Książka zawiera kilkanaście mistrzowskich esejów, w których prof. Zofia Zarębianka niezmordowana poszukiwaczka tropów sacrum w twórczości polskiej i obcej osadza twórczość Karola Wojtyły w różnorodnych kontekstach: literackich, filozoficznych, teologicznych i szerzej kulturowych. W efekcie otrzymujemy studium monografię artystycznego dorobku wielkiego Polaka, dorobku oryginalnego, ale jednocześnie powiązanego z różnorodnymi i na pierwszy rzut oka wcale nieoczywistymi płaszczyznami tradycji. Lektura esejów może stać się dla czytelnika intelektualną przygodą, a także okazją do smakowania artystycznych znaczeń Wojtyłowej twórczości (ks. prof. dr hab. Tadeusz Dzidek, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie). Książka Zofii Zarębianki pt. Gdzie jesteś, źródło? Zagadnienia tradycji w twórczości literackiej Karola Wojtyły stanowi ważny głos w badaniach dorobku literackiego papieża Jana Pawła II głos mądry, piękny i głęboki. O wysokiej wartości książki stanowią nie tylko pogłębione interpretacje konkretnych dzieł Autora, ale, co ważne, ich usytuowanie w kontekście literatury i poezji polskiej XX wieku (prof. dr hab. Teresa Malecka, Akademia Muzyczna im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie).
Testamenty są swoistym zapisem starań podejmowanych w obliczu choroby i śmierci. Z większości przebija troska nie tyle o innych, co o spokój własnej duszy. To był najczęstszy motyw sporządzania testamentu. Nawet porządkowanie spraw majątkowych, które miało zapobiec ewentualnym kłotniom pomiędzy spadkobiercami, było powodowane troską o wieczny spokój. Pod tym względem także duchowni nie wyróżniali się zbytnio spośród sobie współczesnych.Do spisywania testamentów duchowni byli zachęcani i obligowani rozporządzeniami synodów diecezjalnych, gdyż sprawa podziału majątku po zmarłym księdzu była problemem wciąż powracającym w ich statutach. Wybrane do publikacji testamenty są odbiciem zróżnicowania, jakie panowało wśród duchowieństwa epoki staropolskiej. W tej grupie znajdują się zarówno zwykli wikarzy, prebendarze czy penitencjarze, ale także kanonicy kapituł czy pomniejszych kolegiat ówczesnej diecezji krakowskiej. Jest to prawdziwy skarbiec wiadomości o świecie, który bezpowrotnie już przeminął i który jest dla potomnych kluczem do poznania i zrozumienia czynników codzienności tamtych ludzi.
Na mapie religijnej Polski krakowska kolegiata uniwersytecka św. Anny i związana z nią parafia odgrywa ważną rolę. Krótki okres międzywojenny pozostawił w niej wiele inspiracji i dokonań. W jej dzieje wpisalo się w tytm czasie wielu wspanialych ludzi stanowiących elitę II Rzeczpospolitej
Celem egzystencji konwentu klarysek w Krakowie jest adoracja Boga, modlitwa w intencji świata oraz dążenie do coraz głębszej miłości. Zatem działaność ""zewnętrzna"" taka jak podjęcie pracy wychowawczej czy pielągnowanie chorych nie była pierwszorzędnym zadaniem sióstr św. Klary, przyjęły one bowiem kontemplacyjny styl życia. Okoliczności polityczne, społeczne, propozycje władz oświatowych, a w końcu także chęć podzielenia się dobrem intelektualno-moralnym doprowadziły do rozpoczęcia działalności edukacyjnej. W rozwoju szkół sióstr św. Klary w Krakowie można wyróżnić kilka okresów, w których placówki o charakterze ludowym czy zawodowym zmieniały się na skutek niestabilnych warunków politycznych i gospodarczych.
