Szkatułkowa opowieść o wyobcowaniu i walce z niepamięcią. U progu drugiej wojny światowej pięcioletni Jacques Austerlitz trafia do Wielkiej Brytanii, gdzie adoptuje go dwoje walijskich protestantów. Wkrótce chłopiec poznaje jednak swoje prawdziwe nazwisko i kraj pochodzenia, a po latach jako dorosły mężczyzna rozpoczyna długą wędrówkę, na końcu której spodziewa się znaleźć klucz do zrozumienia własnej tożsamości.Na swój cichy, przesycony melancholią i ironią sposób ostatnia proza Sebalda należy do najważniejszych książek minionych dekad pisze w posłowiu do książki Wojciech Nowicki. Zawdzięcza to literackiej klasie, owej frazie, zdolnej unieść jej główne tematy: Zagładę, zagłady, niemożność dopasowania i pragnienie odosobnienia, potrzebę pamięci i niepamięć, świat ludzi wrogich wobec, jak uważają, istot niższych ras podległych i zwierząt; te ostatnie Sebald przedstawia jako często zmartwiałe lub od dawna już martwe preparaty, podobnie zresztą jak ludzi, których nagrobki, kości i duchy pozbawione widomego znaku, porzucone, spalone, zwidują się bohaterowi książki.Austerlitz to powieść na wskroś aktualna, ze zdwojoną siłą przypominająca wydarzenia, które zbyt łatwo ulatują z pamięci ludzkości. Mimo że w książce tej wszystko wydaje się nadzwyczaj zrozumiałe, przejrzysta proza Sebalda kluczy i zwodzi, odkrywając coraz to nowe światy: te rzeczywiste i te wyobrażone.
Tereny dzisiejszego Dolnego Śląska zawsze były obszarem, gdzie ścierały się wpływy kultur polskiej, czeskiej i niemieckiej, i to głównie w tych językach ukazywały się na tym obszarze książki. Bliskość kurii biskupiej oraz ośrodków akademickich już od XV wieku zachęcała drukarzy do osiedlania się we Wrocławiu, Legnicy, Oleśnicy i innych większych miastach regionu, otwierania drukarni i wydawania kolejnych dzieł. Katalog obejmuje opisy blisko dwóch tysięcy publikacji z lat 1475–1800, które znajdują się w zbiorach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich: inkunabułów, druków religijnych, literatury podróżniczej i pięknej, ukazujących się na Śląsku, ale także licznych druków ulotnych oraz okolicznościowych, wydawanych przede wszystkim z okazji ślubów i pogrzebów miejscowych osobistości. Najwcześniejszymi zabytkami drukarstwa przechowywanymi w ZNiO są inkunabuły opublikowane nakładem wrocławskiej oficyny Kaspara Elyana około 1475 roku: Donatus moralisatus Jeana Gersona i Tractatus sacerdotalis de sacramentis Mikołaja z Błonia. Część katalogową publikacji uzupełnia wstęp, prezentujący najważniejsze zachowane silesiaca oraz historię drukarstwa na Dolnym Śląsku. Zamieszczono tu również kolorowe ilustracje wybranych cymeliów, indeksy drukarzy, nakładców i księgarzy oraz indeks tematyczny, który ułatwi korzystanie z katalogu.
Na mapie literatury międzywojennej Polski grupa poetycka Żagary, skupiona wokół pisma o tej samej nazwie, stanowi zjawisko szczególne. Powstała i działała w Wilnie w latach 1931–1934, lecz w całym kraju widoczny był wpływ jej poezji, silnie zakorzenionej w doświadczeniu lokalnym, a zarazem komponowanej według najnowszych założeń poetyki awangardowej i surrealistycznej. Żagaryści stanowili trzon tzw. drugiej awangardy. Inicjatorzy i czołowi twórcy grupy – Teodor Bujnicki, Jerzy Zagórski, Czesław Miłosz – należeli do „pokolenia 1910” i wchodzili w dorosłość, mając za sobą dzieciństwo przypadające na lata pierwszej wojny światowej, wczesną edukację w okresie wielkiego kryzysu oraz studia w czasach narastającego antysemityzmu i ksenofobii. Dlatego główne zręby ich twórczości, przy całej odmienności poetyk, posiadają wiele cech wspólnych: wizyjny katastrofizm, ironiczny dystans do historii i polityki, przeciwstawianie porządków kultury i natury, idee lewicowe i socjalizujące oraz pacyfizm. Widoczna jest u nich nadal żywa tradycja polskiego romantyzmu, a także myślenie i działanie w kategoriach pogranicznych, wieloetnicznych i wielokulturowych. Ich katastroficzne i apokaliptyczne przeczucia znalazły wkrótce swoją przejmującą kontynuację u młodych poetów okupacyjnej Warszawy. Formalnie grupa istniała krótko, jednakże antologia obejmuje całą twórczość poetycką dziesięciu żagarystów z lat trzydziestych XX wieku, aż do momentu zajęcia Wilna przez Armię Czerwoną w czerwcu 1940 roku, co politycznie i symbolicznie wyznacza kres miasta w jego dotychczasowym kształcie.
Beata Długajczyk / Leszek Machnik „Muzeum Lubomirskich 1823–1940. Zbiór malarstwa” Muzeum Lubomirskich, będące pierwszym muzeum publicznym w Galicji, zgromadziło w ciągu niespełna stu pięćdziesięciu lat istnienia ponad tysiąc trzysta obrazów. Kolekcję stanowiły dzieła dawne i nowe, prace twórców obcych i rodzimych, portrety i widoki, sceny religijne, historyczne i rodzajowe, płótna o znacznych walorach artystycznych i nieledwie amatorskie, składane do muzeum dary oraz obiekty kupowane z myślą o pomnożeniu zbioru. Niniejsza książka jest pierwszym monograficznym opracowaniem historii Muzeum Lubomirskich z okresu jego istnienia we Lwowie. Autorzy skupiają się na zbiorze malarstwa. Korzystając z dostępnych archiwaliów, starają się dowiedzieć, skąd pochodziły poszczególne obrazy i jakimi drogami docierały do placówki, jaki program gromadzenia realizowali kolejni kuratorzy zbioru, jakimi kryteriami posługiwali się przy wyborze dzieł oraz jak przez lata zmieniały się koncepcje i kształt ekspozycji. Wiele miejsca poświęcono również sposobom prowadzenia ksiąg inwentarzowych i katalogów, warunkom przechowywania czy metodom konserwacji, słowem: autorzy próbowali podpatrzeć funkcjonowanie muzeum także „od kuchni”. „Myśl wcale szczęśliwa utworzenia w sali wielkiej galerii doborowej przedmiotów sztuki malarskiej, na co się zupełnie zgadzam.” Jerzy Lubomirski, Wiedeń 1871
W 2019 roku mija sto lat od powstania Biblioteki Narodowej – najstarszej, najcenniejszej i najbardziej znanej serii wydawniczej w Polsce. Jej koncepcję stworzyli profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdy nasza państwowość dopiero się ważyła. Początkowo seria ukazywała się w Krakowskiej Spółce Wydawniczej, a od 1933 roku aż do dziś wydaje ją Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Jest to jeden z najstarszych tego typu cykli wydawniczych nie tylko w naszym kraju, ale i na świecie (słynna francuska seria Plejada powstała w roku 1931).
