Katalog wystawy czasowej towarzyszącej XVIII Międzynarodowemu Konkursowi Pianistycznemu im. Fryderyka Chopina, zrealizowanej w Muzeum Fryderyka Chopina w 2021 roku.
Wystawa Chopin. Potęga znaku prowadzi nas od Chopina kompozytora do poddającego się różnorodnym zastosowaniom i interpretacjom Chopina znaku kulturowego. Poprzez dzieła sztuki i przedmioty codziennego użytku wskazujemy fenomeny wzbogacające ikonosferę chopinowską, ewoluującą na przestrzeni wieków recepcję jego wizerunku w malarstwie, rzeźbie i rzemiośle artystycznym, a także procesy typowe dla popkultury, w tym zjawisko remiksu, opierające się na zabiegach „kopiuj–przetwórz–zestaw”.
Jaka jest zatem konstrukcja znaku Chopin? Kiedy mamy do czynienia z marką, symbolem, a kiedy z upamiętnieniem? Które wizerunki wpłynęły na ukształtowanie się konkretnych typów przedstawieniowych Chopina, a które są najczęściej remiksowane? Zachęcamy do poszukiwania odpowiedzi na pytanie, które postawił artysta Jarosław Kapuściński: „Gdzie jest Chopin?”.
Oprócz katalogu prezentowanych obiektów publikacja zawiera eseje popularnonaukowe:
Marcin Napiórkowski, Jak grać w Chopina?
Agata Szydłowska, Marka Chopin.
Marta Tabakiernik, Chopin+. O remiksach „Preludiów” Chopina.
Prezentujemy Państwu kolejną książkę w serii „Chopin. Konteksty”. Dokładnie po stu latach od pierwszego wydania Narodowy Instytut Fryderyka Chopina przygotował uzupełnioną o liczne przypisy, słownik biograficzny, indeksy oraz obszerny wstęp redaktorki książkę Ferdynanda Hoesicka Warszawa. Luźne kartki z przeszłości Syreniego Grodu. Autor spisuje i dokumentuje historie prawdziwe, ale ze swobodą powieściopisarza czerpiącego z rzeczywistości i kreującego ją zarazem. Miał na pewno znakomite ucho do ciekawych historii. Wychodzi z niego niekiedy uroczy plotkarz – któremu, przyznajmy, zawdzięczamy ogromny ładunek wiedzy na temat życia Fryderyka Chopina. Umiał Hoesick dotrzeć do odpowiednich rozmówców, umiał w zgrabnej pogawędce wyciągać z nich wspomnienia, umiał je wreszcie spisać elegancką, ale i codzienną, powszechną polszczyzną. Chopin należy do ważniejszych postaci publikacji. Choć główną bohaterką pozostaje tu Warszawa – ta XIX-wieczna i z przełomu wieków XIX i XX, nieistniejąca, ale pod piórem Hoesicka – żywa na nowo.
Przewodnik po Warszawie czasów Fryderyka Chopina autorstwa wybitnego znawcy biografii i genealogii kompozytora. Zlokalizował na mapie dzisiejszej Warszawy i opisał udokumentowane miejsca związane z historią rodziny Chopinów, począwszy od kawalerskich lat Mikołaja Chopina (od 1787 roku), ojca Fryderyka, aż do śmierci siostry, Izabelli (do 1881). Centralną część stanowią młodzieńcze lata kompozytora, które spędził w Warszawie. Żaden z dotychczasowych spacerowników nie dostarcza tak bogatej i rzetelnej wiedzy historycznej o Chopinowskich adresach.
Na szczególną uwagę zasługuje zamieszczony w przewodniku plan miasta stołecznego Warszawy z lat 1818–1822 – dzieło polskich kartografów wojskowych Kwatermistrzostwa Generalnego. Posłużył on za podstawę dla rysunków wybranych fragmentów współczesnego planu miasta.
