Niejedna kultura doświadczała w jakimś momencie swych dziejów zasadniczej przemiany albo ulegała kataklizmowi politycznemu, była przenoszona, wskutek migracji jej wytwórców i użytkowników, poza obszar macierzysty, w obcy kontekst kulturowy, lub wreszcie przyjmowała na swój obszar macierzysty, w obcy kontekst kulturowy, odmiennych. Podczas takich zmian, przewrotów, wędrówek, trwających nieraz przez kilka pokoleń, z zasady dochodziło do konfrontacji kulturowej. Jednym z jej elementów był kontakt języków, a często też pojawiała się interferencja kodów symboliczno-kulturowych służących do ich zapisywania, czyli systemów graficznych nazywanych alfabetami. Gdy były to kultury dysponujące wielkim dziedzictwem pisanym, wtedy drugi, obcy język oswajany był właśnie alfabetem. W wypadku kultur ludów niepiśmiennych do zapisania ich własnych języków służyć zaczynała grafia wytworzona poza ich obszarem. Gdy dochodziło do swoistej mediacji między językiem jakiejś kultury a grafią (alfabetem) drugiej, rodziła się sytuacja zwana alografią. Zacierała ona do pewnego stopnia granice między tymi kulturami, tworzyła ważną płaszczyznę kontaktu, była przejawem krzyżowania się wpływów kulturowych.
(ze ‘Wstępu’)
Historia pałacu Pusłowskich oraz zbiorów rodzinnych w nim pomieszczonych jest fascynująca. Nie mniej interesująca, choć przy tym zatrącająca powieścią kryminalną, jest działalność Karola Estreichera jako kierownika Muzeum UJ, który przejmował zapis ostatniego z rodu na rzecz Uniwersytetu.
Książka Andrzeja Chwalby ze swadą właściwą autorowi przedstawia dzieje gmachu, głównie poprzez ludzkie działania.
Szczegółowo omówione zostały zwłaszcza dzieje krakowskiej muzykologii, obecnego głównego lokatora gmachu.
Fragment recenzji prof. dr hab. Wojciecha Bałusa
Tom niniejszy zrodził się z przekonania, że aktualny stan wiedzy o oświeceniu i romantyzmie zarówno zachęca do podjęcia nowych kwestii z obszaru kulturalnego i kulturowego kontekstu literatury, jak też skłania do powrotu do spraw, które dawno już przestały razić jako białe plamy na mapie potrzeb badawczych. Gromadzi on prace o lepiej rozpoznanych środowiskach kulturotwórczych, ogniskach elitarnej kultury towarzyskiej i ciągłej działalności twórczej (dwór królewski, i arystokratyczny, salon), ale też o środowiskach rozwijających aktywność raczej nie profesjonalną, lecz amatorską lub popularyzatorską, aktywność niesystematyczną, rozproszoną, lepiej może służącą rozwijaniu zdolności recepcyjnych niż tworzeniu wysokich wartości sztuki i intelektu. Jedne i drugie są niezastąpione; ani jednych, ani drugich nie może braknąć w obrazie kultury polskiej XIX wieku.
Ze „Wstępu”
Monografia dra Michała Brody przedstawia wszechstronnie średniowieczny księgozbiór klasztoru cystersów w Henrykowie. Jest to rozprawa cenna dla badaczy i wszystkich zainteresowanych dziejami kultury wieków średnich. Wprowadza do obiegu naukowego nowe ustalenia i treści, uzupełnia ciągle jeszcze skromne wiadomości na temat kultury środowisk kościelnych w średniowiecznej Polsce i na Śląsku. A jest to przecież ważny składnik naszego dziedzictwa historycznego.
Prof. dr hab. Edward Potkowski
Niniejsza książka powstała z okazji setnej rocznicy migracji Polaków do Cruz Machado w Brazylii przypadającej na rok 2011. Jej pomysłodawcą jest były proboszcz parafii Santana, ks. Mirosław Stępień, który pracując wśród parańskiej Polonii, dostrzegł potrzebę uczczenia tej okrągłej rocznicy. Jak dotąd nie pisano o obszarach Santana ani o mieszczącej się tam parafii. […] W niniejszej książce opisuję – oprócz historii pierwszych osadników, prafii Santana, szkół i towarzystw – życie współczesne mieszkańców oraz sylwetki lokalnych liderów polonijnych. Kilkakrotnie wykraczam poza obszar Santana, starając się przybliżyć rzeczywistość stanu Parana oraz historię napływu Polaków do Brazylii. Zabieg ten stosuję, by ukazać szerszy kontekst migracji do Cruz Machado, bez którego nie da się dogłębnie zrozumieć problematyki zjawiska sprzed stu lat.
