Wokół filozofii kultury to tom jubileuszowy dedykowany Profesorowi Piotrowi Mrozowi z okazji Jego siedemdziesiątych urodzin. Na tom złożyły się artykuły kilkunastu uczonych, kolegów, przyjaciół, współpracowników i uczniów jubilata. Lektura książki przynosi szeroką perspektywę rozmaitych zagadnień, które wykraczają ponad dzieje wąsko pojętej filozofii, wpisując się w tytułowy nurt filozofii kultury, a więc mądrościowej refleksji nad naszą cywilizacją.
Kryzys nauk europejskich a transcendentalna fenomenologia to ostatnie duże dzieło Husserla, które może być traktowane jako rodzaj „ostatniego słowa” filozofa. Sposób, w jaki Husserl prezentuje w nim swoją filozoficzną wizję, różni się nieco do tego, co możemy znaleźć w jego wcześniejszych pracach. Znajdujemy tu chociażby dużo większą świadomość faktu, iż transcendentalna fenomenologia Husserla integralnie przynależy do tradycji filozoficznej zwanej idealizmem niemieckim, zaś sposób wykładu, który stosuje, odbiega miejscami od suchego stylu jego wcześniejszych książek – Husserl posługuje się tu metaforami i grami słownymi charakterystycznymi raczej dla pism Heideggera. Jeśli chodzi o filozoficzną zawartość książki, to Husserl zaczyna od próby wyjaśnienia konstytucji naukowego obrazu świata, charakterystycznego dla „nowoczesnego europejskiego człowieczeństwa”, dochodzi zaś ostatecznie do skomplikowanych analiz genezy i wewnętrznej logiki zwrotu transcendentalnego, w szczególności zaś właściwego charakteru i roli redukcji fenomenologicznej. Centralną rolę w tych analizach pełni pojęcie świata życia codziennego (Lebenswelt), które stało się niezwykle inspirujące dla prądów fenomenologicznych rozwijanych po drugiej wojnie światowej.
Karen Horney (1885-1952) urodziła się w Niemczech, była jedną z pierwszych kobiet, które ukończyły tam studia medyczne (1911).Niedługo potem zetknęła się z Freudowską psychoanalizą, którą studiowała pod kierunkiem Karla Abrahama.W 1932 roku podobnie jak wielu intelektualistów, wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych. Tam też powstały wszystkie jej książki, w których stopniowo coraz bardziej krytycznie odnosiła się do Freuda. Współpracowała i przyjaźniła się z Erichem Frommem, Margaret Mead, Paulem Tillichem i Ruth Benedict. Karen Horney poszukiwała i odkrywała nowe drogi nie tylko w psychoanalizie. Cała jej biografia o tym świadczy.Była kobietą bardzo odważną, niezależną i dociekliwą. Można powiedzieć, że zarówno swymi poglądami, jak i stylem życia wyprzedzała swoją epokę co najmniej o dwa pokolenia.Nasuwają się analogie z Marią Skłodowską-Curie. Może stąd, z tej nowoczesności, taka jej popularność do dzisiaj. Gdyby Alfred Nobel przewidział swoją nagrodę także dla humanistów, na pewno by ją otrzymała.Do jej najważniejszych dzieł należą "Nowe drogi w psychoanalizie", "Nasze wewnętrzne konflikty", "Autoanaliza" i "Neurotyczna osobowość naszych czasów" (wszystkie dostępne w serii Meandry kultury) Wykłady ostatnie obejmują pięć wygłoszonych przez w ostatnim roku życia na Uniwersytecie wykładów dotyczących jakości pracy psychoanalityka, swobodnym skojarzeniom, sposobom służącym zrozumieniu pacjenta stosowanym w psychoanalizie, trudnościom i strategiom obronnym, wreszcie rozważaniom zatytułowanym "Proces intelektualny czy doświadczenie emocjonalne"
"Człowiek po to jest stworzony, aby Boga, Pana naszego, chwalił, czcił i Jemu służył, a przez to zbawił duszę swoją"To początek Fundamentu otwierającego Ćwiczenia duchowe, w którym św. Ignacy Loyola zawarł cel życia człowieka - i innych stworzeń - ukazując nie tylko, co nim jest, ale także, jak go osiągnąć. Analizie kolejnych słów i zdań tego pierwszego ćwiczenia ignacjańskich rekolekcji poświęcone są zawarte w książce artykuły będące owocem XLII Kursu Duchowości Ignacjańskiej. Ich autorzy w pogłębionej refleksji nad znanym 23. numerem Ćwiczeń piszą między innymi, co to znaczy, że człowiek ma chwalić, czcić i służyć Bogu, czym jest zbawienie duszy i co na tej drodze bardziej nam pomaga. Ukazują też niezwykłą głębię i ponadczasowość Zasady i Fundamentu, który mimo że został zredagowany w XVI wieku, pozostaje ciągle aktualny i pomocny w życiu duchowym i ludzkim.Książka może stać się podpowiedzią, jak umacniać się w realizacji głównego powołania, którym jest budowanie relacji z miłującym nas Bogiem: jak przyjmować Jego Miłość i odpowiadać na nią swoją miłością, jak właściwie korzystać z rzeczy tego świata i uczyć się odrywać od swojego ego, by kierować się ku Innemu i ku innym."Zasada i Fundament to życiodajny korzeń, z którego wyrastają pień, konary, gałęzie, liście i owoce pięknego i wielkiego drzewa miłości".
