Ślady teatru. Księga ofiarowana Joannie Walaszek wpisuje się w najlepsze tradycje tomów jubileuszowych i stanowi dowód wielogłosowości polskich badań nad teatrem, widowiskami i sztukami performatywnymi. Powstała spójna, a zarazem utrzymana w dialogicznym duchu całość, dająca obraz współczesnej polskiej teatrologii jako dyscypliny, która nie zapomina o swych tradycjach, a jednocześnie otwiera się na nowe tematy i nowe metodologie. Z recenzji dr hab. Ewy Partygi, prof. IS PAN Różnorodność materiału badawczego jest ogromna, tak jak zróżnicowane są poetyki tekstów – od krótkich szkiców i przyczynków do historii teatru, przez eseje, studia przypadków i wspomnienia, po artykuły przekrojowe czy o charakterze syntez. Twórczość Swinarskiego, przywoływana po latach i na nowo interpretowana, stanowi mocne ogniwo książki, nic więc dziwnego, że została wyodrębniona jako osobna część. Jako całość książka Ślady teatru jest niezwykle wartościowa, przynosi wiele cennych odkryć, oryginalnych interpretacji oraz sporo materiału do przemyśleń. Z recenzji prof. dr hab. Ewy Wąchockiej Na książkę składa się dwadzieścia siedem tekstów napisanych z myślą o Joannie Walaszek oraz jej ofiarowanych. Autorami są przede wszystkim jej przyjaciele, często wybitni naukowcy z różnych ośrodków uniwersyteckich i teatralnych w Polsce. Największy blok tekstów dotyczy Konrada Swinarskiego. Nowe świadectwa (niepublikowane listy), nowe odczytania pozwalają po raz kolejny spojrzeć na życie i twórczość tego reżysera. Kolejne rozdziały książki – „Przedstawienia”, „Aktorzy”, „Nowe przestrzenie”, „Obyczaje” – zawierają interesujące teksty dotyczące historii, krytyki i teorii teatru. Tytuł tomu – Ślady teatru – w oczywisty i bezpośredni sposób nawiązuje do zbioru recenzji Joanny Walaszek Ślady przedstawień, wydanego w 2008 roku. Punkt wyjścia obu książek jest podobny – ocalamy ślady. Przy tym, pisząc recenzje, komponując teksty naukowe, ślady po sobie też pozostawiamy... Od redaktorów tomu
Tom trzeci to autorska reprezentacja przygotowanej przez Roberta Rumasa wystawy pokazywanej w salach Zachęty - Narodowej Galerii Sztuki od października 2019 do stycznia 2020. Jest to swego rodzaju „książka wystawowa” lub „galeria w książce” - plastyczna opowieść o scenografii teatralnej i społecznej, opatrzona (tak jak wystawa) W(o)prowadzeniem Doroty Buchwald oraz historyczno-metodologicznym artykułem Dominiki Łarionow o wystawach scenografii jako narzędziach diagnostycznych.
Wystawa Roberta Rumasa w Zachęcie nosiła taki sam tytuł jak niniejsza publikacja oraz projekt badawczy, którego jest efektem. I choć formalnie nie stanowiła jego części, powstawała jednak przy wsparciu realizującego go zespołu, była kreacją jednego z jego istotnych członków, jeszcze jedną propozycją wędrówki przez labirynt polskiej scenografii współczesnej. Wystawa Roberta Rumasa stanowiła ważne ogniwo łańcucha polskich wystaw scenograficznych, zapoczątkowanego w 1913 w Zachęcie międzynarodową Wystawą Nowoczesnego Malarstwa Scenicznego, a jej książkowa postać ma nie tylko walor dokumentacji wydarzenia, ale przede wszystkim stanowi cenne, atrakcyjne wizualnie, albumowe dopełnienie publikacji Zmiana ustawienia.
