Spór o Wyspy Kurylskie w perspektywie prawa międzynarodowego publicznego i stosunków międzynarodowych. Studium krytyczneŹródłem japońsko-rosyjskiego sporu o Wyspy Kurylskie są nieprecyzyjne regulacje dotyczące strat terytorialnych Japonii po drugiej wojnie światowej. Sformułowania użyte w aktach prawa międzynarodowego oraz ich odmienne interpretacje przez strony sporu zaprowadziły je w ślepy zaułek w kwestii kurylskiej. Tym sposobem obszar peryferyjny w sensie geograficznym stał się kluczowym ogniwem w ich wzajemnych stosunkach. Jego znaczenie wykracza poza politykę zagraniczną i bezpieczeństwa obu państw czy ich gospodarkę wyspy są ważnym elementem wizerunków, które prezentują światu.Przyjęcie krytycznej perspektywy pozwoliło przyjrzeć się konfliktowi wokół archipelagu szeroko. Prawo okazuje się bowiem tylko jednym z regulatorów stosunków społecznych, w tym międzypaństwowych, i to zdecydowanie nie najbardziej znaczącym. Spór o Wyspy Kurylskie to przykład rywalizacji mocarstw, które swoje imperialne ambicje próbują ukryć za argumentami prawnymi, pozostając obojętnymi na los tych, którzy nie mieszczą się w kategorii narodów cywilizowanych.Wychodząc poza utarte schematy dochodzenia roszczeń terytorialnych, autor zwraca uwagę na przemilczany przez prawo międzynarodowe los wymarłych w XX wieku gospodarzy Kuryli Ajnów. Książka wypełnia lukę w wiedzy na temat prawnych i politycznych uwarunkowań sporu o archipelag. Pokazuje też, w jakim stopniu współczesne stosunki międzynarodowe oraz prawo odzwierciedlają uwarunkowane historycznie i kulturowo stosunki oparte na patriarchacie i przemocy.
Książka przez stulecia bywała narzędziem władzy, przedmiotem pożądania i wyznacznikiem wartości człowieka. Biblioteki, antykwariaty, wydawnictwa, średniowieczne skryptoria to motywy często przewijające się w twórczości literackiej i publicystycznej Umberta Eco. Były dowodem miłości autora do czytania, które nazywał duchową konsumpcją. W wielu publikacjach, na przykład w Imieniu róży czy Wahadle Foucaulta, składał hołd ludziom książki walczącym przez stulecia o przetrwanie i rozwój wiedzy.
W tekstach włoskiego mistrza znajdziemy wiele refleksji na temat rozwoju nowoczesnego bibliotekarstwa oraz przyszłości książki w dobie środków masowego przekazu. Anna Lubińska nie tylko umieszcza tę problematykę na tle ogólnych teorii bibliofilstwa, które Eco przedstawiał w licznych rozprawach, lecz także odnosi do jego życia prywatnego. Liczne przykłady z kultury wysokiej, popularnej i codziennej oraz charakterystyczne dla pisarza poczucie humoru pozwalają zrozumieć, jak ważną rolę odgrywała książka w jego życiu.
Wzbogacona ilustracjami i rysunkami autorstwa Eco publikacja gromadzi pojawiające się w jego twórczości wątki dotyczące roli książki w społeczeństwie oraz relacji książka–biblioteka–czytelnik. Wyłania się z niej wizerunek bibliofila, który swoje poglądy ukazywał za pomocą różnych środków wyrazu, a wiedzę naukową wykorzystywał w dziełach literackich, pamiętając, że to właśnie dzięki czytelnikowi książka „staje się książką”.
