Koniec I wojny światowej w całej Europie oznaczał początek nowej epoki. Zmieniło się wszystko, począwszy od mapy świata, poprzez politykę czy gospodarkę, aż po styl życia. Na te zmiany zareagowała również architektura. Projektanci zaczęli szukać nowych form, które miały odpowiadać potrzebom nowego świata. Zmiany te miały jeszcze ważniejszy wymiar dla Polski, która po 123 latach odzyskała niepodległość. Zniszczony wojną i podziałami kraj potrzebował nowych domów, fabryk, a nawet całych miast.
Claude Lévi-Strauss (1908-2009), antropolog, etnolog, twórca teorii strukturalizmu w naukach społecznych, jeden z największych myślicieli XX wieku.W pięciu wykładach, przygotowanych pierwotnie dla Radia CBC, a następnie wydanych w tomie Mit i znaczenie, Claude Lévi-Strauss zapoznaje czytelnika z dorobkiem swojego życia - interpretacjami mitów i próbami odkrycia ich znaczenia dla ludzkiej zdolności pojmowania.Wykłady rozpoczyna dyskusja dotycząca historycznego rozłamu między mitologią i nauką oraz dowodów, że w podejściu do nauki ponownie uwzględniamy mityczne poziomy rozumienia. W rozwinięciu tego wątku prof. Lévi‑Strauss poddaje analizie to, co nazwaliśmy myśleniem ,,prymitywnym"", a także omawia wybrane uniwersalne cechy mitologii człowieka. Ostatnie dwa wykłady pokazują związek funkcjonalny między mitologią i historią oraz strukturalny między mitologią i muzyką.Książka, łącząc historię, antropologię i filozofię, przedstawia szerokie spojrzenie na współczesną kulturę Zachodu.
„Sztuka i natura zawsze będą się ze sobą zmagać, aż się nawzajem pokonają i zatriumfują, kreśląc te same linie, które zwyciężone, zwyciężają zarazem” — pisała siedemnastowieczna ilustratorka i niezłomna przyrodniczka Maria Sibylla Merian. Czy stworzone przez nią ilustracje przedstawiające świat natury mogą być dziś traktowane jako autonomiczne dzieła sztuki? Jak oddać wizualnie cechy gatunkowe rusałki osetnicy, barczatki malinówki, miodunki plamistej czy żałobnicy palmowej? Dlaczego historia sztuki nie pamięta o „Rafaelu kwiatów”?
Na ponad 240 stronach albumu zaprezentowano barwne ilustracje z atlasów historii naturalnej stworzone wprawną ręką dawanych rysowników i kolorystów w okresie, gdy rodziła się dopiero nowoczesna systematyka roślin i zwierząt. Znajdziemy tu reprodukcje w skali jeden do jeden oraz wielkoformatowe powiększenia mikroskopijnych szczegółów fauny i flory, które w czasach przed wynalezieniem fotografii karmiły ludzki głód piękna. Grafiki pochodzą ze zbiorów Gabinetu Rycin Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie oraz Biblioteki Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN.
Nieznana szerzej kolekcja jest unikatowa zarówno ze względu na poziom artystyczny, jak i obecność wielu publikacji powszechnie uznawanych za kamienie milowe europejskiej historii naturalnej, w tym najsłynniejszych i najwybitniejszych graficznie albumów ornitologicznych i botanicznych. Ilustracje roślin, owoców, warzyw, ptaków, motyli, ryb, węży i owadów zestawiono w czterech lapidarnych odsłonach, podążając za umownymi lokalizacjami: od dzikiej przyrody rodzimej w Ostępie, przez egzotyczne Zamorze, aż po dyskusyjny Stół i kulturowy koncept Ogrodu. Do najciekawszych gatunków dodano glosy przybliżające zagadnienia z botaniki i zoologii lub informacje o kontekście kulturowym. Opowieść biegnie więc na przełaj granic, wskroś stuleci, w poprzek bibliotecznych katalogów, by ucieszyć oko nie tylko wytrawnych miłośników dawnej grafiki, ale również tych, którym choć trochę bliska jest uważność na świat natury.Prezentowane w albumie reprodukcje zostały precyzyjnie opracowane i poddane retuszowi skaz i przebarwień, by oddać maestrię i wyjątkowość pierwowzorów. Dzięki drukowi farbami UV na najwyższej jakości papierze niepowlekanym o idealnie gładkiej, ale niebłyszczącej powierzchni, udało się odwzorować wyjątkową kolorystykę. Niespotykana oprawa łączy surowość grubej, ekologicznej tektury, tłoczonego tytułu z wielobarwnym kolażem, a elegancki, stonowany layout wnętrza, nie przeszkadza w odbiorze i kontemplacji oryginałów.
