Monika Tomkiewicz doktor habilitowany nauk humanistycznych, pracownik naukowy Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie, członek Stowarzyszenia Polaków Naukowców Litwy w drugim poprawionym i uzupełnionym wydaniu książki zawarła wyniki dwudziestoletnich badań nad zbrodniami popełnionymi na obywatelach polskich różnych narodowości w Ponarach i innych wybranych miejscach straceń na Wileńszczyźnie w latach 1941-1944.Monografia przedstawia stosunki narodowościowe w przedwojennym województwie wileńskim, eksterminację obywateli II RP pochodzenia żydowskiego, członków podziemia polskiego na Wileńszczyźnie, duchowieństwa polskiego, jeńców radzieckich i ludności romskiej w okresie istnienia Komisariatu Rzeszy Ostland oraz powojenne postępowania karne wobec sprawców zbrodni na ziemi wileńskiej na szerokim tle historycznym.
Celem niniejszego wydawnictwa źródłowego jest ukazanie interesujących wspomnień jednego z duchownych diecezji kieleckiej. W okresie II wojny światowej był on duszpasterzem w Jędrzejowie, Busku-Zdroju i Kielcach. Głosił patriotyczne kazania i angażował się w działalność konspiracyjną Polskiego Państwa Podziemnego. Pod pseudonimem Wicher służył jako kapelan w Okręgu Radomsko-Kieleckim Armii Krajowej. W 1944 roku podczas akcji Burza przeszedł szlak bojowy 4 Pułku Piechoty Legionów AK. Został odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari i innymi wyróżnieniami oraz awansowany do stopnia majora. Po II wojnie światowej w okresie stalinowskim był więziony i represjonowany z powodów politycznych. Wspomnienia zostały opatrzone wstępem i przypisami.
Pamięć jest zagadnieniem wielowymiarowym i interdyscyplinarnym. W niniejszej publikacji został wyodrębniony i opisany jej wymiar polityczny. Książka przedstawia genezę, strukturę, funkcje i tożsamość zjawiska pamięci w życiu politycznym. Omawia naturę i nośniki pamięci, sposoby jej ogłaszania, opowiadania oraz interpretowania. Zostały tu scharakteryzowane zjawiska przypisywania i atrybucji pamięci przez podmioty indywidualne i zbiorowe. Sporo miejsca poświęcono roli pamięci w realizacji rozmaitych celów wspólnoty politycznej, a także określono znaczenie pamięci w relacjach między wspólnotami historycznymi.
Publikację, którą oddajemy do rąk Czytelnika, tworzą teksty, artykuły i zapisy wystąpień wygłoszonych 22 października 2019 r. na międzynarodowej konferencji popularnonaukowej "Ślady zbrodni - oblicza pamięci. Katyń - Łączka - Ravensbruck". Konferencja była próbą spojrzenia na zbrodnie reżimów totalitarnych - sowieckiego komunizmu i niemieckiego nazizmu - przez pryzmat poszukiwań ukrytych przez sprawców miejsc pochówku szczątków ofiar. Gośćmi konferencji byli naukowcy z wielu dziedzin: archeolodzy, historycy, specjaliści z zakresu archiwistyki, konserwacji przedmiotów wydobytych z mogił, tworzący historię prac poszukiwawczych, oraz społecznicy, których działania są dowodem na to, jak ważne są oddolne inicjatywy, wspierające zabiegi instytucjonalne.Publikacja ta nie jest ani pierwszą, ani jedyną poświęconą tej tematyce. Mamy nadzieję, że Czytelnik w niniejszym tomie znajdzie nowe wątki i tematy, pozwalające przybliżyć część zagadnień, a niekiedy zaktualizować posiadane wcześniej informacje.(ze wstępu)
Opracowanie obszernych fragmentów maszynopisu Juliena Bryana „Russian Winter” – pracy niepublikowanej za życia autora, zawierającej jego notatki z czasu współpracy z misją UNRRA w Polsce i ZSRR na przełomie lat 1946 i 1947 – oraz prezentacja wybranych fotografii z tej podróży, poprzedzone wprowadzeniem służącym zarysowaniu tła wydarzeń.
