrcem w Himalajach - choć zapewne nic nie zdarza się przypadkiem - wyznacza koniec wędrówki. Pośród ciszy wspaniałej przyrody Terzani dochodzi do wniosku, że najważniejsza jest harmonia ze światem i samym sobą: trzeba umieć patrzeć na niebo i być chmurą, trzeba "słyszeć melodię".

Nagrody Darwina unieśmiertelniają osoby, które wskutek swojego porażającego braku przystosowania do życia wśród ludzi obdarzonych zdrowym rozsądkiem okazały się ślepymi zaułkami ewolucji homo sapiens. Książka zrodziła się ze strony internetowej Uniwersytetu Stanforda, gromadzącej ze wszech miar wiarygodne opowieści o przypadkach skrajnej głupoty. Kolekcja anegdot nadsyłanych przez internautów urosła tak szybko, że wkrótce ich porządkowanie i udostępnianie szerokiej publiczności stało się głównym zajęciem autorki. Mężczyzna, który postanowił zakończyć kłótnię z narzeczoną wysiadając z pędzącego samochodu, rybak, który użył do połowu przewodu pod napięciem i wszedł do wody po zdobycz nie odłączywszy prądu, kierowca zatopiony w lekturze przy prędkości stu czterdziestu kilometrów na godzinę – oto kilku opisanych w zabawnej książce Wendy Northcutt laureatów szeroko cenionej nagrody.

W hospicjum życie przecina się ze śmiercią. To miejsce rządzi się swoimi prawami i ma jasno określone zasady. Wchodzi się tu tylko raz. Zazwyczaj. Agnieszka wchodzi tam od czterech lat. Jest wolontariuszką. Spędza czas z tymi, którzy potrzebują kilku ciepłych słów, pomocy przy jedzeniu, napisaniu ostatniego listu, spojrzenia, uśmiechu. Niewiele, zaledwie bycie z drugim człowiekiem tu i teraz. Być może dlatego to właśnie tutaj dając siebie, zyskuje się znacznie więcej. "Zorkownia" to zapis chwil, kilkanaście zdjęć z życia, z umierania, z pokory, cierpienia i nadziei, z miłości tak wielkiej, że nie da się jej zamknąć w słowie. To przepiękna, wzruszająca opowieść o życiu. Agnieszka Kaluga bloga zaczęła pisać w roku 2010, żeby zrzucić z siebie ciężar życiowych doświadczeń w hospicjum, gdzie jest wolontariuszką. Jej książka jest przede wszystkim zapisem nieustającej walki o życie, o jego sens i najważniejsze wartości.

Zasadniczym celem moich poszukiwań jest określenie wzorca osobowego kobiety ukształtowanego przez literaturę parenetyczną reprezentowaną przez polskie drukowane oracje pogrzebowe oraz próba jego weryfikacji w zderzeniu z możliwą do określenia przez historyka rzeczywistością społeczną baroku w Rzeczypospolitej. Bohaterkami niniejszego studium są siedemnastowieczne szlachcianki, o których pamięć przetrwała na kartach polskich drukowanych mów pogrzebowych; często są to jedyne źródła, z których czerpiemy wiedzę na ich temat. z Wprowadzenia

Każdy z nas może znaleźć się w takiej sytuacji: starsza osoba w rodzinie nie radzi już sobie sama. Zmiany związane z wiekiem często prowadzą do ograniczenia samodzielności. Autorka poradnika przekazuje praktyczne informacje, opisuje trudne, złożone problemy seniorów w sposób kompetentny i prosty jednocześnie. Długotrwała opieka nad seniorem jest ciężkim zadaniem i wymaga wielkiej wytrzymałości. Nie zawsze mamy możliwość zapewnienia bliskiej, starszej osobie właściwej opieki w domu rodzinnym. Trudno jest nam połączyć to zadanie z pracą, prowadzeniem domu i wychowywaniem dzieci. Co wtedy robić? Gdzie szukać pomocy? Odpowiedzi znajdziesz w tym poradniku.