„Sztuka i natura zawsze będą się ze sobą zmagać, aż się nawzajem pokonają i zatriumfują, kreśląc te same linie, które zwyciężone, zwyciężają zarazem” — pisała siedemnastowieczna ilustratorka i niezłomna przyrodniczka Maria Sibylla Merian. Czy stworzone przez nią ilustracje przedstawiające świat natury mogą być dziś traktowane jako autonomiczne dzieła sztuki? Jak oddać wizualnie cechy gatunkowe rusałki osetnicy, barczatki malinówki, miodunki plamistej czy żałobnicy palmowej? Dlaczego historia sztuki nie pamięta o „Rafaelu kwiatów”?
Na ponad 300 stronach albumu zaprezentowano barwne ilustracje z atlasów historii naturalnej stworzone wprawną ręką dawanych rysowników i kolorystów w okresie, gdy rodziła się dopiero nowoczesna systematyka roślin i zwierząt. Znajdziemy tu reprodukcje w skali jeden do jeden oraz wielkoformatowe powiększenia mikroskopijnych szczegółów fauny i flory, które w czasach przed wynalezieniem fotografii karmiły ludzki głód piękna. Grafiki pochodzą ze zbiorów Gabinetu Rycin Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie oraz Biblioteki Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN.
Nieznana szerzej kolekcja jest unikatowa zarówno ze względu na poziom artystyczny, jak i obecność wielu publikacji powszechnie uznawanych za kamienie milowe europejskiej historii naturalnej, w tym najsłynniejszych i najwybitniejszych graficznie albumów ornitologicznych i botanicznych. Ilustracje roślin, owoców, warzyw, ptaków, motyli, ryb, węży i owadów zestawiono w czterech lapidarnych odsłonach, podążając za umownymi lokalizacjami: od dzikiej przyrody rodzimej w Ostępie, przez egzotyczne Zamorze, aż po dyskusyjny Stół i kulturowy koncept Ogrodu. Do najciekawszych gatunków dodano glosy przybliżające zagadnienia z botaniki i zoologii lub informacje o kontekście kulturowym. Opowieść biegnie więc na przełaj granic, wskroś stuleci, w poprzek bibliotecznych katalogów, by ucieszyć oko nie tylko wytrawnych miłośników dawnej grafiki, ale również tych, którym choć trochę bliska jest uważność na świat natury.
Prezentowane w albumie reprodukcje zostały precyzyjnie opracowane i poddane retuszowi skaz i przebarwień, by oddać maestrię i wyjątkowość pierwowzorów. Dzięki drukowi farbami UV na najwyższej jakości papierze niepowlekanym o idealnie gładkiej, ale niebłyszczącej powierzchni, udało się odwzorować wyjątkową kolorystykę. Niespotykana oprawa łączy surowość grubej, ekologicznej tektury, tłoczonego tytułu z wielobarwnym kolażem, a elegancki, stonowany layout wnętrza, nie przeszkadza w odbiorze i kontemplacji oryginałów.