„Zima roku 1825/1826 była szczególnie ostra, ale dla młodzieży szkolnej, w tym dla Fryderyka, stanowiła okazję do ślizgawek. […] Eugeniusz Skrodzki (Wielisław) opisuje przygodę, jaka zdarzyła się Fryckowi: «W kilka dni później, Chopin ślizgał się na łyżwach po zamarzłej strudze, tu, gdzie przed 40-tu laty wymurowano łożysko dla źródła, spadającego z wyżyny przed św. Krzyżem na Oboźną. Właśnie i ja, pacholę, wówczas siedmio–ośmioletnie, wymknąwszy się spod nadzoru domowego, sił swoich na lodzie próbowałem. Tak tedy ślizgamy się obaj. Nagle źle umocowana łyżwa, czy kamień, sprawia, że Chopin pada na lód, a z głowy jego krew iść zaczyna. Patrzę ze strachem, on blednie, traci siły»”.
fragment książki
Monika Utnik-Strugała zaprasza na podróż do Żelazowej Woli, małej mazowieckiej wsi, w której urodził się Fryderyk Chopin. Poznaj historię tego miejsca, wyobraź sobie, jak młody Frycek grał na wynoszonym na dwór fortepianie, odkryj w co się bawił i jak mogło wyglądać jego pierwsze mieszkanie.
Czy drzewa w parku pamiętają kompozytora? Czy dom, w którym się urodził jeszcze stoi? Co robi architekt krajobrazu? Czy można namalować mazurka? Na te i jeszcze wiele innych pytań znajdziecie odpowiedzi w książce bogato zilustrowanej przez Annę Ładecką. Dodatkową wartością są ciekawe zadania, które z pewnością zainspirują czytelników do samodzielnego poznawania Żelazowej Woli.
Wielu zachodnich autorów, referujących muzyczne dokonania krajów słowiańskich w XIX wieku, nastawiało się – jak dotąd – niemal wyłącznie na tropienie manifestacji domniemanej „narodowości w muzyce”. To jednostronne ukierunkowanie perspektywy poznawczej skutecznie wykluczyło jednak z pola naukowej refleksji pokaźną część kompozytorskiego dorobku twórców działających w naszej części Europy. Dla historyka polskiej twórczości operowej okoliczność ta jest poważnym wyzwaniem: nie tylko zmusza go do refleksji, ale także prowokuje do podjęcia ryzyka wiążącego się z propozycją całkowicie nowego podejścia do problemu. W przypadku „operowego kosmopolityzmu” pole eksploracji przedstawia się nader obiecująco – całe przedsięwzięcie porównać można do odkrywania prawdziwej terra incognita.
Nasuwa się zarazem nieodparte, a przy tym szalenie intrygujące pytanie: co kryją w sobie czy też jakie w istocie są owe marginalizowane dotychczas, „nienarodowe” opery polskich twórców II połowy XIX-wieku?
Ze Wstępu
Katalog wystawy czasowej zrealizowanej w Domu Urodzenia Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli w 2021 roku.
Prace Marcina Ryczka to seria minimalistycznych, operujących symbolami fotografii. Ich przewodnia myśl to minimum formy, maksimum treści. Tytułowa Harmonia nawiązuje do formy, treści i procesu tworzenia prezentowanych fotografii. Temat jest wielowymiarowy, odnosi się do wolności, duchowości, relacji człowiek-natura. Wyszukane w otaczającym świecie, nieprzekształcane graficznie przejrzyste obrazy odwołują się do prostych linii i czystych form. Część zdjęć utrzymana jest w czarno-białej stylistyce, co podkreśla ich minimalizm, a równocześnie nawiązuje do tradycyjnej fotografii.
Katalog zawiera reprodukcje zdjęć prezentowanych na wystawie oraz tekst przedstawiający dorobek twórczy Marcina Ryczka oraz interpretacje wybranych fotografii autorstwa Dominiki Szczech.
„Mały Chopin” to seria krótkich historyjek powstałych z inspiracji barwną biografią najwybitniejszego polskiego kompozytora, Fryderyka Chopina. Opowieści te – chociaż umiejscowione w przeszłości – są wciąż aktualne, a Frycek z pewnością sprawdzi się w roli kolegi każdego dziecka!
Poznaj Fryderyka Franciszka Chopina, czyli po prostu Frycka!
