Historyczno-antropologiczne studium, które czyta się jak trzymającą w napięciu powieść. Dysputy paryskich uczonych o polskich wampirach, Mickiewicz wychodzący z grobu, picie trupiej krwi w czasie zarazy i zupełnie nowe spojrzenie na ludowe wierzenia.
Bogactwo nieznanych dotąd materiałów źródłowych odsłania zapomnianą i odrzuconą historię życia, śmierci i czegoś pomiędzy nimi – wiarę trwającą w Polsce przynajmniej przez pół tysiąclecia, aż do schyłku XX wieku.
Książka bogato ilustrowana obrazami jednej z najważniejszych polskich malarek współczesnych, Aleksandry Waliszewskiej.
Upiór. Historia naturalna Łukasza Kozaka, to praca bezprecedensowa. Trudno zrozumieć polską kulturę – w tym jej najważniejsze dzieła literackie, wymieniając choćby Mickiewicza czy Leśmiana – nie znając wierzeń ludowych. Upiory, wieszczy, strzygi i strzygonie – czyli „polskie wampiry” są najważniejszym ich elementem. Zjawiska spychane często na peryferia „zabobonu” i uznawane za element niepoważny lub niepożądany, doczekały się wreszcie szerokiego opracowania.
Upiór otwiera całkowicie nowy rozdział w postrzeganiu tej części polskiej kultury i historii, która była albo marginalizowana, albo – odcięta od źródeł – ulegała deformacji będąc zepchniętą do pojęć „ludowej demonologii” czy „mitologii niższej”.
Autor przeprowadził szeroką kwerendę w zignorowanych dotąd źródłach – od uczonych rozpraw z czasów nowożytnych, przez dokumenty sądowe, traktaty teologiczne, barokową poezję i oświeceniową publicystykę, a wreszcie materiały etnograficzne i doniesienia prasowe sięgające XX w., które pokazują, jak trwała była wiara w upiory na ziemiach dawnej Rzeczpospolitej. Materiały obejmują również teksty łacińskie, francuskie, ukraińskie, kaszubskie, niemieckie i hebrajskie – przełożone i zebrane w źródłowym aneksie do książki. Upiór powstał na podstawie ponad stu historycznych i etnograficznych przekazów. Ten obszerny wybór stanowi doskonały punkt wyjścia do dalszych badań, interpretacji i twórczych inspiracji.
Upiory traktuję nie jako demoniczne kuriozum z przeszłości, a ludzi. Ludzi, którzy nierzadko rodzili się upiorami, przyjmowali fatalistycznie swój upioryzm, ukrywając go, lub przeciwnie: traktując jako powołanie, a nawet profesję. Osoby za życia, a zwłaszcza po śmierci, wykluczane ze społeczności wykluczonych. Zasługują one na własną historię opowiedzianą przez nie same, przez tych, w których wzbudzały nieopisaną grozę, a wreszcie i tych, dla których pozostały jedynie „potwornym zabobonem” lub ludowym wierzeniem i przedmiotem badań.
Łukasz Kozak, Wstęp
Tomasz Nowicki podjął próbę przeprowadzenia wielokierunkowej analizy sposobu funkcjonowania ogrodu zoologicznego w przestrzeni społecznej doby późnej nowoczesności. Wykorzystanie przez autora zróżnicowanej i bogatej podbudowy teoretycznej, elementów studium historycznego oraz badania jakościowego przyniosło bardzo ciekawy rezultat. Zabawa w więzienie… wydaje się publikacją potencjalnie niezwykle interesującą przede wszystkim dla profesjonalnych badaczy i badaczek związanych z przynajmniej kilkoma dziedzinami humanistyki. Nowicki sięgnął bowiem po instrumenty interpretacyjne charakterystyczne zarówno dla antropologii, kulturoznawstwa, filozofii społecznej oraz psychologii, jak i, a może przede wszystkim, krytycznej pedagogiki o wyraźnie interdyscyplinarnych inspiracjach.