Herbert Marshall McLuhan (1911?1980), z wykształcenia literaturoznawca (uhonorowany doktoratem
w Cambridge i tytułem profesorskim w University of Toronto), z zamiłowania niestrudzony badacz kultury, występujący przeciwko sztywnym ramom akademickiej nauki. Przedmiotem jego zainteresowania były przede wszystkim role, jakie w społecznym i jednostkowym życiu człowieka pełnią szeroko rozumiane media oraz związane z nimi sposoby komunikacji.Książka Galaktyka Gutenberga. Tworzenie człowieka druku (1962), ukazująca konsekwencje wynalezienia prasy drukarskiej z ruchomymi czcionkami, weszła na stałe do kanonu literatury traktującej o wzajemnych relacjach kultury, społeczeństwa i mediów. Jej pierwsze pełne polskie wydanie oddajemy właśnie w ręce czytelników.Seria: MYŚL O KULTURZEKsiążki, które wpłynęły na sposób myślenia o kulturze, nieznane dotąd w całości w polskim przekładzie. Teksty, które odegrały istotną rolę w formowaniu kulturoznawstwa i kulturologii i okazały się inspirujące do refleksji nad stanem kultury Zachodu. Eseje podkreślające rolę myślenia o kulturze w rozwoju cywilizacji.
Pierwsze dwadzieścia lat od odzyskania przez Polskę niepodległości było okresem niezwykle dynamicznym, o fundamentalnym znaczeniu dla kształtowania państwowości, a także konstytuowania wspólnoty narodowej. Ważną rolę w tym procesie odegrała kultura i sztuka.W tym krótkim okresie wielu polskim twórcom udało się zaznaczyć swoje miejsce wśród różnorodnych,często przeciwstawnych nurtów i koncepcji sztuki, a polska kultura ponownie zaistniała w świadomości europejskiej i światowej.Publikacja prezentuje wybrane dzieła, kontekst ich powstania, szczegóły dotyczące techniki wykonania, tematyki i formy, zapraszając do odnajdywania i odczytywania różnorodnych kontekstów, zgłębiania szczegółów, stylów i wątków zawartych w obiektach z tego czasu.
Setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości była niepowtarzalną okazją do obserwowania aktywności społecznej związanej z obchodami święta państwowego. Jubileusz przypadający w 2018 roku dawał sposobność do uczestnictwa w kulturze oraz wyrażania i (re)konstruowania pamięci i tożsamości.Autorzy, opierając się na wynikach badań socjologicznych (sondażowych, etnograficznych, ilościowej analizie treści i analizie sieci społecznych), nakreślili ciekawy obraz uczestnictwa Polaków w obchodach świąt narodowych. Przybliżyli tło teoretyczne, historię obchodów Święta Niepodległości w Polsce, przygotowania do obchodów wyjątkowej ? setnej ? rocznicy (na poziomie instytucji centralnych, samorządowych czy obywatelskim), sposoby jej fetowania oraz emocje, jakie towarzyszyły w tym dniu Polakom. Pogłębiona analiza postaw wobec obchodów narodowego święta pozwoliła na wyciągnięcie wniosków na temat ich więziotwórczej funkcji.Badacze docierali do dużych, średnich i małych miejscowości. Towarzyszyli respondentom. Analizowali dane z lat wcześniejszych. Są to pierwsze tego typu kompleksowe badania dotyczące świętowania narodowych rocznic. Publikacja ukazuje procesy konstruowania podmiotowości polskich obywateli w codziennym życiu poprzez konieczność refleksyjnego spojrzenia na swój kraj, społeczeństwo, symbole państwowe, historię. To jest publikacja o Polsce, w której trwają społeczne i kulturowe negocjacje dotyczące tożsamości i pamięci. dr hab. Małgorzata Bogunia-Borowska, prof. UJ