Frycek to chłopiec z przeszłości – żyje w XIX wieku, kiedy nie istnieją jeszcze telefony, a po ulicach nie jeżdżą samochody. Ulubionym zajęciem chłopca jest za to gra na fortepianie i wspólne muzykowanie z trzema ukochanymi siostrami. Kiedy Frycek dorośnie, będzie wielkim pianistą i kompozytorem, ale na razie nie zdradzaj mu tej tajemnicy…
„Mały Chopin” to seria krótkich historyjek powstałych z inspiracji barwną biografią najwybitniejszego polskiego kompozytora, Fryderyka Chopina. Opowieści te – chociaż umiejscowione w przeszłości – są wciąż aktualne, a Frycek z pewnością sprawdzi się w roli kolegi każdego dziecka!
Poznaj Fryderyka Franciszka Chopina, czyli po prostu Frycka!
Frycek to chłopiec z przeszłości – żyje w XIX wieku, kiedy nie istnieją jeszcze telefony, a po ulicach nie jeżdżą samochody. Ulubionym zajęciem chłopca jest za to gra na fortepianie i wspólne muzykowanie z trzema ukochanymi siostrami. Kiedy Frycek dorośnie, będzie wielkim pianistą i kompozytorem, ale na razie nie zdradzaj mu tej tajemnicy…
Najnowsza praca prof. Ireny Poniatowskiej stanowi próbę realizacji jednej z największych romantycznych tęsknot sztuki, idei correspondence des arts, zogniskowanej na sylwetce i twórczości Fryderyka Chopina. Połączenie muzyki jako źródła inspiracji i symboliki, poezji jako osobistego do niej komentarza oraz sztuk wizualnych komentujących z kolei nastroje i asocjacje wywołane obrazem poetyckim składają się na wielopoziomowe studium artystycznej recepcji postaci, życiorysu a zwłaszcza dzieł kompozytora, poprzedzone erudycyjnym wprowadzeniem w kategorię estetycznego piękna i zmieniające się w jej kontekście role poszczególnych sztuk.
Bogactwo zebranych przez Autorkę dzieł poetyckich poświęconych Chopinowi dowodzi niezmiennie tego, jak niewyczerpanym pozostaje on źródłem inspiracji. Narrację starannie jednak dopasowanych i ułożonych wedle klucza interpretacyjnego wierszy prowadzi komentarz Autorki. Wyławia on i wskazuje wspólne w postrzeganiu fenomenu Chopina pojęcia i kategorie: narodowość, żal, wygnanie, dążenie do ideału; prezentuje symbolikę i asocjacje chopinowskich gatunków (od mazurków, przez preludia, nokturny, koncerty, po etiudy); a nawet przywołuje przykłady poetyckiego upamiętnienia miejsc pobytu Chopina.
Niemal każdemu zaś z tych symboli i skojarzeń towarzyszą wzbudzone tymi samymi lub analogicznymi impulsami dzieła klasyki malarstwa polskiego i europejskiego, o którego „synestetyczny” dobór zadbała Bożena Weber.
De Custine zapamiętał, że miała na sobie «spódnicę z jedwabiu obramowaną wstążkami, wiśniowy pas, powiewający w dół niczym szarfa, koszulę z białego jedwabiu, marszczoną wokół szyi, zastępującą gorset, a na wierzchu kurtę otwartą w stylu kobiet orientalnych albo – tancerek na linie. Głowa odkryta. Włosy zupełnie gładkie, rozdzielone na szczycie głowy o zachwycającym kształcie, lecz opadające w grubych lokach na ramiona». Ciąg dalszy relacji nabiera tempa i ekspresji, stawiając sytuację wprost przed oczy. Zaczyna się od sceny, która miała charakter teatralnego entrée: «Weszła żywo – pisał markiz – z sakiewką pełną cygar w ręku i zanim usiadła, wyjęła jedno, by je zapalić od świecy na kominku. Następnie gwałtownie opadła na kozetkę z nogami wysuniętymi ku ogniu. Oto, co dla oczu». I od razu stawia retoryczne pytanie zwrócone do książęcego adresata: «Czy potrafi pan sobie wyobrazić podobny rodzaj pojawienia się damy w paryskim salonie?»”.
