Nie sprzeczności liberalizmu stanowią o jego trwałości, lecz schematy paradoksalnie bliskie człowiekowi, zaczerpnięte ze zmysłowego doświadczenia świata przestrzennego. Można by nawet rzec, że liberalizm nie tyle jest fałszywy, ile raczej hiper-prawdziwy, nadrzeczywisty. Scholastyka miała swoje trudne pojęcia, skomplikowane terminy i niezrozumiałe sylogizmy. Nadeszła nowa epoka super-pojęć, które nie przenoszą prawdy, lecz same są prawdą, sensotwórczym epicentrym, gwarantem wartości. Liberalizm stał się nadrzeczywisty, niczym przeżycia po LSD. Ludzie uzależnieni nie uciekają od rzeczywistości, przeciwnie, dążą do ultrarzeczywistych przeżyć, które sugestywnością niewolą ich zmysły. Podobnie liberałowie, owładnięci oczywistością utopii, raz zasmakowawszy w doskonałym układzie, do końca życia będą dążyć do jego utrzymania
Przedstawiamy Wam kolejny reprint wierszowanych bajek Zygmunta Wyrobka z okresu dwudziestolecia międzywojennego pt. "O ROZTRZEPANEJ WINI I JÓZIU PSOTNIKU" wydany pierwszym nakładem księgarni Św. Wojciecha w 1923 roku, z ilustracjami autorstwa Mieczysława Wyrobka i winietą okł. Stan. Sawiczewskiego. Intrygujące i warte poznania!
Autorzy opracowania Wyzwania i dylematy uspołecznienia edukacji nie ograniczają swoich analiz do diagnozy aktualnego stanu newralgicznych obszarów edukacji. Na jej fundamencie tworzą bowiem zręby prognozy, formułują hipotezy opisujące przyszłość i wskazują drogi umożliwiające osiągnięcie przewidywanych celów. Przestrzegają też przed skutkami zaniechań, które mogą ograniczyć zakres realizowanych zamierzeń. z Wprowadzenia Książka dotyczy jednego z kluczowych problemów edukacji uspołecznienia tego obszaru praktyki społecznej. Jej struktura w sposób klarowny prowadzi od analizy kierunków zmian świata i wynikających z nich implikacji dla edukacji poprzez rozważania na wciąż aktualny temat nierówności szans edukacyjnych i postępującej destrukcji samorządności do zagadnienia społecznej odpowiedzialności uczelni. [...] Ważne dla edukacji kwestie zostały przedstawione bardzo przejrzyście, z wykorzystaniem właściwie dobranej literatury i nawiązaniem do interesujących wyników badań. Autorzy zadbali o integrowanie teorii pedagogicznych z praktyką edukacyjną, a bogatą warstwę historyczno-diagnostyczną uzupełnili rozważaniami natury prognostycznej. Dzięki takiemu ujęciu publikacja ma walory kreatywne, jest oryginalnym spojrzeniem łączącym przeszłość, teraźniejszość i przyszłość edukacji w Polsce. prof. dr hab. Stefan M. Kwiatkowski dr h.c. multi
Jeśli zadaniem filozofii jest edukowanie, a nie informowanie, to filozofia jest właśnie edukacją dorosłych. Tym terminem Pierre Hadot przywołuje koncepcję, którą spopularyzował filozofia jako sposób życia. Jako wielki czytelnik filozofów starożytnych, od Sokratesa i Platona po Epikteta, Marka Aureliusza i Plotyna, ale także filozofów nowożytnych i współczesnych, od Montaigne'a i Kartezjusza po Nietzschego i Merleau-Ponty'ego, w tym zbiorze tekstów niedostępnych lub wcześniej niepublikowanych Pierre Hadot ponownie odczytuje historię myśli, aby pomóc czytelnikowi przeorientować swoje życie i na nowo nauczyć się postrzegać świat.