Różne kobiety, które w różnych okolicznościach straciły w dzieciństwie lub młodości matkę, natrafiają potem na podobne problemy we własnym macierzyństwie. Ponieważ zabrakło im modelu macierzyństwa, czują się zagubione w wielu sytuacjach, które są dla ich rówieśniczek oczywiste. Autorka kontynuuje tu temat podjęty we wcześniejszej, pionierskiej książce "Córki, które zostały bez matki" - książce, która wzbudziła gorące emocje i głębokie refleksje u tysięcy czytelniczek identyfikujących się z przeżyciami kobiet opisanymi przez autorkę. Matka która nie miała matki Wstęp W moim domu mieszkają teraz dwie małe dziewczynki. Ośmiolatka ma w sobie duszę chochlika; czterolatka — spokój anioła. Gdy wracam do domu po pracy, starsza już od progu rzuca się na mnie, krzycząc „Mamusia!", i ciasno oplata się wokół mojego ciała w małpiej manifestacji jedności. Za chwilę z uniesionymi rękoma nadbiega też druga, wołając: „Mama! Mama! Mama!", a aureola jej ciemnozłotych włosów pobłyskuje w ostrym, zachodzącym słońcu Kalifornii. Schylam się do tej młodszej, próbując utrzymać równowagę, gdy starsza owija się wokół mojej prawej nogi. „Jak się ma mój króliczek?" — pytam Eden, ocierając się twarzą ojej gładką szyjkę. Mocno przyciskam patykowate ciało Mai, trzecioklasistki, cło swojego uda, ofiarowując jej najlepszy odpowiednik uścisku, na jaki mnie stać w tej sytuacji. „A jak tam mój Miś?" Jest to niczym nieskrępowany spektakl uwielbienia, niemal zawstydzająca manifestacja obfitości uczuć. Dwie małe dziewczynki, których popołudnie nagle przepełnia radość i poczucie ulgi, ponieważ zobaczyły mnie w progu. Czy można czuć się bardziej potrzebnym, bardziej kochanym? Moja mama też kiedyś tego doświadczała. Musiała. Przynajmniej mam taką nadzieję. Wychowywała trójkę dzieci, które witały ją, gdy wracała z zebrania komitetu rodzicielskiego w szkole lub z wyjazdu na długi weekend z ojcem, choć nie pamiętam, aby którekolwiek z nas rzucało się na nią tak jak moje dzieci na mnie. Nie byliśmy skłonni do fizycznego okazywania sobie uczuć czy mówienia o miłości. Pamiętam tylko jeden jedyny raz, kiedy powiedziałam matce, że ją kocham. Było to latem 1981 roku. Miałam wtedy siedemnaście lat. Mama leżała w szpitalnym łóżku, a na dźwięk tych słów mocniej zacisnęła dłonie na jego prętach. - leż cię kocham — powiedziała, ale jej głos był przytłumiony, jakby już była w drodze do innego świata. Dwa dni później zmarła na raka, który zaatakował najpierw pierś, a później także wątrobę. Było to ponad dwadzieścia lat temu, ale obraz jej ostatnich dni nigdy nie stracił dla mnie wyrazistości. To moje wspomnienia związane z nią jako matką zaczęły blednąc. Nie potrafię sobie przypomnieć żadnej z lekcji gry na fortepianie, których mi udzielała, ani nawet tego, czy kiedykolwiek dostrzegłam jej twarz pośród publiczności na szkolnym przedstawieniu. Czyżbym nie była w stanie przywołać tych obrazów7, ponieważ momenty spędzane razem stały się tak odległe? A może zastępuję je wspomnieniami, które każdego dnia tworzę z własnymi dziećmi? Przez długi czas, gdy proszono mnie, żebym opowiedziała o sobie, w pierwszym odruchu zawsze miałam ochotę powiedzieć: „Gdy miałam siedemnaście lat, zmarła moja matka". Wydawało mi się to najbardziej adekwatnym opisem mojej osoby, jaki można zaoferować. Gdy teraz słyszę to pytanie, bez zastanowienia odpowiadam najpierw: „Mam dwie córki. Jedna ma osiem lat, druga cztery". Niewiele momentów w życiu kobiety jest nasyconych taką mocą, by określać jej tożsamość, ale niewątpliwie utrata