Prace nad Biblioteką Narodową nigdy nie zostały przerwane, nawet podczas drugiej wojny światowej. Kolejni redaktorzy BN przekazywali sobie to dziedzictwo z rąk do rąk i dbali, by cykl zachował swoje zasady, rangę oraz poziom literacki i naukowy. Do końca roku jubileuszowego seria będzie liczyć 608 tomów najcelniejszych utworów literatury polskiej i światowej we wzorowych, fachowych i przystępnych zarazem, opracowaniach, które wyszły spod piór najlepszych polskich literaturoznawców.
Stulecie to właściwy moment, aby spojrzeć na cały dorobek serii, zastanowić się nad jej historią, miejscem w kulturze, a także nad fenomenem jej żywotności i popularności. W Księdze Czytelnicy znajdą m.in. szczegółową historię Biblioteki Narodowej, wypowiedzi okolicznościowe osobistości polskiej kultury oraz kompletny katalog serii.
Powiem bardzo osobiście, że jestem dumna, iż mamy w naszej kulturze coś tak wspaniałego i doniosłego jak Biblioteka Narodowa. I gdyby z jakichś powodów wysyłano mnie na bezludną wyspę, poprosiłabym sprytnie o wszystkie jej publikacje. Miałabym dość lektury do końca życia.
Olga Tokarczuk, pisarka, laureatka Literackiej Nagrody Nobla
W Niemczech weimarskich Erich Kästner przedrzeźniał niegdyś Goethego: „Kennst du das Land, wo die Kanonen blühn?”. Inne niż my kanony miał na myśli, życzmy jednak stuletniej Jubilatce najcelniejszych armat w obronie wciąż tej samej wspólnoty.
Adam Pomorski, tłumacz, prezes polskiego PEN Clubu
Tomy Biblioteki Narodowej pozwalają na orientację w ewolucji naszej dyscypliny od pokolenia Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Tadeusza Sinki, Stanisława Pigonia po dzisiejszych badaczy młodszego pokolenia.
Michał Głowiński, literaturoznawca, pisarz
César Aira, argentyński prozaik uznawany za współczesnego klasyka, specjalizuje się w krótkich, intensywnych powieściach pisanych pod prąd narracyjnych trendów. On sam swoje dzieła nazwał kiedyś „zabawkami dla dorosłych” – to fabuły z iskrą szaleństwa, eksperymentalne i zaskakujące. Zebrane w tomie teksty ukazują typowe cechy pisarstwa Airy.
Powieść „Próba” (1992) przedstawia pełne napięcia spotkanie dwóch dziewczyn-punków z rówieśniczką i szybko okazuje się wybuchową historią o buncie i miłości. „Płacz” (1992) może przywodzić na myśl Borgesowskie fabuły o iluzoryczności świata, tyle że w zupełnie innej – dadaistycznej czy surrealistycznej – wersji. Utwór „Jak zostałam zakonnicą” (1993) wstrząsnął literaturą hispanoamerykańską: opowiada o dzieciństwie pełnym osobliwych zdarzeń, które rzucają długi cień na życie niewinnego człowieka.
„Trzy opowieści” są pierwszą prezentacją twórczości Airy w naszym kraju, ale jej ton może się wydać polskim czytelnikom znajomy. Jako miłośnik i znawca tradycji awangardowej w literaturze i jako Argentyńczyk, autor nie mógł przecież przeoczyć dzieł Witolda Gombrowicza.
„To frustrujące, ale kiedy zaczniesz czytać Airę, nie chcesz przestać. Jego powieści wydają się realizować w praktyce teorie Gombrowicza, z tą różnicą, że Gombrowicz był opatem w luksusowym, wyimaginowanym klasztorze, a Aira jest zakonnicą albo nowicjuszką w zakonie Karmelitanek Bosych z Całego Świata. (...) Aira to ekscentryk, ale to zarazem jeden z trzech czy czterech najlepszych pisarzy tworzących dziś po hiszpańsku”.
Roberto Bolano
„Piękno i ciemna prawda płyną przez jego teksty”.
Patti Smith
César Aira (1949) – argentyński prozaik, eseista i tłumacz. Wykłada historię awangardy na Uniwersytecie w Buenos Aires i Uniwersytecie Narodowym w Rosario. Debiutował w 1975 roku powieścią „Moreira”. Autor ponad stu książek, z czego najważniejsze to: „Ema, la cautiva” (1981), „La liebre” (1991), „Dowód”, „Płacz” (1992), „Jak zostałam zakonnicą” (1993), „El congreso de literatura” (1997) oraz „Un episodio en la vida del pintor viajero” (2000). Jego powieści przełożono na wiele języków. Jest jednym z najszerzej dyskutowanych współczesnych prozaików latynoamerykańskich, laureatem m.in. Konex Award (1994, 2004), Prix Roger Caillois (2014), America Awards (2016), był także nominowany do Międzynarodowej Nagrody Bookera (2015). Od lat wymienia się go wśród kandydatów do Literackiej Nagrody Nobla. Tłumaczył m.in. utwory Jana Potockiego, Antoine’a de Saint-Exupéry, Franza Kafki, Allena Tate’a i Stephena Kinga. „Trzy opowieści” są jego pierwsza książką wydaną w Polsce.