Jacques Derrida (1930-2004), filozof francuski, twórca dekonstrukcji - projektu refleksji nad tradycją zachodniej myśli filozoficznej, określonej jako metafizyka obecności, i jej krytyki w perspektywie pisma, różnicy oraz interpretacji (jako plenienia się sensu).Filozofia "końca filozofii" autorstwa profesora Bogdana Banasiaka to pierwsza polska monografia poświęcona temu najgłośniejszemu myślicielowi współczesności. Jak pisze autor:"Podstawową intencją pracy jest zrekonstruowanie zasadniczych zarysów szczególnie znaczącej i głośnej współczesnej koncepcji filozoficznej: dekonstrukcji Jacquesa Derridy, a zatem niejako jej przybliżenie czy do niej wprowadzenie. Ponieważ jednak dekonstrukcja jest nie tylko przemyśleniem filozoficznej tradycji (jej rozczłonkowaniem i zidentyfikowaniem), zwłaszcza w kontekście współczesnych kulturowych przewartościowań, ale też refleksją nad statusem filozofii w ogóle, to intencją pracy jest także pokazanie sugerowanej tytułem jej dwuznacznej pozycji wobec tradycji, bo choć swym krytycznym ostrzem rysuje ona kres filozofii, to jednak zarazem jawi się jako koncepcja wciąż filozoficzna, co tym bardziej podkreśla charakterystyczne dla niej nierozstrzygnięcie."
Platon (427 p.n.e.- 347 p.n.e.) - grecki filozof, uczeń Sokratesa, założyciel Akademii, twórca idealizmu i racjonalizmu. Mozna wręcz powiedzieć, że nie byłoby filozofii bez Platona. Napisał 35 dialogów. Laches, czyli O odwadze; Charmides, czyli O umiarkowaniu; Lyzis, czyli O przyjaźni to dialogi zaliczane do wczesnego okresu twórczości Platona i są to dialogi sokratyczne, co w tym wypadku oznacza, iż są one nakierowane na kwestie etyczne. I. LACHES (dialog o odwadze; majeutyczny)(Określenie majeutyczny wywodzi się od greckiego słowa u????????? majeutikos, oznaczającegopołożniczy. Sokrates wskazywał (np. w Teajtecie), że podobnie jak jego matka położna (u???maja) pomagająca przyjść na świat dzieciom tak i on jest tylko tym, który sam wiedzy nie posiada,ale za to pomaga jej przyjść na świat, wydobywa ją od rozmówcy).Laches stanowi naturalne wprowadzenie do grupy siedmiu dialogów granicznych, lokujących sięmiędzy Gorgiaszem a dialogami średnimi (Ucztą, Fedonem i Państwem) to właśnie tutaj jestmiejsce na znaczące rozwinięcie Platońskiej myśli.Owe dialogi graniczne to: Laches, Charmides, Eutyfron, Protagoras, Menon, Lizys i Eutydem;tworzą dość zróżnicowaną grupę dialogów: być może jedyne, co je łączy, to ich aporycznastruktura.II. CHARMIDES (dialog o umiarkowaniu; badawczy)(Charmides należy do dialogów diegematycznych (diegematyczny opowiedziany, narracyjny;od gr. ?????u???? diegemenos opowiedzieć); Diogenes Laertios zaliczył Charmidesa do dialogówpeirastycznych (peirastyczny badawczy, kuszący, próbujący, sprawdzający; od gr. ???????????peirastikos)).W dialogu funkcję narratora pełni Sokrates, ale ponieważ relacjonuje on rozmowę, w którejbrał udział, jest więc także jednym z bohaterów dialogu.Obok zaskakującego doboru rozmówców największą osobliwościąCharmidesa jest znajdująca się w centrum poruszanej tu problematyki wysoce niejednoznacznateza, że umiarkowanie (sophrosyme rozwaga, opanowanie) jest wiedzą o samej sobie, wiedząo wiedzy czy też samowiedzą, a nie wiedzą o czymś innym.III. LIZYS (dialog o przyjaźni; majeutyczny)(Lizys należy do dialogów diegematycznych (diegematyczny opowiedziany, narracyjny; od gr.?????u???? diegemenos opowiedzieć); Diogenes Laertios zaliczył Lizysa do dialogówmajeutycznych (majeutyczny od greckiego słowa u????????? majeutikos oznaczającegopołożniczy). O kontrowersjach, jakie budzi i budził Lizys zaklasyfikowany do dialogów mniejszych,określanych jako wczesne, sokratyczne czy aporyczne, szeroko napisano w przypisie 137).Podobnie jak w Charmidesie, tak i w Lizysie funkcję narratora dialogu pełni Sokrates; i znów,tak jak w Charmidesie, Sokrates występuje w podwójnej roli: i jako relacjonujący rozmowę, i jakoowej rozmowy uczestnik.
