Niekonwencjonalna książka Marcina Darmasa o blaskach i cieniach etosu rycerskiego w polskim filmie (na podstawie twórczości Wajdy, Munka i Skolimowskiego) jest lekturą nie tylko dla socjologów i kulturoznawców ¦ niewątpliwie wzbudzi też zainteresowanie współczesnych badaczy filmu i kinematografii.
Dlaczego Krzysztof Kolumb nie przerwał żeglugi do Indii i odkrył Amerykę? Dlaczego greccy hoplici nie używali łuków? Dlaczego Aleksander Wielki gardził tymi, którzy atakowali pod osłoną nocy? I co to ma wspólnego z filmami Andrzeja Wajdy, Andrzeja Munka i Jerzego Skolimowskiego?
Elementem, który łączy te odległe zjawiska, są zachowania wymykające się racjonalnym kalkulacjom: honor, godność i odwaga ¦ etos rycerski. To nieprawda, że przestał istnieć w ciemnych wiekach średnich. Żył nadal, a w wiekach XIX i XX zaczął się demokratyzować. Obywatel rycerz. Zarys socjologii filmu jest wędrówką po meandrach świata etosowego. Według autora ciągle znajdują się ludzie, którzy stawiają sobie najwyższe wymagania etyczne. Co więcej, etos rycerski wciąż silnie spaja wspólnotę.
W żadnym innym stuleciu ciało ludzkie nie doświadczyło takich zmian. To w wieku XX zmienił się związek pomiędzy zdrowiem a chorobą, pomiędzy ciałem zgodnym z normami a ciałem niefunkcjonującym prawidłowo, pomiędzy życiem a śmiercią w zmedykalizowanym społeczeństwie. Autorzy trzeciego tomu monumentalnej i bogato ilustrowanej Historii ciała przyglądają się również ciału w masowym dobrobycie i ciału poddanemu masowej przemocy i eksterminacji. Ciału wyzwolonemu z rygorów religii i moralności oraz ciału sprowadzonemu do rangi przedmiotu. W konsekwencji pada pytanie o istotę człowieczeństwa w społeczeństwie, w którym zaciera się granica między ciałem fizycznym i wirtualnym: Czy moje ciało nadal jest moim ciałem?
W przystępnie i fascynująco napisanej książce o prowokującym tytule Po człowieku Rosi Braidotti, jedna z najważniejszych i najciekawszych postaci we współczesnej filozofii, kreśli wizję nauki i świata po końcu niepodzielnej dominacji człowieka jako pana natury i twórcy techniki. Braidotti analizuje przenikanie się świata zwierząt, ludzi i maszyn, argumentując, że rzeczywistości tych nie można już od siebie dłużej oddzielać. Jest to zarazem pełna wrażliwości refleksja nad kondycją myślących i czujących istot w epoce, w której zanikają powoli dotychczasowe podziały zorientowane na wyjątkowość człowieka w świecie. Braidotti stara się nam pomóc odnaleźć się w tym zmieniającym świecie i sprostać wyzwaniom, które przed nami stawia.
Ludność przedrolnicza to społeczności zbieracko-łowieckie, których egzystencja oparta była na gospodarce ekstensywnej, czyli przyswajalnej - przede wszystkim na polowaniu, rybołówstwie i zbieractwie. Poprzedzała ona często chronologicznie, a niekiedy egzystowała równolegle z grupami, których gospodarka miała charakter intensywny, tj. wytwórczy. Jej podstawę stanowiła uprawa roli i (lub) hodowla zwierząt, głównie bydła i trzody chlewnej. Gospodarka ekstensywna właściwa była grupom ludzkim z paleolitu, mezolitu i tzw. paraneolitu (subneolitu), intensywna zaś - z neolitu i okresów następnych. Głównym celem niniejszej publikacji jest prezentacja i analiza materiałów antropologicznych należących do społeczności przedrolniczych z kręgu "Homo sapiens", odkrytych dotychczas na ziemiach polskich. Ideą przewodnią była próba całościowego spojrzenia na dzieje oraz biologię tych właśnie grup ludzkich zasiedlających ziemie polskie już w górnym paleolicie. Zebrane i przedstawione w opracowaniu wyniki badań szczątków kostnych z 39 stanowisk uzupełnione zostały o przykłady odkrytych tam także artefaktów archeologicznych i o dokonane na ich podstawie rekonstrukcje obrzędu pogrzebowego.