Jak w boleśnie podzielonej wspólnocie przełamać paraliż wzajemnych uprzedzeń i niechęci? Dlaczego słabe centrum wzmacnia granice i buduje zasieki? Czym jest dzisiaj ""pogranicze"" i jakich pytań nie wolno tam zadawać?Wreszcie, co to znaczy ""zabić most"" i dlaczego ""biada temu, kto wyrusza i nie powraca""? Najobszerniejszy jak dotąd wybór twórczości eseistycznej Krzysztofa Czyżewskiego - praktyka idei, pisarza, tłumacza, redaktora, reżysera - umiejscawia Europę Środkową w samym środku najważniejszych dla współczesnego świata pytań i problemów: kryzysu wspólnotowości, pogłębiająjcych się podziałów i coraz ostrzejszych wojen kulturowych.Współtwórca Ośrodka "" Pogranicze"" zabiera czytelnika w podróż po europejskich peryferiach: do rumuńskiej Timisoary, kawiarni w siedmiogrodzkim Sybinie, do Czerniowiec - miasta na rubieżach dawnej monarchii habsburskiej, Wilna czy Krasnogrudy i Sejn, z którym związał swoje życie. Uwaga ciągnie go też w rejon europejskiego ""epicentrum burz"" - do Kosowa i Bośni, które opisuje tuż po tragicznym konflikcie na początku lat 90. ubiegłego wieku. W pełniejszym zrozumieniu historii tych miejsc, gdzie ""nikt nie może mieć racji i nikt nie może być jej pozbawiony"", pomagają mu Rebeca West, Edith Durhan, Ivo Andrić, Danilo Kiś, Maria Todorowa, Robert Kaplan, Drago Janćar czy Roger Cohen.Europa Środkowa jawi się tu jako etos i podstawa, która wykorzenieniu przeciwstawia przynależność, kompleksowi prowincjonalizmu - siłę prowincji, a ostro zarysowanym granicom - przestrzeń przenikania i współistnienia. W swoich eseistycznych peregrynacjach Czyżewski podąża po mapie wyznaczonej przez outsiderów, wygnańców i kontestatorów, niesfornych intelektualistów, dla których Europa pozostawała i pozostaje ciagle niezrealizowanym w pełni projektem: Vincenze, Rothem, Stempowskim, Ficowskim, Giedroyciem, Venclovą, a nade wszystko z Miłoszem.
Teksty zebrane w książce O demokracji, pamięci i Europie Środkowej, w większości niepublikowane wcześniej po polsku, obejmują półwiecze eseistyki Claudia Magrisa. Znajdziemy w nich najważniejsze dla włoskiego pisarza zagadnienia pytania o zasadę tworzenia i funkcjonowania prawa, o znaczenie laickości, rozważania o bolesnych zadaniach pamięci, o tożsamości i pograniczu. Oczywiście nie mogło również zabraknąć habsburskiego mitu.Świat opisywany i obserwowany przez autora to świat w kryzysie jednostki, podmiotu, państwa. Eseje czytane dzisiaj stają się zatem głosem w dyskusji o współczesności wyważonym, otwartym na dialog, pozbawionym nostalgii a także próbą poszukiwania wspólnych wartości, wyrastającą z tęsknoty, ale pozbawioną złudnej nadziei.Z charakterystyczną elegancką erudycją Magris sięga do postaci i wielkich dzieł filozofii i literatury. W obliczu rozpadu świata, w którym panował ład i porządek, pisarz zdaje się przekonywać, że wyobraźnia i literatura mają niekiedy największą moc.
Publikacja przygotowana w ramach obchodów Roku Stanisława Moniuszki 2019.
Monografia pt. „Życie – Twórczość – Konteksty. Eseje o Stanisławie Moniuszce” zawiera artykuły uznanych muzykologów, historyków, kulturoznawców i filologów stanowiące dopełnienie wizerunku Stanisława Moniuszki o wątki dotąd niepodejmowane oraz analizę recepcji jego muzyki i jej funkcji we współczesnej kulturze. Społeczno-kulturowe tło twórczości Moniuszki poszerzone zostało o tezy na temat dorobku kompozytora z perspektywy polskiej i europejskiej sztuki muzycznej i teatralnej oraz studia na temat wybranych aspektów jego spuścizny.