Theodor Lessing (1872-1933) - niemiecki filozof pochodzenia żydowskiego, publicysta, kulturoznawca, autor kilkunastu książek, z których ostatnia to właśnie napisana w 1930 roku Europa i Azja. W 1933 roku po przejęciu władzy przez Hitlera emigrował do Czechosłowacji, ale i tam dopadło go Mordkomando nazistowskie. Lessing podobnie jak Oswald Spengler zaliczany jest do reprezentantów pesymistycznej filozofii kultury i historii. Jednak w odróżnieniu od niego zaprzecza każdej historycznej prawidłowości. Jako przedstawiciel filozofii historii negował szczególnie w książce Historia jako nadanie sensu bezsensowi (niem. Geschichte als Sinngebung des Sinnlosen, 1916) obiektywną przyczynowość, konieczność i prawidłowości historii i w nie do przezwyciężenia irracjonalności rzeczywistości widział ugruntowany idealizm historiografii. Dopiero człowiek nadaje według Lessinga bezsensownym i chaotycznym zdarzeniom pewien sensowny i uporządkowany przebieg. W Europie i Azji zajmuje się - po wstępnych rozważaniach ogólno-filozoficznych porównaniem cywilizacji europejskiej z różnymi cywilizacjami azjatyckimi (w tym światem muzulmańskim, cywilizacją Inddi czy Japonii)
Co Clive Staples Lewis, jeden z najważniejszych filozofów chrześcijańskich XX wieku, myślał o Prawdzie, Dobru i Pięknie? C.S. Lewis jako filozof. Prawda, Dobro i Piękno to zbiór dwudziestu esejów badających te trzy naczelne zagadnienia filozoficzne obecne w pismach Clive’a Staplesa Lewisa. Czytelnik znajdzie tu rozważania o tym, czym według Lewisa jest piekło, jaka jest natura zła i czy możemy zasadnie twierdzić, że Bóg jest dobry, jeśli na świecie dzieją się różne okropieństwa. Autorzy esejów zastanawiają się też, jakie idee łączyły Lewisa i Tolkiena oraz czy spełniło się proroctwo Lewisa o końcu człowieczeństwa.
Koncepcja wielkiej triady: Prawdy, Piękna i Dobra stanowi ośrodek nie tylko klasycznej filozofii, tradycji, z którą Lewis zapoznał się jako student podczas zajęć w Oksfordzie, lecz ma także kluczowe znaczenie dla przyjętej przez niego chrześcijańskiej wizji rzeczywistości. Przed swoim nawróceniem autor Opowieści z Narnii szukał prawdy, był oczarowany pięknem i dążył do dobra, ale trudno było mu znaleźć sposób na to, by te wszystkie cele realizować jednocześnie. Prawdziwy mit, piękną opowieść przemawiającą nie tylko do wyobraźni i tęsknoty człowieka za dobrem i sensem, ale także zakorzenioną w historii, odkrył dopiero w chrześcijaństwie.