Bezkompromisowo krytyczna analiza spuścizny polskiego papieża, który nie tylko nie wyprowadza wiernych z labiryntu ciała, ale wręcz wypycha z chrześcijaństwa.
Jakie są ewolucyjne źródła moralności i religii?
Gdzie można odnaleźć biologiczne fundamenty humanizmu?
Czy ludzie potrzebują religii, by zachowywać się moralnie?
Frans de Waal, światowej sławy prymatolog, kontynuuje biologiczne dociekania na temat ewolucyjnych źródeł mechanizmów społecznych i kulturowych. Tym razem sięga do badań nad zachowaniem zwierząt, by lepiej zrozumieć funkcję religii we współczesnym świecie. Szczególną uwagę de Waal poświęca bonobo, pokojowemu i empatycznemu gatunkowi małpy człekokształtnej, która pod względem zachowania być może najbardziej przypomina wspólnego przodka ludzi i ich najbliższych krewnych wśród naczelnych.
Konfrontując ateistę z bonobo, de Waal przygląda się dyskusji na temat biologicznych podstaw moralności i religii oraz domniemanej wojnie między nauką i religią. Odrzuca dogmatyzm neoateistów. Sięga do bogatej tradycji humanizmu, by szukać odpowiedzi na pytanie o to, czego współczesny świat może się nauczyć od religii, nawet jeśli ostatecznie miałby ją odrzucić.
Książka znalazła się na liście dziesięciu najlepszych książek naukowych czasopisma „New Scientist”w 2013 roku.
Frans de Waal jest profesorem psychologii na Uniwersytecie Emory i dyrektorem Living Links Center w Atlancie. W 2007 r. magazyn Time uznał go za jedną ze stu osób, które kształtują nasz świat. Jest autorem kilkunastu książek i kilkuset artykułów naukowych, publikowanych w najbardziej prestiżowych czasopismach. W 2013 roku nakładem Copernicus Center Press ukazała się jego książka Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność.
W niniejszym opracowaniu Autorka poddaje analizie Główny Urząd Rasy i Osadnictwa SS jako kluczowy instrument imperium SS. Eksperci rasowi SS zostali przedstawieni jako specyficzna grupa funkcjonariuszy narodowosocjalistycznych. Książka pokazuje, jak zaplanowano rasistowską selekcję, w jaki sposób zastosowano ją w praktyce i jakie miała konsekwencje. W kolejnych sześciu studiach monograficznych zaprezentowano, jak decyzje ekspertów rasowych SS wpłynęły na politykę przymusowych wypędzeń i ustanawianie nowego porządku etnicznego w różnych regionach Europy w Protektoracie Czech i Moraw, na wcielonych do Rzeszy ziemiach Polski zachodniej, w Alzacji i Lotaryngii, w Generalnym Gubernatorstwie, na okupowanych terenach Związku Radzieckiego oraz w tzw. Starej Rzeszy.