„Wybór pism” Kazimierza Wyki przedstawia intelektualną biografię wybitnego myśliciela – biografię zanurzoną w historii, zależną od jej zwrotów i kaprysów, zarazem jednak suwerenną, prawdziwie twórczą w rozmachu filozoficznych i ideowych dążeń. Wrażliwą na swój czas, choć ten wielokroć nie sprzyjał skupieniu i pracy. Czułą dla miejsca: konkretnego, bliskiego, ledwie w swoim zmiennym istnieniu pochwytnego.
„Jestem historykiem literatury, bywam krytykiem, mnóstwo robót organizacyjno-naukowych przepłynęło i wciąż przepływa przez moje godziny, a wszystko to coraz silniej stwarza barykadę biurka. Im dłużej żyję w kraju pełnym tematów, tym mniej ten kraj znam. Zmienia się on szybko, trudno mu zza biurka dotrzymać kroku. Tego kraju jestem piekielnie ciekaw” – pisał Kazimierz Wyka. I nie była to deklaracja na wyrost, tym bardziej zaś kokieteria przedwojennego klerka.
Obszerny i reprezentatywny wybór pism Kazimierza Wyki to znakomita okazja, by na nowo rozważyć spuściznę wielkiego literaturoznawcy. A może zastanowić się także, czego brakuje współczesnej humanistyce, że tak daleko jej do pasji i swobody myśli autora „Życia na niby” oraz urody jego języka.
„Był pierwszym profesorem, który swoimi książkami dowiódł mi, że nauka nie musi być z żelazobetonu, ciężkostrawna, że może być również z krwi i kości, tak żeby ją można było ogarnąć ramionami, polubić na co dzień i cieszyć się jej owocami na całe życie”.
Karl Dedecius
„«Rzecz wyobraźni» – zarówno tytuł, jak i teksty z tomu szkiców Kazimierza Wyki wyzwalały mnie z pułapki dychotomii, nakazującej jednoznaczny wybór między tradycjami Awangardy i Skamandra. Ukazywały inną, trzecią drogę, która była czymś więcej niż przebrzmiałym «izmem», była r z e c z ą – mową poetycką – pamiętającą «czarnoleską rzecz» z «Mojej piosnki» Cypriana Kamila Norwida”.
Edward Balcerzan
„Nie żadna metoda badawcza czy krytyczna ani zespół reguł czy dyrektyw naukowych stanowi klucz do jego pisarstwa; choć tu i owdzie widać ich różnorodne ślady, nie one go określają; stosował je na tyle, na ile mogły mu być pomocne w jego magicznych procederach ku utwierdzeniu życia literatury”.
Ludwik Flaszen
Kazimierz Wyka (1910–1975) – historyk literatury, krytyk literacki, eseista, edytor, felietonista, autor opowiadań i pastiszów poetyckich. Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, twórca krakowskiej szkoły krytyki, współzałożyciel i dyrektor Instytutu Badań Literackich PAN. W latach 1945–1950 redagował miesięcznik „Twórczość”, współpracował z wieloma czasopismami. Jako badacz akademicki zajmował się głównie literaturą XIX i XX wieku, jako krytyk – współczesną poezją i prozą. Autor wpływowych tomów krytycznych: „Pogranicze powieści” (1948), „Rzecz wyobraźni” (1959), „Łowy na kryteria” (1965). Liczne i znakomite eseje zebrał w trzytomowej edycji „Wędrując po tematach”, dzieląc je na historiozoficzne (t. 1, „Czasy”), literackie (t. 2, „Puścizna”) oraz poświęcone sztuce (t. 3, „Muzy”). W 1981 roku ustanowiona została Nagroda im. Kazimierza Wyki – za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eseistyki, krytyki literackiej i artystycznej.
Znany film Feliksa Falka „Kapitał, czyli jak zrobić pieniądze w Polsce” z 1990 roku zaczyna się od ujęcia lecącego na Warszawą pomnika Karola Marksa. To bardzo znamienny obraz, niemal proroczy. Jego symbolika w momencie premiery filmu była jednoznaczna, jednak w ciągu niemal trzydziestu lat, jakie upłynęły od wejścia do kin „Kapitału…”, scena nabrała wielu nowych sensów. Dziś jej pierwotne znaczenie jest bodaj najmniej intrygujące.
Okres po 1989 roku to w Polsce czas gwałtownych przemian, wielkich nadziei, frustracji, rozczarowań, kolejnych kryzysów, ale również sukcesów. Przejście z gospodarki centralnie sterowanej do wolnorynkowej stanowiło przez lata ważny kontekst dla twórców polskiego kina – zarówno tych, którzy opowiadali o świecie biznesu, polityki czy służb, jak i tych koncentrujących się na życiu codziennym zwykłych ludzi.
Michał Piepiórka śledzi zmiany w kulturowych narracjach, które objawiają się w filmach podejmujących temat transformacji gospodarczej. Analizuje zarówno fabuły uznane, jak i popadające w zapomnienie ofiary tzw. filmoznawczej rzeźni. Często to właśnie te drugie mówią nam o Polsce, także dzisiejszej, rzeczy nowe i zaskakujące.
„Porzucenie tego, co wyjątkowe, bo jednostkowe i rozumiane jako «autorskie», przynosi tę korzyść, że pozwala na polskie kino spojrzeć nieco szerzej, jak na pewną całość, która posiada charakterystyczne dla siebie cechy, dominujące narracje, jedne wartości premiuje, a krytykuje inne”.
(fragment)
„Dokumentowana przez polskie kino mentalność zmieniała się bardzo na przestrzeni ćwierćwiecza. Rozczarowanie niedostatkami wolnego rynku ustąpiło miejsca empatycznemu współodczuwaniu z tymi, których kapitalistyczna machina wyrzuciła na margines”.
(fragment)
Michał Piepiórka (1987) – kulturoznawca, krytyk filmowy; doktor nauk humanistycznych. Zajmuje się filmem dokumentalnym we współczesnej kulturze audiowizualnej, przemianami w kinie współczesnym oraz filmowymi interpretacjami polskiej transformacji gospodarczej. Jako krytyk filmowy publikował m.in. w „Kinie”, „Panoptikum”, „Kulturze Liberalnej”, „Czasie Kultury”, „Magazynie Filmowym SFP” oraz w serwisach internetowych Stopklatka i Filmweb. Wyróżniony w konkursie portalu Filmweb „Powiększenie” (2011) oraz w Konkursie o Nagrodę im. Krzysztofa Mętraka (w latach 2016, 2017 i 2018). Autor bloga filmowego „Bliżej Ekranu”, za prowadzenie którego otrzymał w 2017 roku nominację do Nagród Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Urodził się w Gdańsku, mieszka w Poznaniu.