Seria C.S. Lewis. Rozum i Wiara
Wierzę w chrześcijaństwo tak samo jak we wschodzące słońce – nie tylko dlatego, że je widzę, ale także dlatego, iż dzięki niemu widzę wszystko inne (C.S. Lewis)
Seria wydawnicza „C.S. Lewis. Rozum i Wiara” to zbiór publikacji dotyczących twórczości i życia Clive’a Staplesa Lewisa, uznawanego za największego współczesnego chrześcijańskiego apologetę. Prezentuje intelektualne walory teizmu oraz argumentację na rzecz tezy o racjonalności przekonań teistycznych, a w szczególności chrześcijaństwa. Choć Lewis zmarł w roku 1963, jego twórczość jest wciąż aktualna. Do jego argumentów i analiz dotyczących moralności oraz społeczeństwa wciąż odwołują się zawodowi filozofowie i teologowie, a także liczni przedstawiciele obu stron filozoficzno-teologicznego sporu ateizmu z teizmem.
Na język polski zostało już przełożone wiele prac C.S. Lewisa, które cieszą się niesłabnącą popularnością. Wciąż jednak brakuje opracowań biograficznych i krytycznych oraz pogłębionych analiz jego poglądów. Seria „C.S. Lewis. Rozum i Wiara” ma wypełnić tę lukę. Publikowane w niej teksty odznaczają się naukową wnikliwością, a jednocześnie są przystępne dla szerokiego grona czytelników, tak jak twórczość samego C.S. Lewisa, który przekonywał, że dzięki chrześcijaństwu wszystko inne nabiera sensu.
Seria książek „C.S. Lewis. Rozum i Wiara” została objęta patronatem Instytutu Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Pierwszym tytułem w serii jest „C.S. Lewis kontra nowi ateiści” Petera S. Williamsa.
Państwo Ostatnie sztuki nakładu Państwo Platona jest traktatem politycznym, który powstawał w kilku okresach. Najpierw, w okresie sokratycznym, została napisana księga I podejmująca zagadnienia sprawiedliwości i niesprawiedliwości. Pozostałych dziewięć ksiąg autor stworzył paręnaście lat później, w okresie konstrukcyjnym. W swoim dziele Platon maluje obraz państwa idealnego: sprawiedliwy podział zadań, równouprawnienie kobiet i mężczyzn, staranna edukacja. Państwo idealne jednak brutalnie wkracza w najintymniejsze sfery życia obywateli. Kiedy ateński sąd ludowy skazał na śmierć za nieobyczajność i psucie młodzieży, Sokratesa, mistrza Platona, autor Państwa zaczął zadawać sobie pytania, na które chyba nikt do dzisiaj nie znalazł odpowiedzi. Czy demokracja jest najlepszym możliwym ustrojem państwa? Czy słuszne jest, aby głos mędrca ważył tyle samo co głos pijaka i obiboka? Jak zapobiec nieszczęściom zrodzonym przez głupotę, chciwość i żądzę władzy elit? Jak uniknąć anarchizujących, destrukcyjnych skutków nadmiaru wolności jednostki? Oddajemy Czytelnikowi do rąk jedno z najznamienitszych dzieł Platona w klasycznym przekładzie Władysława Witwickiego. Przemyślenia dotyczące ustroju państwa są w tym tekście zaskakująco bogate, a problemy wynikające z niedostatków demokracji uderzająco aktualne. Państwo jest lekturą dość wymagającą, jednak powinien ją przeczytać każdy, kto zastanawia się nad problemami społeczeństwa, państwowości czy sprawowania władzy. "Więc doprawdy, że do rządów nie powinni się brać ludzie, którzy się w rządzeniu kochają."