Poznaj lekarstwo św. Ignacego Loyoli na zmagania w życiu duchowymJak się modlić, kiedy ogarnia nas zniechęcenie i brakuje nam zapału?Co robić, kiedy modlitwa pełna jest rozproszeń i nie przynosi pokoju?Dlaczego nie czujemy bliskości Boga, choć tak bardzo pragniemy jej doświadczyć?Wielu z nas mierzy się na swojej drodze modlitwy z podobnymi pytaniami, nie znajdując na nie odpowiedzi i zastanawiając się, co dalej. Timothy M. Gallagher OMV dokładnie opisuje różne formy duchowych i nieduchowych problemów wpływających na naszą relację z Bogiem, a jednocześnie - odwołując się do reguł rozeznawania św. Ignacego Loyoli - podpowiada, jak je przezwyciężać. Na konkretnych przykładach pokazuje, jak rozpoznać, czy dane zmagania wynikają z uwarunkowań psychofizycznych, czy też są dopuszczonymi przez Boga strapieniami, które ostatecznie mogą stać się okazją do rozwoju.Ta książka to idealna propozycja dla tych, którzy pragną pogłębiać swoją więź z Bogiem, ale często czują się zagubieni lub pogrążeni w stagnacji.Istnieje droga prowadząca do wyzwolenia od zniechęcenia, zamętu i cierpienia w życiu duchowym. Bóg nie powołał nas do niewoli, lecz do wolności. Możliwe jest zrozumienie naszych zmagań, dostępne są także środki zaradcze. Zacznij. Postaw pierwszy krok. Zrób to teraz.
Meandryczny esej, poszukujący formy bardziej pojemnej, pełen dygresji i nawrotów. Obraca się głównie – jak mówi tytuł – wokół milczenia i słów, zapytując o istotę rzeczywistości, status języka, nasz stosunek do słów, czyli tego, z czego zbudowany jest nasz świat. Analizując naturę słów, analizuje również teksty oraz ich przekłady – ponieważ przekład, jak pisze George Steiner, jest wzorcem każdego aktu komunikacji. Zadaje mnóstwo pytań, niekoniecznie dostarczając konkluzywnych odpowiedzi. Powraca uporczywie do tych samych wątków, przepytując teksty oraz ich autorów. Krąży wokół konstatacji, że język, pierwotnie dający wyraz rzeczywistości, obrósł tę rzeczywistość do tego stopnia, że stworzył alternatywne uniwersum, tej rzeczywistej rzeczywistości wcale niepotrzebujące.
Czy można spojrzeć na język w sposób świeży, wręcz naiwny? Jak bardzo i jak długo można pytać o jego naturę i zasadność? I co ujrzymy, gdy spróbujemy ogołocić nasze myślenie, zakwestionować same jego podstawy?