Ciągną się przez blisko półtora tysiąca kilometrów przez terytoria ośmiu państw i zajmują powierzchnię pięciokrotnie większą niż Szwajcaria. Przez wieki dawały przestrzeń do rozwoju kultur i małych centrów świata Bojków, Łemków, Hucułów, Wołosów, Szeklerów czy siedmiogrodzkich Sasów. W swoim upartym bezruchu rzadko zważały na pomysły niedoskonałych kartografów – częściej łączyły niż dzieliły, a dziś pozostają idealnym puntem odniesienia do dyskusji o środkowoeuropejskim dziedzictwie. Karpaty, bo o nich mowa, są tematem najnowszego kwartalnika „Herito”.
W numerze: Maciej Pinkwart dekonstruuje mit „polskich Aten” – Zakopanego i przypomina, kto i gdzie wymyślił prysznic; Andrzej Dybczak wędruje po zdziczałych sadach nad Popradem i szuka śladów po łemkowskich chyżach; Weronika Drohobycka-Grzesiak zagląda do huculskiej chaty z początków XX wieku; Andriej Lubka przypomina mozaikową historię Zakarpacia; Csaba G. Kiss tłumaczy, dlaczego karpackie wzgórza nadal budzą nostalgię Węgrów; Bogumił Luft zabiera nas na Szeklerszczyznę, a Wojciech Stanisławski w góry Siedmiogrodu; Patrice M. Dabrowski opisuje, jak przez lata zmieniał się stosunek polskich władz do Bieszczadów; Radoslav Passia przygląda się orientalizacji Karpat w literaturze polskiej, słowackiej, ukraińskiej czy rumuńskiej.
W numerze znalazł się ponadto esej Bartosza Sadulskiego przypominający postać Ménie Muriel Dowie – dwudziestodwuletniej angielskiej podróżniczki z Liverpoolu, która pod koniec XIX wieku przemierzyła trasę z Kołomyi do Czarnohory. Fragment jej bestsellerowego reportażu w tłumaczeniu Agi Zano zamyka 36. numer „Herito”.
W kwartalniku znalazły się także recenzje książek autorstwa Olgi Drendy, Wojciecha Wilczyka, Aleksandry Wojtaszek, a także zapowiedzi wartych obejrzenia wystaw w Berlinie, Budapeszcie, Bratysławie, Krakowie, Pradze, Warszawie czy Wiedniu.
Dlaczego dziedzictwo zawsze do kogoś należy? Jakie są jego społeczne funkcje? Jaki jest dziś stosunek społeczeństwa do istotnej, choć często trudnej przeszłości dziedzictwa? W jaki sposób dziedzictwo kształtuje społeczności, w których żyjemy? Książka stanowi próbę znalezienia odpowiedzi na pytania o społeczny wymiar dziedzictwa kulturowego.
Publikacja składa się z pięciu części poświęconych takim zagadnieniom jak: dziedzictwo kłopotliwe czy niechciane, rola dziedzictwa w formowaniu narodu, własność miejsc dziedzictwa, dziedzictwo niematerialne czy przyszłość badań heritologicznych. Znalazło się w niej dwadzieścia siedem esejów międzynarodowych specjalistów – socjologów, historyków, badaczy literatury, architektów, urbanistów i menedżerów kultury – z takich krajów, jak Kanada, Czechy, Niemcy, Węgry, Włochy, Litwa, Malta, Holandia, Polska, Słowacja, Słowenia czy Wielka Brytania. Wśród autorów są m.in.: Sharon Macdonald, John Tunbridge czy Cristina F. Colombo.