Niniejsza monografia wpisuje się w trwające dziś na wielu polach dyskusje dotyczące koncepcji antropocenu. Podejmuje także temat alternatywnych wobec niej ujęć obecnej epoki w dziejach Ziemi, kiedy to obserwujemy wywołany ludzką działalnością stale pogłębiający się kryzys. Zebrane tu rozważania odpowiadają na wskazany w podtytule problem wspólnot więcej-niż-ludzkich, kładąc nacisk na konieczność podważania i przekraczania typowych dla nowoczesności binaryzmów: natura-kultura, ludzkie-nieludzkie, duchowe-cielesne. Dzięki temu tom wchodzi w inspirujący dialog z istotnymi publikacjami z zakresu światowej humanistyki, między innymi Donny Haraway, Brunona Latoura, Elizabeth Povinelli, Isabelle Stengers, Bernarda Stieglera, Marilyn Strathern, Anny Tsing i Joanny Żylińskiej, a także nawiązuje do dorobku czołowych polskich humanistów i humanistek, takich jak Ewa Bińczyk czy Ewa Domańska. Autorzy i autorki rozdziałów kompleksowo i krytycznie przedstawiają istniejące teorie i punkty widzenia, by zarazem proponować inne, transdyscyplinarne spojrzenie na zawiązujące się w końcowej fazie antropocenu więcej-niż-ludzkie wspólnoty, będące zalążkiem kolejnej epoki. Wyniki badań częściej otwierają nowe perspektywy, niż domykają podejmowane tematy."Hakowanie antropocenu jest monografią przygotowaną perfekcyjnie. Rozdziały nie odbiegają od siebie ani poziomem pomysłowości, ani poziomem języka i stylu. Taka harmonia w polskich monografiach zbiorowych właściwie się nie zdarza. Wobec tego tom ów nie tylko w sposób oczywisty wyróżnia się spośród wielu prac polskojęzycznych dotyczących zmiany klimatycznej - ponieważ jest kompendium pod każdym względem wzorowym, ma szansę, by na polskim rynku naukowym stać się podręcznikiem".Z recenzji prof. Marty Tomczok (Uniwersytet Śląski)Małgorzata Sugiera - profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego i kierowniczka Katedry Performatyki na Wydziale Polonistyki. Stypendystka między innymi Alexander von Humboldt Stiftung, DAAD, Mellon Foundation oraz IRC "Interweaving Performance Cultures" na Freie Universitt Berlin. Jej zainteresowania naukowe obejmują teorie i praktyki performatywne, studia dekolonialne i ekologiczne fabulacje spekulatywne. Opublikowała kilkanaście monografii autorskich i współautorskich, z których najnowsza to Performanse pamięci w literaturach i sztukach (2020). Redagowała także tomy zbiorowe, wydawane w Polsce i za granicą, między innymi Fikcje jako metoda. Strategie kontr[f]aktualne w pisaniu historii, literaturze i sztukach (2018) oraz Crisis and Communitas: Performative Concepts of Commonality in Arts and Politics (Routledge, 2023). Tłumaczy z Mateuszem Borowskim prace naukowe i sztuki teatralne z języka angielskiego, niemieckiego i francuskiego, ostatnio Pozostaje performans. Sztuka i wojna w czasach teatralnych odtworzeń Rebekki Schneider (2020).
Przed stu laty wspólną częścią losu wielu młodych kobiet pochodzących z ubogich rodzin – głównie wiejskich – było podejmowanie pracy w charakterze służby domowej. Nadmiar rąk do pracy na wsi skłaniał je do opuszczenia rodzinnych domów i pójścia – jak wówczas mawiano – do „obowiązku”. Książka ukazuje wielostronny obraz codzienności polskich służących domowych. Na podstawie analizy różnego typu źródeł – akt sądowych, druków ulotnych, pamiętników, prasy, poradników oraz literatury pięknej – rozważono w niej cztery główne wiązki problemów badawczych: relacje pomiędzy służbą domową a pracodawcami, czas pracy i czas wolny od obowiązków, warunki życia i pracy służących, a także ich perspektywy i trajektorie życiowe. Ze względu na niewielką liczbę źródeł, które wprost dotyczą tej grupy społeczno-zawodowej, informacji na jej temat autor niejednokrotnie poszukuje na marginesach głównego toku rozważań zawartych w tekstach źródłowych, nie wahając się zgłębiać spraw z pozoru błahych. Ponadto stara się zachować równowagę pomiędzy dążeniem do uchwycenia życia służących niejako od wewnątrz (by nie powiedzieć – „od kuchni”), czyli z perspektywy ich przypuszczalnych dążeń, obaw i nadziei, a ukazaniem jego rozmaitych zewnętrznych uwarunkowań.
‘Morland predicts the future of humanity in 10 illuminating statistics (could the Japanese and Italians now go the way of the dodo?) and looks back to how ebbs and flows of population have shaped history, such as the Soviet Union’s plummeting birth rate in the 1960s, which hastened the end of the Cold War.’ - The Daily Telegraph ‘The Best Books for Summer 2022’
The great forces of population change – the balance of births, deaths and migrations – have made the world what it is today. They have determined which countries are superpowers and which languish in relative obscurity, which economies top the international league tables and which are at best also-rans.