Tom gromadzi rozważania poświęcone różnym formom odstępstw od zastanego, obowiązującego i powszechnie aprobowanego kształtu rzeczywistości, w której często brakuje zrozumienia dla zjawisk z pogranicza: fantazji, zboczeń i ekstrawagancji. O ile fantazje i ekstrawagancje wydają się być kategoriami rozumianymi i pożądanymi, jako budujące przeciwwagę dla ładu formy różnie konceptualizowanego buntu, o tyle zboczenia mogą przywodzić na myśl konotacje wyłącznie pejoratywne. Rozpatrywane są tu jednak jako zboczenia w sensie zbaczania z utartej drogi, wyjścia z ram tak zwanej normalności, niekoniecznie powiązane z dewiacjami natury seksualnej. W tak zróżnicowanej i nieoczywistej współczesności trudno dziś jednoznacznie zdefiniować ład normatywny, ale jednocześnie w wielu przypadkach określone zjawiska bezdyskusyjnie wpisuje się w porządek fantazji, zboczeń czy ekstrawagancji. Można powiedzieć za Michaelem Foucaultem, że ustalony w dyskursie określony kodeks normalizacji równocześnie będzie definiował nienormalność. Szczególną rolę w podważaniu, a nawet ośmieszaniu tego odgrywa sztuka. Nikt nie wyraził tego piękniej niż Jean Dubuffet, który broniąc sztuki marginesu, pytał: “Pokażcie mi tego waszego normalnego człowieka! […] Czy akt twórczy, z towarzyszącym mu krańcowym napięciem, jakiego wymaga, z wysoką gorączką, która mu towarzyszy, może być kiedykolwiek normalny? […] Od sztuki nie można oczekiwać , żeby była normalna. Odwrotnie, nie można mieć co do tego wątpliwości, że sztuka powinna być w największej mierze oryginalna i nieoczekiwana, oparta na twórczej wyobraźni. Nonsensem jest więc stawianie zarzutów, że jakieś dzieła są zbyt szokujące i stanowią produkt chorej wyobraźni. Trzeba to wyraźnie powiedzieć- każda prawdziwie twórcza sztuka, gdzie by nie powstała, jest patologiczna. “
Czy kraj powinien stać się obiektem działań marketingowych Ten problem wydaje się dawno rozstrzygnięty. Według wielu badaczy, polityków oraz przedstawicieli biznesu państwo musi efektywnie zarządzać własną marką w celu zwiększenia konkurencyjności i sprawczości. Sam branding narodowy zmienił swój status, z chwytliwej metafory stając się podstawą realnych decyzji politycznych, wpływających na losy obywateli tak różnych państw jak Wielka Brytania, Dania, Japonia, Polska czy Bułgaria.
Analizując najważniejsze publikacje poświęcone tematyce zarządzania marką kraju, autor Wspólnoty ekspertów pokazuje ewolucję tego fenomenu oraz wpływ, jaki idee oraz teorie wywierają na rzeczywistość społeczną. Rozważa relacje i wzajemne przenikanie między tytułową wspólnotą ekspertów i mediami współkształtującymi społeczne i polityczne realia. Wnioski płynące z lektury mogą być inspiracją do dyskusji na temat postrzegania oraz wykorzystywania wiedzy eksperckiej w czasach później nowoczesności.
Monografia Waldemara Bojakowskiego to pierwsza, nie tylko na gruncie polskim, tak wyczerpująca i udana operacjonalizacja teoretycznie zorientowanego ujęcia dyskursu jako metody naukowej i procedury badawczej. Autorska propozycja analizy dyskursu […] uznana być powinna za model do zastosowania w innych tego typu badaniach i analizach (włączając w to wzorcowy sposób prezentowania danych). W wyjątkowo udany sposób łączy bowiem głęboki szacunek do teorii oraz ostrożność w interpretowaniu jej założeń z analityczną skutecznością, która pozwala ujawnić i przeanalizować nieoczywiste mechanizmy dyskursywne, które konstruują rzeczywistość społeczną.
Z recenzji dr hab. Kariny Stasiuk-Krajewskiej
Błękitny fin de siecle
Kolor niebieski w kulturze i literaturze Młodej Polski (Gabriela Zapolska – Kazimierz Przerwa-Tetmajer – Stanisław Wyspiański)
Błękitny fin de siecle zabiera nas w niezwykłą podróż, opisując fenomen koloru niebieskiego w kulturze młodopolskiej. Przenosi błękitną atmosferę przełomu wieków XIX i XX z Francji do Polski, ukazując funkcjonowanie błękitu w wybranych przestrzeniach życia i sztuki. Historia znaczenia koloru i jego użycia jest pretekstem do przyjrzenia się wybranym dziełom Gabrieli Zapolskiej, Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Stanisława Wyspiańskiego, w których twórczości błękit zaznaczył się wyraźnie.