matki oraz własne macierzyństwo do nich należą. Oczywiście rola matki nie jest jedyną, jaką odgrywam. Jestem też żoną, autorką książek, wykładowcą, panią domu, a od kwietnia do czerwca entuzjastycznym projektantem przydomowego ogrodu. Jednak ponieważ bard/o świadomie zdecydowałam się umieścić córki w centrum swojego świata, rola matki przyćmiewa niemal wszystko inne, co robię. Kiedyś wydawało mi się, że określa mnie brak czyjejś obecności. Teraz zaś twierdzę, że definiuje mnie obecność dwóch małych istotek, które potrzebują większości mojego czasu. Jednak moją tożsamość matki kształtuje coś więcej niż tylko relacje między naszą trójką. Funkcjonuje ona w zagmatwanym układzie międzypokoleniowej miłości i straty, znaczona wspomnieniami związanymi z życiem oraz śmiercią mojej matki i komplikowana technikami przetrwania, na których się opierałam, gdy musiałam sobie radzie sama. Moja niezłomna samowystarczalność, strach przed przedwczesną śmiercią, uwielbienie tego, co przewidywalne i bezpieczne — wszystkie te myśli i zachowania, od których przez lata próbowałam wybawić się na kozetkach u rozmaitych terapeutów, jak na złość zagościły na stałe w moim życiu po narodzinach pierwszej córki. Niektóre nieraz stawały mi na drodze. Można by myśleć, że powinnam się tego spodziewać. W końcu przez poprzednie trzy lata prowadziłam prelekcje i pisałam teksty o istocie takich przełomowych wydarzeń jak ślub czy narodziny dziecka w życiu kobiety, która straciła matkę. Mimo wszystko jednak w 1997 roku nie byłam przygotowana na to, jak bardzo frustracja i złość, które miotały mną, gdy Maya przez pierwsze dziesięć tygodni nieustannie płakała, będą przypominać mi moją bezdenną rozpacz po śmierci matki w 1981 roku. Nie spodziewałam się też ogromu egzystencjalnej samotności, której miałam doświadczyć w okresie poporodowym mimo pomocy kuzynki i teściowej. Gdy zostałam mamą, nagle moja matka była wszędzie wokół mnie i jednocześnie nigdzie. Nawet najbardziej prozaiczne elementy opieki nad niemowlęciem sprawiały, że od razu pojawiała się w pokoju. Jak ona sobie dawala radę z tymi tetnnvymi? — zastanawiałam się, walcząc z pieluchą jednorazową. Pewnie w taki sposób mnie trzymala. gdy budzilamją w środku nocy - przelatywało mi mimowolnie przez głowę, gdy o trzeciej nad ranem spacerowałam z Mayą po pokoju. Kiedy we wczesnych latach dziewięćdziesiątych pracowałam nad książką Córki, które zflstaly bez matki, postanowiłam zawrzeć w niej rozdział na temat matek, które same straciły matkę, lecz pisanie go było dla mnie raczej zadaniem intelektualnym niż okazją do wydobycia z siebie emocjonalnej prawdy. Będąc samotna i bezdzietna, nie spodziewałam się jeszcze - i jakże mogło być inaczej? - że doświadczenie wczesnej utraty matki pewnego dnia ukształtuje mnie samą niemal w każdym aspekcie roli matki. Miało ono wpływ na wszystko, począwszy od wyboru partnera (musiałam mieć pewność, że mój wybranek zaopiekuje się dziećmi, gdyby mi coś się stało), przez obsesję na punkcie dokumentacji wydarzeń z życia dziewczynek (odnotowywałam każdy najdrobniejszy szczegół, żeby dzieciom nic nie umknęło, gdyby coś mi się stało), decyzję, aby zabrać Mayę do Francji, gdy miała trzy latka (aby miała wczesne wspomnienia z podróży z mamą, nawet gdyby potem coś mi się stało), a skończywszy na sposobie, w jaki każdego ranka czeszę dziewczynkom włosy (wybieram proste dyżurki, które będzie w stanic ułożyć także mój mąż, gdyby coś złego miało mnie wkrótce spotkać). Uważam też, że to doświadczenie sprawiło, iż jestem bardziej