Publikacja składa się z dwóch zasadniczych części. Pierwsza zawiera przekład na język polski Tory, pierwszego zbioru Biblii Hebrajskiej, znanego jako Pięcioksiąg Mojżesza. Specyfiką przekładu jest to, że podaje tekst zaopatrzony w sigla umieszczone na bocznych marginesach odsyłające do ksiąg Nowego Testamentu, ale - w odróżnieniu od innych katolickich przekładów Pismo Świętego - bez żadnych przypisów. Część druga zawiera komentarz o charakterze duszpasterskim, uwzględniający istotne elementy chrześcijańskiej i żydowskiej tradycji egzegetycznej. To, co w innych przekładach znajduje się w przypisach, tutaj zostało przeniesione do komentarza, chodzibowiem o to, żeby nic nie odrywało uwagi od czytania i przeżywania treści tekstu biblijnego. Ważne uzupełnienie komentarza stanowią starannie dobrane ilustracje, które obrazują wielowiekowe oddziaływanie Biblii i potwierdzają jej rolę jako fundamentu chrześcijaństwa i Kościoła oraz kodu kulturowego Europy i świata.O AUTORZEKs. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski - urodził się w 1951 r., profesor doktor habilitowany teologii, biblista, konsultor Rady Episkopatu Polski ds. Dialogu Religijnego, profesor zwyczajny Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, przewodniczący Stowarzyszenia Biblistów Polskich, zaangażowany w dialog katolicko-żydowski. Do roku 1998 współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów. Członek Komitetu Nauk Teologicznych PAN. Autor ponad 2000 publikacji naukowych i popularnonaukowych. Zajmuje się głównie Starym Testamentem.
O pokonywaniu ograniczeń i życiu w prawdzie i wolności - Agnieszka Maciąg.Mewa Richarda Bacha to niezwykła, inspirująca opowieść o nieograniczonych możliwościach człowieka i jego dążeniu do doskonałości. Jej bohater, Jonathan Livingston Seagull, jest uosobieniem pragnień drzemiących w każdym człowieku. Tę opowieść pokochają ludzie, którzy chcą podążać za głosem swojego serca, żyć na własnych zasadach i którzy wiedzą, że życie oferuje coś więcej niż to, co widzą oczy. To nowe, kompletne wydanie tej filozoficznej klasyki, idealnej dla czytelnika w każdym wieku, zostało uzupełnione o czwartą część podróży Jonathana oraz posłowie autora, co dało temu ponadczasowemu dziełu całkiem nowe życie.
Medytacje o filozofii pierwszej René Descartes’a to przełomowe dzieło w historii filozofii. To właśnie jemu Kartezjusz zawdzięcza chwalebny tytuł ojca filozofii nowożytnej. W tej niewielkiej pracy po raz pierwszy została podjęta problematyka subiektywnych podstaw wartości poznania, wraz z kluczowym dla niej pytaniem o możliwość istnienia wiedzy pewnej. To w tej książce w pełni ukonstytuowało się podstawowe dla filozofii pojęcie czystego podmiotu poznającego, czyli podmiotu spełniającego akty poznawcze, w których ujmując dowolny przedmiot, zwraca się on jednocześnie ku samemu sobie. Podmiot intelektualny był znany wcześniej, ale teraz stał się ośrodkiem teoretycznego dyskursu – dyskursu poszukującego wiedzy pewnej i jednolitej. Od czasu, gdy światowa filozofia otrzymała Medytacje, przyjęło się nazywać podmiot poznania słowem cogito. I jest to może jedyny czasownik pełniący rolę rzeczownika. Medytacje o filozofii pierwszej ukazały się pierwotnie po łacinie w 1641 roku. Sześć lat później została wydana wersja francuska, sporządzona przez Ludwika de Luynes’a we współpracy z autorem. Kartezjusz naniósł liczne drobne poprawki oraz kilka niewielkich, acz znaczących uzupełnień, dzięki czemu tekst francuski ma status drugiego, udoskonalonego oryginału. Prezentowane tłumaczenie jest przekładem francuskiej wersji dzieła.