The same forces that have shaped our past and present are shaping our future. Illustrating this through ten illuminating indicators, from the fertility rate in Singapore (one) to the median age in Catalonia (forty-three), Paul Morland shows how demography is both a powerful and an under-appreciated lens through which to view the global transformations that are currently underway.
Tomorrow’s People ranges from the countries of West Africa where the tendency towards large families is combining with falling infant mortality to create the greatest population explosion ever witnessed, to the countries of East Asia and Southern Europe where generations of low birth-rate and rising life expectancy are creating the oldest populations in history. Morland explores the geographical movements of peoples that are already under way – portents for still larger migrations ahead – which are radically changing the cultural, ethnic and religious composition of many societies across the globe, and in their turn creating political reaction that can be observed from Brexit to the rise of Donald Trump. Finally, he looks at the two underlying motors of change – remarkable rises in levels of education and burgeoning food production – which have made all these epochal developments possible.
Tomorrow’s People provides a fascinating, illuminating and thought-provoking tour of an emerging new world. Nobody who wants to understand that world should be without it.
This beautifully illustrated guide delves deep into the meaning and significance of different tattoo symbols, exploring the rich cultural history around the world of this widespread form of body art.
Tattoos are everywhere: one in three of us has at least one. Body art is one of the most popular ways of expressing our identity and beliefs.
But whether we’re aware of it or not when we choose a design to be permanently inked on our skin, a complex language of meanings lies behind the visuals we choose. A lotus flower, koi carp swimming upstream or a dragon rising towards the sun: in the language of tattoos these are all symbols of strength and overcoming adversity.
This book uncovers the meanings behind tattoo symbols, delving into the history of the most popular motifs that recur in many different tattoo styles, including tribal, traditional, Japanese and realistic. Over 130 symbols are grouped according to their meanings, whether it’s good luck, freedom, wisdom, power, spirituality or love.
Each symbol is illustrated with stunning, specially drawn visuals by acclaimed artist and tattooist Oliver Munden, and accompanied by an explanation by tattoo expert Nick Schonberger which delves into its history, significance and application in tattooing.
Both a visual delight and a fascinating insight into the rich cultural heritage of tattooing, this is the perfect book for anyone wanting to learn more about tattoo symbolism, in need of inspiration for their next tattoo, or who just loves tattoo art.
The traditional 'nuclear' family home is a problem: it places unfair and unnecessary burdens on women (and men too), it entrenches inequalities, it entraps us financially and it hinders certain kinds of child development. Also, it doesn't seem to make us very happy.
And yet throughout history and around the world today, forward-thinking communities have pioneered alternative ways of living - from the all-female 'beguinages' of medieval Belgium to the matriarchal ecovillages of contemporary Colombia; from the ancient Greek commune founded by Pythagoras, where men and women lived as equals and shared property, to present-day Connecticut, where new laws make it easier for extra 'alloparents' to help raise children not their own. Some of these experiments burned brightly and briefly; others are living proof of what is possible.
Everyday Utopia upends our assumptions and raises our sights by gathering these and many more inspiring examples together, arguing that many of the most important and effective ways of changing our lives and the world are to be found in the home. The result is a radically hopeful and practical vision of more connected - and contented - ways of living.