Autorka zwraca szczególną uwagę na kobiety uwikłane w rozmaite relacje międzyludzkie, których kontekstem kulturowym jest panująca moda oraz estetyka przedmiotów użytkowych. Nie brakuje też odniesień do znanych europejskich projektantów czy takich symboli luksusu, jak warszawski Dom Mody Bogusław Herse. Elegancja, erotyzm, sztuka i literatura łączą się w tej monografii w barwną mozaikę. To spotkanie z ludźmi, którzy w błękicie odnajdywali inspirację, wyraz artystyczny i manifest swojej epoki. Opowieść o świecie, który – wydaje się – nie mógł bez błękitu istnieć.
W książce zamieszczono blisko sto ilustracji prezentujących wykorzystanie koloru niebieskiego w sztuce i literaturze na przełomie wieków. Ponadto, znalazły się w niej słownik francuskich nazw pigmentów i ich odcieni, terminów związanych z modą oraz wyjaśnienia symbolicznego znaczenia kwiatów. Na wewnętrznej stronie obwoluty czytelnik odkryje wzornik kolorów pokazujący różnice między błękitem kwiatu cykorii, błękitem upierzenia jaskółki, błękitem królewskim, mórz południowych i kilkudziesięcioma innymi.
Potoccy herbu Pilawa należeli do grupy kilkudziesięciu czołowych rodzin magnackich Królestwa Polskiego w XVII i XVIII wieku. Byli w tym okresie wymieniani wśród kilkunastu, może około dwudziestu najznaczniejszych. „Prowincja ruska — napisał pod koniec XVII wieku pewien Francuz — obfituje w znaczną liczbę potężnych i wpływowych rodów: Sobieskich, Potockich, Koniecpolskich, Jabłonowskich i innych, dzierżących tutaj nader rozległe posiadłości z prawdziwie magnackim dochodem. Jakoż mówią, że wielkich panów tylko w tym kraju szukać trzeba. Ten status uzyskali Potoccy wraz z karierami pokolenia urodzonego na początku drugiej połowy XVI wieku. Należeli do niego, obok innych braci i sióstr, Jan Szperka († 1611) wojewoda bracławski, Andrzej († 1610) kasztelan kamieniecki, Jakub († 1613) wojewoda bracławski i Stefan († 1631) wojewoda bracławski. Pierwszy z nich zmarł bezpotomnie, a od trzech pozostałych wywodzą się trzy linie magnackich Potockich. Najmłodszy z tych czterech braci, Stefan, ożenił się w 1606 z Marią Mohylanką hospodarówną mołdawską, i był — przed i po ślubie — jedną ze znaczniejszych postaci ówczesnej tak zwanej wielkiej historii, a prywatnie wraz z żoną został przodkiem wielu znanych postaci, oprócz Potockich, też innych po kądzieli, między innymi swego prawnuka, autora Traktatu o familiach i koligacjach, Jana Stanisława Jabłonowskiego. I to właśnie dzięki opowieściom genealogicznym tegoż, w tym i o tych właśnie pradziadach, zawdzięczają Potoccy nie tylko jedno z ważniejszych i obszerniejszych miejsc w Traktacie, ale też od nich rozpoczynam analizę pamięci genealogicznej magnata polskiego z początku XVIII wieku.
Książka jest pokłosiem międzynarodowej konferencji naukowej „Między filmem a teatrem III. Na granicy: środkowoeuropejska przestrzeń kulturowa”, która odbyła się w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Tom został podporządkowany pięciu dominantom i podzielony na pięć rozdziałów; każdy z nich jest zbiorem tekstów jawnie z sobą dialogujących bądź będących autonomicznymi studiami przypadku.
Książka, którą poddajemy pod osąd czytelników, to świadectwo sprzeciwu wobec lekceważenia w procesie leczenia perspektywy pacjenta, jego doświadczeń i oczekiwań. Jest także wyrazem niezgody na opinię, wedle której im więcej lekarz wie o pacjencie jako człowieku, tym bardziej jest narażony na zawodowe wypalenie.