Kartezjusz (1596–1650) – francuski filozof, matematyk i fizyk. Jeden z najwybitniejszych intelektualistów XVII wieku. Autor przełomowych dzieł, do których należą – oprócz Medytacji o filozofii pierwszej (1641, I wyd. pol. 1958) – Rozprawa o metodzie (1637, I wyd. pol. 1878), Zasady filozofii (1644, I wyd. pol. 1960) oraz Namiętności duszy (1648, wyd. pol. 1958). Poglądy Kartezjusza były szeroko dyskutowane w środowiskach naukowych, a jego działalność wywarła olbrzymi wpływ na późniejszy rozwój filozofii nowożytnej.
Autonomiczne myślenie o sztuce to stawianie jej pytań o to m.in., czy uczestniczy w pomaganiu ludziom, jak żyć, tworząc ?wspólnoty estetyczne?, podwyższanie progów tego, co naganne nawet przy pomocy utopii, przezwyciężanie iluzoryczności spostrzegania, przezwyciężanie poczucia beznadziei, uczestniczenie na co dzień w wynoszeniu na piedestał tych, którzy otwierają się na Drugiego, tworzenie alternatywy dla profesjonalizacji na każdym kroku, podnoszenie w oczach wielu znaczenia indywidualności, reprezentującej zarówno porządek rozumu, jak i porządek serca. Odnosząc się do tejże filozofii myślenia o sztuce zaprezentowanej w niniejszej książce prof. dr hab. Urszula Szuścik z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w swej recenzji napisała, że przebija w niej stawianie w centrum zainteresowania człowieka, i to wielowymiarowo, jako tego, kto przezywa, doświadcza, zachwyca się światem, krytykuje go, nienawidzi i kocha, a przeto, ujmując go zarówno jako kogoś realnego, jak i prezentującego się fantastycznie, a nawet mitycznie. Język rozprawy niniejszej jest we fragmentach rymowany, trochę ironiczny, zarazem dowcipny, podkreśla przez to fascynację i ekspresywność wypowiedzi autora. W książce poznajemy głębię procesu twórczego Artysty, który udowadnia, że sztuka wypływa z życia, z wiedzy, z fascynacji, z pracy i wzajemnych relacji miedzy tymi obszarami doświadczeń życiowych i twórczych, które go kształtowały i kształtują. Praca twórcza Artysty, do której odnosi się książka, jest wielkim trudem, który on pokonuje w swojej życiowej i arty-stycznej drodze.
INTELEKTUALNA PODRÓŻ ŚLADAMI NAJWIĘKSZYCH FILOZOFÓW Co wspólnego mają filozofia i terapia? Dlaczego wybitni myśliciele tak chętnie spacerowali? Czy przewidywanie nieszczęść może być pomocne? I czy filozofia potrafi odpowiedzieć na pytanie, jak wieść szczęśliwe życie? Eric Weiner, autor bestsellerowej Geografii szczęścia, znów wyrusza w podróż. Tym razem wraz z czytelnikami odwiedza miejsca zawiązane z najbardziej wpływowymi myślicielami w historii, między innymi: Grecję, Japonię, Szwajcarię, Wielką Brytanię i Indie. Podróżując pociągiem, zgłębia myśli najwybitniejszych filozofów i próbuje w nich znaleźć odpowiedź na kluczowe egzystencjalne pytania. Ekspresem z Sokratesem. Czego martwi filozofowie uczą nas o życiu to nie tylko fascynująca podróż w poszukiwaniu mądrości. To także zbiór praktycznych duchowych lekcji, które mogą stanowić dla nas ukojenie w dzisiejszych niespokojnych czasach. ERIC WEINER wielokrotnie nagradzany dziennikarz i autor bestsellerów przetłumaczonych na ponad 20 języków. Były korespondent National Public Radio oraz reporter The New York Times. Obecnie współpracuje między innymi z The Washington Post, BBC Travel i AFAR.