uważna jako matka - usiłuję przewidywać potrzeby dzieci i chronić je przed rozczarowaniami i smutkami. Ponieważ wiem, czym jest tęsknota za matką, staram się, aby wiedziały, że zawsze przy nicłi jestem. To prawda, że dla osoby pracującej próby zasłużenia na miano „supermamy" mogą być wykańczające, a poświęcanie godziny dziennie na zawiezienie dzieci do szkoły i przywiezienie ich do domu (mimo że mąż lub opiekunka chętnie sami by to zrobili) niewątpliwie dezorganizuje pracę. Wiem jednak, jak cenny jest czas spędzony razem, głównie dlatego, że rozumiem, jak szybko może się skończyć. Mam teraz czterdzieści jeden lat, czyli o rok mniej, niż miała moja mama, gdy umarła; ta mentalna matematyka stanowi kontekst większości moich decyzji związanych z macierzyństwem. Steruje mną nie tyle jakiś uchwytny strach przed przedwczesną śmiercią, ile towarzysząca mi nieustannie świadomość, iż jest ona możliwa. Podobnie jak większość matek, z którymi rozmawiałam w trakcie przygotowywania tej książki, nie zamartwiam się całymi dniami swoim stanem zdrowia i kruchością życia; przestałam nawet zbyt restrykcyjnie podchodzić do comiesięcznej samokontroli piersi. Kto ma teraz na to wszystko czas? Mimo to jednak instynkt samozachowawczy trawi spore zasoby mojej energii. Pewna moja znajoma, matka trójki dzieci, która w wieku ośmiu lat straciła ojca w wypadku samochodowym, opisując swój styl rodzicielstwa, używa sformułowania „oszczędność ruchów". Ponieważ od najmłodszych lat wie, że nieszczęścia mogą spaść jak grom z jasnego nieba, unika niepotrzebnego ryzyka. Doskonale ją rozumiem. Nigdy nie przekraczam dozwolonej prędkości na drodze. Nie latam małymi samolotami. Nieszczęścia chodzą po matkach, wiem o tym. A najistotniejszym elementem mojej roli jest być.  Matka która nie miała matki Spis treści:   Podziękowania Wstęp 1. Macierzyństwo i żałoba. Uzdrawiająca moc Naprawa historii Odnowienie dawnej więzi z matką Zastępowanie straconej opieki Powrót do przeszłości Opieka nad pasierbami Rola babci. Druga szansa na macierzyństwo 2. Ciąża. Czas na przygotowania Sekretna strona ciąży - psychiczna, emocjonalna, intensywna Kluczowa decyzja Bezpłodność - inna forma straty Kwestia preferencji - chłopiec czy dziewczynka? 3. Poród i narodziny. Przestąpienie progu Od teraz jest ich dwoje Dlaczego przebieg porodu ma znaczenie? 4. Okres poporodowy. Pierwsze sześć tygodni Hipersamowystarczalność Utrzymująca się lojalność w stosunku do matki Te „drugie" babcie Mit natychmiastowej więzi 5. Przywiązywanie się. Powstawanie więzi między matką a dzieckiem Krótkie podsumowanie problematyki przywiązania i straty 6. Do lat czterech. Opieka nad dziećmi w wieku niemowlęcym, poniemowlęcym i wczesnoprzedszkolnym Szok macierzyństwa Myśli na temat własnej śmierci Nauka samodzielnego zasypiania Rozłąka fizyczna Pierwszy dzień w przedszkolu (żłobku) Złość i odrzucenie Rozwijanie niezależności Kolejne dzieci 7. Nieobecna babcia. Zapełnienie pustki Niewiadoma Wcale nie tak nieobecna babcia 8. Babcia w niebie. Rozmowa z dziećmi o śmierci Dzieci w wieku poniemowlęcym. - od osiemnastu miesięcy do trzech lat Dzieci w wieku przedszkolnym od trzech do pięciu lat Dzieci w wieku szkolnym od pięciu do jedenastu lat Dzieci w wieku dojrzewania i starsze Jak mówić o trudnych sprawach śmierć gwałtowna lub samobójcza 9. Rodzina pod specjalnym nadzorem Żeby tylko nikomu nic się nie stało „Nadopiekuńczy rodzice Jeśli realizuje się czarny scenariusz 10. Pięć do dwunastu lat. Lata szkolne Sprawy domowe Gniew, odrzucenie, dyscyplina