W trzecim tomie z serii „Klinika Dziennikarstwa” zespół ekspertów pochyla się nad problematyką edukacji dziennikarskiej. Jest to temat dość często podejmowany w dyskursach naukowym i publicystycznym, jednak rzadko można w jednym miejscu zapoznać się z tak wieloma opiniami czołowych polskich medioznawców, którzy jednocześnie mają na swoich kontach dorobek tworzenia czy współtworzenia na polskich uczelniach kierunków o profilu dziennikarskim. Warto sięgnąć po tę część „Kliniki”, aby z jednej strony otrzymać solidną wiedzę o stanie edukacji dziennikarskiej w Polsce i na świecie, z drugiej zaś — aby skonfrontować, porównać i zrozumieć główne problemy nurtujące środowisko akademickie, współodpowiedzialne za system kształcenia przyszłych dziennikarzy.
Dziesiąty numer „Dziennikarstwa i Mediów” poświęcony jest medialnym wizerunkom kobiet. Renata Łukaszewska opisuje obraz Zofii Beksińskiej wyłaniający się z książki Magdaleny Grzebałkowskiej. Sylwia Dec-Pustelnik ukazuje, jak w prasie prezentowana była Wanda Rutkiewicz. Urszula Tes nie tylko zajęła się wybitną polską dokumentalistką, Ireną Kamieńską, ale przeanalizowała także, w jaki sposób autorka Robotnic ukazuje w swoich filmach kobiety. Z kolei Agnieszka Całek przygląda się powieści Margaret Atwood Opowieść podręcznej i powstałemu na jej podstawie serialowi, wpisując je w dyskusje na temat praw kobiet. Kolejne dwa artykuły dotyczą kwestii związanych z komunikowaniem marketingowym. Patrycja Kochanek bada medialny wizerunek Chiary Ferragni, Krzysztof Waraksa i Dominika Ziętek zaś przeprowadzają analizę mitologizacji ról genderowych we współczesnych reklamach perfum. Ostatni tekst, autorstwa Katarzyny Pruś, dotyczy antropologii medycznej i terapeutycznej roli baśniowych opowieści.
Pojemny tytuł tomu, od razu sugerujący możliwy układ relacji i kombinacji pomiędzy trzema terminami, spełnia rolę kalejdoskopu interdyscyplinarnego środowiska badaczy respektujących — zawsze na swój sposób — perspektywę antropologiczną i komunikacyjną w badaniu mediów, dzięki którym, i poprzez które, trwają, zmieniają się oraz rozpowszechniają się treści kultury. Metafora kalejdoskopu dobrze oddaje różnorodność zgromadzonej tematyki, różnorodność perspektyw interpretacyjnych i przyjmowanych koncepcji kultury oraz teorii mediów zdolnych do opisu in statu nascendi dziejących się wydarzeń i zjawisk, które choć zaangażowanym w nie podmiotom kultury jawią się jako zupełnie nowe, mają swoje zapomniane źródła — domieszka perspektywy historycznej wydaje się więc niezbędna dla zrozumienia współczesności. Umożliwia ona dojrzenie ogółu w szczególe, wzorów i przekonań kulturowych w drobnych, i wydawałoby się, marginalnych niekiedy sferach naszego codziennego życia zapośredniczonego przez media i przez media kształtowanego. Zdradza ponadto temperament poznawczy oraz krytyczny samych badaczy, albowiem refleksja antropologiczna nie może się obejść bez autorskiej sygnatury.
Książka stanowi przybliżenie polskiemu czytelnikowi koncepcji estetycznej wybitnego neokantysty H. Cohena, pozwala także na nowo zobaczyć jego wkład w filozofię kultury. Koncepcji Cohena należy przypisać sformułowanie podstaw neokantowskiego modelu filozofii kultury, modelu podjętego w myśli Natorpa i Cassirera. Cohen rozwijał współczesną ideę symultaniczności sfer kultury, jednak dzięki transcendentalnym podstawom nie popadł on przy tym w relatywizm. W odróżnieniu od Kanta oprócz rozumu teoretycznego i praktycznego wyodrębnił trzeci typ spontaniczności świadomości złączony ze sferą sztuki i estetyki. Opierając estetyczną świadomość na czystym odczuwaniu, wyszedł poza wąskie pojęcie świadomości w sensie formalno-logicznego racjonalizmu, w jego koncepcji uczucie określiło sobą niezależny kierunek świadomości, sferze emotywnej przypisana została swoista „logika”. Cohenowska estetyka pomyślana została obok nauki i etyki jako trzecia część filozofii systematycznej, analiza jej podstawowych założeń, związków z systemem i koncepcji sztuki jest głównym przedmiotem książki.
Rewolucja technologiczna zapoczątkowana przez internet oraz rozwiązania sieciowe wytworzyły nowe narzędzia komunikowania w postaci mediów społecznościowych. Ich użyteczność została zauważona w wielu dziedzinach życia zawodowego. Jako nowe rozwiązania komunikacyjne oraz największe publicznie dostępne agregaty danych osobowych media społecznościowe zostały zauważone również przez dziennikarzy. Celem publikacji jest analiza sposobu wykorzystywania mediów społecznościowych przez dziennikarzy w Polsce, Rosji i Szwecji. Praca ma charakter empiryczny i powstała na podstawie ankiet oraz wywiadów pogłębionych. Dane zostały zaczerpnięte z międzynarodowego projektu badawczego „Zmiana w dziennikarstwie. Kultura dziennikarska w Polsce, Rosji i Szwecji”, którego autor był uczestnikiem. Badania nad mediami społecznościowymi w pracy dziennikarzy pozwoliły wskazać różnice i podobieństwa w wykorzystywaniu tych narzędzi przez reprezentantów zawodu z trzech krajów.