Jednocześnie to głos akceptacji dla wyrażanego przez coraz większą liczbę lekarzy zrozumienia dla perspektywy pacjentów. Dowodzi tej bezprecedensowej zmiany, być może po raz pierwszy na taką skalę, opublikowany niedawno przez Naczelną Izbę Lekarską "raport Waneckiego". Zgromadzone w nim głosy setki pracowników służby zdrowia diagnozują największe bolączki ich sektora i czyhające na nich zagrożenia. Pokazują też, że można inaczej!
Zebrane w tomie artykuły to wyraz solidarności z tymi lekarzami, którzy chcą i potrafią traktować rozmowę z pacjentem jako budowanie wspólnoty. Starają się działać zgodnie z tradycją dialogu sokratejskiego i dialogowością Michała Bachtina; tradycją, w której znajduje swoje miejsce medycyna narracyjna.
„Anatomia nowoczesnego regionu. O związkach środowiska, kultury i pamięci” Wojciecha Browarnego, jednego z czołowych współczesnych literaturoznawców-regionalistów, jest rezultatem nowszych i najnowszych kierunków oraz osiągnięć szeroko pojętego zwrotu kulturowego w badaniach nad literaturą i towarzyszącymi jej kontekstami oraz zjawiskami. Autor, przyjmując perspektywę regionoznawczą, która należy do kolejnych faz rozwojowych regionalizmu otwartego, (re)konstruuje i przedstawia regiony usytuowane głównie na zachodnich i północnych terytoriach Polski.
Wartość poznawcza książki idzie w parze z jej wyrazistym charakterem performatywnym. Wiedzę kulturową, a w tym odnoszącą się do literatury i w ogóle piśmiennictwa, Wojciech Browarny stosuje po to, by zmienić sposób myślenia zarówno o regionach wskazanych na mapie, jak i każdym swoistym, wyodrębniającym się terenie. Dlatego użyte w tytule książki określenie „anatomia regionu” w sposób zasadny i przekonujący ujawnia zrealizowany zamiar autora tej książki, aby wydobyć i nazwać złożoną budowę regionu jako fenomenu mocno związanego ze zmiennym stanem świadomości indywidualnej i zbiorowej.
W 65 tomie "Roczników Bibliotecznych" znalazły się artykuły dotyczące dziejów i współczesności kultury książki i komunikacji piśmiennej, zarówno w kontekście polskim, jak i międzynarodowym. Na tematykę historyczną złożyły się między innymi artykuł przybliżający zawiłe losy jednego z egzemplarzy słynnego De humani corporis fabrica Andreasa Vesaliusa w rękach jego pierwszych właścicieli Ezechiasa i Georga młodszego Reichów od drugiej połowy XVI wieku po początek kolejnego stulecia, a także teksty poświęcone działalności wydawniczej w Wilnie w pierwszej połowie XIX wieku, bibliotekom i bibliotekarstwu na Białostocczyźnie w pierwszej połowie XVIII stulecia i na Lubelszczyźnie w 1944 roku, funkcjonowaniu Rady Książki w Polsce w latach 1937-1939 oraz polskiemu projektowaniu graficznemu w pierwszej połowie XX wieku. Tematykę współczesną reprezentują między innymi artykuły poświęcone warsztatowi twórczemu projektanta, edytora i wydawcy- Janusza Górskiego , rynkowi kaszubskiej książki dla dzieci oraz roli internetu w promocji i rekomendacji książki.
Na 66 tom "Roczników Bibliotecznych" składają się artykuły dotyczące zarówno historii, jak i współczesności kultury książki i komunikacji piśmiennej. Tematykę historyczną reprezentują teksty, wśród których czytelnik znajdzie omówienie dziewiętnastowiecznych dziejów egzemplarza De humani corporis fabrica Andreasa Vesaliusa z 1566 roku ze zbiorów Książnicy Cieszyńskiej oraz pracę o szesnastowiecznym sztambuchu jednego z mieszczan wrocławskich, stanowiącą przyczynek do poznania kultury intelektualnej ówczesnego patrycjatu wrocławskiego. Zagadnienia historyczne podejmują także artykuły dotyczące socjalistycznych druków propagandowych w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku oraz czasopism artystyczno-kulturalnych diaspory ukraińskiej w Niemczech i Włoszech w drugiej połowie lat 40 XX wieku, ukazujące te publikacje w kontekście prezentowanych przez nie poglądów ideologicznych . Warto też zwrócić uwagę na omówienie zjawiska kolekcjonerstwa zabytków sztuki wydawniczej, przedstawione zarówno pod kątem teorii sztuki wydawniczej, jak i dziejów jej kolekcjonerstwa we Wrocławiu od XVI wieku. Tematykę współczesną reprezentują artykuły poświęcone badaniom potrzeb użytkowników bibliotek publicznych, obecnemu od końca XX wieku w przestrzeni internetowej zjawisku tak zwanej fanfikcji oraz relacjom między pisemną formą przekazu twórczości litrackiej a jej adaptacjami filmowymi.