Nauka o czyśćcu nie istnieje w żadnej chrześcijańskiej denominacji poza Kościołem katolickim. Słowa określającego rzeczywistość, o któ-rej tu mowa, nie znajdziemy w Biblii. Można by wysnuć hipotezę, że czyściec to rzeczywistość, której istnienie wierzący wyczuwali od sa-mego początku chrześcijaństwa, czemu dawali wyraz w praktykach modlitewnych ofiarowywanych za zmarłych. Wypada tu powiedzieć o autentycznym sensus fidei ludu Bożego, co Katechizm ujmuje na-der precyzyjnie: Ogół wierzących... nie może zbłądzić w wierze i tę swoją szczególną właściwość ujawnia przez nadprzyrodzony zmysł wiary całego ludu (KKK 92).ze wstępu
Prastara katedra wawelska to przedziwna świątynia. Jako skarbnica znakomitych dzieł sztuki i żywy pomnik ojczystej historii przemawia każdym szczegółem swego wnętrza. To wszystko sprawia, że kazanie wygłoszone w tej świętej przestrzeni nabiera dodatkowej mocy i znaczenia. Nie dziwi zatem, iż już od średniowiecza w świątyni tej głosili kazania najwybitniejsi polscy mówcy. Niniejsza publikacja prezentuje sylwetki dwudziestu wielkich kaznodziejów katedry wawelskiej, którzy w różnych okresach historii głosili słowo Boże z tej prestiżowej ambony. Od Stanisława ze Skarbimierza, pierwszego rektora Akademii Krakowskiej i kaznodziejów wyrosłych z tej uczelni, poprzez wielu innych czytelnik dociera do dwudziestowiecznych kaznodziejów katedry: arcybiskupów Józefa Teodorowicza i Michała Godlewskiego, ks. infułata Kazimierza Figlewicza, a przede wszystkim kard. Karola Wojtyły papieża Jana Pawła II.Pełniejsze spotkanie z kaznodziejami umożliwia załączony do każdej sylwetki reprezentatywny dla niej tekst kaznodziejski. Są to niejednokrotnie prawdziwe perły kaznodziejskiej literatury. Na szczególną uwagę zasługuje kazanie Leonarda Słończewskiego odtworzone z łacińskiego rękopisu, przetłumaczone i po raz pierwszy opublikowane.Niech to spojrzenie na dwudziestu wielkich kaznodziejów katedry krakowskiej przyczyni się do głębszego zrozumienia istoty i roli kaznodziejstwa, do jego umiłowania i prowadzenia dalszych nad nim badań.
De Maria numquam satis"". Ta średniowieczna dewiza przypisywana św. Bernardowi z Clairvaux, a spopularyzowana na początku XVIII wieku przez Ludwika Marię Grignion de Montfort, mogłaby również stanowić motto niniejszej antologii. Dawne i współczesne kaznodziejstwo jest bowiem w dziejach naszej kultury tą dziedziną sztuki słowa mówionego i pisanego, w której tematyka maryjno-mariologiczna pojawia się najczęściej, najbardziej systematycznie i w całym swym bogactwie teologicznym, liturgicznym, hagiograficznym i literackim. Jest to zarazem obszar, podobnie zresztą jak całe nasze (zwłaszcza dawne) kaznodziejstwo, wciąż najsłabiej rozpoznany i opracowany, zarówno w zakresie krytycznych edycji, jak i studiów naukowych.Jak każdy wybór cząstki pretendującej do reprezentowania całości, również komponowanie niniejszego zbioru wymagało od wydawców podejmowania decyzji trudnych i nieoczywistych, zwłaszcza w zakresie doboru autorów i tekstów. Trzydzieści trzy zebrane tu kazania mają reprezentować setki kazań maryjnych spisanych piórem i wydanych drukiem w przeciągu siedmiu stuleci, często też wygłoszonych z ambon przez ich autorów. W selekcji tak obfitego i zróżnicowanego materiału staraliśmy się kierować kryteriami jak najbardziej obiektywnymi. Przede wszystkim dbaliśmy o to, by zebrany tu materiał odzwierciedlał w możliwie proporcjonalnym stopniu dorobek kolejnych stuleci i epok, z wyraźną jednak preferencją dla kazań dawnych, powstałych przed końcem XVIII wieku, najmniej znanych, trudno dostępnych, wymagających szczegółowego i zazwyczaj dość specjalistycznego komentarza. Dlatego właśnie kazań powstałych przed rokiem 1800 jest w naszej antologii aż dwadzieścia siedem, podczas gdy kazań z ostatnich dwóch stuleci jedynie sześć. Wszystkie zamieszczone tutaj teksty pochodzą z obszernych zazwyczaj zbiorów kazań maryjnych lub z kolekcji kaznodziejskich de tempore et de sanctis. O doborze tematów kazań decydował przede wszystkim utrwalony w kalendarzu liturgicznym cykl świąt i uroczystości maryjnych. Najliczniej w niniejszym zbiorze reprezentowane są cztery święta o genezie starochrześcijańskiej: Narodzenia, Oczyszczenia, Zwiastowania i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Staraliśmy się przy tym, aby kazania przeznaczone na to samo święto pochodziły z różnych okresów, co z jednej strony pozwala obserwować ""długie trwanie"" uświęconych tradycją wzorców topicznych i egzegetycznych, z drugiej zaś inwencję teologiczną i elokucyjną kolejnych kaznodziejów. I tak np. kazania na święto Zwiastowania NMP, których w naszym zbiorze jest aż pięć, pochodzą ze zbiorów wydanych w latach 1484, 1556, 1611, 1681 i 1855. Kolejne grupy tekstów stanowią kazania na święta maryjne o proweniencji średniowiecznej: (Niepokalanego) Poczęcia, Ofiarowania NMP w świątyni, Nawiedzenia i Matki Boskiej Śnieżnej, dalej zaś na uroczystości maryjne zatwierdzone już w czasach nowożytnych, choć często obchodzone wcześniej w skali lokalnej: Matki Boskiej Anielskiej, Loretańskiej, Szkaplerznej, Różańca Świętego, Bolesnej, Imienia Maryi, Matki Boskiej Opieki i Matki Boskiej Pocieszenia. Cztery kazania wiążą się z kultem wizerunku jasnogórskiego oraz z wyobrażeniem Maryi jako szczególnej patronki narodu polskiego i ""matki kultury polskiej"". Do kazań stricte teologicznych należy concio Stanisława Bzowskiego Advocata nostra, temat miłosiernego pośrednictwa Maryi jako Bożej Rodzicielki podejmuje również Jacek Liberiusz w kazaniu Na dzień chwalebnego Narodzenia Pana naszego Chrystusa Jezusa.