Żcie szkolne 11. Matka pod specjalnym nadzorem. Żeby tylko nic mi się nie stało Migająca liczba. Kolejna migająca liczba Plan idealny Fotografie i wspomnienia 12. Tu chodzi o dziecko. Zachowanie ostrości spojrzenia No pain, no gain wartość cierpienia 13. Nastolatki w domu. Strefa nieznanego Mit 1. Rozłąka jest niezbędna Mit 2. Konflikty, bunt i odrzucenie oznaczają, że popełniłam jakiś błąd Mit 3. Naszym dzieciom jest dużo łatwiej niż nam, gdy byłyśmy w ich wieku Mit 4. Wystarczy kochać Mit S. Są już dorosłe moja rola się skończyła Epilog Dodatek A. Kwestionariusz Motherless Mothcr Survey Dodatek B. Kwestionariusz grupy kontrolnej Dodatek C. Przydatne adresy Przypisy bibliograficzne Bibliografia

Odpowiedzi na pytania dzieci o śmierć w rodzinie, w gronie przyjaciół, w szkole Śmierć to trudny i delikatny temat w rozmowie z dzieckiem. Często dorośli nie znajdują odpowiednich słów. Nie wiedząc, co powiedzieć i jak to zrobić, wielu rodziców i wychowawców unika udzielania odpowiedzi na pytania dzieci. Niektórzy zupełnie na nie nie reagują. Ośmioletnia Alicja opisała stresujące zdarzenie, jakie ją spotkało. W pierwszym tygodniu szkoły powiedziała nauczycielce 0 śmierci swojego taty, a nauczycielka nie skomentowała tego ani słowem. Przytaczając tę sytuację, rozzłoszczona i zasmucona Alicja powtarzała raz za razem: „Dlaczego nauczycielka nic mi nie odpowiedziała?" Dziewczynki i chłopcy często mówią o złości i poczuciu osamotnienia, które czują, gdy ich pytania o zaznaną bolesną stratę są zbywane milczeniem czy ignorowane. „Gdzie jest teraz moja mama?", „Dlaczego tata musiał umrzeć?", „Czy mój piesek cierpiał?", „Czyja też umrę?" - to powszechne pytania kłębiące się w umysłach dzieci. Troskliwa reakcja na nie może uporządkować przykre myśli i uczucia. Już samo uszanowanie pytania jest ważnym sposobem podbudowania dziecka i zaoferowania mu większego poczucia bezpieczeństwa. Uszanowanie pytań dzieci Niekiedy w obliczu pytania dziecka o śmierć ogarnia nas panika, która sprawia, iż możemy świadome lub nieświadome wysyłać sygnały powstrzymujące dalszą rozmowę. Jeśli dorośli odpowiadają w sposób bardziej zawiły niż to konieczne, dzieci mogą poczuć się zdezorientowane. Jeśli odpowiadają zaś zdawkowo lub wcale tego nie robią, dzieci otrzymują wiadomość: „Śmierć to temat zamknięty. Nie pytaj więcej". Kiedy matka Kuby chciała wiedzieć, co robić, gdy jej pięciolatek pyta o śmierć, pewna pracowniczka służby zdrowia poradziła jej w taki sposób: „Moja córka Ania też ma pięć lat i za dużo pytała o śmierć. Powiedziałam jej, że może zadać tylko dwa takie pytania dziennie. Jeśli zapyta więcej razy, będzie musiała pójść do swojego pokoju na pół godziny i to przemyśleć. Znakomicie to zadziałało. Od miesiąca nie zadała już żadnego pytania o umieranie". Ania dostała niedwuznaczny sygnał: nie pytaj o śmierć. Narzucanie takich restrykcji i zniechęcanie dzieci sprawi oczywiście, że przestaną zadawać te pytania. Naszym celem jest jednak stworzenie otoczenia, w którym wszelkie pytania są dozwolone, akceptowane oraz traktowane w sposób otwarty i pozbawiony krytycznych ocen. Zamierzeniem tej książki jest ukazanie prostych, bezpośrednich dialogów na temat śmierci, które ułatwią otwarty przebieg komunikacji. Taki niewymuszony język pozwala troskliwym dorosłym na okazanie właściwych reakcji, które spełnią potrzeby małych ludzi i będą ich wzmacniać. Etapy rozwoju Dzieci ponownie przeżywają żałobę na różnych etapach rozwoju. We wczesnym dzieciństwie zwykle zadowalają się prostymi