Monografię „Kinematografia i literatura sardyńska a tożsamość regionalna” poświęcono nie tylko szeroko rozumianej kulturze wyspy, ale też złożonemu problemowi kształtowania się tożsamości regionalnej, która tworzy oś rozważań przedstawionych w tekście.
Książka zawiera opis budowania tożsamości regionalnej w wybranych tekstach kultury sardyńskiej. Głównymi obszarami analizy są kinematografia sardyńska oraz adaptacje literatury sardyńskiej, przede wszystkim prozy Grazii Deleddy. Problematykę tożsamości regionalnej autorka przedstawia z szerszej perspektywy metodologicznej — zarówno socjologicznej, historycznej, psychologicznej, jak i etnograficznej, w której takie elementy, jak strój, zwyczaje czy obyczaje, składają się na podstawowe czynniki tożsamości regionalnej. Ewa Baszak starała się wykazać, że tożsamość sardyńska jest składową prawie każdego dzieła literackiego i filmowego, które powstało na Sardynii. Tamtejsi mieszkańcy w większości decydują się bowiem na bezpośrednie podkreślenie owej „sardyńskości”: języka, kultury, tradycji czy stylu życia.
Wśród omawianych filmów znajdują się: „Bandyci z Orgosolo” (1960, reż. Vittorio De Seta), ekranizacja powieści Gavina Leddy „We władzy ojca” (1977, reż. Paolo i Vittorio Taviani), „Ballo a tre passi” (2003) oraz „Bellas Mariposas”(2012) (reż. Salvatore Mereu).
Monografia autorstwa wybitnych i uznanych specjalistów z wrocławskiej judaistyki to praca najwyższej próby. Ma ona szansę zmienić, uzupełnić i przeformatować dotychczasowy sposób postrzegania funkcji egodokumentów. Kompendium zostało napisane z wielką pasją, finezyjnym, świetnym piórem. Trio autorskie dzieli się nie tylko ogromną wiedzą, prezentując wieloaspektowe, zniuansowane podejście do kluczowych tematów żydowskiej memuarystyki, ale przede wszystkim przełamuje dotychczasowe schematy myślenia o gatunkach literatury autobiograficznej, każąc nad nimi na nowo się zastanowić. prof. Magdalena Koch
Treść monografii stanowi interdyscyplinarne ujęcie zjawisk związanych z funkcjonowaniem młodego pokolenia w społeczeństwie konsumpcyjnym, ale także z realizacją zachowań konsumenckich wśród młodych ludzi w aspektach prawnych.
Podjęcie badań w powyżej perspektywie jest ważne ze względu na fakt, iż współcześnie świadomość prawna, podobnie jak zachowania konsumenckie młodego pokolenia, jest w znacznym stopniu kształtowana przez dostęp do internetu w ogóle, a w szczególności do mediów społecznościowych. Ponadto od 2012 roku Dziennik Ustaw, miejsce, gdzie odbywa się promulgacja najważniejszych aktów prawnych w państwie, publikowany jest wyłącznie w formie elektronicznej i udostępniany na specjalnie do tego przeznaczonej stronie internetowej. W internecie, obok sklepów i aukcji, powstają blogi prawnicze i porady prawne on-line. Dotyczą one różnych dziedzin życia, jak rodzina czy praca, ale także zachowań związanych z zakupami oraz szeroko rozumianą konsumpcją. Dotychczas nie podjęto zbyt wielu analiz tego zjawiska, a tym bardziej w powyżej wskazanym aspekcie. Zachowania konsumenckie to w przypadku młodego pokolenia także istotny element socjalizacji ekonomicznej obejmującej kwestie związane z nabywaniem wiedzy ekonomicznej czy sposobami funkcjonowania w rzeczywistości ekonomicznej.