Czy ewolucja jest procesem przewidywalnym? Czy informacja biologiczna mogła powstać drogą losowych mutacji i doboru naturalnego? Na czym polegają trudności nowoczesnej syntezy ewolucyjnej? Na te i inne pytania starają się odpowiedzieć autorzy artykułów zawartych w trzecim tomie O pochodzeniu. Ujęcie naukowe. Siedmiu uczonych – w tym specjalistów w zakresie biologii ewolucyjnej, paleontologii, bioinformatyki czy matematyki – omawia współczesne wyzwania, przed którymi stoją naukowcy zajmujący się problematyką pochodzenia i rozwoju życia. Simon Conway Morris argumentuje, że ewolucja jest procesem zadziwiająco przewidywalnym, a jej twory nie powstały przypadkowo, lecz są efektem konwergencji prowadzącej do powtarzalności pojawiania się korzystnych rozwiązań biologicznych. Lindsay R. Craig zwraca uwagę na debatę toczącą się między zwolennikami neodarwinizmu a uczonymi opowiadającymi się za ewolucyjną biologią rozwoju (evo-devo) i optuje za pluralizmem teoretycznym. Douglas J. Futuyma wskazuje na twierdzenia głoszone przez zwolenników rozszerzonej syntezy ewolucyjnej, które mogą rzucić nowe światło na kwestie powszechnie uznawane za rozstrzygnięte. Stephen C. Meyer argumentuje, że za informacje genetyczne niezbędne do wykształcenia innowacji biologicznych nie odpowiadają mutacje i dobór naturalny. Denis Noble zwraca uwagę, że nowoczesna synteza zawiera błędne interpretacje kluczowych twierdzeń biologii molekularnej, i opowiada się za wprowadzeniem biologicznej zasady względności. Steinar Thorvaldsen i Ola Hössjer przekonują, że układy biologiczne ujawniają precyzyjne dostrojenie na różnych poziomach organizacji. Książka oferuje czytelnikowi zwięzły, przejrzysty przegląd dzisiejszego stanu nauk o pochodzeniu i rozwoju życia na Ziemi.
Dr Grzegorz Malec jest absolwentem studiów filozoficznych na Uniwersytecie Zielonogórskim. Napisał rozprawę doktorską na temat Spory o plagiat darwinowskiej teorii ewolucji. Wygłosił referaty na kilkudziesięciu konferencjach naukowych, napisał kilkanaście artykułów i kilka recenzji. Zajmuje się także tłumaczeniami tekstów filozoficznych, historycznych i naukowych. Obszar jego głównych zainteresowań to filozofia i historia nauki (zwłaszcza historia ewolucjonizmu i postać Karola Darwina). Interesuje się także teorią inteligentnego projektu, którą uważa za wartościową próbę wyjaśnień pochodzenia i rozwoju życia na Ziemi.
Seria „O pochodzeniu”
Historia myśli ludzkiej obfituje w rozmaite próby zrozumienia otaczającego nas świata przyrody. Zagadnienia, które wzbudzają w tym obszarze zapewne najwięcej kontrowersji, dotyczą pochodzenia Wszechświata, życia i człowieka. O pochodzeniu to trzy tomy zebranych artykułów pod redakcją Grzegorza Malca, omawiające zagadkę pochodzenia w ujęciu filozoficznym (tom 1), historycznym (tom 2) i naukowym (tom 3).
Cechą charakterystyczną całej serii jest podejście polemiczne, które pozwala czytelnikowi poznać różnorodne opinie i argumenty wybitnych uczonych prezentujących odmienne stanowiska w sprawach m.in. naturalizmu, teorii inteligentnego projektu i teorii ewolucji, a także tło historyczne toczących się debat. Na wszystkie trzy tomy składa się staranny wybór artykułów przybliżających polskiemu czytelnikowi kontrowersje dotyczące problematyki pochodzenia, która nieustannie wzbudza ogromne zainteresowanie.
Edycja 2024. Publikacje dostosowane do zmian w podstawie programowej z 2024 r. Zawierają czytelne oznaczenia treści, które od września 2024 r. już nie obowiązują.
Wspomaga przyswajanie wiedzy i rozumienie treści filozoficznych poprzez przystępny język i różnorodne formy przekazu.
Dzięki odwołaniom do współczesnej rzeczywistości przybliża ważne zagadnienia filozoficzne i zachęca do samodzielnego ich rozważania.
Zaznajamia z interesującymi faktami z życia filozofów oraz źródłosłowem pojęć filozoficznych, dzięki czemu nawet trudne terminy stają się zrozumiałe dla uczniów.
Umożliwia sytuowanie omawianych zagadnień w kontekście historycznym i ukazuje wzajemne relacje pomiędzy myślami poszczególnych filozofów.
Polecenia i ćwiczenia umożliwiają rozwijanie umiejętności formułowania sądów, argumentowania oraz krytycznego myślenia, przydatnych na maturze z języka polskiego.