Książka Aktualne wyzwania w ochronie dziedzictwa kulturowego i naturalnego stanowi zbiór czterdziestu jeden artykułów naukowych autorstwa polskich i zagranicznych badaczy problematyki ochrony dziedzictwa kulturowego. Podejmowane w nich rozważania charakteryzują się podejściem interdyscyplinarnym - w konstruktywny i nowatorski sposób czerpiącym między innymi z nauki prawa, administracji, architektury, konserwacji, archeologii, historii sztuki oraz zarządzania. W konsekwencji takiego założenia niniejsze opracowanie stanowi swoistą platformę wymiany poglądów między teoretykami oraz praktykami w rozmaity sposób stykającymi się w swojej działalności zawodowej z materią ochrony zabytków i opieki nad nimi."W trakcie niemal trzydziestu lat pracy w służbach konserwatorskich, w tym przez dziesięć lat na stanowisku małopolskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków w Krakowie, a następnie, również przez dziesięć lat, jako konserwator zabytkowych budynków Uniwersytetu Jagiellońskiego, wielokrotnie miałem okazję przekonać się, do jak istotnych zagadnień należą problemy prawne ochrony dóbr kultury. [] Publikacja zaprezentowanych artykułów, które wpisują się we współczesną myśl konserwatorską, jest zatem bardzo ważnym głosem w toczącej się dyskusji nad kształtem skutecznej ochrony zabytków i opieki nad nimi w Polsce".Z recenzji dra hab. inż. arch. Andrzeja Gaczoła, prof. PK
W czasach napięć na tle religijnym ta książka uczy tolerancji i szacunku dla różnych przejawów religijności.Krótka historia religii to napisana z głębokim szacunkiem i dbałością o prawdę panorama systemów i wierzeń religijnych od zarania dziejów ludzkości po XXI wiek. Pokazuje, jakich odpowiedzi udzielał człowiek na pytania będące fundamentem każdej religii: Skąd się wziął wszechświat, a w nim człowiek? Czy śmierć jest końcem wszystkiego, czy czeka nas może coś jeszcze? A jeśli tak, to co to właściwie będzie?Nie ograniczając się przy tym do największych religii judaizmu, islamu, chrześcijaństwa, buddyzmu i hinduizmu autor rozważa, skąd wzięły się wierzenia religijne, jak ludzie szukali i nadal poszukują sensu istnienia. Analizuje dzisiejsze fascynacje scjentologią czy kreacjonizmem, przemoc o podłożu religijnym, wrogość między ludźmi religijnymi i sekularystami. Pisząc dla wierzących i niewierzących, a szczególnie dla młodych, którzy dopiero wyrabiają sobie własne zdanie, z wielką wrażliwością prowadzi czytelników przez świat wiary, podkreśla jej wyjątkową wartość dla człowieka, wzbudza ciekawość i zachęca do tolerancji.Richard Holloway, emerytowany biskup Edynburga i prymas Szkockiego Kościoła Episkopalnego, jest autorem ponad dwudziestu książek o tematyce religijnej, prowadzi też programy radiowe i telewizyjne.
Młot na czarownice. H. Krammer, J. Springer, łaciński tytuł "Malleus Maleficarum" - tłumaczenie wszystkich trzech tomów z łaciny na język polski!Trzy tomy w jednym woluminie.Młot na Czarownice - jedno z ważniejszych dzieł na temat czarów i demonologii, napisane przez H. Kramera i J. Sprengera w 1487 r., w którym autorzy połączyli dawne wierzenia ludowe, związane z czarną magią, z kościelnym dogmatem herezji. Do tej pory dostępne było w j. polskim tłumaczenie z roku 1614 S. Ząbkowica, jedynie wybranych fragmentów i stanowi bardziej opracowanie, niż rzetelny przekład.Pierwsza część mówi o konieczności zrozumienia przez rządzących istoty zbrodni czarnoksięskich. Druga część zawiera omawia zasady, którymi musi się kierować czarownik/ca przy rzucaniu zaklęć i używaniu magii. Mówi także o lekarstwach zapobiegających zaczarowaniu, o takich, które usuwają rzucony czar i uleczają dotkniętych czarostwem. Ponadto opisuje sposób przystępowania do grona czarowników i ślubowanie świętokradcze, sposoby działania i opisy przeraźliwych praktyk oraz przeszkody przeciw czarom. Trzecia część "Młota na czarownice" dotyczy sposobów gładzenia, czy jak sam autor nie bez bólu przyznaje "przynajmniej karania przez stosowną sprawiedliwość" występnych czarownic. Opisuje więc całą procedurę postępowania dowodowego od schwytania czarownicy do wyroku - skazującego, czy też uniewinniającego. To, co autora interesuje, to kwestie poboczne w temacie tortur - czyli, na przykład, jak rozpoznać takie prawdziwe, nieczułe na ból czarownice, bacznie zważając na przykład, czy potrafią wylewać łzy.Tłumaczenia podjął się Jakub Zielonka, historyk, który skrupulatnie przetłumaczył oryginał i szczegółowo omówił temat, uzupełniając tekst o opracowania, ryciny oraz ponad 1000 przypisów na każdy tom.
Danuta i Zbigniew Benedyktowiczowie pokazują etnograficzne zaplecze figury domu oraz pracę tego symbolu w konkretnych analizach tekstów kultury. Pokazują również, że symbol wciąż daje do myślenia, a jego moc opisu i interpretowania ludzkiej rzeczywistości nie uległa wyczerpaniu.
Zadomowienie i bezdomność – kluczowe kwestie Symboliki domu – to doświadczenia leżące u fundamentów naszego bycia w świecie. Na wiele sposobów zakorzenione w tradycji i uobecniane w sztuce łączą ludzi różnych miejsc i czasów. Opisują też egzystencję każdego z nas – tutaj i teraz. Ważna książka o domu, której zrąb powstał przed laty, warta jest więc lektury także dzisiaj – lektury uważnej i aktualizującej.