W czasie, gdy Norwid pisał sztuki teatralne, romantyzm odnosił największe tryumfy, potem się przesilał, w końcu odchodził w przeszłość. Późna twórczość Norwida-dramaturga przypada więc na okres, gdy wielcy poeci dramatów już nie tworzą. Rozmijając się ze współczesnymi, czwarty wieszcz przecierał jednak ścieżki nowym polskim wizjonerom i poetom teatru: Wyspiańskiemu, Witkacemu, Różewiczowi.
„Aktor”, „Za kulisami – Tyrtej”, „Pierścień Wielkiej-Damy”, „Kleopatra i Cezar” to sztuki pełnospektaklowe, napisane przez dojrzałego poetę i myśliciela i uznawane za jego najdonioślejsze dokonania w tej dziedzinie. Żaden z wymienionych utworów nie został opublikowany za życia autora. Ponadto jedynie „Pierścień Wielkiej-Damy” zachował się w całości, a trzy pozostałe teksty przetrwały ze znacznymi uszkodzeniami.
Edycja Biblioteki Narodowej podaje je w formie możliwie wiernej zamierzeniom autora i najbardziej czytelnej. Korzysta przy tym z dorobku pionierów badań nad Norwidem i wydawców jego dzieł, m.in. Zenona Przesmyckiego, Juliusza Wiktora Gomulickiego oraz Juliana Maślanki. Opracowania podjął się Kazimierz Braun, który od lat bada twórczość dramatyczną Norwida oraz wyreżyserował w teatrach i w telewizji wszystkie zawarte w tomie sztuki.
„Norwid rozumiał, że teatr należy do życia publicznego, jest formą interakcyjną opartą na dialogu sceny z widownią, a dramat jest niejako zaczynem widowiska teatralnego, uruchamia mechanizmy dialogowe i wyzwala energię, która jest w stanie porwać widzów, włączyć sztukę w życie.”
ze wstępu Kazimierza Brauna
Trudno sobie wyobrazić osobę bardziej predestynowaną do tego, by przygotować reprezentatywny wybór dojrzałych dramatów Norwida niż Kazimierz Braun. Rozległa wiedza, co się tyczy realiów życia poety, świadomość edytorska oraz intuicja praktyka – reżysera i doświadczonego pedagoga – zaowocowały śmiałą wizją Norwida-dramaturga, który na terenie teatru, analogicznie jak w dziedzinie poezji, miał wyznaczać kierunki rozwoju dwudziestowiecznego polskiego dramatu poetyckiego.
Wiesław Rzońca
Cyprian Norwid (1821–1883) – poeta, dramatopisarz, publicysta; zajmował się również sztukami plastycznymi. Jeden z najważniejszych twórców późnego romantyzmu, uznawany za prekursora literatury modernistycznej. Publikował głównie w czasopismach, a jego jedyny wydany za życia tom, „Poezje” (1863), pozostał niezauważony. Od 1842 roku przebywał na emigracji, gdzie zaprzyjaźnił się z wieloma wybitnymi twórcami. Tam też powstał jego najsłynniejszy zbiór poezji „Vade-mecum” (w latach 1865–1866). Twórca nieustannie zmagał się z biedą, cierpiał także na postępującą głuchotę. Ostatnie lata spędził w paryskim przytułku św. Kazimierza. Uznanie zyskał pośmiertnie, na początku XX wieku, dzięki wysiłkom edytorskim i popularyzatorskim Zenona Przesmyckiego. W kolejnych dekadach ogromną pracę nad jego spuścizną wykonał Juliusz W. Gomulicki.
Polskie badania proweniencyjne prowadzone po 1945 roku w zbiorach starych druków zgromadzonych w bibliotekach państwowych i kościelnych mają różne natężenie i przynoszą rozmaite rezultaty. Biblioteki zakonne, które w XIX i XX stuleciu poniosły najwięcej strat, od połowy XX wieku powoli porządkują zachowane księgozbiory, prezentując je w wydawanych katalogach i inwentarzach.
Biblioteka Ossolineum od XIX wieku zgromadziła kilkadziesiąt tysięcy starych druków, wśród których są książki ze znakami własnościowymi z dawnych bibliotek klasztornych. Ponad pięciotysięczny zbiór posiada drukowane i kartkowe katalogi systematycznie weryfikowane, uzupełniane, porządkowane i wprowadzane do obiegu międzynarodowej informacji naukowej, co umożliwia prowadzenie wiarygodnych badań proweniencyjnych.
Zbiór druków XV–XVIII wieku w Bibliotece Ossolineum stanowi interesujące pole badawcze dla historyków książki, bibliotek, kultury i literatury polskiej oraz europejskiej, a także osób zainteresowanych dziejami Kościoła w Polsce.
Federico García Lorca był znakomitym dramaturgiem, wybitnym pianistą, sprawnym rysownikiem, ale przede wszystkim charyzmatycznym poetą, wzbudzającym podziw innych twórców. Leonard Cohen nie tylko upamiętnił go w piosence „Take This Waltz”, lecz także nadał imię Lorca swojej córce.
Zachwyt nad twórczością poety miesza się często z fascynacją jego życiem: przyjaźniami z Salvadorem Dalím, Luisem Bunuelem, Pablo Nerudą, działalnością społeczną, związkami z hiszpańskim folklorem, porywającą osobowością czy wreszcie tragiczną śmiercią, która dla wielu stała się symbolicznym końcem wolności w Hiszpanii – Lorca został rozstrzelany tuż po wybuchu hiszpańskiej wojny domowej, a zwycięski reżim generała Franco przez lata zacierał informacje na temat tej zbrodni.
Tom z serii Biblioteka Narodowa to najobszerniejszy dotąd wybór wierszy Lorki w języku polskim; ukazują się one w znakomitych znanych wcześniej przekładach, uzupełnionych na potrzeby tego wydania przez poetę i tłumacza Marcina Kurka. Po raz pierwszy w Polsce w jednej publikacji znalazł się tu przekład całości książki „Poeta w Nowym Jorku”, pierwsze tłumaczenie próz poetyckich i wykładu o duende.