Betonowe przydomowe grzybki, łabędzie z opon, rycerze i dinozaury z nakrętek i śrubek, galanteria religijna – to, co dla jednych jest nieinteresującym wykwitem bezguścia i szmiry, dla Olgi Drendy stanowi fascynujący materiał do badań nad polską innowacyjnością. Autorka, nawiązując do najlepszych tradycji rodzimej antropologii, w wernakularnej twórczości dostrzega przede wszystkim nieskrępowaną wyobraźnię, swobodne podejście do norm estetycznych i religijnych, szczyptę sentymentalizmu i przemyślność. Tropiąc wytwory pomysłowości, zarówno te z okresu PRL-u, jak i całkiem współczesne, Olga Drenda podróżuje po Polsce, odwiedza kolekcjonerów i twórców zwykłych-niezwykłych przedmiotów. Wyroby to świeże spojrzenie na zjawiska, które jedni chcieliby wyrugować z naszej przestrzeni publicznej, a inni uważają za niegodne uwagi.
Osobliwe, niepodobne do innych, eseje Eliota Weinbergera przesuwają granice gatunku, oscylują między prozą poetycką a naukowym zapisem czy opowiadaniem. Autor, znawca kultury starożytnych Chin i Ameryki Południowej, tłumacz Borgesa, Paza i poezji chińskiej na język angielski, dzieli się tu swoimi pasjami – antropologa, archeologa, miłośnika natury – i wprowadza nas w świat zapomnianych wierzeń, mało znanych zjawisk, fascynujących analogii, zadziwiających powiązań między kulturami. Rozmach jego zainteresowań jest ogromny – od wierzeń Azteków po symbolikę gestów w średniowiecznym klasztorze benedyktyńskim i buddyzmie, od znaczenia wiatru w kulturze Chin po poezję Pounda i Yeatsa, nie pomijając świata roślin, zwierząt i czterech żywiołów. Te precyzyjne, wyciszone eseje są wyjątkowo oryginalną formą kontemplacji piękna i różnorodności świata.
Czym jest — albo pewnie lepiej zapytać — czym mogłaby być tytułowa ΑΥΤΟΦΑΤΙΚΗ? Na czym właściwie może polegać zadana w tytule autofatyczność? Co takiego dokładnie oznacza (ewentualne) sumienne uwzględnienie jej zasad i wymogów w ramach wywodów filozoficznych i teologicznych?
Prezentowane Czytelnikom studium albo rozprawka nie rości sobie z oczywistych powodów praw do formułowania wniosków, które w ich przedmiocie zamykają jakikolwiek dalszy dyskurs. Nie pretenduje również do udzielenia jakichkolwiek ostatecznych odpowiedzi. Przeciwnie. Pozostaje jedynie próbą odpowiedzi na pytanie o możliwość określenia „teologii trzeciej”: teologii nie–apofatycznej i nie–katafatycznej. Próbą odpowiedzi na pytanie, co takiego niesie ze sobą — o ile możliwe jest w ogóle jej wstępne sformułowanie — tytułowa αὐτοφατικη,. Jeśli bowiem jest to możliwe, to wydaje się, że postulowana teologia autofatyczna jest czymś, co dopiero przed nami…
Jeśli αὐτοφατικη, jest rzeczywiście tym, co dopiero przed nami, to jednocześnie nie sposób jej wyczerpać na kartach tej rozprawki. Można jedynie — zgodnie z tytułem — podjąć się rozpatrywania możliwości jej określenia, albo podjąć próbę jej określenia w jej własnych początkach, u jej progów; albo przedstawić ją niczym coś zamyślanego i zamierzane¬go: jak dźwięk albo obraz. To studium to jedynie przedpisek (antescriptum), preludium, albo — nawiązując do greckiej ikonografii — pierwsze obrazowanie, protoeikadzon.