Paweł Próchniak
Fenomenolog Roman Ingarden zwrócił uwagę na osobliwy fakt: chociaż istnienie dzieł literackich wydaje się nam naturalne jak powietrze, to zapytani, czym one są, nie potrafimy udzielić trafnej odpowiedzi. Współcześnie w podobnym tonie można zapytać o gry wideo. Czym są i jakie miejsce zajmują w rzeczywistości? Czym różni się gra wideo od dzieła sztuki i tabliczki czekolady? To tylko niektóre z pytań stawianych przez prezentowaną pracę. Zapraszam w podróż po świecie gier wideo w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania o ich istotę oraz miejsce w otaczającym nas świecie. Wojciech Sikora "Rozprawa Wojciecha Sikory jest w dużej mierze pionierska na gruncie polskim (). Posiada ona rozliczne walory poznawcze i jest udaną próbą realizacji odważnego, by nie powiedzieć miejscami karkołomnego, zadania, określonego przez przyjęty projekt badawczy. () Autor zaprezentował w swej książce szereg świetnych analiz. Otwierają one interesujące pola badawcze, zachęcają do dalszych poszukiwań, ustalają ważne dla filozoficznej teorii gier wideo fakty". Prof. dr hab. Krzysztof Stachewicz Wojciech Sikora doktor filozofii; doktoryzował się w Instytucie Filozofii Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Publikował m.in. w czasopiśmie "Hybris" oraz "Humanistyka i Przyrodoznawstwo". Centralnym punktem jego zainteresowań badawczych są gry wideo wraz z szeroką gamą związanych z nimi zjawisk.
Książka, którą trzymają Państwo w ręku, to zbiór tekstów metodologicznych autorstwa polskich naukowców reprezentujących dziedziny zarządzania w kulturze i zarządzania mediami. To pierwsza w Polsce próba zgromadzenia w jednym tomie doświadczeń autorów zajmujących się tą tematyką. Monografia jest poświęcona metodyce badań dotyczących funkcjonowania rynków kultury i medialnych, podmiotów je tworzących, w tym organizacji i publiczności, relacji pomiędzy nimi oraz wielu innych zagadnień z tego zakresu. Przedstawiono w niej różnego rodzaju podejścia badawcze – zarówno ilościowe, jak i jakościowe. Omówiono rozmaite metody i techniki badań, a także zaprezentowano sposoby ich aplikacji w praktyce. Metodologia badań w sektorze kultury i mediów to publikacja dla badaczy oraz praktyków zarządzania – z pewnością będzie dla nich źródłem użytecznej wiedzy. Metodologia badań w sektorze kultury i mediów stanowi ciekawą próbę przybliżenia Czytelnikom różnych metod wykorzystywanych w badaniach branż kultury i mediów. W książce słusznie zastosowano podejście multidyscyplinarne – zamieszczono w niej rozdziały zarówno osadzone w humanistyce, jak i wykorzystujące dorobek nauk ekonomicznych, w tym narzędzia matematyczne. Słuszność owego podejścia wynika z tego, że tak złożone i specyficzne sektory, jakimi są media i kultura, można i należy badać przy wykorzystaniu różnych metod i podejść. Nic dziwnego więc, że w książce znajdziemy opisy metod jakościowych i ilościowych. Nie traktowałbym jednak tej pozycji jako podręcznika lub przeglądu różnych metod, lecz raczej jak wieloautorską monografię naukową. Wynika to z podejścia autorów poszczególnych rozdziałów, ponieważ niemal każdy z nich skupił się na zilustrowaniu opisywanych metod przykładami ze swoich własnych badań. Stanowi to o sile niniejszej publikacji. Z recenzji dra hab. Patryka Gałuszki, prof. UŁ Ewa Kocój – dr hab., prof. UJ, etnografka, antropolożka kulturowa, profesor nadzwyczajna w Instytucie Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego. Interesuje się zagadnieniami trudnego dziedzictwa i pamięci kulturowej oraz problematyką mniejszości narodowych, etnicznych i religijnych w różnych regionów karpackich i bałkańskich. Stypendystka Fundacji im. Lanckorońskich, Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, Ministerstwa Edukacji Narodowej w Rumunii i CEEPUS. Laureatka Nagrody im. A. Rojszczaka Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, nagrody Narodowego Centrum Kultury za najlepszą pracę doktorską z dziedziny nauk o kulturze w latach 2004–2005 w Polsce. Autorka kilku książek oraz licznych artykułów naukowych wydanych w Polsce i za granicą. Członkini Komisji Bałkanistyki PAN o/Poznań, Komisji Etnograficznej PAU o/Kraków, Komisji Zarządzania Kulturą i Mediami PAU oraz Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Współpracuje ze społecznościami lokalnymi w Polsce, realizując projekty badawcze dotyczące dziedzictwa i pamięci miejsca. Marcin Laberschek– doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie nauk o zarządzaniu. Pracownik Zakładu Badań Filozoficznych nad Kulturą w Instytucie Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor monografii Symboliczne stanowienie władzy w organizacjach (2018).