Sebastian Jakub Konefał w swojej książce opisuje, jak zmienił się sposób myślenia o ludzkim ciele (a co za tym idzie – także o człowieku jako takim) na obszarze fantastyki – nie tylko literackiej i filmowej, ale realizowanej także w postaci komiksów, wideoklipów, seriali telewizyjnych. Za początkowy moment owych przemian autor uznaje lata sześćdziesiąte, choć wielokrotnie wspomina też o zjawiskach utworach i tytułach powstałych nawet kilka dziesiątków lat wcześniej. Momentu końca owych przemian twórca Corpus futuri nie wyznacza wcale, sygnalizując w ten sposób, że zjawiska, o których pisze, nie dobiegły kresu, że one trwają, a nasz sposób myślenia wciąż ewoluuje, rozpatrując kolejne hipotezy i tworząc rozmaite wizje – częściej dystopijne i technofiobiczne niż utopijne.
fragment przedmowy dr hab., prof. UG Jerzego Szyłaka
Książka z szerokim oddechem, rozmachem odzwierciedla ważne zjawiska współczesnej kultury. Ów szeroki oddech jest zresztą konsekwencją jeszcze jednej ujmującej właściwości tej książki, jaką jest znakomite nawiązywanie do ważkich koncepcji filozoficznych opisujących współczesność. Na jej łamach co chwila pojawiają się nazwiska czołowych autorytetów w tej dziedzinie, takich jak Zygmunt Bauman, Jean Baudrillard, Michel Foucault, Herbert Marcuse i wiele, wiele innych. Widać, że autor zna te koncepcje znakomicie, robi z nich świetny użytek, a przy tym tekst nie jest „przeciążony”, zagadnienia filozoficzne są weń wplecione w sposób naturalny, stanowią jego integralną część.
fragment recenzji wydawniczej prof. dr hab. Mirosława Przylipiaka
Książka stawia nas w centrum zagadnień niesłychanie ważnych, a kto wie, czy nie takich, które zadecydują o losach ludzkości. Wśród nich znajduje się samopoznanie człowieka, pragnienie zdobycia o sobie, o cywilizacji, którą stworzył, jasnej wiedzy i możliwie trafnej diagnozy co do szczebla rozwoju, na którym się znalazł, a na którym proste stosowanie się do nakazów własnej sprzeczności nie może już obiektywnie zapewnić ludzkości wystarczającego poczucia wewnętrznej pewności siebie.
Z recenzji prof. zw. dr hab. Józefa Bańki
Teatralność zła ludzkiego, a zwłaszcza teatralność złego człowieka, wydają się bezdyskusyjnie udowodnione przez stulecia istnienia teatru – trudno doprawdy o bardziej energetyczne „paliwo” tej sztuki, o skuteczniejszy motor napędowy dramatu i scenicznego widowiska. Autorce książki nie chodzi jednak o oczywistą atrakcyjność zła jako tematu teatralnego. Teatralność zła (…) analizowana jest tu w zgoła innym kontekście: jako szeroko, również pozaartystycznie rozumiana właściwość zła jako takiego, nasilająca się w swych przejawach po cywilizacyjnym kataklizmie, jaki przyniosła druga połowa XX wieku. To współczesne antropologiczne zło – tyleż „człekokształtne”, co międzyludzkie – ma w istocie zaskakująco wiele wspólnego z teatrem i jego strategiami: przy ich użyciu manifestuje swą „ideologię”, z ich pomocą działa i osiąga niszczycielską skuteczność (…).
Tytułowy temat książki oglądany jest przez pryzmat dzieł teatralnych, w których znalazł swój wyraz, zarówno tekstów dramatycznych, jak i przedstawień. Dzieła te służą jednak raczej jako pretekst czy inspiracja do namysłu wychodzącego poza właściwy obszar sztuki, niż jako cel badawczy sam w sobie. Zamiast o analizie utworów spowinowaconych ze sobą przez podobny motyw problemowy, wypada tu mówić o analizie motywu problemowego, czynionej w oparciu o jego wybrane ujęcia artystyczne. Innymi słowy: namysł nad złem zilustrowanym przez teatr ma nade wszystko stać się próbą dotknięcia teatralności zawartej w samym złu.
Ze wstępu autorki.