Wyjątkowy przewodnik po filozofii dla wszystkich poszukujących mądrościDlaczego zwierzę się porusza, a kamień nie? Skąd przychodzi zaraza? Po co Bóg stworzył człowieka? I czy człowiek jest wolny, skoro Bóg decyduje o wszystkim?Od takich pytań - ważniejszych i mniej ważnych, szczegółowych i ogólnych - a także od nieustannej potrzeby dociekania i dyskutowania ponad dwa i pół tysiąca lat temu zaczęła się filozofia. Dziś na wiele pytań odpowiada nauka, lecz te najważniejsze i najbardziej fundamentalne wciąż są domeną filozofów. Każdy, kto chce rozumieć świat, powinien poznać ich dorobek.W Filozofii Jan Hartman, ceniony filozof i publicysta, w sposób zwięzły, lecz kompletny prezentuje najważniejsze problemy, kierunki, tradycje i stanowiska w filozofii. Omawia najistotniejsze kwestie metafizyczne, epistemologiczne i etyczne ze współczesnego punktu widzenia, jednocześnie prezentując ich historyczny kontekst.Nowe wydanie, które przekazujemy do rąk czytelników, zawiera liczne uzupełnienia dotyczące między innymi teorii światów możliwych, feminizmu i etyki stosowanej.Filozofia to nie tylko rzetelny podręcznik akademicki dla studentów filozofii i innych kierunków humanistycznych, lecz także niezwykle przystępne wprowadzenie w problematykę filozoficzną przeznaczone dla wszystkich zainteresowanych tą fascynującą dziedziną wiedzy.
Dlaczego w świecie organizmów żywych figurą geometryczną najczęściej spotykaną jest pięciokąt, w nieożywionym zaś - sześciokąt? Dlaczego nie tylko dzieła kunsztu ludzkiego, ale i twory przyrody wykazują w swej budowie określone proporcje liczbowe? Czy to przypadek, że te proporcje wyrażają się bardzo często "złotą liczbą" 1,618 i że napotykamy je zarówno w ciele ludzkim, jak i w egipskich piramidach? Czy rację mieli starożytni greccy mędrcy twierdzący, że fundamentem struktury wszechświata jest liczba, on sam zaś żyje i pulsuje w jednym uniwersalnym rytmie, dającym się wyliczyć? Na powyższe (i wiele innych) intrygujące pytania stara się odpowiedzieć w niniejszej książce Matila Ghyka, dziś prawie całkiem zapomniany matematyk, filozof, pisarz i dyplomata pochodzenia rumuńskiego. Złota liczba, wydana pierwotnie po francusku, robiła prawdziwą furorę w Europie lat trzydziestych XX w. Autor, wykorzystując bogaty materiał historyczny i porównawczy z różnych dziedzin - od fizyki atomowej poprzez dzieje architektury i sztuki aż po biologię - śledzi historię "złotej liczby" i związanych z nią pojęć rytmu oraz harmonii w kulturze zachodniej od czasów Pitagorasa do dziś. I dochodzi do zaskakującego wniosku, że geometryczna, oparta na liczbie interpretacja świata, będąca odkryciem Pitagorasa i przez całe wieki stanowiąca rdzeń ezoterycznego nauczania w tajemnych bractwach (po nowożytne wolnomularstwo!) to nie tylko historyczny wyróżnik zachodniej cywilizacji, lecz także jedno z żywych do dziś jej źródeł; przecież poszukiwanie przez fizyków nowych geometrii przestrzeni to nic innego - twierdził B. Russell - jak nawrót do pitagoreizmu... Złota liczba to fascynujące studium dziejów, kultury i zarazem pełne niespodzianek odkrywanie jej tajemnic, często dziś już zapomnianych. Książkę dopełniają liczne ilustracje. Przedmową poprzedził ją Paul Valery, posłowiem - Mircea Eliade. Ireneusz Kania Wprowadzając w problematykę swej książki, autor najpierw na nowo definiuje ideę proporcji i pojęcia pokrewne, przypomina podobieństwa i różnice w formie i rytmie, między życiem a materią niezorganizowaną. Przedstawia teorię Moessela o planach architektonicznych: egipskich, greckich i gotyckich. Omawia kompozycję brył architektonicznych, korekcje optyczne, rytm poetycki, relacje między rytmami, regułami, magią. Próbuje wykazać, że pitagoreizm z jego geometrią przekazywany był poprzez "złoty łańcuch" nie tylko w sztuce (Platon, Witruwiusz, budowniczowie: Pacioli, Leonardo) czy matematyce (Platon, Nikomach z Gerozy, Pacioli, Kepler, Kartezjusz, Russell, Einstein), lecz również w innych dziedzinach.