definicjami i wyjaśnieniami. Traktują śmierć jako coś odwracalnego oraz rozumują w sposób egocentryczny, w którym zawiera się myślenie magiczne. Często wierzą, iż to przez nie nastąpiła śmierć danej osoby. W miarę dorastania chcą coraz lepiej poznać fakty związane z okolicznościami śmierci. Mogą wracać do tego tematu w wieku ośmiu, dziewięciu i dziesięciu lat z ponownie rozbudzoną ciekawością i dociekliwością. Potem w okresie dojrzewania mają silną potrzebę, by liczyć na wartościowe reakcje od swojej grupy rówieśniczej. W tym wieku dziewczęta i chłopcy zaczynają postrzegać śmierć jako zdarzenie nieodwracalne. Życie ma kres. Młodzi ludzie zaczynają kształtować swój system przekonań, oczekując wsparcia i zrozumienia od swoich rówieśników. Często czują się też upoważnieni do tego, by prowadzić działania uświadamiające innych o niebezpieczeństwach, które spowodowały śmierć ich ukochanej osoby. Co i jak mówić? Sześcioletni Samek zapytał mamę: „Dlaczego tata musiał umrzeć?" Mama odpowiedziała: „A jak ty myślisz?" Zamiast podsunąć mu gotową odpowiedź, stworzyła niekry-tyczną przestrzeń do wysłuchania myśli i odczuć synka. „Myślę, że tata umarł, bo byłem niegrzeczny i Bóg się na mnie pogniewał" - usłyszała. Samek wyjawił charakterystyczny dla swego wieku magiczny sposób myślenia, zgodnie z którym on sam był powodem śmierci ojca. Poznawszy tę myśl wyrażoną na głos, mama mogła powiedzieć o faktach dotyczących śmierci ojca. „Tata umarł na chorobę serca. Jego serce było słabe przez wiele lat i lekarze pomagali mu już od bardzo dawna. To nie była twoja wina." Pytania, które dzieci zadają na temat śmierci, ukazują samo jądro ich wewnętrznego świata oraz dają głęboki wgląd w przebiegający u nich proces żałoby. Często odzwierciedlają lęki i obawy, o które łatwiej jest im zapytać, niż byłoby wyrazić je wprost.. Słuchanie tych pytań wewnętrznym uchem wyczulonym na uczucia skryte w tle sformułowań jest bezcennym instrumentem ujawniania niewypowiedzianych myśli i emocji, które w ten sposób mają większą możliwość bezpiecznego wyładowania. Kolejne stronice zawierają sugestie na temat użytecznego języka, którym możemy posługiwać się w odniesieniu do kwestii śmierci. W każdym rozdziale przytoczono praktyczny, dostosowany do wieku dialog, który zapewnia poszanowanie pytań dziecka na ten temat. Dialogi te otwierają pole do dalszej rozmowy. Dorośli opiekunowie mogą rozmawiać z dziećmi o śmierci w sposób, który złagodzi ich lęk i wzmocni poczucie pewności siebie, dając fundament do dalszego zgłębiania swoich myśli. Pytania dzieci są kluczem, który otwiera drzwi do zrozumienia istoty ich żałoby, dzięki czemu możemy im pomóc. Z Przedmowy Jak rozmawiać z dziećmi kiedy ktoś umiera Spis Treści   Przedmowa 1. Dlaczego mama musiała umrzeć? 2. Co to znaczy „umarł"? Jak ludzie umierają? 3. Gdzie był Bóg, kiedy Go potrzebowałem? Jak mógł pozwolić, żeby mój brat zginął? 4. Gdzie jest zmarły? Co to jest niebo? 5. Moja mama umiera. Co mogę zrobić? 6. Jestem ciężko chory Z kim mogę porozmawiać o umieraniu? 7. Bardzo się martwię Czy i ja umrę? Czy i ty umrzesz? 8. Czy zapomnę tatę? Co będzie, jeśli go zapomnę? Jak mogę zachować go w pamięci? 9. Czy mama umarła przeze mnie? Czy bardzo cierpiała? 10. Jak inne dzieci znoszą żałobę? Czasem czuję się taki samotny 11. Boję się. Co mogę zrobić, żeby poczuć się bezpieczny? 12. Jak mogę uczcić zmarłego z kolegami i rodziną? Czy pójdę na pogrzeb? Ostatnie słowo Dla dzieci Dla dorosłych opiekunów Wybrane tematyczne portale internetowe w języku angielskim