ze „Wstępu”
Wilhelm Röpke (1899-1966) to jeden z najbardziej przenikliwych analityków kryzysu cywilizacji zachodniej, wierzący niezachwianie w jej zdolność do odnowy; zagorzały przeciwnik kolektywizmu, także w jego łagodniejszej, socjaldemokratycznej formie, zwracający jednocześnie uwagę na znaczenie wspólnoty w życiu jednostki; ostry krytyk liberalizmu, ale równocześnie gorący zwolennik jego odrodzenia; pragmatyczny ekonomista odwołujący się do filozofii i teologii, protestant wnikliwie analizujący nauczanie Kościoła katolickiego; teoretyk i naukowiec uznawany za współtwórcę jednego z najskuteczniejszych programów politycznych. Myśliciel w Polsce mało znany, od którego wiele moglibyśmy się nauczyć. Według socjalistów przesadnie zwalczał wszelkie przejawy kolektywizmu, dla liberałów był zbyt konserwatywny, a chrześcijanie uważali go za wyznawcę zsekularyzowanego liberalizmu, wszyscy oni słuchali jednak tego, co miał do powiedzenia.
Pojęcie cnoty jest rozpięte między dwoma opozycjami, w ramach których nieodmiennie zamyka się filozoficzny opis człowieka - opozycji tego, co rozumowe, i tego, co wspólnotowe, ponadjednostkowe i uniwersalne. Z perspektywy emocjonalnej natury człowieka reprezentuje ono element trwałych zasad, element racjonalności; z perspektywy rozumu wyraża natomiast to, co w sferze emocji wartościowe i do właściwego działania niezbędne.
fragment Wstępu
Książka Renaty Czekalskiej ukazuje jak przebiega komunikacja międzykulturowa poprzez literaturę dwóch odległych kultur. Ukazuje, że ludzie są sobie bliscy, gdy czują te same wartości, nawet jeśli sposoby ich realizacji i formy wyrazu są bardzo odmienne. Samuel P. Huntington w swojej książce Zderzenie cywilizacji analizuje, jak wartości i religie dzielą ludzi i są podstawą kształtowania przez nich odrębnych cywilizacji. Renata Czekalska, analizując przekłady utworów literatury pięknej dwóch odmiennych cywilizacji, ukazuje coś zupełnie innego: ludzi cywilizacji zachodniej i hinduistycznej (w terminologii Huntingtona) łączą wartości autoteliczne, czyli uniwersalne, natomiast różni ich realizacja tychże wartości, a jeszcze bardziej różnią ich wartości instrumentalne. Książka twórczo uzupełnia dotychczasową literaturę na rynku wydawniczym w zakresie kulturoznawstwa i socjologii kultury.
Prof. Leon Dyczewski
Kanadyjska wielokulturowość od dawna wywoływała i nadal jeszcze wywołuje szerokie zainteresowanie tak wśród naukowców, jak i wśród polityków. Starają się oni poznać genezę, uwarunkowania i czynniki kształtujące wielokulturową mozaikę społeczeństwa kanadyjskiego, ideologie, którymi kierują się zwolennicy wielokulturowości, oraz rozwiązania prawne umożliwiające wcielanie jej w życie. […] Zainteresował mnie fakt, że w istniejących opracowaniach jest wyraźna luka dotycząca splotu stosunków etnicznych i wyznaniowych, a zwłaszcza relacji między różnymi grupami funkcjonującymi na ziemiach kanadyjskich w obrębie największego i najbardziej wewnętrznie zróżnicowanego Kościoła, którym jest tam Kościół rzymskokatolicki. […] Interesować mnie będą wzajemne relacje pomiędzy katolikami pochodzącymi z różnych krajów europejskich, którzy osiedlali się w brytyjskich koloniach Ameryki Północnej, a następnie w Dominium Kanady. Odnosi się to przede wszystkim do stosunków między frankofonami a katolikami anglojęzycznymi, ale także do sposobu traktowania przez obie te społeczności innych katolików o europejskich korzeniach. Na uwagę zasługują również wzajemne relacje między wszystkimi tymi grupami oraz ich uwarunkowania. Na tle skomplikowanej i praktycznie w Polsce nieznanej historii Kościoła katolickiego na ziemiach kanadyjskich postaram się przedstawić zarówno przypadki pomocy i współdziałania między różnymi społecznościami katolickimi, jak i występujące wśród nich spory, napięcia czy konflikty. Będę szukać ich przyczyn i uwarunkowań. Chciałabym pokazać również wpływ, jaki relacje etniczne wewnątrz Kościoła katolickiego miały na poszczególne grupy wiernych oraz na instytucje kościelne, na duchownych różnych szczebli, na podejmowane przez nich działania, a w konsekwencji także na opinie o katolikach w całej Kanadzie. Interesować mnie będzie także to, czy i na ile wszystkie te zjawiska oraz procesy oddziaływały na kanadyjską rzeczywistość poza sferą wyznaniową. Chciałabym także zaprezentować poglądy i działania kilku znaczących postaci, zarówno duchownych, jak i świeckich, związanych z Kościołem katolickim, których życiorysy, idee, plany i decyzje ilustrują dziś dzieje poszczególnych diecezji i parafii, zaś w przeszłości wytyczały kierunki przemian Kościoła funkcjonującego w Kanadzie, a pośrednio wpływały również na zmiany społeczne i decyzje polityczne zapadające w tym kraju.