ak milcząco, nieświadomie przyjmowane przez ludzi założenia związane z moralnością wpływają na podejmowanie decyzji moralnych w sytuacji społecznej? By dotrzeć do osadzonej w codziennych doświadczeniach, pozadyskursywnej "moralności milczącej, dr Waldemar Rapior skorzystał z nowatorskiej metodologii. Wraz z reżyserem teatralnym Wojtkiem Ziemilskim, rzeźbiarzem Wojtkiem Pustołą, reżyserką Ulą Hajdukiewicz i performerem Seanem Palmerem zbudował eksperyment badawczy - interaktywne przedstawienie teatralne. Sześcioosobowe grupy (dobrane ze względu na różne kategorie społeczne) zostały postawione przed dylematem moralnym. Książka analizuje relację między sztucznością (teatralnością) sytuacji decyzyjnej, dynamiką afektywną wytworzoną w "laboratorium" (w sali teatralnej) oraz procesami interakcyjnymi między osobami uczestniczącymi. Ostatnimi czasy tematy te zyskały w psychologii społecznej niezwykłą atencję, zwłaszcza w kręgu tzw. drugiej fali zaangażowania w badania nad "posłuszeństwem wobec autorytetu". W swojej książce autor dyskutuje zarówno z różnymi podejściami neurobiologicznymi, jak i klasycznymi eksperymentami z zakresu psychologii społecznej. "[...] swoistym lustrem są dla niego [autora] słynne eksperymenty Stanleya Milgrama, do których odnosi się krytycznie, by uzasadnić ważny punkt własnej metody, czyli dążenie do fabrykowania świata w laboratorium naukowo-artystycznym, oraz by krytycznie i inspirująco analizować możliwości przekładania zachowań w sytuacji badawczej na życie poza nią. W mojej ocenie wszystkie te rozważania z poziomu meta stanowią ważny wkład w toczące się współcześnie w naukach społecznych i naukach o kulturze dyskusje na temat uwarunkowań, ograniczeń i możliwości badań naukowych". Z recenzji prof. dr. hab. Dariusza Kosińskiego "Rapior demaskuje tabu, wsadza palec w niewygodne, czasami bolesne, tym samym udaje mu się docierać do niewygodnych prawd o nas samych. Autor Moralności milczącej stawia pytania o granice teatru, ludzkiej moralności, sposoby racjonalizowania niewygodnych moralnie decyzji. I to jest ogromna wartość tej książki. To mieszanie nam w głowach uruchamia w nas coś, co często bywa nieuświadamiane, a czasem, gdy nawet uświadamiane, spychane do sfery nieświadomości. Z recenzji dr hab. Magdaleny Szpunar
Odmawianie Psalmów zawsze było postrzegane wśród Żydów jako potężne narzędzie do pozyskiwania przychylności i miłosierdzia Boga. I chociaż nadal istnieją różne tradycje, które przypisują odmawianiu poszczególnych Psalmów skuteczność w rozmaitych sytuacjach krytycznych, współcześni rabini uczą, że skoro Księga Psalmów zawiera tyle ludzkich emocji, jest prawie niemożliwe, żeby nie znaleźć jednego czy dwóch Psalmów, które będą współgrały z uczuciami, potrzebami czy sytuacją życiową współczesnego Żyda. Działania magiczne opisywane w Szimusz Tehilin (traktat Posługiwanie się Psalmami) odpowiadały kondycji psychicznej czytelników z przeszłości, bo jak uczył rabi Nachman z Bracławia: Jest wielkim dobrodziejstwem ze strony Boga, że pozwala nam zwracać się do Niego na ludzki sposób.