Czy możliwe jest, aby walka o wolność i obecność Polski na mapie miała dopiero się rozegrać? Jakimi środkami? Gdzie? A przede wszystkim – kiedy?! Czy w 1918 roku Komendant wiedział więcej, niż zostało to zanotowane w historycznych dokumentach? A może istnieją dokumenty, o których jeszcze nie wiemy?
Mogliby nam o tym powiedzieć Wanda Ziębicka i Adam Zalewski oraz ich szefowie z Agencji Bezpieczeństwa Temporalnego, ale zostali zobowiązani do zachowania wszystkich swoich działań w tajemnicy. A poza tym... jeszcze się nie urodzili...
Książka zdobyła pierwszą nagrodę w kategorii powieści dla młodzieży w wieku 15-18 w konkursie #WOLNOŚĆ_czytaj_dalej, organizowanym przez NCK i Fundację PGZ z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.
Współdziałanie, dialog, kreacja, integracja, zabawa – brzmi wciągająco? O tym wszystkim piszemy w niniejszym tomie. W 33 artykułach profesjonaliści i praktycy z Polski i Niemiec przybliżają rozwój kultury niezależnej po 1989 r., charakterystykę polityki kulturalnej w obydwu krajach, a w najobszerniejszym, trzecim rozdziale – liczne przykłady udanych projektów z zakresu edukacji kulturalnej. Polsko-niemieckie sąsiedztwo to potencjał, przestrzeń dla wspólnych inicjatyw. Dwie różne perspektywy, ale cel ten sam: pogłębianie wiedzy, świadomości oraz chęć wzajemnego poznania. Piszemy o projektach lokalnych, nowoczesnym muzealnictwie i cyfrowych narzędziach edukacji kulturalnej. Animatorzy, nauczyciele, wychowawcy, menedżerowie kultury, jej twórcy i odbiorcy – to dla Was i o Was ta książka.
26 lipca 1963 roku stolica Macedonii znalazła się w epicentrum największego i najbardziej tragicznego w skutkach trzęsienia ziemi w nowożytnej historii tego państwa, po którym zniszczone w prawie osiemdziesięciu procentach miasto musiało wymyślić się na nowo. Jego odbudowa stanowiła zapomniany przykład wielkiej międzynarodowej solidarności – polityków, architektów, urbanistów, artystów i ludzi dobrej woli.
Album przybliża historię odbudowy miasta. Plan urbanistyczny ścisłego centrum przygotowała słynna pracownia Kenzô Tangego – japońskiego architekta znanego z takich realizacji, jak projekt Centrum Pokoju w Hiroszimie. Nieoceniony wkład mieli również polscy architekci i urbaniści m.in. Adolf Ciborowski, który z ramienia ONZ nadzorował proces odbudowy, a także Stanisław Jankowski, kierownik polskiego zespołu opracowującego plan ogólny nowej macedońskiej stolicy.
Osobny wątek książki stanowi opowieść o skopijskim Muzeum Sztuki Współczesnej – darze ówczesnego polskiego rządu, którego siedzibę na wzgórzu nad Wardarem zaprojektowali polscy architekci z zespołu projektowego „Tygrysy”: Wacław Kłyszewski, Jerzy Mokrzyński i Eugeniusz Wierzbicki.
Trzecią częścią publikacji jest katalog niemal nieznanych w Polsce prac, które polscy artyści przekazali nowemu muzeum. Znajdują się tu dzieła Tadeusza Brzozowskiego, Jerzego Krawczyka, Alfreda Lenicy, Benona Liberskiego, Ewy Marii Łunkiewicz-Rogoyskiej, Jerzego Nowosielskiego, Teresy Pągowskiej, Henryka Stażewskiego, Andrzeja Strumiłły czy Rajmunda Ziemskiego
Różne drogi prowadziły do Niepodległej. Jedna z nich wiodła przez lubelskie ulice i place, przez redakcję lokalnej gazety, przez błonia, z których startowały samoloty. I przez szkołę, gdzie uczyła się paczka chłopaków.