fragment książki
Profesor Mieczysław Tomaszewski, zwykle kojarzony z monumentalnymi pracami naukowymi, skoncentrował się w tej niewielkiej rozprawie na relacjach osobistych kompozytora. Z klasą i dyskrecją opisał to, co dla Chopina pozostawało terytorium pilnie strzeżonym przed obcymi, sferą niedopowiedzeń. Autor przygląda się i analizuje fenomen burzliwego związku z George Sand. Jest zdecydowany w swych osądach, szczególnie przy ocenie pisarki, ale nie odziera Chopina z aury tajemniczości. Równie zajmująca, co główny wątek jest warstwa relacji świadków epoki: Liszta, Balzaca, Heinego, Niemcewicza i in. Lektura wartościowa i lekka, w tej edycji uzupełniona i zweryfikowana z nowszymi źródłami, w odróżnieniu od poprzednich wydań i ze względu na wymogi serii bardziej subtelna w warstwie ikonograficznej.
Kolejna, tym razem japońska wersja językowa przewodnika po Warszawie – rodzinnym mieście Fryderyka Chopina autorstwa Piotra Mysłakowskiego – wybitnego znawcy biografii i genealogii Chopina.
W książce zostały opisane i zlokalizowane na mapie dzisiejszej Warszawy miejsca związane z historią rodziny Chopinów, sprawdzone i udokumentowane źródłowo. Żaden z dotychczasowych spacerowników nie dostarcza tak bogatej i rzetelnej wiedzy historycznej o Chopinowskich adresach.
Na szczególną uwagę zasługuje zamieszczony w przewodniku plan miasta stołecznego Warszawy z lat 1818–1822 – dzieło polskich kartografów wojskowych Kwatermistrzostwa Generalnego. Mapa ta służy jako podstawowy materiał ilustracyjny, na który nałożone zostały współczesne rysunki wybranych fragmentów planu miasta
Czasem wielkie historie potrzebują małych pluszowych niedźwiadków. W tej książeczce burzliwe momenty historii Polski splatają się z dziejami Konkursu Chopinowskiego i losami jednej z jego uczestniczek, Lidii Grychtołówny. Jest to więc opowieść o pojedynczym życiu, oparta na tym, co przekazała mi sama bohaterka (i co, między wierszami, udało się dodać jej misiowi), ale też kawałek historii wydarzenia, które odmieniło, i wciąż odmienia, losu wielu młodych pianistów.
Angielska wersja bogato ilustrowanej książki z historycznymi ilustracjami, przybliżająca postać Juliana Fontany widzianą poprzez jego listy (głównie do S.E. Koźmiana). Magdalena Oliferko odkrywa trudne relacje Fontany z mistrzem oraz jego osobisty dramat.
„Książka p. Olifierko jest absolutnym novum, ponieważ obejmuje odczytane z rękopisów listy Juliana Fontany do Stanisława E. Koźmiana, stawiające w nowym świetle relacje między Chopinem a Fontaną. Autorka, dzięki badaniom archiwalnym, dotarła do wielu dokumentów dotyczących biografii Fontany. (…) poprzez teksty listów, ich dobór i sposób prezentacji, z ilustracjami, komentarzami wyłaniają się sylwetki obu bohaterów, częściowo nieznane, ich sarkazm, dowcip, kompleksy (…). Takiego opracowania nie było i nie ma ani w literaturze polskiej, ani zagranicznej. Jest to więc pozycja unikalna i można powiedzieć – znakomita”.
Jak przeniknąć myśli genialnego artysty, nie popadając ani w ton nadmiernie popularyzujący i banalizujący, ani przesadnie świątobliwy? To sztuka. Ryszard Przybylski potraktował listy naszego cenionego w szerokim świecie artysty jako punkt wyjścia do rozważań o tym, co targało jestestwem genialnego kompozytora. Znakomite pióro autora sprawia, że książka przypomina laboratorium analityczne, w którym precyzyjnie analizuje się aspekty osobowości Chopina.
Należy pamiętać, że dawno w Polsce nie wznawiane listy Chopina to niezwykły rozdział w historii naszej epistolografii. Pełne autoironii, groteskowych figur i metafor są w stanie wywołać u czytelnika spontaniczny śmiech także dwa wieki po ich napisaniu. Artysta nie oszczędzał w nich siebie, dawał upust swojemu melancholijnemu, a czasem wybuchowemu temperamentowi – nie były pisane z myślą o publikacji i skrzą się od wyrażeń dosadnych, choć zazwyczaj czarująco eleganckich.