Niniejszy tom pozwala zapoznać się z kazaniami przybliżającymi tematykę Bożego Narodzenia, obecnymi w kulturze polskiej od wielu stuleci. Najstarszy tekst pochodzi z końca XIII wieku, najmłodszy - z początku XXI wieku, Okres Bożego Narodzenia rozpoczyna się w Wigiliię od pierwszych nieszporów Narodzenia Pańskiego, a kończy wraz z drugimi nieszporami niedzieli Chrztu Pańskiego obchodzonej po 6 stycznia. To właśnie w tym czasie, trwającym około trzech tygodni, uwaga Kościoła koncentruje się na tajemncy narodzenia Jezusa Chrystusa i Ewangelii Dzieciństwa aż do chrztu Zbawiciela i rozpoczęcia przez Niego publicznej działalności.
Patriotyzm jest z pewnością cechą kaznodziejstwa polskiego, jedną z najbardziej znamiennych od kilku stuleci. A już sama historia stara się o jego pogłębienie pisał ks. prof. Janusz Stanisław Pasierb. Tę słuszną konstatację wybitnego historyka sztuki sakralnej i homilety potwierdzają również zgromadzone w niniejszym tomie teksty. Miłość ojczyzny jest moralnym obowiązkiem chrześcijan, wynikającym z IV przykazania Dekalogu. Kazania patriotyczne stawiają sobie za cel kształtowanie postawy miłości ojczyzny. Jest ona widoczna już w kazaniach staropolskich, mimo że w tym okresie nie funkcjonował jeszcze termin patriotyzm i brak było teoretycznych rozważań poświęconych temu zagadnieniu. Niemniej jednak nasi przodkowie kochali ojczyznę rozumianą jako państwo polskie, państwo obojga narodów i dla niej oddawali swe życie. Pojęcie patriotyzmu powstało i szybko się rozwinęło w XVIII wieku, kiedy to z jednej strony podjęty został wysiłek uratowania ojczyzny, a z drugiej na skutek działania wrogów wewnętrznych i zewnętrznych nastąpił upadek państwa. Kazania patriotyczne szczególną rolę odegrały w okresie niewoli narodowej. Były istotnym czynnikiem sprzyjającym zachowaniu polskości, utrwalały patriotyzm i dążenia niepodległościowe. Były też mocnym ogniwem w patriotycznej edukacji polskiego społeczeństwa przeżywającego tragedię II wojny światowej i okres komunistycznego zniewolenia.
Autorka ufa, że zbiór wypowiedzi i przemówień papieskich przyczyni się do kształtowania postawy akceptacji i szacunku wobec wyznawców różnych religii. Niniejszy temat badawczy może doprowadzić do głębszego zainteresowania nauczaniem społecznym papieża Jana Pawła II, które z całą pewnością odgrywało istotne znaczenie dla wzmocnienia światowego pokoju- ze Wstępu
Drugi tom Starożytności Chrześcijańskiej zawiera prace pracowników Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, młodych adeptów nauki i gości zaproszonych na sesję naukową Niedziela - dzień święty w starożytności chrześcijańskiej. Materiały ze wspomnianej sesji zorganizowanej przez Katedrę Historii Kościoła w Starożytności Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, która odbyła się 30 kwietnia 2009 roku w Krakowie, staowią pierwszą część książki. O jej warości stanowi szeroki zakres rozważań i róznorodny sposób postrzegania problematyki dnia świętego. Z tekstami poświęconymi liturgii i sacrum niedzieli u Ojców Kościoła sąsiadują artykuły dotyczące religijnego, społecznego i gospodarczego znaczenia dnia świętego w starożytności chrześcijańskiej.