Ze „Wstępu” Autorki
Problematyka kultury politycznej, będąca treścią niniejszego tomu, stanowi wielowątkową, wielowarstwową i trudną do jednoznacznego określenia materię. Utkana jest, jak możemy zaobserwować, z elementów przynależnych różnym wymiarom i porządkom: społecznemu, gospodarczemu, ideologicznemu, religijnemu, językowemu etc. Wieloraka wariantowość owych porządków, powstająca na skutek ich wzajemnego przenikania, kompilacji, (częściowego lub całkowitego) łączenia, czyni badaną przestrzeń kultury politycznej jeszcze bardziej skomplikowaną, trudną i umykającą próbom wspólnego, ujednoliconego opisu. Nie znaczy to jednak, że należy porzucić wysiłki zmierzające ku (z)rozumieniu tytułowego fenomenu.
Zamieszczone w niniejszym zbiorze teksty, odnosząc się do różnych kręgów kulturowych oraz obszarów geograficznych, ukazują, w jaki sposób kultura polityczna może być praktykowana, realizowana, doświadczana i przeżywana. Będąc pochodną głęboko zakorzenionych wartości, odsłania fundamenty konstytuujące życie zbiorowe wspólnoty. Wskazuje na respektowane normy, preferowane postawy, cenione lub nieaprobowane zachowania, uległość bądź opór wobec wygłaszanych komunikatów, wypowiedzi, słownych i wizualnych form perswazji. Reakcje odbiorców na te same lub podobne treści pozostają w mniejszym lub większym stopniu odmienne, warunkowane kulturą, w tym usankcjonowanymi „rytuałami” wypracowanymi na drodze zbiorowego i jednostkowego doświadczenia. Niejednakowe kody kulturowe sprzyjają różnorodności rozumienia, interpretacji i w konsekwencji reakcji na to, co zachodzi na scenie politycznej: lokalnej, regionalnej, narodowej czy światowej.
Książka dra Romanowskiego jest znaczącym wkładem do badań nad rosyjską myślą chrześcijańską. Autor z niezwykłą precyzją i filozoficzną logiką zbudował z pojedynczych sądów i wypowiedzi metropolity Antoniego spójny system poglądów teologicznych, zdefiniował go i krytycznie scharakteryzował na tle dokonań ówczesnej myśli i kultury rosyjskiej.
Bhakti (bhakti), przynoszący duchowe wyzwolenie udział człowieka w Bogu rzez miłość, to jedna z ważniejszych koncepcji w indyjskiej kulturze duchowej. Ma długą i zróżnicowaną historię, jest nierozłącznie związana z teraźniejszością, skupia w sobie całe spektrum i bogactwo znaczeń i odniesień. Całkowite oddanie, zawierzenie Bogu swojego zbawienia, prapatti (prapatti), jest koncepcją mniej znaną, pomimo jej dużego wpływu na soteriologię monoteistycznych (ekanta) nurtów religijno-filozoficznych Indii. Prezentowane studium praktyki duchowej wiśisztadwaitawedanty jest typowym studium przypadku.
Filary praktyki – doktrynę bhakti oraz doktrynę prapatti przedstawiam nade wszystko w ujęciu dwóch autorów – Ramanudży i Watsja Waradaguru, mimo iż same koncepcje staram się usytuować w szerszym kontekście historii idei, w obrębie tej tradycji filozoficznej.