Biskupi w rzeczywistości politycznej Polski ,,ludowej"" T.2, red. Rafał ŁatkaOddawany w ręce czytelników tom ma za zadanie przybliżyć podejście hierarchii Kościoła katolickiego do rzeczywistości politycznej Polski ,,ludowej"". Celem publikacji jest przedstawienie położenia biskupów w realiach komunistycznej władzy. Chodzi nie tylko o zaprezentowanie ich problemów i poglądów na sytuację powojenną Polski, lecz także o przybliżenie tego, w jaki sposób duchowieństwo, wierni i władze komunistyczne oceniali postawę danego kapłana. W tomie znalazły się studia dotyczące m.in. kard. Stefana Wyszyńskiego, kard. Bolesława Kominka, abp. Antoniego Baraniaka, bp. Franciszka Jopa, bp. Zdzisława Golińskiego, bp. Franciszka Musiela, bp. Karola Pękali, bp. Wilhelma Pluty, bp. Adama Sawickiego, bp. Adolfa Piotra Szelążka czy bp. Wincentego Urbana.
Monografia więzienia NKWD w Toszku w powiecie gliwickim. Więzienie działało od maja do listopada 1945 r. Przetrzymywano w nim ok. 5 tys. osób, głównie mieszkańców Saksonii, Brandenburgii, Dolnego i Górnego Śląska, zatrzymanych w ramach akcji tzw. oczyszczania tyłów. Część osadzonych przywieziono do Toszka z więzienia NKWD w Budziszynie (Bautzen). Zakład mieścił się w budynkach szpitala psychiatrycznego, w którym wcześniej Niemcy przetrzymywali internowanych cywilów z Wielkiej Brytanii i Francji a później jeńców wojennych, m.in. sowieckich. Brutalne metody stosowane przez NKWD i fatalne warunki bytowe sprawiły, że zmarło ok. 3 tys. osadzonych, których pochowano w mogiłach masowych na obrzeżach Toszka. Książka zawiera ustalenia poczynione w oparciu o kwerendy w zasobie IPN, polskich archiwów państwowych, dokumentacji niemieckiej oraz Państwowego Archiwum Federacji Rosyjskiej w Moskwie. Monografię więzienia uzupełnia bogaty wybór relacji i zeznań świadków i byłych osadzonych oraz dokumentów.
Książka jest próbą przedstawienia dziejów krakowskiej organizacji PZPR w całym okresie jej istnienia od 1948 r., gdy powstała, aż po 1990 r., kiedy to została rozwiązana. PZPR w województwie krakowskim należała do najliczniejszych organizacji partyjnych w kraju. Na jej pozycję wpływało również to, że Kraków był i jest ważnym ośrodkiem administracyjnym, gospodarczym, kulturalnym i naukowym. Publikacja omawia dzieje krakowskiej PZPR w trzech płaszczyznach. Autor przedstawił dokładnie strukturę tej organizacji oraz jej zmiany. Dużo miejsca poświęcił także wszystkim zagadnieniom związanym z członkostwem w PZPR. Ważne miejsca zajmuje również opis działalności PZPR w województwie krakowskim i jej relacji ze społeczeństwem, w tym charakterystyka instrumentów za pomocą których sprawowała i utrzymywała ona władzę. W książce przedstawiono również w barwny sposób sylwetki I sekretarzy KW PZPR i innych osób, które odegrały ważna rolę w historii krakowskiej PZPR. Zamiarem autora było zaprezentowanie wszystkich najważniejszych aspektów związanych z funkcjonowaniem PZPR na szczeblu wojewódzkim oraz analiza wpływu tej organizacji na poszczególne dziedziny życia społecznego.