Radio Wolna Europa zostało stworzone z myślą o przeciwdziałaniu propagandzie władz komunistycznych za żelazną kurtyną. Mimo politycznych celów, jakie stawiała sobie Radiostacja, dyrektor Rozgłośni Polskiej RWE, Jan Nowak-Jeziorański, doskonale rozumiał, że program musi łączyć politykę z edukacją, a także być dla słuchaczy w Polsce oknem na świat zachodniej kultury, nie wykluczając masowej. Taką właśnie rolę spełniały audycje o charakterze historycznym i kulturalnym: stanowiły przeciwwagę dla zniekształcanej przez władze komunistyczne interpretacji historii Polski oraz dostarczały informacji o najważniejszych wydarzeniach i osiągnięciach z dziedziny literatury, sztuki i muzyki. To właśnie dzięki RWE polska młodzież po raz pierwszy miała okazję posłuchać piosenek zespołu The Beatles.
Czwarty tom Dokumentów do dziejów Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa stanowi przegląd najważniejszych audycji historycznych i kulturalnych nadawanych na falach Radiostacji. Czytelnik znajdzie tu też obszerny wstęp Rafała Habielskiego, który wyjaśnia doniosłą rolę, jaką spełniały te programy.
„Próba przedstawienia procentowego udziału audycji historycznych w ogólnym czasie emisji nie jest zadaniem łatwym (…). Wypada zadowolić się wobec tego pewnością, że spełniały one w programie Rozgłośni doniosłą rolę. Dowodzą tego poruszane zagadnienia, ze względu na cenzurę zwykle nieobecne w obiegu krajowym, a także ranga autorów audycji, publicystów, naukowców i świadków historii”.
Ze „Wstępu” Rafała Habielskiego
„Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” jest ogólnopolskim rocznikiem naukowym o szerokim profilu historycznym z akcentem postawionym na zagadnienia biblioteczno-muzealne. Pismo pod tym tytułem ukazuje się od 1992 roku, ale jego korzenie sięgają początków Ossolineum i woli jego założyciela, Józefa Maksymiliana Ossolińskiego, który powołując Zakład do istnienia, wyrażał chęć utworzenia własnego periodyku.
Na łamach „Czasopisma ZNiO” ukazują się teksty prezentujące zbiory instytucji, popularyzujące jej historię i bieżącą działalność, a także omawiające relacje, jakie łączą Ossolineum z Lwowską Narodową Naukową Biblioteką im. Wasyla Stefanyka. W Ossolińskim periodyku jest także miejsce na opracowania rękopisów oraz na prace niezwiązane bezpośrednio z Zakładem: analizuje się tu utwory literackie i omawia ważne zjawiska z historii Polski oraz z dziejów polskiej kultury i sztuki.
W zeszycie 29:
ROZPRAWY I MATERIAŁY
Jerzy Zdrada: „«Polska i Moskwa» Apollona Korzeniowskiego”
Małgorzata Skotnicka-Palka: „My jesteśmy krasnoludki, czyli Pomarańczowa Alternatywa”
Bogusław Bednarek: „W świecie drukowanych poloników szesnastowiecznych Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich”
ZBIORY
„Z korespondencji profesora Mieczysława Gębarowicza z lat 1970–1984” – wyboru dokonał, wstępem i przypisami opatrzył Edward Różycki
Ihor Sribnyak: „Historia utrwalona w dokumentach: źródłowe znaczenie dokumentów archiwalnych ze zbiorów Ossolineum dla rekonstrukcji działalności rządu Ukraińskiej Republiki Ludowej na emigracji (na przykładzie rękopisu 22/53)”
Krzysztof Gluziński: „Zwrócone – zatrzymane. Fragment opisu”
Małgorzata Minkowska: „Nowe i nowo odkryte inkunabuły w zbiorach Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich: uzupełnienie katalogów Alodii Kaweckiej-Gryczowej i Eugenii Triller”
Arkadiusz Dobrzyniecki: „Nieznany rysunek, źródło do działalności rzeźbiarskiej klasycystycznego lwowskiego rzeźbiarza Hartmanna Witwera”
DARY
Roman Duda: „Chrześcijańskie Studium Społeczne (1986–1990)”
Z DZIAŁALNOŚCI BIEŻĄCEJ ZAKŁADU NARODOWEGO IM. OSSOLIŃSKICH
Elżbieta Ostromęcka: „Dolnośląski Festiwal Nauki w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich w latach 1998–2016”
Barbara Otfinowska: „«Przyszli żeby zobaczyć poetę...» Postscriptum do wystawy: «Różewicz w zbiorach Gabinetu Kultury Współczesnej Wrocławia i Działu Dokumentów Życia Społecznego ZNiO»”
Z KARTY ŻAŁOBNEJ
„Krystyna Korzon (3 IV 1925 – 7 II 2018)” [Elżbieta Ostromęcka]
Chociaż minione stulecie obfitowało w wielkich pisarzy, to właśnie twórczość Kafki i najsilniej prowokowała do interpretacji. Jego proza należy do najczęściej dyskutowanych i omawianych dzieł w historii literatury. Zachwycali się nią niemal wszyscy wielcy pisarze i myśliciele XX wieku. Uważnymi czytelnikami twórczości autora „Procesu” byli m.in. Theodor W. Adorno, Hannah Arendt, Walter Benjamin, Maurice Blanchot, Albert Camus, Tadeusz Różewicz, Jean-Paul Sartre czy Susan Sontag. Pisarstwo Kafki i jak żadne inne ukazuje świat przekształcony i zdeformowany. Nieustannie podważa realistyczny model literatury oraz zachęca do formułowania na nowo fundamentalnych kwestii egzystencjalnych, metafizycznych, etycznych i estetycznych.
„Wybór prozy” Kafki w serii Biblioteka Narodowa zawiera niemal wszystkie najważniejsze powieści i opowiadania pisarza. Czytelnik znajdzie tu dzieła dobrze znane, jak „Proces”, „Zamek” czy „Przemianę”, ale też wiele utworów nieco dziś zapomnianych, choć nie mniej znakomitych. W obszernym „Wstępie” Łukasz Musiał ukazuje m.in., w jaki sposób recepcja prozy Kafki i zazębia się z dwudziestowieczną historią filozofii i literatury, co dowodzi uniwersalnego charakteru dzieł praskiego pisarza.