Pluton, Karoten, Wilk, Gała, Skaut – ciekawscy, pomysłowi, ambitni. Wszędzie ich pełno, wszystko dostrzegą, o wszystkim chcą wiedzieć pierwsi. Cały czas muszą być w centrum wydarzeń. A wydarzenia to niezwykłe, ważne nie tylko dla naszych bohaterów, ale i dla Tej, która już, za chwilę, pojawi się z powrotem na mapie Europy po 123 latach...
Książka zdobyła pierwszą nagrodę w kategorii powieści dla dzieci w wieku 11-14 w konkursie #WOLNOŚĆ_czytaj_dalej, organizowanym przez NCK i Fundację PGZ z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.
Czy Wschód przestał dziś interesować Zachód i jak definiowano „nowy Wschód” po przemianach 1989 roku? Jaką rolę odegrał Dniepr w kształtowaniu się ukraińskiej tożsamości narodowej i dlaczego przyszłość tego kraju związana jest z rzeką? Kto wygrał niepisany konkurs na współczesnego bohatera narodowego Mołdawii? Czego możemy nauczyć się od Tatarów krymskich? Czy Europa zaczęła się w Gruzji i co dało Partnerstwo Wschodnie krajom Kaukazu Południowego?
Partnerstwo Wschodnie, realizowane przez Polskę przy wsparciu Szwecji, jest częścią Europejskiej Polityki Sąsiedztwa. Zainicjowane w 2009 roku, obejmuje trzy kraje wschodnioeuropejskie: Białoruś, Mołdawię i Ukrainę, oraz trzy południowokaukaskie: Armenię, Azerbejdżan i Gruzję. Dziesięć lat funkcjonowania programu to naturalny moment do podsumowań, ale zarazem moment szczególny, jako że w ciągu dekady zarówno Europa, jak i jej geopolityczny kontekst zmieniły się diametralnie. Nowe wyzwania, a także kulturowe i historyczne aspekty wschodniego sąsiedztwa są tematem tego numeru.
Paweł Kowal przypomina genezę Partnerstwa Wschodniego, Krzysztof Czyżewski opowiada o znaczeniu „małych centrów świata” w budowaniu dialogu międzykulturowego, Mykoła Riabczuk, Katarzyna Kotyńska i Mykoła Kniażycki, Anna Łazar, Ramin Mazur, Wojciech Górecki, Ewa Polak i Michał Jurecki prezentują kraje należące do Partnerstwa Wschodniego, Rafał Dutkiewicz opisuje historię pomnika polskich profesorów na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie, a Adam Balcer i Żanna Komar odsłaniają dziedzictwo Krymu i Tatarów krymskich. W numerze znalazł się tez tekst Johna Maciuika przypominający setną rocznicę powstania Bauhausu i analizujący jego oddziaływania na sztukę, architekturę i dizajn Europy Środkowej.