W książce przedstawiona jest współczesna kondycja szamanizmu i sytuacja jego przedstawicieli w położonej na południu Syberii, przy granicy z Mongolią, Republice Buriacji. Podjęte zostały w niej próby odpowiedzi na pytania: kim są współcześni szamani i jak się stali szamanami, a więc w jakim stopniu szamanizm kształtuje ich tożsamość? Jak żyją i z czego się utrzymują? W jaki sposób praktykowanie szamanizmu wpływa na ich życie codzienne: więzi rodzinne, edukację, pracę zarobkową, sytuację finansową, kondycję psychiczną itp.? Jak postrzegają i interpretują otaczający świat w świetle własnych wyobrażeń religijnych i jak widzą w nim siebie samych? Jak godzą praktykowanie zasad religii uznawanej przez religioznawców za archaiczną z wymogami (społecznymi, ekonomicznymi, technologicznymi itp.) współczesnej rzeczywistości? Jak oceniają obecną sytuację i perspektywy rozwojowe swojej religii?
Zakres przedstawionych w książce analiz ograniczony został do regionu Ułan Ude i jego najbliższych okolic – dotyczą więc one szamanizmu w mieście lub wręcz szamanizmu miejskiego, wyrosłego i funkcjonującego w przestrzeni zurbanizowanej i zindustrializowanej. Ta postać szamanizmu, po przeszło już dwudziestu latach funkcjonowania, wykształciła swój odmienny od form tradycyjnych charakter. Jego rzetelne, a równocześnie barwne i przystępne przedstawienie odnajdujemy w monografii Bartosza Jastrzębskiego.
„Już przy pierwszym spotkaniu pani Flora domagała się, abym wymieniła nazwiska wrogów, których mogłam sobie narobić. I chociaż nie wierzyłam, by jakiś czarownik mógł rzucić urok i sprowadzić na mnie chorobę, nie wierzyłam, że nazwanie kogoś po imieniu może zabić, zupełnie nie potrafiłam podać jakiegokolwiek nazwiska. Za każdym razem, kiedy pani Flora, uderzając w stół kulami, nalegała, bym to uczyniła, czułam w głowie całkowitą pustkę, jak pacjent, który ma na polecenie psychoanalityka wypowiadać wolne skojarzenia”.
Antropolożka, która została również psychoanalityczką, relacjonuje tu dalszy ciąg swoich badań i przemyśleń na temat czarownictwa w Bocage'u w północno-zachodniej Francji. Stała się - początkowo mimowolnie - uczestniczką badanych przez siebie procesów. Niektórzy widzieli w niej zamawiaczkę, inni - ofiarę uroków. Tworzyła w ten sposób podwaliny pod antropologię „symetryczną”, która traktuje obie strony komunikacji etnograficznej jako równorzędnych partnerów. Teraz powraca do materiałów dotyczących czarownictwa, stawiając pytanie, w jaki sposób „zaangażowanie emocjonalne” wpływa na konstruowanie dyskursu naukowego, w tym wypadku na temat czarownictwa.
Jeanne Favret-Saada jest autorką książek: Śmiercionośne słowa, zabójcze uroki (1977, wyd. pol. 2012); Corps pour corps. Enquete sur la sorcellerie dans le Bocage (wpółaut. Josée Contreras, 1981); Le Christianisme et ses juifs, 1800-2000 (współaut. Josée Contreras, 2004); Algérie 1962-1964. Essais d'anthropologie politique (2005); Comment produire une crise mondiale avec douze petits dessins (2007).
Kult Dionizosa, Izydy, Mitry, Wielkiej Macierzy, misteria eleuzyjskie — o tajemnych rytuałach starożytności słyszał niemal każdy. Informacje na ich temat były jednak zawsze skąpe i mniej lub bardziej zagadkowe, a czas zatarł
wiele tropów...
Burkert sytuuje zachowane antyczne świadectwa o kultach misteryjnych w perspektywie antropologicznej, ukazując ich zakorzenienie w najgłębszych ludzkich potrzebach — zarówno związanych z grozą śmierci,
jak i płynących z doświadczeń zwykłej codzienności. Omawia, na szerokim tle społecznym, najważniejsze organizacje kultowe w ich zdumiewającej różnorodności. Przede wszystkim jednak skupia uwagę na teologicznej treści misteriów, na zagadnieniu świętych przekazów i na istocie niezwykłego doświadczenia, jakie może przynieść udział w obrzędach misteryjnych.