Rzadko mówimy w Polsce o tym, że surrealizm nie skończył się w dwudziestoleciu, a jego istota jest transoceaniczna. Romantyczno-antykapitalistyczny charakter surrealnego eksperymentu inspirował po wojnie artystów w Kairze, Meksyku, Turcji, Niemczech, Czechosłowacji, na Haiti i Kubie, w Aleppo i Belgradzie, Brazylii, Tajlandii i na Filipinach. Artyści ci – często krytycznie przywołując program André Bretona – nie godzili się z faktem, że surrealizm narodził się w Paryżu – uważając, że nie ma on źródeł (a jeśli nawet ma – to należy je pożreć!). Nowa książka Jakuba Kornhausera, wytrwałego nawigatora tego, co „wymyka się klasyfikacjom”, to nie tylko opowieść o surrealistach rumuńskich – Gellu Naumie i Gherasimie Luce – ale i o niezbyt rozpoznanych w Polsce przypadkach surrealizmów czeskiego i serbskiego, które na neoawangardowym etapie zahaczały o światowy ruch konceptualny, a także o surrealistycznych przesłankach poezji konkretnej i o polskiej, awangardowej Nowej Fali. Być może takie neoawangardowe przebitki sprawią, że będzie w końcu można mówić również o polskim surrealizmie. Prof. dr hab. Joanna Orska Surrealistyczna tragedia daje oczywiście możliwość wyzwolenia – od nawyków i nudy codzienności po lęki kastracyjne i inne traumy zalegające w zakamarkach id. A jednak zmagania z tym, co oferuje „boczny, iluzyjny świat”, pełen fałszywych bytów, tropów i „daremnych ułud”, nie dają ukojenia. Zwalczanie egzystencjalnego lęku konwulsyjnym przerażeniem niesie z sobą ryzyko popadnięcia w otchłanie „niebezpiecznych krajobrazów” niczym w czeluści czyśćcowe (zresztą Breton chętnie podbierze tę wizję myśli chrześcijańskiej w swoich manifestach). Omawiane w niniejszej książce teksty literackie są zapisem zmagań z tym lękiem. Niezależnie od tego, czy weźmiemy do ręki poematy Gellu Nauma z nomadycznymi podmiotami – i nomadycznymi przedmiotami – w rolach głównych, czy prozy Gherasima Luki, który uchyla w nich nieedypalne furtki, powinniśmy przygotować się na niespodzianki, poddać się ryzyku „wykolejenia”. To samo stanie się, gdy zerkniemy na inspirowane surrealizmem lub z surrealizmem dyskutujące prace twórców neoawangardy – tych profesjonalnych lub nieświadomych artystycznej misji (patrz: rozdział o smartach). Podłoża tego lęku, obecne w pracach i manifestach ruchu, wiążą się jednak z niejasnym statusem surrealizmu, w tym surrealizmu rumuńskiego. Bo owszem, można surrealizm zamknąć w kleszcze definicji, skoro sam Breton w Manifeście surrealizmu pozwala sobie na podobną zagrywkę (stąd wiemy przede wszystkim, że surrealizm to rzeczownik rodzaju męskiego). Tylko po co? Jakub Kornhauser – doktor literaturoznawstwa, poeta, tłumacz, eseista, krytyk literacki, edytor. Współzałożyciel i pracownik Ośrodka Badań nad Awangardą przy Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, adiunkt w Instytucie Filologii Romańskiej UJ. Zajmuje się przede wszystkim teorią awangardy i historią ruchów awangardowych, poezją eksperymentalną i współczesną kulturą krajów romańskich oraz Europy Środkowej. Autor trzech monografii naukowych, ostatnio Preteksty, posłowia. Małe kanony literatury światowej (2019), (współ)redaktor kilkunastu innych, ostatnio Polityki/awangardy oraz Najnowsze literatury romańskie. Samotność i wykorzenienie (obie 2021). Zastępca redaktora naczelnego czasopisma naukowego „Romanica Cracoviensia”, redaktor prowadzący serii wydawniczych awangarda/rewizje (Wydawnictwo UJ), Rumunia Dzisiaj (Universitas), wunderkamera (Instytut Mikołowski). Na język polski przekładał książki m.in. Dumitru Crudu, Gherasima Luki, Henriego Michaux, Gellu Nauma, Miroljuba Todorovicia, ostatnio kobalt Claudiu Komartina (2022). Laureat Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej (2016) za tom poematów prozą Drożdżownia, nominowany do tej nagrody również za Dziewięć dni w ścianie (2020). Za książkę z esejami rowerowo-krakowskimi Premie górskie najwyższej kategorii wyróżniony w roku 2021 Nagrodą Znaczenia i nominacją do Nagrody Literackiej Gdynia.