Karol Darwin (1809-82) - angielski przyrodnik, geolog, twórca teorii ewolucji, człowiek, którego myśl przeorała cały dotychczasowy światopogląd ludzkości. Teorię ewolucji przedstawił w swoim fundamentalnym dziele O powstawaniu gatunków (pełny tytuł brzmiał O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego czyli o utrzymywaniu się doskonalszych ras w walce o byt). Do powstania teorii ewolucji w znacznej mierze przyczyniła się 5-letnia wyprawa (1831-36) badawcza na statku HMS Beagle, w czasie której odwiedził autor m.in. wyspy Galapagos. Po powrocie wile lat rozwijał swoją teorię, by wreszcie opublikować ją w roku 1859. W kolejnych książkach rozwijał swoje fundamentalne tezy, jednym z najważniejszych z nich jest właśnie napisana (czy też może raczej wydana po raz pierwszy) w 1970 roku praca O pochodzeniu człowieka. W książce tej zajmował się głównie - jak nazwa wskazuje - ewolucją człowieka i doborem płciowym, rozwijając - w odniesieniu do istot ludzkich - tezy zawarte w O powstawaniu gatunków...
Napisana pięknym, wolnym od hermetyczności językiem książka o tym, w jaki sposób współcześnie żyjący polscy filozofowie podchodzą do najważniejszych tematów swojej profesji: świata, duszy i Boga oraz - szerzej - o pożytkach płynących z filozofowania. Gdyż, jak pisze Marek Dobrzeniecki, nawet jeśli filozofia nie jest cudownym eliksirem mogącym uleczyć wszystkie objawy kryzysu, to stanowi ekwiwalent mapy obcej krainy i jako taka pomaga odzyskać orientację na nieznanych i budzących grozę terytoriach, w które wkraczamy za sprawą cywilizacyjnego przyspieszenia.
Z Wprowadzenia autora:Pobieżne przyjrzenie się życiu wszystkich narodów wykaże nam gwałtowny wzrost potęgi tłumów. Fakt ten, dobry czy zły, musimy uznać. Wszelkie przeciwko niemu kierowane oskarżenia są pustymi frazesemi. Być może, wystąpienie na widownię tłumów będzie jedną z ostatnich faz cywilizacji Zachodu, zapowiedzią powrotu do pierwotnej anarchii, która poprzedza każde kiełkowanie nowych form społecznych. Ale czy istnieją środki, by temu zapobiec? Nie od dziś tłum przyjął na siebie rolę jawnego burzyciela przestarzałych cywilizacji. Historia uczy nas, że zawsze wtedy, kiedy siły moralne, na których opiera się dane społeczeństwo, traciły swą życiodajną moc, tłumy nieświadome i brutalne, słusznie nazwane barbarzyńcami, przyśpieszały dogorywanie wyczerpanej cywilizacji. Faktem jest, że cywilizację tworzyły i rozwijały w minionych okresach dziejów zawsze tylko drobne grupy arystokracji intelektualnej, nigdy zaś tłumy. Moc tłumów jest tylko niszcząca. Ich rządy były zawsze okresem rozstroju. Istnienie cywilizacji domaga się określonych, stałych praw, dyscypliny, zastąpienia instynktów rozumem, myślenia o przyszłości, pewnego stopnia kultury, czyli takich właśnie warunków, na jakie tłum zdany na siebie nigdy się nie zdobędzie. Swą bowiem potęgą wyłącznie niszczycielską działa on jak bakterie przyspieszające rozkład osłabionych organizmów lub trupów. Tłumy są zawsze tą siłą, która rozsypuje zmurszałą budowlę cywilizacji. Wtedy spełniają swą rolę, a siła polegająca na ilości jest wówczas ideą przewodnią historii. Czyż nasza cywilizacja nie potrafi ujść podobnego losu? Można się tego lękać, ale nie wiemy tego jeszcze. Tak czy inaczej, musimy przygotować się na rządy tłumów, skoro bez najmniejszego zastanawiania się usuwano wszystkie przeszkody, które mogły nie dopuścić do władzy tłumu.