Dzięki wnikliwej i w pewien sposób wizjonerskiej pracy Ryszarda Przybylskiego, który odczytał ukryty pod słowami sens, możemy zbudować sobie wyobrażenie na przykład o tym, z jakich względów Chopin wybierał nadzwyczaj elegancki i dystyngowany styl ubierania się czy jak, urządzając wnętrza swoich mieszkań, meblował przestrzeń swojego ducha. Książka przeprowadzi nas przez labirynty zmieniających się stanów emocjonalnych kompozytora i powie wiele o tym, kim był i czuł się aż do końca – także odchodząc.
Dzisiaj lekcja geografii się nie odbędzie, bo w szkole Frycka pojawiła się żyrafa! Ale czy to prawdziwa żyrafa z długą szyją? Przeczytaj najnowszą publikację Instytutu Chopina dla dzieci i sam się przekonaj.
„Mały Chopin” to seria krótkich historyjek powstałych z inspiracji barwną biografią Fryderyka Chopina. Opowieści te – chociaż umiejscowione w przeszłości – są wciąż aktualne, a Frycek z pewnością sprawdzi się w roli kolegi każdego dziecka. Gorąco zachęcamy do zapoznania się z drugą częścią przygód utalentowanego Frycka!
Dzisiaj lekcja geografii się nie odbędzie, bo w szkole Frycka pojawiła się żyrafa! Ale czy to prawdziwa żyrafa z długą szyją? Przeczytaj najnowszą publikację Instytutu Chopina dla dzieci i sam się przekonaj.
„Mały Chopin” to seria krótkich historyjek powstałych z inspiracji barwną biografią Fryderyka Chopina. Opowieści te – chociaż umiejscowione w przeszłości – są wciąż aktualne, a Frycek z pewnością sprawdzi się w roli kolegi każdego dziecka. Gorąco zachęcamy do zapoznania się z drugą częścią przygód utalentowanego Frycka!
Książka rozpoczyna nową serię wydawniczą Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina zatytułowaną POEZJA / MUZYKA, w której będą publikowane teksty pieśni w językach oryginalnych wraz z tłumaczeniami. Poetyckich przekładów tekstów trzech arcydzieł pieśniowych Franciszka Schuberta ‒ Pięknej młynarki, Podróży zimowej i Łabędziego śpiewu do niniejszego wydawnictwa dokonał prof. Andrzej Lam. Mogą one służyć jako przewodnik zarówno przy słuchaniu nagrań, jak i na sali koncertowej. Nieprzypadkowo serię rozpoczynają cykle Schuberta ‒ to prawdziwa korona nie tylko jego własnej twórczości pieśniowej, lecz i całej historii pieśni w kulturze Zachodu. Najnowsza seria zapoczątkowana niniejszym wydaniem ma wypełnić lukę, jaką jest brak w języku polskim dobrych, wartościowych pod względem literackim przekładów tekstów pieśni, które zarazem przekazywałyby jak najwierniej treść oryginału i nie odbierały czytelnikowi-słuchaczowi satysfakcji obcowania z utworem poetyckim wysokiej próby. Zamiar może wydawać się próbą pogodzenia ognia z wodą, nieunikniony jest zatem kompromis, taki jednak, by spełnić wyżej postawione kryteria. Wymaga to dokonania nowych przekładów, adresowanych do współczesnego odbiorcy.
Chopin’s Polish Letters to pierwsze kompletne tłumaczenie na język angielski wszystkich znanych obecnie listów Fryderyka Chopina pisanych po polsku (do rodziny, przyjaciół, znajomych). Tłumaczenia dokonał prof. David Frick (Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley), który specjalizuje się w literaturze słowiańskiej. Swój znaczący udział w powstaniu publikacji mają również John Comber (redakcja) oraz prof. Zofia Chechlińska (konsultacja merytoryczna).