H. Marlewicz
The new book by Dorota Rudnicka-Kassem will certainly benefit humanists from various academic disciplines exploring the legacy of Muslim civilization. 'From the Richness of Islamic History' with its narration, analysis and assessments will assist political science specialists who often tend to limit their knowledge of the Muslim world to actual political events instead of screening them through cross-cultural historical prism. This book may also inspire a sound discussion concerning the complex issues related to various past and present manifestations of Islam.
Celem książki From the Richness of Islamic History jest ukazanie bogactwa kulturowego historii świata islamu na przykładzie kilku wybranych tematów prezentujących znaczące dla jej rozwoju postaci i wątki. Rozdział pierwszy poświecony jest Muhammadowi (zm. 632) i zawiera przegląd prac biograficznych dotyczących osoby Proroka napisanych przez autorów muzułmańskich i zachodnich. Rozdział drugi obejmuje omówienie kariery politycznej Ahmada Ibn Tuluna (835-884), który z wielką determinacją i charyzmą zbudował w Egipcie praktycznie niezależny rząd i państwo. Rozdział trzeci przynosi charakterystykę myśli Abu Hamida al-Ghazalego (1058-1111), jednego z najwybitniejszych uczonych muzułmańskich i przedstawia jego intelektualną i duchową „podróż” w poszukiwaniu prawdy i sensu życia. Rozdział czwarty koncentruje się wokół dokumentów Haram pochodzących z okresu XIII-XV wieku odkrytych w Jerozolimie i ich znaczenia dla lepszego poznania historii miasta i jego mieszkańców w tym okresie, jak również prezentuje przykładową analizę jednego z takich dokumentów tj. Haram 102. Rozdział piąty zawiera omówienie rozwoju architektonicznego Kairu w czasach panowania dynastii Mameluków (1250-1517). Rozdział szósty eksponuje osiągnięcia Muhammada ‘Alego (1769-1849) w realizacji jego śmiałego planu reform i budowy nowoczesnego państwa w Egipcie. Rozdział siódmy – ostatni przynosi rozważania związane z historią relacji chrześcijańsko-muzułmańskich od powstania islamu do czasów średniowiecznych. Książka zawiera bogatą bibliografię i indeks.
Prof. Jerzy Hauziński, Pomeranian University
Celem monografii jest ukazanie procesu mistycznego z perspektywy roli, jaką pełnią w nim obraz i wyobraźnia. Zagadnienie to badane jest na przykładzie opisu indywidualnych doświadczeń mistycznych dwojga świętych zakonu karmelitańskiego: Jana od Krzyża (1542-1591), hiszpańskiego doktora kościoła, a zarazem poety, oraz Edyty Stein (1891-1942), znanej też pod imieniem siostry Teresy Benedykty od Krzyża, niemieckiej filozof. Mistyków tych dzieli historia, ale łączy silny związek intelektualny. Nie jest przypadkiem, że na czterechsetlecie urodzin hiszpańskiego mistyka Edyta Stein przygotowała esej [...] którego ukończenie uniemożliwiła śmierć autorki w Auschwitz.
Niniejszy tom jest głosem oddającym możliwe sposoby konceptualizacji, ujmowania i interpretowania tytułowego zjawiska przez naukowców reprezentujących różne dyscypliny, szkoły, tradycje i kultury. Stanowi dowód, swoisty ślad zapisu myśli, które towarzyszą jednostkom w podróży poszukiwania, odnajdywania oraz nadawania sensów zjawiskom determinującym i współkształtującym ludzką kondycję w całym jej złożonym spektrum.
Nazywana pierwszą damą niemieckiego dziennikarstwa Marion Grafin Donhoff przez ponad pięćdziesiąt lat swojej działalności publicznej oraz pracy w jednym z najbardziej opiniotwórczych tygodników, jakim jest w Niemczech "Die Zeit", zdobyła pozycję niekwestionowanego autorytetu niemieckiej publicystyki i polityki. Autorytet ten wynikał z intelektu, cech charakteru oraz niezłomnej postawy Donhoff, które musiały sprostać zaskakującym wyzwaniom, jakie przyniosło jej życie w Niemczech XX wieku.