Brygada Anatola Korkodusa pilnuje wody, która tutaj, na końcu świata, jest rzeczą świętą. Trysnęła ongiś za sprawą świętej Militzenty, Matki Trójnogiej przybyłej z Niemego Lasu, a powstałe źródła termalne pozwalają utrzymać się miejscowej ludności, która sprzedaje wodę za „kupony”, smalec lub mydło. Wszystko wokół jest śladem przeszłości: była gospoda, stary zakład fryzjerski, dawny szpitalik. O zanikaniu tego, co było, i braku tego, co mogłoby się zdarzyć, opowiada Adam, narrator, przybrany syn Anatola Korkodusa, w parę lat po jego porwaniu i tajemniczej śmierci…
Ptaki Wierchowiny mówią o naturze świata, którą kształtują władza, hierarchia i przemoc. To rodzaj przypowieści o człowieku, o dwoistości jego natury, o instynktach i potrzebie metafizyki, o czekaniu na kogoś, kto „nam wreszcie powie, po co tu jesteśmy”.
"Trudno porównywać rzeczy nieporównywalne. Bo oczywiście można stwierdzić, że u Ádáma Bodora Márquez zderza się z totalitaryzmem, a Kafka z surową pustką górskich dolin, ale to nie wystarczy, by dojrzeć dojmującą samotność prozy znakomitego węgierskiego pisarza, jej lakoniczne wyczucie absurdu, smutek zabarwiony ponurą ironią. Bodor pisze o wielkich przestrzeniach, chociaż w jego świecie brak powietrza, a głównymi zasadami rzeczywistości są strach, którego nie sposób – i nie wolno – nazwać po imieniu, oraz osobliwa fatalistyczna rezygnacja w oczekiwaniu na wyrok. W każdym razie wchodzicie tam na własną odpowiedzialność. Wrócą tylko nieliczni."
Piotr Kofta
Autorka korzystała z narzędzi badawczych socjologii, historii oraz antropologii kulturowej. Zaprezentowała różne naukowe podejścia i podjęła dyskusję z przedstawicielami dominujących nurtów w badaniach nad New Age.
Tom Ludzie i zwierzęta jest ważnym głosem w toczącej się od kilku lat w polskiej nauce debacie o istniejących i nowych sposobach mówienia i myślenia o zwierzętach. Książka przestawia różne perspektywy, zarówno bardziej tradycyjne, jak i bardziej awangardowe. Autorzy do współpracy zaprosili przedstawicieli kilku dyscyplin, m.in. socjologii, filozofii, literaturoznawstwa, antropologii, kulturoznawstwa i historii. Szczególnie zależało im na wydobyciu perspektywy historycznej, która w polskich studiach nad zwierzętami cieszy się najmniejszą popularnością. Jednocześnie w sposób krytyczny przyglądają się także ujęciom antropocentrycznym ¦ niewątpliwie wciąż dominującym ¦ i propozycjom próbującym przekroczyć antropocentryzm, które dopiero zadamawiają się w polskiej humanistyce.