Dwunasty tom zapisków prymasa Stefana Wyszyńskiego, dotyczący w całości roku 1965, obejmuje przełom ósmego i dziewiątego roku trwania Wielkiej Nowenny Tysiąclecia Chrztu Polski, pomyślanej przez prymasa Wyszyńskiego jako zakrojony na szeroką skalę program duszpasterski moralnego i duchowego odrodzenia narodu. Jednocześnie był to czwarty rok trwania Soboru Watykańskiego II. Prymas Wyszyński podczas zasiadał wciąż w prezydium Soboru jako jedyny przedstawiciel Europy Wschodniej.
Wiele miejsca zajmuje kwestia wyższych seminariów duchownych, którym władze oświatowe starały się w tym okresie narzucić kontrole i wizytacje. Chciały w ten sposób ingerować w program nauczania – także teologicznego i filozoficznego, oraz uzyskać nieograniczony dostęp do dokumentacji personalnej alumnów. Inną formą nacisku na seminarzystów było zainicjowanie służby wojskowej alumnów. Prymas niepokoił się rozszerzaniem się akcji mobilizacji wojskowej kleryków przez władze komunistyczne.
Kolejną formą nacisku administracyjnego na Kościół katolicki, o której często wspomina prymas na kartach swych zapisków, było ograniczanie nauczania religii dzieci i młodzieży.
Pod koniec 1965 r. pojawiła się kwestia, która znaczenia nabierze w pełni w następnych miesiącach. Chodzi o zaproszenie papieża Pawła VI przez Episkopat Polski do naszego kraju z okazji obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski.
Historia ucieczek z komunistycznej Polski sięga pierwszych powojennych miesięcy, a więc czasów, kiedy ostateczny kształt jej granic nie został jeszcze określony, a system ich ochrony w zasadzie nie istniał. O ile jednak szczególne uwarunkowania tego okresu pozwoliły wielu ludziom względnie bezpiecznie opuścić kraj, o tyle w miarę umacniania się reżimu podjęcie decyzji o nielegalnej ucieczce często wiązało się z dużo większym ryzkiem niż tylko niebezpieczeństwo zatrzymania śmiałka. Nie zmienia to jednak faktu, że na przestrzeni ponad czterech kolejnych dekad obywatele Polski Ludowej najrozmaitszymi sposobami starali się przedostać za żelazną kurtynę.
Kim był uciekinier z Polski Ludowej? Chcąc uniknąć zawiłych formuł prawnych, warto posłużyć się definicją ukutą przez samą bezpiekę. W jednym z resortowych opracowań o tej kategorii „przestępców” pisano: „W praktyce operacyjno-śledczej organów MSW za uciekiniera uznaje się obywatela Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, który bez zezwolenia władz polskich opuścił terytorium PRL lub odmówił powrotu do kraju z czasowego pobytu za granicą” . Uciekinierami były więc osoby, które – nie mogąc z różnych względów, często po wieloletnich staraniach, wyjechać z kraju w sposób oficjalny – zdecydowały się uczynić to w sposób nielegalny. W tych przypadkach ich inwencja i pomysłowość okazywały się nierzadko pochodną determinacji czy nawet desperacji, jakimi musieli się wykazać w dążeniu do zamierzonego celu. Jednakże należy zdawać sobie sprawę, że w ogólnym rozrachunku najwięcej uciekinierów należało do tej drugiej kategorii. Były to zatem osoby, które podczas legalnego, czasowego pobytu za granicą zdecydowały się nie wracać do Polski. Tyle że w realiach komunistycznego kraju przywilej wyjazdu w pierwszej kolejności otrzymywali ludzie go reprezentujący, a więc członkowie delegacji rządowych, personel placówek dyplomatycznych, pracownicy różnych gałęzi gospodarki, naukowcy czy ludzie kultury. Liberalizacja systemu paszportowego, zapoczątkowana w połowie lat pięćdziesiątych, pozwoliła w kolejnych latach w większym lub mniejszym stopniu cieszyć się taką możliwością szerszemu gronu obywateli. Książeczka paszportowa, umożliwiając wyjazd turystyczny czy odwiedziny u krewnych, mogła zatem zostać wykorzystana jako bilet w jedną stronę.