Związek wolności z odpowiedzialnością był i jest przedmiotem wyczerpujących analiz etyków i filozofów prawa. Rzadziej bierze się pod uwagę podstawowy – jak mi się wydaje – związek denotacji słowa „wolność” z denotacjami słowa „prawda”. Związek ten przybiera różną postać w zależności od tego: po pierwsze, o jaki sens słowa „prawda” chodzi, po drugie, jaka jest natura owej relacji. O jednym powiązaniu, na które zwrócili uwagę stoicy była już mowa. Podstawową wolnością człowieka w myśl tej koncepcji jest wolność od fałszu w znaczeniu błędu, a zatem możność trafnego rozpoznawania i akceptowania prawdy w znaczeniu prawdziwego o rzeczy sądu. W tym rozumieniu wolność jest warunkiem poznania. Poznanie zaś odsłaniające rzeczywisty stan rzeczy czyli prawdę w znaczeniu ontologicznym jest dobrem istoty rozumnej a w konsekwencji wolność jako warunek nabiera wartości instrumentalnej środka osiągania naczelnej wartości, jaką jest prawda. Ale wolności ludzkiej towarzyszyć też może fałsz jako świadome naruszanie wartości prawdy, fałsz w sensie kłamstwa narzucanego człowiekowi przez innych, w szczególności przez wroga, przez nieodpowiedzialną władzę, przez propagandę polityczną itp. Wolność od fałszu w tym rozumieniu i równoczesna możność demaskowania go i głoszenia prawdy jest podstawą moralności społecznej.
Nie ma społecznej moralności bez prawdy w sensie negacji kłamstwa obliczonego na ujarzmienie ludzi przez uniemożliwienie im wydawania prawdziwych sądów o sytuacji ich społecznego bytu. Zakłamanie życia społecznego wyrażające się między innymi w używaniu słów bez pokrycia lub w dowolnym zmienianiu ich znaczeń celem wprowadzenia w błąd, a tym samym ogłupianiu ludzi, narusza podstawową wolność człowieka jako istoty rozumnej.
(Izydora Dąmbska, Gdy myślę o słowie „wolność” – fragment)
Przyjęcie tego straszliwego ograniczenia – mieć Świętego jakby na wyciągnięcie ręki, lecz jednocześnie musieć zachować dystans – wymaga wiary-zaufania, na którą Ewa się nie zdobyła. Lecz czy brzemię winy ona sama ma dźwigać? Pomyślmy bowiem… jeśli stworzenie mocą własnej natury skierowane jest ku Bogu, to czy nie możemy powiedzieć, że Bóg jest „współwinny” upadku Ewy? Że Jego powinnością było przewidzieć, że będzie ono biegło ku Niemu jakby na oślep i w szale? Czy to możliwe, by „nie widział”, jaką miłość wzbudza i jaką dążność ku Sobie? Jako Bóg zakryty (por. Iz 45, 15) chroni stworzenie przed swą mocą, lecz jako Deus revelatus nie chroni stworzenia przed swym pięknem. Cóż ostatecznie jest niepojętego w geście Ewy pragnącej stopić się z Bogiem? Przecież przypomina ona Oblubienicę z Pieśni nad Pieśniami, niczym w gorączce biegającą po mieście (jak Ewa, po terenie ogrodzonym), w poszukiwaniu swego Ukochanego. Co więcej, Ewa istotnie jest Oblubienicą: ukochaną Boga („była dobra”), ostatnim stopniem gradualnego procesu kreacji, a więc zwieńczeniem dzieła stworzenia, nieupadłą, płodną, całą piękną.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
![Okładka książki Potęga mitu [2025]](https://dobreksiazki.pl/Photos/7/MEDIUM/000080/potega-mitu-2025.jpg "Potęga mitu [2025]. Autor: Campbell Joseph. Dobreksiazki.pl")