Tom pierwszy, napisany przez Dorotę Jarząbek-Wasyl, Wandę Świątkowską i Dariusza Kosińskiego, to próba przedstawienia dziejów scenografii teatralnej do roku 1939 ujęta w kolejne odsłony: myśl i praktyka Stanisława Wyspiańskiego, nowe rozumienie dekoracji, bogactwo i różnorodność scenografii malarskiej, dokonania Reduty i współpracujących z nią scenografów oraz prezentacja dwóch zasadniczych nurtów scenografii awangardowej - konstruktywistycznego i performatywnego.
Tom prezentuje stosunkowo najpełniejszą syntezę dziejów polskiej scenografii w omawianym okresie, układającą się we względnie linearną opowieść.
Autorki prowadzą czytelnika przez archiwum polskiego teatru XIX stulecia, rozumiane na różne sposoby: bo do artefaktów, których - starannie wybrane, a i tak bardzo liczne - przykłady udostępniają w reprodukcjach, naturalnym sposobem "przyklejają" komentarze, objaśnienia, omówienia i kontekstowe otocza: anegdoty, fragmenty wspomnień, recenzji, opracowań naukowych. W tym przebogatym materiale Autorki poruszają się ze swobodą prawdziwych znawczyń, ale także miłośniczek smaków, barw i zapachów przeszłości, w rezultacie więc tytułowe archiwum zamienia się w niezwykle żywą ekspozycję-instalację, w której każdy przedmiot i pojęcie zostają przywrócone świadomej, pogłębionej pamięci. Gdyby potraktować ten tom jako gotowy scenariusz wystawy, można by przy jego pomocy zaaranżować niezwykła przygodę w przestrzeni kilku sporych sal ekspozycyjnych; do jej przyżycia warto by zaprosić wszystkich, dla których obcowanie ze źródłem jest doświadczeniem nieznanym albo nie dość znanym.
(z recenzji dr hab. Agnieszki Marszałek)
Książka podejmuje temat instytucjonalnych oraz indywidualnych przygotowań do spektaklu w trzech stałych teatrach polskich: Warszawy, Lwowa i Krakowa w XIX i na początku XX wieku. Wyobraźmy sobie teatr, w którym nie ma wielomiesięcznej „magii prób” i rządzącego nią demiurga – nowoczesnego reżysera, a główni wykonawcy wchodząc na deski sceniczne są już w połowie, jeśli nie u końca drogi do stworzenia postaci. Obracają się w obszarze wspólnym: warsztatu, estetyki, obyczaju, pozostając zarazem skrajnymi i zazdrosnymi indywidualistami, strażnikami sekretów swego zawodu. Tytułowe kulisy to, z jednej strony, fundamenty jednostkowej i totalnej pracy aktora nad rolą, z drugiej strony – zasady działania zespołu teatralnego oraz sprawdzone mechanizmy produkcji przedstawienia w XIX wieku.
"Cała książka napisana jest w istocie z perspektywy aktora – ukazuje zadania, obowiązki, wysiłki, które miał do wykonania i spełnienia, z świadomością warunków jego pracy czyli twórczości. Autorka […] nakreśliła charakterystyki wszystkich członów (uczestników) organizacji artystycznej teatru – od woźnego, kopisty, suflera, po reżysera. Systematycznie i atrakcyjnie przedstawiła „topografię zascenia”, także pierwsza z równą uwagą i dociekliwością opisała i zanalizowała „zakulisowy savoir-vivre”. Imponują po raz pierwszy podjęte monograficzne charakterystyki wielorakich odmian prób. […] Nic o czym badaczka pisze, nie jest płaskie ani zbędne; zdarzają się tematy w pierwszym momencie zaskakujące, lecz w chwilę potem już zrozumiałe. Tak jest z sztuką głośnego czytania, wtedy ulubioną domową rozrywką, z kaligrafią i obecnością plastyki, rysunku w wykształceniu, a potem pracy aktora. Autorka przedziera się przez stereotypy, obnaża je i konfrontuje z perfekcyjnie udokumentowaną rzeczywistością, realnymi w XIX wieku determinantami bytowania i tworzenia"
Z recenzji prof. dr. hab. Jana Michalika
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