uszpasterstwo akademickie w Szczecinie w latach 19471990 było ważnym elementem życia społecznego i religijnego mieszkańc ów tego miasta. Nie tylko młodzieży, ponieważ przez długi okres oddziaływało również na dorosłych katolików świeckich. W niesprzyjających dla Kościoła warunkach duszpasterstwo akademickie, na tyle, ile było to możliwe, realizowało swoje cele. Elastyczność żywej idei pozwoliła stworzyć satysfakcjonującą formę mimo zewnętrznych ograniczeń. Sądzę, że udało się udowodnić możliwości dostosowania form pracy w ramach duszpasterstwa akademickiego do panującej rzeczywistości, zachowujących wierność naczelnej idei wychowania świeckiego apostoła. Ukazano istniejące przed II wojną światową i w PRL postulaty łączenia duszpasterstwa studentów z ich wykładowcami, a także absolwentami, jako zjawiska bardzo pozytywnego. Przedstawiono modele działań DA, od masowego, przez grupowe po indywidualne, z których każde miało rację bytu osobno, ale najlepsze wyniki osiągało połączenie wszystkich.
Czerwono-biało-czerwona Łódź. Lokalne wymiary polityki pamięci historycznej w PRL, Andrzej CzyżewskiKto rządzi przeszłością, w tego rękach jest przyszłość; kto rządzi teraźniejszością, w tego rękach jest przeszłość napisał swego czasu George Orwell. Im silniejsza, im bardziej opresyjna jest władza, tym łatwiej wprowadzać tę zasadę w życie. Co nie znaczy zarazem, że od tego rodzaju pokus wolne są rządy demokratyczne. Nawet jednak skrajnie autorytarne reżymy wiedzą, że implementowana odgórnie wizja przeszłości szczególnie niedalekiej nie może wisieć w próżni. Uprawiana przez nie polityka pamięci historycznej musi zatem choćby częściowo korespondować z autentycznymi odczuciami tych, do których jest adresowana.W czasach PRL odpowiednio sformatowany przekaz na temat II wojny światowej miał kluczowe znaczenie w procesie uwiarygodniania nowego systemu rządów. Równocześnie wydarzenia z lat 19391945 były silnie obecne w pamięci biograficznej obywateli powojennej Polski i w naturalny sposób współtworzyły fundamenty rodzimej wspólnoty wyobrażonej.Czerwono-biało-czerwona Łódź to zarówno opowieść o budowaniu wizerunku miasta ,,walki i pracy"", jak i analiza napięć między ustalanymi odgórnie wzorami interpretowania przeszłości a oddolnymi wyobrażeniami na jej temat. Waga poczynionych w pracy ustaleń wynika również z ich chwilami zaskakującej aktualności. Okazuje się bowiem, że mijają dekady, a pewne schematy narracyjne dotyczące okupacyjnych losów Łodzi - a w szerszym planie Polski - pozostają niezmienne. Warto zatem krytycznie spojrzeć na okoliczności ich powstania. Ku przestrodze.
Aparat bezpieczeństwa w województwie poznańskim 1945-1956. Wybrane kierunki i metody (dokumenty), wstęp, wybór dokumentów i opracowanie Rafał KościańskiSeria wydawnicza Dokumenty, T.68Niniejszy wybór dokumentów ukazuje działalność komunistycznej policji politycznej na terenie województwa poznańskiego w okresie pierwszego dziesięciolecia po zakończeniu II wojny światowej. Publikowane normatywy pozwalają na uchwycenie podstawowych planów kierownictwa szczebla centralnego oraz regionalnego. Dokumenty te są podstawą do wyznaczenia kierunków, celów oraz metod pracy poszczególnych komórek organizacyjnych resortu. Ze względu na ich fundamentalny charakter powinny znaleźć się w centrum zainteresowania badaczy zajmujących się analizą działalności aparatu bezpieczeństwa wobec określonych środowisk, instytucji i osób.