13WstępWiara, jak napisał św. Paweł, rodzi się ze słuchania słowa Chrystu-sa (por. Rz 10, 17). Konieczne jest więc głoszenie słowa Bożego, aby słysząc Chrystusa, ludzie uwierzyli, a wierząc wiarę wyznawali. Bóg sam przemawiał do ludzi wielokrotnie na różne sposoby, a naj-doskonalej przez Słowo Wcielone. Syn Boży stał się Człowiekiem, objawiając ostatecznie Boga Ojca i odpowiadając doskonale na Jego miłość (por. Hbr 1, 12). Bóg, chociaż doprowadził objawienie do pełni, postanowił, aby głos Ewangelii dalej rozbrzmiewał w Koście-le i przez Kościół (KO 78), który według posłannictwa zleconego mu przez Chrystusa pełni potrójną funkcję pośrednictwa zbawcze-go: prorocką, kapłańską i królewskiej służby. Wśród nich przepo-wiadanie słowa Bożego jest pierwsze pod względem chronologicz-no-psychologicznym, ponieważ dzięki niemu rodzi się wiara, która prowadzi do spotkania i zjednoczenia z Chrystusem w sakramen-tach Kościoła (KGSP, s. 22). Papież Franciszek w encyklice Lumen fidei stwierdził: Słowo Chrystusa, gdy zostanie wysłuchane, mocą swojego dynamizmu przekształca się w chrześcijaninie w odpowiedź, i staje się z kolei słowem wypowiadanym, wyznaniem wiary (LF 22). Wiara rodząca się ze słowa Bożego jest odpowiedzią udzieloną Bogu, a głoszenie słowa Bożego zmierza do rozpoczęcia w człowieku pro-cesu zbawczego, który nosi znamiona dialogu. Można więc przyjąć, że wiara rodzi się w dialogu, w którym Chrystus jest ucieleśnio-nym Słowem Bożym1.zw wstępu
Niniejszy tom zawiera polskie kazania adwentowe od średniowiecza do początków XXI stulecia we współczesnej transkrypcji, opatrzone niezbędnym komentarzem. Mimo znacznego zróżnicowania sprawności językowej autorów, poziomu ich wykształcenia, konfesji oraz stosowanych przez nich środków wyrazu i siły przytaczanych argumentów wspólnym ich dążeniem było pragnienie przygotowania słuchaczy na przyjście Pana: zarówno w dniu Jego narodzin, pamiątkę czego celebruje się co roku 25 grudnia, jak i podczas paruzji, gdy jak wyznajemy w Credo przyjdzie sądzić żywych i umarłych, oraz to pomiędzy nimi, gdy rodzi się w człowieku przez życie sakramentalne. O ile dawniej kaznodzieje silnie podkreślali pokutny charakter adwentu, o tyle dzisiaj bardziej zwracają uwagę na fakt, iż jest to czas pobożnego i radosnego oczekiwania, także na drugie przyjście Chrystusa.
Wyjątkowa ranga uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego i całego okresu paschalnego nadaje głoszonym w tym czasie kazaniom i homiliom specyficzny, podniosły i radosny charakter. W niniejszej antologii znalazły się kazania wybitnych mówców kościelnych, lecz także twory rzemieślników ambony; teksty klarowne i klasycznie skomponowane, ale też reprezentujące barokową barwność myśli i stylu; teksty wydobyte z rękopisów oraz druków dawnych i nowych. Wszystkie one zachęcają do zagłębienia się w staropolską, oświeceniową i najnowszą, katolicką i różnowierczą interpretację największej tajemnicy chrześcijaństwa zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, misterium, które nadaje sens życiu chrześcijańskiemu, a Kościołowi rację bytu; kazania te pozwalają przynajmniej częściowo poznać, jak w Polsce w ciągu wieków obchodzono to święto nad świętami.
Pasja Chrystusowa była i jest tematem we wszystkich właściwie rodzajach i gatunkach literackich. Tu jednak interesuje nas przede wszystkim kazanie jako gatunek oratorstwa kościelnego, łączący zawartość teologiczną z perswazyjnymi i wychowawczymi środkami oddziaływania, które w pewnym uproszczeniu dadzą się sprowadzić do pierwszych trzech części składowych teorii retorycznej: inwencji, dyspozycji i elokucji. Właśnie pod tym kątem, mianowicie jako twory językowo-literackie, kazania staropolskie warto dziś czytać, jako takie przedstawiają bowiem dla nas największą wartość. Oczywiście nie wolno przy tym pomijać zawartości teologiczno-egzegetycznej, jako że właśnie kazania, zapisywane i wydawane drukiem w wielkiej obfitości, są miarodajnym świadectwem stanu świadomości kaznodziejów i ich odbiorców. Jesteśmy najzwyczajniej ciekawi, jak nasi przodkowie pojmowali tajemnice wiary, co słyszeli w świątyniach, jak interpretowali teksty biblijne. Kościół najlepiej przedstawia się potomnym poprzez ambonę lub raczej to, co z niej przeszło pod drukarskie prasy (z wprowadzenia).
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