W rozdziale pierwszym przedstawiono uwarunkowania rozwoju młodego pokolenia w ramach społeczeństwa konsumpcyjnego. Następnie skoncentrowano się na przedstawieniu miejsca konsumpcji w życiu młodych ludzi. Rozdział trzeci stanowi próbę uporządkowania zagadnień związanych z wiedzą i opiniami młodego pokolenia o zachowaniach konsumenckich. Ostatnia część monografii zawiera wnioski z badań zarówno ilościowych, jak i jakościowych, przedstawiające kontekst prawny analizowanego zjawiska, a także pewne elementy świadomości ekonomicznej.
Początek XX wieku był w historii książki w Irlandii okresem, w którym nastąpił wyraźny wzrost liczby publikacji w języku irlandzkim. Zjawisko to, które można nazwać odrodzeniem irlandzkiej książki etnicznej, związane było z dążeniami Irlandczyków do niepodległości, zwieńczonymi w 1922 roku ustanowieniem Wolnego Państwa Irlandzkiego. Kontrolę nad książką przejął w nim rząd, pod którego auspicjami rozpoczęła działalność państwowa agencja wydawnicza An Gúm.
Publikacja opisuje odrodzenie książki irlandzkojęzycznej w szerokim kontekście historycznym, społecznym i kulturowym, a także pokazuje, jak było ono związane z irlandzką polityką oraz jak twórcy książek kreowali ich irlandzką tożsamość. Choć sytuacja Irlandczyków u progu niepodległości spotkała się z zainteresowaniem licznych badaczy — historyków, językoznawców i literaturoznawców, problem książki irlandzkojęzycznej poruszany jest rzadko, zwykle przy okazji rozważań socjolingwistycznych — stanowiła ona bowiem element irlandzkiej polityki odbudowy języka narodowego. Odrodzenie irlandzkiej książki etnicznej wypełnienia lukę w opisach i analizach odrodzenia kultury irlandzkiej, a zarazem ukazuje trwały skutek odrodzenia książki etnicznej widoczny w publikacjach w XXI wieku. Praca ta, wpisująca się w nurt interdyscyplinarnych badań nad książką, może stać się punktem wyjścia do badań porównawczych oraz stanowić podstawę opisu podobnych zjawisk w wypadku książek stworzonych w innych rzadziej używanych językach i wydanych w innych kręgach kulturowych. Szerzej stosowana może być też perspektywa semiotyczna użyta w analizie wybranych edycji i przedstawiona z wykorzystaniem bogatego materiału ilustracyjnego.
W dojrzałym kapitalizmie budowa wartości produktu opiera się na technologiach kulturowych wykorzystywanych powszechnie przez marketing. Kulturowe znaczenia i toposy kształtują twarz i misję oferty rynkowej. Zwrotnie wpływa to na sposoby rozumienia podstawowych kategorii określających nasze relacje ze światem: użyteczność, niezbędność, niedostatek, unikatowość, autoteliczność itp. W ten sposób kapitalizm staje się kulturą i źródłem wartości.
O ile jednak technologie produkcji muszą uwzględniać opór materii i ograniczoność ziemskich zasobów, o tyle kreacje marketingowe oparte na kulturze już nie. Odwołujące się do wartości doznania i opowieści wytwarzane na potrzeby komercyjne wymagają wszak materialnych wehikułów. W efekcie dochodzi do niekontrowanej eksploatacji zasobów przyrodniczych i ludzkich. W tym sensie wartości stają się źródłem katastrofy.
Autor monografii opisuje oba procesy i pokazuje ich konsekwencje dla świata i ludzi.
Celem monografii Kapitalizm jako źródło wartości. Wartości jako źródło katastrofy jest ukazanie kulturowych blokad kapitalizmu, które uniemożliwiają wyjście z pogłębiającego się impasu (kryzys klimatyczno-ekologiczny). Autor przekonuje, że skuteczne podjęcie działań zmierzających do jego przezwyciężenia, z regulacjami prawnymi włącznie, wymaga rozpoznania języka wartości, w którym te blokady są zawarte. Nie da się przeprowadzić zmiany gospodarczej, oddziałując wyłącznie na gospodarkę, ponieważ proces gospodarczy jest mocno osadzony w procesach kulturowych, które ten zrost gospodarki
z kulturą konserwują i uniemożliwiają realne wyjście poza
paradygmat wzrostu.