Niniejsza publikacja zawiera 84 dokumenty wytworzone zarówno przez podmioty państwowe, jak i stronę kościelną. Stanowi uzupełnienie monografii zatytułowanej Grudniowa kolęda. Kościół katolicki w Trójmieście wobec Grudnia '70, która ukazała się w 2020 r.Grudzień '70 to z całą pewnością jeden z najważniejszych momentów w powojennej historii Polski, ale również symboliczna cezura w relacjach państwoKościół. Choć obie strony za swój najważniejszy cel stawiały niedopuszczenie do eskalacji napięcia, w oczywisty sposób różniły je motywacje. Komuniści bronili swojej pozycji przed wzburzonym społeczeństwem, a Kościół zwykłych ludzi przed ich brutalnością.
Aga, Adam i Hamlet na tropie tajemnic T.1 Tajemnica podlaskiej rakiety V-2Aga i Adam Kowalscy to typowe rodzeństwo. Wśród pokrytych kurzem tysięcy szpargałów, pozostawionych na strychu przez dziadka, młodzi bohaterowie odnajdują tropy wielu niezwykłych historii, które zaproszą ich do prawdziwej podróży w czasie. W poszukiwaniach towarzyszyć im będzie niezwykły przewodnik. Pierwsza historia kieruje nas w stronę nadbużańskich plaż, gdzie wśród zarośniętych wikliną i wierzbami brzegów nagle utkwiło coś niezwykłego
Szósty zeszyt z serii „Wilcze Tropy” został poświęcony jednemu z najważniejszych dowódców polowych AK z Okręgu Kieleckiego – kpt. Antoniemu Hedzie „Szaremu”. Po zakończeniu walk z Niemcami w ramach akcji „Burza” starał się on początkowo wygasić swój udział w konspiracji niepodległościowej. Represje komunistyczne, skierowane także przeciwko jego rodzinie, zmusiły go jednak do podjęcia zdecydowanych działań. Pomimo znacznej dekompozycji konspiracji akowskiej na Kielecczyźnie udało mu się stworzyć 200-osobową grupę uderzeniową, która w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 r. rozbiła więzienie w Kielcach i uwolniła ponad 300 więźniów. Była ta jedna z największych i, co ważniejsze, skutecznych akcji podjętych przez podziemie antykomunistyczne w Polsce.
Trwająca w latach 1919–1921 wojna polsko-sowiecka spowodowała mobilizację wielu grup społecznych. Jedną z nich było duchowieństwo. Księża diecezjalni i zakonni podjęli zadania kapelanów wojskowych. W całym okresie wojny szeregi Wojska Polskiego zasiliło 631 księży. Stanowili oni czynnik budujący i utrzymujący morale żołnierzy na pierwszej linii frontu oraz społeczeństwa będącego na terytorium pozafrontowym.
Tom jest pokłosiem międzynarodowej konferencji naukowej pt. "Archiwa w państwach totalitarnych w Europie Środkowo-Wschodniej" zorganizowanej przez Instytut Pamięci Narodowej, Zakład Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Instytutu Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Archiwum Państwowe w Lublinie, miasto Sandomierz i Muzeum Okręgowe w Sandomierzu w Lublinie i Sandomierzu w dniach 5-7 września 2018 r. Zawiera kilkanaście studiów nad wpływem czynników politycznych na działalność archiwów w Polsce i Związku Sowieckim autorstwa historyków polskich, rosyjskich, ukraińskich oraz kazachskich. W państwach totalitarnych, jakimi były ZSRS i PRL, archiwa nie mogły stanowić wyłącznie placówek dokumentacyjnych, naukowych czy administracyjnych, jak to było i jest praktykowane w państwach demokratycznych. Oprócz wypełniania podstawowych zadań archiwalnych musiały uczestniczyć też w działalności propagandowej. Ich aktywność na polu edukacyjnym, wystawienniczym i wydawniczym miała wspierać organa bezpieczeństwa, porządek publiczny i partię komunistyczną, a sprzeciwiający się systemowi archiwiści stawali się ofiarami represji. Problematyka ta do tej pory nie cieszyła się szerszym zainteresowaniem w Polsce – mimo upływu trzydziestu lat od upadku komunizmu. Nie jest również popularna w krajach powstałych po upadku ZSRS.