„To, co Kafka nam daje – dar, którego nie otrzymujemy – to swego rodzaju walka literatury o literaturę; walka, która zmierza nie wiadomo dokąd, tak rożna od tego, co znamy pod tą nazwą lub pod innymi nazwami, że nawet ta odmienność nie wystarczy, abyśmy potrafili zrozumieć znaczenie daru, równie bliskiego nam, co obcego (...).”
Maurice Blanchot, przeł. Krzysztof Kocjan
„Kafka należy do osobliwego typu pisarzy, których wysiłek skupia się na formułowaniu i komplikowaniu problemu, a nie na jego rozwiązaniu.”
Roman Karst
„Zwróćcie uwagę na styl Kafki. (...) Przejrzystość jego stylu podkreśla ciemne bogactwo jego fantazji. Kontrast i harmonia, styl i treść, forma i fabuła są doskonale połączone.”
Vladimir Nabokov, przeł. Mariusz Arno Jaworski
Franz Kafka (1883–1924) – niemieckojęzyczny pisarz pochodzenia żydowskiego. W 1901 roku podjął studia prawnicze na Niemieckim Uniwersytecie w Pradze, z którą przez całe życie był związany; uczęszczał również na wykłady z historii kultury i germanistyki. W latach 1908– 1922 pracował w Zakładzie Ubezpieczeń Robotników od Wypadków Królestwa Czeskiego, skąd odszedł ze względu na pogarszający się stan zdrowia – zaostrzającą się gruźlicę. Najbardziej znane utwory ukazały się po śmierci autora dzięki staraniom Maxa Broda, który wbrew jego woli nie spalił notatek. Do najważniejszych tekstów należą m.in. „Proces” (1925), „Zamek” (1926) i „Ameryka” (1927).
Łukasz Musiał (1976) – krytyk i historyk literatury, tłumacz, profesor nauk humanistycznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Absolwent kulturoznawstwa na Uniwersytecie Europejskim Viadrina we Frankfurcie nad Odrą i filologii germańskiej na UAM. Autor monografii i książek eseistycznych, a także artykułów, szkiców oraz recenzji poświęconych literaturze i filozofii XIX i XX wieku.
Zawiła, pełna sprzeczności historia miłosna z elementami czarnego humoru. Robin Vote, bohaterka powieści, to młoda amerykańska „femme fatale”, która spędza czas w towarzystwie trojga admiratorów: Nory Flood, Jenny Petherbridge i Feliksa Volkbeina. Towarzyszy im doktor Matthew O’Connor. Jego nieokiełznane gadulstwo i fanfaronada przywodzą na myśl Szekspirowskiego Falstaff a. Wszystkie postaci są wyraziste, barwne, skomplikowane. Główną rolę w powieści odgrywa jednak język – bogaty i kapryśny składniowo, chłodny i ekspresyjny zarazem. Nadaje tej książce niezwykłą siłę. Barnes radykalnie łamie konwencje, eksperymentuje, a jej sposób pisania stawia ją obok najważniejszych anglosaskich autorek modernistycznych jak Virginia Woolf, Gertrude Stein czy Mina Loy. „Jest to powieść tak dobra, że docenią ją w pełni tylko osoby o wrażliwości wykształconej przez poezję” – pisał w przedmowie do pierwszego wydania „Ostępów nocy” T.S. Eliot. To dzięki niemu dzieło Barnes, dziś lektura obowiązkowa na każdym kursie literatury angielskiej XX wieku, znalazło drogę do czytelników.
„Nora była duża i wysoka, i choć skóra jej przypominała skórę dziecka, już we wczesnej młodości widać było zapowiedź tego, co później stało się surowym deseniem drewniejącej twarzy; zwiastun przemiany w drzewo, nieudokumentowany zapis czasu.
Od razu wiedziało się, że jest człowiekiem Zachodu. Patrząc na nią, cudzoziemcy przypominali sobie historie o krytych wozach, zwierzętach u wodopoju, przerażonych dzieciach, które wypatrują przez okienko, czy w mroku nie czają się czerwonoskórzy; o ciężkich spódnicach, za sprawą których kobiety rosły wszerz i prasowały bujne pastwiska – z Bogiem w sercu mogły w ciągu siedmiu dni zadeptać cały świat.”
(fragment)
„Najbardziej widoczną cechą pisarstwa Djuny Barnes nie są wątki ekspatriacyjne, lecz
zdumiewający styl prozatorski. Jej zdania uciekają od słów, których byśmy oczekiwali.”
Andrew Goldstone, przeł. Marcin Rychter
„Ostępy nocy nawiązują do eksperymentalnej tradycji w dwudziestowiecznych sztukach
plastycznych, do kubizmu i surrealizmu.”
Marcin Szuster
Djuna Barnes (1892–1982) – amerykańska pisarka i dziennikarka. Jej artykuły, wywiady i reportaże publikowały największe nowojorskie gazety. W 1915 roku ukazał się tom jej wierszy „The Book of Repulsive Women”, który uzupełniła swoimi rysunkami. Lata 20. i 30. spędziła głównie w Europie, gdzie poznała m.in. Jamesa Joyce’a, Gertrude Stein i Peggy Guggenheim, stając się częścią paryskiego świata artystycznego. Tu powstały jej najbardziej znane dzieła: „Ladies Almanack” (1928) i „Ostępy nocy” (1936), uchodzące za arcydzieło prozy modernistycznej. Od kilku dekad zainteresowanie jej twórczością systematycznie rośnie. W Polsce praktycznie nieznana. Fragmenty jej utworów ukazały się w „Literaturze na Świecie”.
„Lucinella” zaczyna się jak klasyczna satyra na środowisko literackie. Od pierwszego zdania wszystko wskazuje na to, że mamy do czynienia z książką obśmiewającą mieszkańców słynnej kolonii pisarskiej Yaddo pod Nowym Jorkiem. Segal ukazuje zamkniętą społeczność poetów, krytyków i wydawców, których trawią jednakowe koszmary, lęki i nadzieje. Tytułowa bohaterka miota się pomiędzy nudną codziennością a własnym wyobrażeniem o sobie jako pisarce, między pragnieniem a niemożnością tworzenia. „Lecz początkowy realizm opowieści wkrótce topnieje” – pisze Barbara Kopeć-Umiastowska. – „Do akcji wkraczają Zeus i Hera, krytycy literaccy przemawiają z Olimpu, dyskusje panelowe zamieniają się w teatr awangardowy, a narratorka w różnych towarzyskich sytuacjach występuje równocześnie dodatkowo w dwóch osobach – jako Lucinella młodsza i Lucinella starsza.”