Z recenzji dr. hab. Macieja Krzykawskiego, prof. UŚ
Ujmując monografię Jacka Schindlera od strony teoretycznej, można nazwać ją kulturoznawczo-filozoficznym traktatem aksjologicznym. Autor sięga w nim po filozoficzne środki budowania układu pojęciowego od najbardziej podstawowego poziomu — kategorii „wartości” i „wartościowania” — przechodząc przez pojęcie „użyteczności” i wydzielając przy tym różne jej odmiany, by finalnie dojść do kategorii „rzadkości” i „unikatowości”. Ten filozoficznie skonstruowany wywód zostaje jednak zbudowany za pomocą koncepcji czerpanych przede wszystkim z teorii kultury oraz ekonomii.
Z recenzji dr. hab. Krzysztofa Abriszewskiego, prof. UMK
Polscy komuniści już pod koniec okupacji hitlerowskiej, a potem w okresie podporządkowania Polski Związkowi Sowieckiemu, układali kalendarz obchodów rocznic historycznych w sposób, który miał ułatwić im sprawowanie rządów i wprowadzenie „nowej tradycji”, z nowymi bohaterami i wartościami. Ukrywając antypolski charakter narzuconej władzy, dążyli do jej legitymizacji.
Oficjalne uroczystości z okazji rocznic historycznych stały się narzędziem manipulacji, a pamięć historyczna — polem walki o umysły społeczeństwa. Podporządkowując przestrzeń publiczną ideologii komunistycznej tworzono narrację propagującą marksistowsko-leninowską wizję dziejów, urzędowy ateizm, walkę z Kościołem katolickim i religią, sojusz robotniczo-chłopski, etatyzm gospodarczy i obowiązkową przyjaźń polsko-radziecką. Jednak Polacy, dostrzegając ignorowanie tradycji narodowej, uodpornili się na historyczne manipulacje. Uroczystości zamiast jednoczyć, budziły sprzeciw i opór.
Książka Barbary I. Rogowskiej poświęcona jest politycznemu wykorzystywaniu i instrumentalizacji rocznic historycznych w latach 1944–1952. To druga część cyklu poświęconego teatralizacji życia politycznego w Polsce (pierwsza część: Barbara I. Rogowska, Funkcje polityczne świąt państwowych i religijnych w Polsce Ludowej, Wrocław 2018). Autorka odsłania kulisy propagandy stosowanej przez system, który zakładał sprawowanie totalnej władzy nad społeczeństwem — nie tylko jego teraźniejszością i przyszłością, także nad przeszłością.
Barbara I. Rogowska — doktor habilitowana politolog i etnograf. Pracuje w Instytucie Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się na przemianach europejskiej obrzędowości politycznej i religijnej, stosunkach wyznaniowych w Polsce i Europie, historii politycznej PRL, antropologii politycznej. Jest autorką monografii: Polityka polskich władz komunistycznych wobec Kościoła rzymskokatolickiego, Funkcje polityczne świąt państwowych i religijnych w Polsce Ludowej. Pod jej redakcją powstała praca Młode pokolenie Polski. Była współredaktorką publikacji W kręgu historii i politologii oraz Propaganda antykościelna w Polsce w latach 1945–1978. Opublikowała szereg artykułów z zakresu antropologii politycznej (między innymi: Bolesław Bierut — ikonografia wodza, Funkcje znaczka pocztowego w Polsce w latach 1944–1950, Obchody siedemdziesiątej rocznicy urodzin Stalina w Polsce, Obrzędowe formy walki politycznej NSZZ „Solidarność” w okresie stanu wojennego, Przemiany rytuałów religijnych w Polsce na przełomie XX i XXI wieku, Wizerunek Niemca w polskim dowcipie politycznym XX wieku, Idealizacja i dewaluacja Tadeusza Kościuszki, polskiego bohatera narodowego, w kreowaniu rzeczywistości politycznej, Dziedzictwo kulturowe Dolnego Śląska). Jest członkiem Komisji Kultur Europejskich, Oddział PAN we Wrocławiu.