W polskiej historiografii biografie kobiet należących do pierwszego pokolenia emancypantek wciąż można policzyć na palcach jednej ręki. Zofia Moraczewska niewątpliwie była jedną z czołowych przedstawicielek grupy kobiet zaangażowanych zarówno w działalność socjalistyczną, jak i emancypacyjną oraz jedną z niewielu, którym udało się przynajmniej w pewnych okresach życia łączyć aktywność na obu tych polach. (…) Bardzo ciekawe są fragmenty książki dotyczące łączenia przez Moraczewską roli żony, matki i działaczki politycznej. (…) Zwłaszcza te, które przybliżają czytelnikowi jej wrażliwość społeczną, interpretację tzw. kwestii kobiecej, poglądy na wychowanie kobiet i ich role społeczne, w tym macierzyńskie.
Z recenzji dr hab. Katarzyny Sierakowskiej
Przedmiotem książki jest niezależna oficyna wydawnicza działająca w latach 1982-1989. Przedstawiono w niej dzieje i dokonania tytułowego wydawnictwa. W sposób chronologiczny została opisana historia Wydawnictwa Myśli Nieinternowanej oraz omówiono wszystkie gazety oraz druki zwarte wydane w latach funkcjonowania.
W pierwszych rozdziałach przedstawione zostały dzieje wydawnictwa począwszy od jego założenia, dalszy rozwój oficyny, rozpracowanie ze strony Służby Bezpieczeństwa oraz podjęcie półjawnej działalności w ramach niezależnego zrzeszenia grup opozycyjnych - Porozumienia Niezależnych Organizacji Małopolski.
Omówiony został również dorobek pisarski oficyny. Ukazane zostały podobieństwa oraz różnice w prezentowanych przez autorów poglądach. Opisane zostały także książki wydane przez wydawnictwo oraz wskazano przyczyny, dla których nie mogły ukazać się one oficjalnych wydawnictwach.
Przedmiotem książki jest niezależna oficyna wydawnicza działająca w latach 1982-1989. Przedstawiono w niej dzieje i dokonania tytułowego wydawnictwa. W sposób chronologiczny została opisana historia Wydawnictwa Myśli Nieinternowanej oraz omówiono wszystkie gazety oraz druki zwarte wydane w latach funkcjonowania.
W pierwszych rozdziałach przedstawione zostały dzieje wydawnictwa począwszy od jego założenia, dalszy rozwój oficyny, rozpracowanie ze strony Służby Bezpieczeństwa oraz podjęcie półjawnej działalności w ramach niezależnego zrzeszenia grup opozycyjnych - Porozumienia Niezależnych Organizacji Małopolski.
Omówiony został również dorobek pisarski oficyny. Ukazane zostały podobieństwa oraz różnice w prezentowanych przez autorów poglądach. Opisane zostały także książki wydane przez wydawnictwo oraz wskazano przyczyny, dla których nie mogły ukazać się one oficjalnych wydawnictwach.
Przedmiotem książki jest niezależna oficyna wydawnicza działająca w latach 1982-1989. Przedstawiono w niej dzieje i dokonania tytułowego wydawnictwa. W sposób chronologiczny została opisana historia Wydawnictwa Myśli Nieinternowanej oraz omówiono wszystkie gazety oraz druki zwarte wydane w latach funkcjonowania.
W pierwszych rozdziałach przedstawione zostały dzieje wydawnictwa począwszy od jego założenia, dalszy rozwój oficyny, rozpracowanie ze strony Służby Bezpieczeństwa oraz podjęcie półjawnej działalności w ramach niezależnego zrzeszenia grup opozycyjnych - Porozumienia Niezależnych Organizacji Małopolski.
Omówiony został również dorobek pisarski oficyny. Ukazane zostały podobieństwa oraz różnice w prezentowanych przez autorów poglądach. Opisane zostały także książki wydane przez wydawnictwo oraz wskazano przyczyny, dla których nie mogły ukazać się one oficjalnych wydawnictwach.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