Wydanie zawiera 286 listów, które były pisane przez całe życie kompozytora. Zostały one pogrupowane w VIII rozdziałów, wg kryteriów miejsca (Warszawa, Wiedeń, Paryż itd.), jak również ważnych wydarzeń z biografii Chopina. Każdy z rozdziałów rozpoczyna wstęp, w którym znajduje się krótka charakterystyka tła politycznego i historycznego danego okresu, notka o istotnych wydarzeniach z życia kompozytora (m.in. jakie kompozycje powstały w tym czasie), oraz biogramy najważniejszych osób występujących w listach z danego rozdziału. Przy każdym liście czytelnik znajduje odesłanie do odpowiedniego wydania polskiego, będącego źródłem tłumaczenia. Ponadto publikacja zawiera kalendarium historyczne, indeksy osób, miejsc oraz kompozycji Chopina.
Z założenia Chopin’s Polish Letters nie jest publikacją naukową, a jej główny cele to udostępnienie listów największego polskiego kompozytora wszystkim miłośnikom jego muzyki, którzy nie posługują się językiem polskim.
„Wydanie tego tomu jest powodem do świętowania. Tłumaczenia Davida Fricka wreszcie pozwalają anglojęzycznym czytelnikom wsłuchać się swobodnie w wyjątkowe, polskie wypowiedzi Chopina i wychwycić ich niuanse. W poszczególnych listach obserwujemy charakterystyczne procesy zachodzące w wyobraźni kompozytora, niekiedy w postaci w pełni rozwiniętych narracji (z logicznymi strukturami właściwymi fabule opowiadania i wyróżniającymi się sformułowaniami), innymi razy – odsłaniające się poprzez spontaniczne dygresje, erupcje dowcipu czy gniewne inwektywy (tworzące fragmenty tekstu bardziej pokawałkowane, często zbudowane z niedokańczanych zdań)”.
Jeffrey Kallberg
Chopin in Paris: The 1830s to szósta z serii publikacji pokonferencyjnych. Znalazły się w niej rozszerzone wersje referatów wygłoszonych na VI Międzynarodowej Konferencji Chopinologicznej w grudniu 2006 roku w Warszawie. W artykułach poruszane są zagadnienia z zakresu historii społecznej i historii estetyki, omawiane są także relacje Chopina i jego uczniów. Szereg referatów skupia się wokół zagadnień analitycznych, szeroko omawiając różnorodne zagadnienia związane ze strukturą Chopinowskich ballad. Artykuły opublikowane zostały w języku angielskim lub francuskim.
Książka koncentruje się wokół początków polskiej krytyki teatralnej, związanej z działalnością Towarzystwa Iksów (1815–1819). Recenzje Iksów, publikowane w warszawskiej prasie, odgrywały rolę opiniotwórczą i nadawały ton życiu artystycznemu stolicy w czasach poprzedzających początki prądu romantycznego w kulturze polskiej. Autor rekonstruuje założenia estetyczne i ideowe przedstawicieli Towarzystwa w szerokim kontekście historycznym, politycznym i społecznym, kreśląc jednocześnie bogaty obraz warszawskich salonów i teatrów, zwłaszcza Teatru Narodowego pod dyrekcją Wojciecha Bogusławskiego oraz Ludwika Osińskiego. Zapoznając się z problematyką wybranych recenzji (do książki dołączona jest ich antologia), wchodzimy w krąg ówczesnych sporów i dyskusji dotyczących znaczenia teatru, jego repertuaru, a także funkcji, jaką miały w nim pełnić gatunki wokalno-instrumentalne, zwłaszcza opera. Poznajemy też atmosferę intelektualno-kulturalną Warszawy z pierwszych lat działalności pianistycznej i kompozytorskiej Fryderyka Chopina.
Książka dostępna również w wersji elektronicznej na stronie www.legimi.pl.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
![Okładka książki A Swallow’s Shadow. An essay on Chopin’s thoughts [Cień jaskółki. Esej o myślach Chopina]](https://dobreksiazki.pl/Photos/7/MEDIUM/000079/a-swallows-shadow-an-essay-on-chopins-thoughts-cien-jaskolki-esej-o-myslach-chopina.jpg "A Swallow’s Shadow. An essay on Chopin’s thoughts [Cień jaskółki. Esej o myślach Chopina]. Autor: Przybylski Ryszard. Dobreksiazki.pl")