Jerzy Grotowski – reżyser, nauczyciel, wizjoner to jeden z najważniejszych teoretyków i praktyków teatralnych XX wieku. Reformator, którego prace zmieniły współczesny teatr.
Tytułowe „wartości urzeczywistniane” monografii Przemysława Radwańskiego zwracają uwagę na to, co było w dziele Grotowskiego rzeczywiste i dziejące się, a nie tylko deklarowane i komunikowane. Autor podjął się zadania bardzo trudnego — opisania doświadczeń i zdarzeń, które trudno zamknąć w precyzyjnych definicjach. I o których niewiele wiadomo. Nie mamy pewności, co naprawdę działo się w latach siedemdziesiątych w lasach Brzezinki pod Oławą, salach Laboratorium, w starym młynie czy na zamku w Grodźcu, gdy Grotowski „wyszedł z teatru” i skierował się w stronę działań parateatralnych. Istnieje niewiele opracowań tego okresu działań artysty.
Opisując działania Jerzego Grotowskiego z tego okresu autor odchodzi od języka naukowej zwięzłości. Używa obrazów i metafor, które pomagają oddać i zrozumieć esencję działań maga teatru. Stara się uchwycić nieuchwytne. Powstała dzięki temu barwna i sugestywna opowieść o wyjątkowym podejściu do kultury i sztuki.
BIOGRAM
Przemysław Radwański — wykładowca (od 2008 roku) kulturoznawstwa w Instytucie Edukacji Artystycznej Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej. W latach 1975–76 brał udział w działaniach parateatralnych Teatru Laboratorium Jerzego Grotowskiego, a później w prowadzonych przez Uniwersytet Wrocławski badaniach kultury Dolnego Śląska i działaniach olsztyńskiej Pracowni. Pracował w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, współtworzył holistyczny ośrodek EKO-OKO i szereg pozarządowych programów edukacyjnych, między innymi Edukacja w Naturze, Zielony Certyfikat, Mała Szkoła, Forum Inicjatyw Oświatowych. Zainteresowania: aksjologia kulturoznawcza i animacja kultury.
ORCID: 0000-0002-0165-7878
RECENZJA
Studium doktora Przemysława Radwańskiego wzbogaca polskie piśmiennictwo naukowe o cenną pozycję. Autor z dużą odwagą i godną podziwu sumiennością podejmuje się analizy jednego z najbardziej problematycznych i ambitnych, ale też trudnych do opisania przedsięwzięć Jerzego Grotowskiego.
Parateatr czy „kultura czynna” to utopijny projekt ekologiczny, próba przywrócenia Człowiekowi bezpośredniego kontaktu z naturą i zainicjowania odrodzenia społecznego.
Dr Radwański nie rekonstruuje parateatralnych zdarzeń, ale poddaje to zjawisko ocenom aksjologicznym z perspektywy teorii wypracowanych przez wrocławskich kulturoznawców. To nowatorskie spojrzenie na dzieło Grotowskiego przynosi zaskakujące i wielce inspirujące rezultaty. Grotowski został potraktowany po raz pierwszy z taką powagą jako twórca urzeczywistniający wartości. Autor formułuje serię intrygujących i często wnikliwych tez, które z pewnością staną się punktem wyjścia do dalszych badań nad spuścizną Grotowskiego.
Z recenzji prof. dr. hab. Mirosława Kocura,
Uniwersytet Wrocławski
Odwołując się do opublikowanej literatury na temat „kultury czynnej” i poszczególnych przedsięwzięć parateatralnych Grotowskiego i Teatru Laboratorium, Radwański systematycznie omawia wartości urzeczywistniane w toku tych aktywności: po pierwsze, rozbrojenie, czyli metaforyczne „obmycie”; po wtóre, doświadczenie percepcji bezpośredniej; po trzecie, doświadczenie bycia „takim, jakim się jest, cały”'; po czwarte, procesualność; po piąte, doświadczenie nunc stans, czyli „wiecznego teraz”; po szóste, rozbudowaną w wypowiedziach Grotowskiego metaforę braterstwa; po siódme wreszcie, Święto i świętość.
Z recenzji prof. dr. hab. Leszka Kolankiewicza,
Uniwersytet Warszawski
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