Kompendium wiedzy o wampirach i wilkołakach występujących w literaturze, sztuce i filmie, ilustrowane fragmentami tekstów literackich i przedstawieniami graficznymi. Obejmuje dzieje wampirów od antyku po XX wiek oraz uwzględnia mitologie germańskie, słowiańskie, romańskie, skandynawskie, węgierskie. Wilkołactwo i wampiryzm, dwa aspekty mitu przemiany człowieka w niebezpieczną, "obcą" istotę, to fascynujący fenomen szeroko rozumianej historii kultury. Erberto Petoia śledzi wyobrażenia wampira i wilkołaka występujące zarówno w literaturze (od Homera, Petroniusza, Owidiusza, po Polidoriego, Hoffmana, Stokera, Pavesego...), jak i w wyobraźni ludowej. Ten przegląd jest wynikiem skrupulatnych badań naukowych (m.in.: lingwistycznych, kulturowych, psychopatologicznych), pozostając jednocześnie zapisem niezwykłej przygody w krainie ludzkiej wyobraźni - przygody odbywającej się zarówno w czasie (od dzieł klasycznych do wytworów kultury masowej), jak i przestrzeni (w krajach skandynawskich, we Francji, Włoszech, Rumunii, wśród ludów słowiańskich...). Poprzez itinerarium trwające tysiąc lat i przebiegające przez najważniejsze kultury europejskie, niniejsza książka prezentuje historię tych dwóch niepokojących zjawisk, których personifikacje poruszały duszę ludzką począwszy od zamierzchłych czasów i które były obecne w prawie wszystkich kulturach. Uważane za postacie demoniczne jeszcze w czasach nie tak odległych, wilkołaki i wampiry dotarły do naszych czasów ze świata starożytności klasycznej poprzez średniowiecze. Sposób postrzegania wampirów i wilkołaków w kulturze zachodnioeuropejskiej silnie zależał i nadal od znaczenia nadawanego im przez teologię i demonologię katolicką. W kulturze współczesnej częściowo utraciły one swój aspekt groźnych i tajemnych postaci z piekła rodem, a oświetlone światłem "Boga rozumu", są badane jako przedstawiciele zjawisk zarówno kulturowych, jak i patologicznych i dodatkowo umieszczane w kontekście problematyki wierzeń dotyczących transformacji człowieka w zwierzę. W ten sposób również wampir, ze względu na to, że żywi się krwią, jest często traktowany jak postać zwierzęca. Za głośną postacią Hrabiego Drakuli i mniej znanych likantropów literackich, mamy do czynienia z długą tradycją i ogromnym dziedzictwem kulturalnym legend, postaci demonicznych i przerażających (niekiedy postaci historycznych). Są to projekcje odwiecznych lęków, które w ciągu stuleci obecne były w Europie, znajdując w końcu właściwą interpretację dzięki badaniom antropologów czy psychopatologów.
Tristes Tropiques begins with the line 'I hate travelling and explorers', yet during his life Claude Lévi-Strauss travelled from wartime France to the Amazon basin and the dense upland jungles of Brazil, where he found 'human society reduced to its most basic expression'. His account of the people he encountered changed the field of anthropology, transforming Western notions of 'primitive' man. Tristes Tropiques is a major work of art as well as of scholarship. It is a memoir of exquisite beauty and a masterpiece of travel writing: funny, discursive, movingly detailing personal and cultural loss, and brilliantly connecting disparate fields of thought. Few books have had as powerful and broad an impact.