Autobiografia od dawna jest nie tylko „literaturą faktu”, dokumentarystyką, balansującą na granicy literatury i publicystyki, młodszą siostrą beletrystyki. Wzajemne wpływy powieści i autobiografii, „kariera autentyku” (termin Jerzego Jarzębskiego), powstawanie rozmaitych form hybrydycznych, niesłabnące zainteresowanie czytelników i czytelniczek mówią same za siebie. Kobieca odmiana „czwartego rodzaju literackiego” (propozycja Romana Zimanda) nie jest całkowicie ignorowana; takie stwierdzenie byłoby sporym nadużyciem. W historii literatury i historii autobiografii na dobre zadomowiły się dzienniki Zofii Nałkowskiej czy Marii Dąbrowskiej, listy Narcyzy Żmichowskiej, Elizy Orzeszkowej, Gabrieli Zapolskiej. Włączane w obręb dorobku pisarskiego autorek jako autonomiczne dzieła o wysokiej wartości literackiej, są pomocne nie tylko w ustalaniu szczegółów biograficznych, interpretacjach pozostałych utworów, referowaniu poglądów pisarek na sztukę, literaturę, historię, lecz także przy próbach rekonstrukcji osobowości, rozmaicie pojmowanych (auto)portretów piszących kobiet.
(fragm. Wstępu)
Ryszard Kantor, krakowianin, człowiek głęboko osadzony w swoim rodzimym środowisku społecznym i kulturowym, znany wszystkim nie tylko ze względu na swe naukowe osiągnięcia i pasje, etnograf, etnolog, antropolog, kulturoznawca – jest postacią wielowymiarową. Śledząc jego działalność z perspektywy czterdziestoletniej pracy naukowej, już na pierwszy rzut oka trudno oprzeć się wrażeniu, że mamy do czynienia z prawdziwym uczonym, dążącym na swoich drogach poznania do celu, jakim jest odkrycie prawdy i istoty badanych, opisywanych oraz analizowa- nych zjawisk. To człowiek podróży, ciągle w drodze, na „szlaku” etnograficznej, naukowej wędrówki ku obiektom swych badań i studiów. Regionalista, badacz społeczności lokalnych na Orawie, Spiszu, Podhalu, Śląsku Cieszyńskim, ludoznawca i eksplorer zanikających obszarów tradycyjnej kultury ludowej, wiejskiej w Małopolsce, wzbogacił i rozszerzył w trakcie czterdziestoletniej pracy naukowej spek trum swoich zainteresowań o obszary związane z emigracją, statusem i położeniem grup polonijnych na Węgrzech, Rumuni, Słowacji i w Stanach Zjednoczonych. Jednocześnie znajdował jeszcze czas i siły do zgłębiania problematyki ludyzmu i roli zabawy w kulturze, osobliwości oraz obyczajów występujących w długiej perspektywie czasowej w krakowskim środowisku miejskim. Nie sposób wymienić jednym ciągiem wszystkich pól i obszarów jego zainteresowań i dokonań naukowych, owocujących licznymi książkowymi monografiami naukowymi, artykułami, opracowaniami, omówieniami.
mrao Dźan Ada to jedna z pierwszych powieści, jakie powstały w języku urdu. Opublikowane w roku 1899 dzieło, od dziesięcioleci niezmiennie pozostaje dla odbiorców literatury urdu jednym z najbardziej popularnych i cenionych klasyków. Powieść opowiada dzieje życia pewnej kurtyzany (t?awa’if) z północnoindyjskiego miasta Lakhnau i utrzymana jest w konwencji autobiografii. Krytycy literatury zgodnie uważają ją za jedyną dziewiętnastowieczną powieść urdu, która posiada niepodważalne walory literackie. Ale Umrao Dźan Ada to nie tylko utwór literacki – to także głęboko realistyczny i jednocześnie niezwykle barwny opis stylu życia dziewiętnastowiecznej lakhnauskiej elity indo-muzułmańskiej. Tekst może więc być postrzegany i wykorzystywany jako prymarne źródło w badaniach nad złożoną i wysoce specyficzną tradycją kulturową, jaka wytworzyła się w środowisku indo-muzułmańskich kurtyzan i przekazywana była z pokolenia na pokolenie. Powieść wywierała też i wciąż wywiera ogromny wpływ na masową wyobraźnię. Niejednokrotnie stanowiła podstawę adaptacji filmowych i literackich. Tytułowa bohaterka powieści, tawaif Umrao, funkcjonuje jako ikona kulturowa rozpoznawana powszechnie wśród mieszkańców subkontynentu indyjskiego.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