A zatem baśń? Owszem. Eksperyment literacki? Jak najbardziej. Zarazem jednak błyskotliwa i inteligentna opowieść o akcie tworzenia i sposobach istnienia literatury.
„Bezwstydnie udana powieść, tak bezbłędna, że czytanie jej równe jest obcowaniu z doskonałością.”
Stanley Elkin, Goodreads
„Segal śmiało pływa po nieznanych wodach, nurkując głęboko w codzienności i ciągle zmieniającym się umyśle. «Lucinella» jest zarówno kapryśną podróżą myśli i fantazji, jak i refleksją nad własnym ego.”
Rachel B. Glaser, „The Independent”
„Ta dowcipna, lekko opowiedziana historia jest (...) podszyta świadomością chaosu, jakim jest nasza współczesność.”
Jerzy Jarniewicz
Lore Segal (1928) – amerykańska pisarka żydowskiego pochodzenia. Urodzona w Wiedniu, skąd po anszlusie wyemigrowała do Anglii, a stamtąd do Stanów Zjednoczonych. W latach 1968–1996 wykładała twórcze pisanie m.in. na Columbia University School of the Arts in Princeton. Jest autorką pięciu powieści. Pierwsza, „Other People’s Houses”, ukazała się w 1964 roku, ostatnia – „Half the Kingdom” – w 2013. Jej opowiadania, zebrane w trzech tomach („The Reverse Bug”, „Other People’s Deaths”, „Making Good”), publikowane były na łamach „New Yorkera”. Segal dała się poznać również jako autorka literatury dziecięcej. Współpracowała z Maurice’em Sendakiem. Jest finalistką Nagrody Pulitzera oraz laureatką kilkunastu innych nagród literackich.
Rafał Habielski, Paweł Machcewicz, „Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa w latach 1950–1975”
Powstałe z inicjatywy Stanów Zjednoczonych Radio Wolna Europa było jednym z najważniejszych oręży Zachodu w zimnej wojnie. To dzięki RWE przełamany został monopol informacyjny reżimów komunistycznych za żelazną kurtyną. Cele Radia były polityczne, ale podejmowało ono różne tematy – mówiło o sprawach międzynarodowych, sytuacji w bloku wschodnim i na Zachodzie, o literaturze, muzyce, sztuce, historii.
Polska sekcja RWE rozpoczęła emisję w 1950 roku. Od roku 1952, przez dwadzieścia trzy lata, kierował nią Jan Nowak-Jeziorański. Zespół Rozgłośni musiał mierzyć się m.in. z kampanią zniesławiającą oraz zagłuszaniem programu w PRL, a także z amerykańską polityką wobec Polski: zmienną, często sprawiającą wrażenie bardziej zestawu haseł niż spójnego planu. Mimo to liczba słuchaczy stale rosła.
Pierwszy tom „Dokumentów i materiałów do dziejów Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa” przedstawia wszystkie najważniejsze aspekty fenomenu RWE – okoliczności polityczne, cele i metody, poglądy zespołu oraz ograniczenia. Książka zawiera m.in. nieznane szerzej dokumenty z postulatami strony amerykańskiej, które obrazują determinację Nowaka świadomego skali możliwości i zadań Radia.
„W lutym 1958 roku Nowak został poinformowany o projekcie wprowadzenia wstępnej, tj. przeprowadzanej przed emisją, kontroli treści audycji przez urzędników amerykańskich znających język polski. Zasadzie tej, zgodnie z którą stworzona miała być nowa jednostka organizacyjna w strukturze RWE (potocznie «Control Unit»), podlegać miały wszystkie sekcje RWE. Tym razem opór był twardy. Nowak oświadczył, że nie będzie mógł się podporządkować zarządzeniu, a jego stanowisko jest «ostateczne». Uważał, że gdyby doszło do stosowania cenzury prewencyjnej, nie miałby «możliwości jakiejkolwiek obrony bardziej niezależnej linii politycznej» i nie mógłby «skutecznie przeciwstawiać się różnym naciskom». Zespół solidaryzował się z jego stanowiskiem, podjęto decyzję w sprawie zbiorowej dymisji sekcji polskiej, co – gdyby do niej doszło – byłoby dla Amerykanów poważnym problemem, politycznym i propagandowym; pracownicy Rozgłośni mającej wolność w nazwie i mówiącej w jej imieniu protestowaliby przeciw jej ograniczaniu”.
Rafał Habielski, Paweł Machcewicz
Rafał Habielski (1957) – historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności. Znawca historii polskiej prasy. W kręgu jego zainteresowań badawczych znajdują się losy polskiej emigracji po II wojnie światowej. Za książkę „Życie społeczne i kulturalne emigracji” otrzymał w 2001 roku Nagrodę im. Jerzego Giedroycia. Jest członkiem Rady Programowej Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego.
Paweł Machcewicz (1966) – historyk, profesor zwyczajny w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. W latach 2008–2017 dyrektor Muzeum Drugiej Wojny Światowej w Gdańsku. Autor wielu książek, m.in. „Władysław Gomułka” (1995), „Emigracja w polityce międzynarodowej” (1999), „«Monachijska menażeria», walka z Radiem Wolna Europa 1950–1989” (2007). Laureat m.in. Nagrody Historycznej Tygodnika „Polityka” (1994) i Nagrody im. Jerzego Giedroycia (2001).
Opracowanie Kamila Kamińska-Chełminiak, Piotr Swacha
Wydanie pierwsze, Wrocław 2018
Seria Świadkowie Historii, Dokumenty i materiały do dziejów Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, t. I
Projekt okładki Agnieszka Pasierska
ISBN 978-83-65588-72-2
ISBN serii 978-83-65588-71-5
Opracowanie graficzne Robert Oleś / d2d.pl
Zbiór audycji emitowanych przez radio BBC od października 1940 do maja 1945 roku, w których Thomas Mann próbuje odwieść Niemców od fascynacji Hitlerem. Przemówienia stanowią doskonałe uzupełnienie zagadnień poruszanych w „Doktorze Faustusie”, gdzie pisarz szukał m.in. odpowiedzi na pytania o przyczyny nazizmu i niemiecką tożsamość.