Książka jest próbą filozoficznego myślenia losu człowieka w jego różnych kształtach i przejawach. Kategoria losu wskazuje na te determinanty kształtu życia, które ze swej natury leżą poza wpływem człowieka. Świadomość ich istnienia uwyraźniała się pod różnymi określeniami i postaciami na przestrzeni całych dziejów kultury. W czasach współczesnych zapominane, wypierane, aktualnie coraz bardziej zdają się zaznaczać swą obecność, domagając się analizy filozoficznej. Przedstawiana monografia proponuje określony kształt filozoficznej anankologii, w ramach której analizowane są szczegółowe zagadnienia i problemy dotyczące faktycznej i nieodmiennej sytuacji człowieka uwikłanego w swój gatunkowy i indywidualny los. On nieustannie daje do myślenia. Rozprawa Krzysztofa Stachewicza stawia całe mnóstwo nader wnikliwych, trafnych i trudnych pytań, pobudzając w ten sposób czytelnika do współmyślenia człowieczego losu i poszukiwania własnych odpowiedzi. Autor z niezrównanym mistrzostwem stawia, precyzuje i mnoży niesłychanie inspirujące, ważne i trafne pytania dotyczące losu. Poprzez gąszcz tych pytań prześwieca prawda o nim, a nawet więcej - źródłowa prawda losu. Rozprawa w każdym swoim wymiarze i aspekcie zasługuje na miano wybitnej. Dr hab. Piotr Domeracki, prof. UMK Autor rozpatruje pojęcie losu na wszystkich możliwych polach. Fundamentalną wartością monografii jest całościowa, holistyczna analiza losu. Analizy poszczególnych problemów, na przykład relacji między wolnością, przypadkiem i koniecznością, są bardzo dogłębne. Książka Krzysztofa Stachewicza jest najbardziej rozległą i najgłębszą monografią na temat losu, jaką dotąd mogłem przeczytać. Prof. dr hab. Tadeusz Gadacz Krzysztof Stachewicz - filozof, etyk, historyk i teolog, profesor nauk humanistycznych, dr hab. filozofii, kierownik Zakładu Filozofii i Dialogu na WT UAM w Poznaniu. Zajmuje się etyką, aksjologią, antropologią filozoficzną, filozofią mistyki. Opublikował osiem monografii naukowych, m. in. W poszukiwaniu podstaw moralności, Problem ugruntowania moralności. Studium z etyki fundamentalnej, Milczenie wobec dobra i zła. W stronę etyki sygetycznej i apofatycznej. Jego dwutomowa rozprawa pt. Doświadczyć prawdziwej rzeczywistości. Prolegomena do filozofii mistyki została uznana przez Kapitułę Nagrody im. Tadeusza Kotarbińskiego za jedną z pięciu wybitnych monografii humanistycznych za rok 2021.
Autor podejmuje dyskusję z częstym w literaturze przedmiotu przekonaniem, że Kant, odrzucając judaizm jako początek chrześcijańskiej historii świętej, a zatem negując jego organiczny związek z chrześcijaństwem, powielał w gruncie rzeczy standardowy pogląd swej epoki. Wbrew tej tezie dowodzi, że na tle oświeceniowej teologii i filozofii Kantowska koncepcja judaizmu miała charakter atypowy lub co najwyżej radykalizowała pewne marginalne tendencje w łonie oświecenia niemieckiego.
Publikacja, adresowana przede wszystkim do badaczy filozofii religii Immanuela Kanta, zainteresuje również badaczy oświecenia, historyków filozofii, judaistów i teologów, szczególnie zajmujących się tzw. teologią zastępstwa.
******
Kant and Judaism and Christianity Against the Background of German Enlightenment
The author discusses the common belief that Kant, rejecting Judaism as the beginning of Christian sacred history, thus denying his organic connection with Christianity, essentially represented the standard view of his era. Contrary to this thesis, he proves that against the background of Enlightenment theology and philosophy, the Kantian concept was atypical or, at the most, radicalized certain marginal tendencies within the German Enlightenment.
Trzy pojęcia, które zostały przywołane w tytule tej książki materializm, ateizm, immanencja stanowią jej główną ogniskową i przedmiot dyskusji. Po pierwsze, materializm. Pojęcie to sygnalizuje zasadniczą intencję ontologiczną książki, tj. obronę materializmu i odrzucenie pokusy immaterializmu we wszystkich postaciach spirytualizmu, idealizmu, konstruktywizmu. Po drugie, ateizm. Przyjmował on w historii filozofii wiele form i najczęściej był filozofią wojującą przeciw zastanym formułom teizmu, panteizmu, deizmu. Ateizm to odwrót od filozofii, która byłaby terminologicznym i pojęciowym spadkiem po teologii i pochylałaby się przed potęgą religii i siłą języka teologicznego. Autor pyta w tej książce o właściwą formułę ateizmu