Śledziliśmy – także poprzez fotografię – dramat nigeryjskich kobiet, porwanych przez ekstremistyczne Boko Haram. Widzieliśmy, jak imigranci przesyłają smartfonami zdjęcia ze swojej ucieczki do Europy, by w ten sposób uspokoić rodzinę pozostawioną w ojczyźnie. Słyszymy o nowym prawie, które musi uwzględnić wszędobylskie drony i ryzyko związane z używaniem selfie stick. Bilans tych wszystkich przypadków, zwłaszcza odniesiony do wydarzeń, których doświadczamy na co dzień, przekonuje o przemożnym wpływie fotografii na zmianę. Z rzadka polega on jednak na heroicznym naciśnięciu na spust migawki w chwili, która budzi sprzeciw – a im lepiej zdamy sobie z tego sprawę, tym pełniej nauczymy się z niego korzystać.
Bo fotografia – odkąd powstała – nie tylko reprezentuje, ale także zmienia świat, a im bardziej jest dojrzała, tym na więcej sposobów to czyni: upowszechnia i wzrusza, utrwala gesty i rytuały, sprzyja nowym technologiom, zmienia prawo i obyczaje. Identyfikacja podstawowych form przeobrażania świata przez fotografię oraz ich skutków to najważniejsze cele tej książki. By tego dokonać, nie sięgamy jednak do rozmów z profesjonalistami ani nie analizujemy ich dokonań. Katalog zmian z udziałem zmiany rekonstruujemy na podstawie ich najbardziej popularnych wyobrażeń, kreujących nasze zbiorowe mniemanie na ten temat – danych i doniesień z internetu.
Maciej Frąckowiak – socjolog, doktor nauk społecznych, badacz miasta i kultury wizualnej. Adiunkt na Wydziale Socjologii UAM oraz wykładowca w School of Form Uniwersytetu SWPS. Autor i redaktor tekstów oraz książek naukowych i popularyzatorskich o tej tematyce, takich jak Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów (2012, wspólnie z Krzysztofem Olechnickim), Kolaboratorium. Zmiana i współdziałanie (2012, wspólnie z Lechosławem Olszewskim i Moniką Rosińską), Narzędziownia. Jak badaliśmy niewidzialne miasto? (2012, wspólnie z Rafałem Drozdowskim, Markiem Krajewskim i Łukaszem Rogowskim), a także Kruche Medium. Rozmowy o fotografii (t. I i II, 2018–2020). Redaktor Działu Badań i Analiz w czasopiśmie o kulturze i projektowaniu „Notes Na 6 Tygodni”. Współpracownik instytucji samorządowych oraz organizacji pozarządowych w zakresie działań animujących miejską przestrzeń, a także debatę na jej temat. Obecnie zainteresowany krajobrazem kulturowym pogranicza oraz rolą kultury w tworzeniu udanych społecznie przestrzeni publicznych.
Partner wydania: Fundacja Pix.house / www.pix.house
Przygotowana przez Dariusza Piechotę monografia jest fascynującą opowieścią o popkulturze, którą mam zamiar postawić na półce pomiędzy Understanding Popular Culture Johna Fiske’a a III Rzeszą Popkultury Bartłomieja Dobroczyńskiego. Odnoszę wrażenie, że autor w podobny do wymienionych przeze mnie autorów buduje narrację o kulturze popularnej, pochylając się nad konkretnymi zjawiskami i praktykami reprezentującymi popkulturę. Służy temu przyjęta przez Piechotę perspektywa mikrohistorii, wzbogacona koncepcją mitu jako praktyki narracyjnej Rolanda Barthes’a, które pozwalają się przyglądać tymże zjawiskom i praktykom codzienności, a zarazem traktować je jako powierzchnię, pod którą kryje się o wiele głębszy dyskurs kulturowy.
Prof. dr hab. Adam Regiewicz (UJD, Częstochowa)
Dariusz Piechota – dr, literaturoznawca, asystent na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu w Białymstoku, członek zespołu badawczego Laboratorium Animal Studies – Trzecia Kultura. Autor monografii: Między utopią a melancholią. W kręgu nowoczesnej i ponowoczesnej literatury fantastycznej (2015), Pozytywistów spotkania z naturą. Szkice ekokrytyczne (2018). Współredaktor serii wydawniczej Zielona Historia Literatury, w której dotychczas ukazały się: Emancypacja zwierząt? (2015), Ekomodernizmy (2016), Między empatią a okrucieństwem (2018), (Nie)zapomniane zwierzęta (2021). W kręgu jego zainteresowań badawczych znajdują się: literatura przełomu XIX i XX wieku (pozytywizm i Młoda Polska), współczesna literatura i kultura popularna, animal studies, ekokrytyka.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