Mann nie utożsamia ideologii nazistowskiej z narodem, co potwierdzają jego programowe teksty „Brat Hitler” (1939) oraz „Niemcy i naród niemiecki” (1945). Zło nie bierze się znikąd, choć trudno wytłumaczyć jego genezę. Dotyka całych społeczności, jego źródłem są jednak jednostki, o których czasem można pomyśleć, że zło jest im przeznaczone. „Niektórzy ludzie z konieczności schodzą na manowce, ponieważ właściwej drogi w ogóle dla nich nie ma” – pisał Mann w tomie zatytułowanym „Tonio Kröger i inne opowiadania”.
Jednak w przypadku pisarza, zwłaszcza tak wybitnego jak autor „Czarodziejskiej góry”, na poglądach trudno poprzestać. Jakkolwiek to zabrzmi, trzeba powiedzieć, że „Niemieccy słuchacze!” to modelowe studium języka w służbie propagandy. Książka prowokuje do pytań o cenę tak pojętego zaangażowania artysty w sprawy wspólnoty i o jego skuteczność w roli trybuna.
Przekład Małgorzaty Łukasiewicz
Posłowie Michała Głowińskiego
Publikacja przygotowywana we współpracy z Nowym Teatrem.
„Niemieccy słuchacze! Mówi do was niemiecki pisarz, którego twórczość i osobę wasi władcy skazali na wygnanie i którego książki, nawet gdy traktują o czymś najbardziej niemieckim – na przykład o Goethem – mogą przemawiać tylko do obcych, wolnych narodów w ich języku, dla was zaś muszą pozostać nieme i nieznane. Wiem, że pewnego dnia moje dzieło wróci do was, nawet jeśli ja sam nie będę już mógł. Ale dopóki żyję, choćby jako obywatel nowego świata, będę Niemcem i cierpię pod brzemieniem losu Niemiec oraz wszystkich krzywd, moralnych i fizycznych, jakie Niemcy z woli zbrodniczych tyranów od siedmiu lat wyrządzili światu. Niewzruszone przekonanie, że to nie może się dobrze skończyć, kazało mi w ciągu tych lat wciąż na nowo występować z ostrzeżeniami, z czego niektóre, jak sądzę, do was dotarły. Teraz, gdy trwa wojna, słowo pisane nie zdoła już przebić muru, wzniesionego wokół was przez tyranię”.
(fragment)
„Mann – sądzę – bał się ujednoznacznienia poprzez politykę. Przez tyle lat bronił swego statusu «człowieka apolitycznego», pisarza niezależnego od partii i doktryn; chroniącego się w ironię przed prostactwem, brudem i manicheizmem świata polityki, że – wolno przypuszczać – dobrze wiedział, czym grozi twórcy redukcja do politycznego medium”.
Andrzej Jagodziński, „Don Kichot i wyzwiska” (1986)
Thomas Mann (1875–1955) – wybitny prozaik niemiecki, od 1933 roku na emigracji, autor esejów, pism publicystycznych i autobiograficznych oraz dzienników. Laureat Literackiej Nagrody Nobla z roku 1929 za powieść „Buddenbrookowie” (1901). Jego najważniejsze dzieła to opowiadanie „Śmierć w Wenecji” (1912) oraz powieści: „Czarodziejska góra” (1924), „Józef i jego bracia” (tetralogia publikowana w latach 1933–1943), „Doktor Faustus” (1947) i „Wyznania hochsztaplera Feliksa Krulla” (1954). W 1936 roku został pozbawiony niemieckiego obywatelstwa. Od października 1940 roku nadawał za pośrednictwem BBC comiesięczne mowy do niemieckich słuchaczy „Deutsche Hörer!”. Był reinterpretatorem niemieckiej tradycji romantycznej, a w swoich utworach często poruszał wątki biblijne. Jego powieści mają głęboko intelektualny i humanistyczny charakter.
Przez dwieście lat działalności Zakładu Narodowego im. Ossolińskich gromadzono w nim kolekcje, które stanowiły zarówno znaczące zabytki kultury, jak i ważny materiał źródłowy do badań naukowych w podstawowych dziedzinach humanistyki. Niniejsza publikacja zwraca uwagę na nieprzemijającą wartość tej instytucji, jaką tworzą jej zbiory biblioteczne i muzealne; wartość, którą należy doceniać nie tylko w okresie dramatycznych zwrotów historii, ale i w czasie względnej stabilizacji.
Losy ossolińskich kolekcji są materiałem na wiele opowieści – snują je tutaj pracownicy poszczególnych działów i Gabinetu Kartografii. W tomie prześledzić można początki, kształtowanie się i stan obecny najważniejszych zasobów Ossolineum, takich jak: rękopisy, stare druki, wydawnictwa książkowe i prasowe XIX–XXI wieku, dokumenty życia społecznego, kartografia, dzieła sztuki, obiekty numizmatyczne i medalierskie, a wreszcie materiały stanowiące odzwierciedlenie nowych technologii – mikrofilmy czy dokumenty cyfrowe.
Istotnym wątkiem opowieści pracowników jest pamięć o opiekunach owych dóbr kultury, którzy znacząco wpłynęli na dzieje poszczególnych kolekcji.
„Drugiego lipca 1941 roku dr Kai Mühlmann, specjalny komisarz do spraw zabezpieczenia dzieł sztuki w Generalnym Gubernatorstwie, wymusił na Mieczysławie Gębarowiczu pokazanie ukrywanych od początku wojny rysunków norymberskiego artysty, a następnie orzekł konfiskatę 26 obiektów. Po tej grabieży z pierwotnej «dürerowskiej» kolekcji pozostały w zbiorach jedynie cztery dzieła: «Głowa brodatego starca», «Gołąb dwugłowy» oraz «Maria» i «Anioł» ze sceny «Zwiastowania», uznawane wówczas za kopie lub przypisane innym artystom.
Utrata rysunków Dürera była dla dawnych zbiorów muzealnych w tym czasie stratą najdotkliwszą, ale nie jedyną – z lwowskich muzeów niemieccy urzędnicy wypożyczali do przyozdobienia zajmowanych mieszkań czy biur pojedyncze obiekty (w tym obrazy pochodzące z Muzeum Lubomirskich), które zazwyczaj do tych instytucji już później nie wracały”.
Katarzyna Kenc, „Gabinet Grafiki”
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