współczesnego. Po trzecie, immanencja i postulat dochowania wierności immanencji. W najprostszej postaci brzmi on: nigdy nie posługuj się w myśleniu formułami i figurami transcendencji, nawet jeśli pozornie jest to usprawiedliwione koniecznością wyjaśnienia ruchu, sprzeczności, procesu stawania się, przeobrażania się, transmaterializacji. Analizowane zdarzenie, czymkolwiek by ono nie było życiem, mózgiem, umysłem, myśleniem, językiem, moralnością, normą, polityką, sprawiedliwością, twórczością, sztuką lub nauką musi zostać wyjaśnione w obrębie i za sprawą zasobów pojęciowych dostępnych w chwili wydarzenia. Materializm wyzwala nieufność wobec pojęć, które chcą dominować nad proletariackim i plebejskim składem świata. Nawet idee muszą być z tego świata i nawet pojęcia muszą odnaleźć się w świecie i to nie jako wzorce lub kształty, ale jako nietrwałe granice zbiorów. Ateizm natomiast to sposób myślenia o materii bez Dyrygenta, bez Architekta, bez Programisty. Ateizm dziś nie jest tylko formą negacji istnienia Boga, lecz raczej formą domagania się czujności wobec wszystkich jego sobowtórów. Z tego wynika konieczność trzeciej kategorii immanencji, która nakazuje odmowę poszukiwania fałszywej transcendencji. Projekt przyszłej heteroontologii to projekt immanentnego materializmu ateistycznego. Książka Szymona Wróbla jest poniekąd podwójnie autorska. Z jednej bowiem strony napisana została z własnej perspektywy myślowej, ukazującej preferencje autora, w której świetle krytycznie rozważa on i problematyzuje obszerny materiał filozoficzno-historyczny. W tym wymiarze jest dziełem godnego podziwu wysiłku analityczno-krytycznego. Z drugiej strony, w jego rezultacie i nie stroniąc od intelektualnego zaangażowania na rzecz własnych pozycji, autor wskazuje kierunek i perspektywę możliwych rozwiązań rozważanych problemów i poprzez nie zarysowuje pozytywny horyzont swej przyszłej tak należy rozumieć podtytuł: Notatki do przyszłej heteroontologii koncepcji filozoficznej. [] Z powyższych względów nie mam najmniejszego oporu przed określeniem tej książki jako znakomitej. Dr hab. Paweł Pieniążek, prof. UŁ
José Ortega y Gasset nie był wrogiem demokracji jako ustroju politycznego, ale był krytykiem pewnych zjawisk społecznych z demokracją związanych. Podstawowe założenie monografii stanowi przekonanie, że uzasadniona krytyka może w większym stopniu przysłużyć się takiej czy innej instytucji, aniżeli niezachwiana wiara w jej doskonałość. Studia nad pismami hiszpańskiego filozofa prowadzą do przekonania o kruchości ustroju demokratycznego, którą można wzmocnić poprzez ukształtowanie społeczeństwa obywatelskiego. Z tej perspektywy mniejsze znaczenie ma masowe uczestnictwo w wyborach, a większe odpowiedzialny i rozumny wyborca, gdyż tylko taki w swojej większości może zapobiec oddaniu władzy w ręce destrukcyjnych sił politycznych.
Monografia prezentuje natomiast nieco odmienne od ortegiańskiego spojrzenie na epokę oświecenia, które pozostawiło nie tylko wyraźny zarys nowego porządku społecznego, ale także wytyczne dotyczące odpowiedniego przygotowania do uczestnictwa we władzy mas społecznych. Problem polega na odpowiedzi na pytanie, czy przypadkiem kolejne pokolenia, ignorując okoliczności życia (w tym pewne wydarzenia historyczne), faktycznie kształtowały zachodnią cywilizację zgodnie z duchem oświecenia, a nie tylko z jego formalnymi zaleceniami?
Autor
Zmierzenie się z dorobkiem tak kontrowersyjnego, ale i prowokującego do dyskusji filozofa współczesności to nie lada wyzwanie. Ilość materiału do przeczytania i przebadania może działać deprymująco (około 3000 stron tekstów dotyczących sferologii to tylko pewna część badanego materiału). Trzeba mieć nie tylko intelektualną odwagę, wiedzę, warsztat analityczny i interpretacyjny, ale też pewien rodzaj, nazwę to tak, bezczelności poznawczej. I nie chodzi tutaj o obraźliwe łamanie pewnych norm, tylko o przekraczanie i reinterpretację ustaleń powszechnie przyjętych. Onegdaj Paul Feyerabend sformułował anarchistyczny imperatyw poznawczy zaklęty w formule anything goes: nie chodziło rzecz jasna o to, że wszystko ujdzie, jak wielokrotnie błędnie przytaczano to stwierdzenie, ale o to, iż nie ma nic świętego zwłaszcza w polu ustaleń filozoficznych czy też kulturoznawczych. Z recenzji prof. dra hab. Piotra Zawojskiego
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