Dostrzeganie roli kobiet w historii jest sprawą stosunkowo nową. Na początku lat 70. XX wieku powstaje termin herstory dla określenia historii opowiadanej z kobiecego punktu widzenia. Choć na łamach Herito staramy się oddawać możliwie dużo miejsca autorkom i ich tematom, zdecydowaliśmy się cały najnowszy numer poświęcić kobietom ważnym dla środkowoeuropejskiej historii, kultury, polityki i sztuki często zapominanym, niedocenianym bądź celowo wymazywanym.Do wspólnego opowiadania historii Europy Środkowej z kobiecej perspektywy i wywoływania nieoczywistych opowieści zaprosiliśmy znakomite autorki i autorów. Efektem jest ponad dwustustronicowy numer poświęcony odpominaniu przejmujących kobiecych narracji, bohaterek i postaw.W numerze Olga Drenda przygląda się obchodom Dnia Kobiet w krajach demokracji ludowych. Małgorzata Rejmer kreśli poruszający obraz kobiety na przestrzeni epok w kulturze albańskiej. Ostap Sływynski tropi lwowskie ślady Zuzanny Ginczanki i innych pisarek żydowskiego pochodzenia, a Małgorzata Radkiewicz przypomina awangardowe artystki żyjące i tworzące w tym mieście. Marta Madejska opowiada losy Marii Przedborskiej niedocenionej łódzkiej poetki-inspektorki. Teresa Worowska przybliża biografię Alaine Polcz węgierskiej psycholożki i prozaiczki, autorki poruszających wspomnień z końca II wojny światowej pt. Kobiety na froncie, których fragment przetłumaczyła dla nas Karolina Wilamowska.Ponadto w numerze znalazł się tekst Ewy Furgał poświęcony losom polskich działaczek niepodległościowych, esej Grzegorza Piątka o nieznanej szerzej pierwszej polskiej uczennicy Le Corbusiera, a także inspirowana kilkoma niepozornymi fotografiami opowieść Jacka Dehnela o udziale kobiet w polskich powstaniach niepodległościowych w XIX wieku czy tekst Macieja Jakubowiaka o przełamywaniu patriarchatu w polskiej literaturze najnowszej.Na uwagę zasługuje też atlas środkowoeuropejskich dam dizajnu stworzony przez Czesłąwę Freilich i Irmę Kozinę, wywiad Kamy Buchalskiej z czeską wydawczynią Barborą Baronovą o kobiecej historii mówionej, rozprawa Krisztina Nyryego poświęcona pionierce węgierskiego ruchu feministycznego, tekst Aleksandry Wojtaszek o chorwackim Andersenie w spódnicy czy wspomnienie Beaty Nykiel o arcypolskiej Europejce Karolinie Lanckorońskiej.
Theodor W. Adorno (1903-1969) – niemiecki filozof, socjolog, myśliciel polityczny, muzykolog i kompozytor. Jeden z czołowych przedstawicieli szkoły frankfurckiej, reprezentant teorii krytycznej.
Prezentowane eseje poruszają problem powszechnej komercjalizacji oraz standaryzacji procesu produkcji dóbr kultury, które stają się podobne do innych towarów. Autor wskazuje na banalność i szkodliwość kultury masowej, na jej globalny negatywny skutek, jakim jest zanik indywidualności. Na tom składa się dziesięć esejów poświęconych m.in. muzyce, telewizji, filmowi, fetyszyzmowi, pojęciu czasu wolnego czy mechanizmom faszystowskiej propagandy.
Dla Adorna przemysł kulturalny przede wszystkim stanowi zagrożenie dla naszego doświadczenia sztuki: po pierwsze, degraduje dzieło sztuki poprzez sprowadzenie go do obiektu w dobie reprodukcji technicznej […] oraz po drugie, niweluje on samo przeżycie estetyczne jako coś wyjątkowego i niepowtarzalnego. Z jednej strony mamy zatem powtarzalność „dzieła”, reprodukowanego wedle zestandaryzowanych wzorców, z drugiej zaś – standardowe reakcje na obiekty oferowane przez przemysł kulturalny.
dr hab. Tomasz Maślanka, dr hab. Rafał Wiśniewski, prof. UKSW (fragment Wstępu)
Kultura, którą stworzyli mieszkańcy poszczególnych państw europejskich, jest bardzo różnorodna, ale kiedy przyjrzeć się jej dokładniej, zauważa się mnóstwo podobieństw. Dlaczego? Europejczycy, niezależnie od swojej narodowości, od tego, czy ich państwo znajduje się na krańcach północnych, czy na południu naszego kontynentu, mają wspólne dziedzictwo. Skąd ono się wzięło? Jak się rozprzestrzeniało? Jak rozpoznać jego przejawy?Dowiesz się w trakcie lektury. Zapraszamy do poznania bogactwa wspólnej Europy.Publikacja przygotowana w ramach obchodów 15-lecia Polski w Unii Europejskiej.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