Guy de Maupassant rzekł kiedyś, że „spotkania z ludźmi czynią życie warte przeżycia”. Poznając człowieka wchodzimy w inny świat. Jedyny w swoim rodzaju świat myśli, odczuwania, doświadczeń oraz historii życia Innego. Każde spotkanie czyni nas bardziej ludźmi, gdy tylko zechcemy zaprosić Innego do naszego świata, jednocześnie przyjmując w darze inność świata spotykanego człowieka. W taki sposób rodzi się rzeczywistość wzajemnie ubogacającego dialogu. Tylko dzięki spotkaniom możemy głębiej wejść w obszar poznawania samych siebie, innego człowieka, świata i Stwórcy. Owo poznawanie sprawia, że życie człowieka staje się fascynującą przygodą, cudowną podróżą ku temu, co najważniejsze oraz ku Temu, który najważniejszy. W życiu i twórczości Ryszarda Kapuścińskiego ta filozofia spotkania zaznacza się w szczególny sposób. I o tym właśnie jest niniejsza książka. O horyzontach spotkań, które tworzą w nas bliskość. Autor Cesarza potrafił doskonale, w bardzo literacki i obrazowy sposób, przedstawić nadrzędną wartość spotkania w życiu każdego człowieka. Podróżując z Herodotem, zgodnie z mapą personalizmu wytyczoną przez Lévinasa, z zapałem Malinowskiego, Kapuściński przeżywa i analizuje bogatą rzeczywistość spotkania, stając się nie tylko „tłumaczem kultur”, ale również tłumaczem człowieka. Książka ta jest zaproszeniem do wejścia w przestrzeń Innego. Zaproszeniem do otwartości i nieobojętności, do postrzegania Innego jako wartości w samym sobie. Do wyruszenia w drogę ku horyzontom spotkań.
Książka proponuje krytyczne spojrzenie na miejsce i funkcje natury w kulturze japońskiej, w perspektywie społecznej, estetycznej i, przede wszystkim, etycznej, przy czym punktem wyjścia są prace trzech współczesnych autorów/autorek japońskich, Takeo Doi, Yuriko Saito oraz Midori Kagawy-Fox. ,,Za nader cenne uważam przedstawienie polskiemu czytelnikowi rewizji powszechnie obowiązującego ,,sentymentalnego"" poglądu na temat wzajemnych odniesień człowieka i natury w kulturze Japonii. Poglądowi temu ulegają nadal sami Japończycy i dopiero w ostatnich latach japońscy badacze, reprezentujący różne dyscypliny i posiadający doświadczenie zdobyte na Zachodzie, podjęli wysiłek analitycznego rozpatrzenia problemu w całej jego złożoności, wskazując na jego - dotąd pomijane - negatywne strony. I tak pozytywny ładunek konotacyjny zawarty w pojęciach takich jak amae czy mono no aware może obrócić się w swe przeciwieństwo, wywołując postawy obojętności wobec przyrody lub też prowadzić do jej wyniszczającej eksploatacji"". ,,...jest to niezwykle interesująca, wręcz porywająca książka..."" prof. dr hab. Krystyna Wilkoszewska Maria Korusiewicz - adiunkt w Katedrze Anglistyki Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej. Doktorat uzyskała w dziedzinie filozofii, jest również anglistką, poetką, tłumaczem literatury anglojęzycznej i artystą plastykiem. Odbyła staż naukowy na Uniwersytecie Stanforda u Rene Girarda. Jest autorką licznych publikacji z zakresu kultury japońskiej, teorii kultury, teorii literatury oraz estetyki.
Ciemna strona ludzkiej natury jest naszym ewolucyjnym dziedzictwem, więc już zawsze będzie nam sprawiała kłopoty. Jednak im lepiej poznajemy naturę zła, tym lepiej rozumiemy świat. Dlatego prawie w każdym wydaniu miesięcznika „Focus” opisujemy sprawy, z których ludzkość raczej nie jest dumna. Najciekawsze znajdziecie w tym tomiku.
Z tej książki dowiecie się m.in.:
- Dlaczego niektórzy chcą być pochowani za życia?
- Jak szkodzą organizacje humanitarne?
- Czy ludzie jedzą dziś ludzi?
- Co robią szpiedzy w korporacjach?
- Jaki los czeka wdowy w Indiach?
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
![Okładka książki Potęga mitu [2025]](https://dobreksiazki.pl/Photos/7/SMALL/000080/potega-mitu-2025.jpg "Potęga mitu [2025]. Autor: Campbell Joseph. Dobreksiazki.pl")