Tom „Zmiany, metamorfozy, rewolucje” gromadzi analizy poświęcone tytułowym kategoriom, traktując je w dość szeroki i nowatorski sposób. Znajdą się tutaj rozważania dotyczące wybranych aspektów rewolucji politycznych, zmian światopoglądowych, metamorfoz społecznych czy przeobrażeń medialnych. Autorzy tekstów wskazują na przyczyny, przebieg oraz konsekwencje owych procesów oscylujących wokół obszarów rzeczywistości kulturowej i medialnej oraz kategorii jej opisu, które przecież są wciąż istotne i aktualne dla każdego humanisty.
O zawartości niniejszego tomu noszącego tytuł Święci na ekranie filmowym najlepiej mówi fragment wstępu pióra znakomitego polskiego reżysera:
„Filmy, o których traktuje ta książka, są z założenia elitarne, gdyż w większości wychodzą z ofertą do nieprzekonanych i przynoszą zastanowienie, a nie gotową odpowiedź, wyrażając tym szerszą zasadę, że u każdego człowieka przeżycie świętości jest inne i każdy, kto ma dobrą wolę, musi odnaleźć własną drogę, która nie polega na tym, by naśladować cudze rozwiązania, tylko czerpiąc z nich inspiracje, znajdować własną drogę wzrostu, czyli uprawiać postęp w sferze ducha, co jest zawsze drogą do świętości”.
Krzysztof Zanussi
27 tom czasopisma z serii „Język a Kultura” dotyczy aspektu diachronicznego badań nad językowo-kulturowym obrazem świata. Odniesienie do przeszłości pozwala autorom tomu nie tylko na pełniejsze odtworzenie współczesnego rozumienia wybranych pojęć, lecz także stanowi podstawę rekonstrukcji różnych sposobów ujmowania świata poprzez język w ciągu wieków. Zamieszczone w tomie artykuły zawierają analizę obecnych we współczesnej polszczyźnie form leksykalnych i struktur gramatycznych, często trudnych do wyjaśnienia na płaszczyźnie synchronicznej. Autorzy koncentrują się także na zagadnieniach związanych z dawnym dyskursem urzędowym i dydaktycznym oraz przedstawiają genezę i ewolucję niektórych pojęć, takich jak na przykład humor, nowa ewangelizacja, totalitaryzm i propaganda. Kilka artykułów w prezentowanym tomie opisuje wyniki badań nad językowym obrazem świata w odniesieniu do różnych języków i kultur (funkcjonowanie konceptu młodzież w językach rosyjskim i chińskim, obraz kobiety w językach angielskim i polskim oraz łaciński językowo-kulturowy obraz domu).
Treść monografii stanowi interdyscyplinarne ujęcie zjawisk związanych z funkcjonowaniem młodego pokolenia w społeczeństwie konsumpcyjnym, ale także z realizacją zachowań konsumenckich wśród młodych ludzi w aspektach prawnych.
Podjęcie badań w powyżej perspektywie jest ważne ze względu na fakt, iż współcześnie świadomość prawna, podobnie jak zachowania konsumenckie młodego pokolenia, jest w znacznym stopniu kształtowana przez dostęp do internetu w ogóle, a w szczególności do mediów społecznościowych. Ponadto od 2012 roku Dziennik Ustaw, miejsce, gdzie odbywa się promulgacja najważniejszych aktów prawnych w państwie, publikowany jest wyłącznie w formie elektronicznej i udostępniany na specjalnie do tego przeznaczonej stronie internetowej. W internecie, obok sklepów i aukcji, powstają blogi prawnicze i porady prawne on-line. Dotyczą one różnych dziedzin życia, jak rodzina czy praca, ale także zachowań związanych z zakupami oraz szeroko rozumianą konsumpcją. Dotychczas nie podjęto zbyt wielu analiz tego zjawiska, a tym bardziej w powyżej wskazanym aspekcie. Zachowania konsumenckie to w przypadku młodego pokolenia także istotny element socjalizacji ekonomicznej obejmującej kwestie związane z nabywaniem wiedzy ekonomicznej czy sposobami funkcjonowania w rzeczywistości ekonomicznej.
W rozdziale pierwszym przedstawiono uwarunkowania rozwoju młodego pokolenia w ramach społeczeństwa konsumpcyjnego. Następnie skoncentrowano się na przedstawieniu miejsca konsumpcji w życiu młodych ludzi. Rozdział trzeci stanowi próbę uporządkowania zagadnień związanych z wiedzą i opiniami młodego pokolenia o zachowaniach konsumenckich. Ostatnia część monografii zawiera wnioski z badań zarówno ilościowych, jak i jakościowych, przedstawiające kontekst prawny analizowanego zjawiska, a także pewne elementy świadomości ekonomicznej.
Zmediatyzowana rzeczywistość dostarcza potencjalnym badaczom niespotykanych dotąd w nauce zasobów danych. Wyjątkowość sytuacji, z którą mamy do czynienia, to nie tylko kwestia ilości, to także przełamanie barier technologicznych w dostępie, dostarczenie wielorakich narzędzi do analiz, działań badawczych, fragmentacji, scalania, rekonfigurowania — wszystkiego z wszystkim. Pytanie pierwsze brzmi, co z tym wszystkim robimy, co z tego wyniknie dla władz poznawczych człowieka. Jest jeszcze pytanie drugie, mniej oczywiste: czy dostępność materiału i jego operacjonalizowalność to jedyna zmiana. A relacja badacz– materiał badawczy? Co z nią się dzieje w dobie big data? Metodologie i praktyki badawcze medioznawstwa zajmują praktycznie i w refleksji teoretycznej autorów dziewiątego numeru czasopisma „Dziennikarstwo i Media”.
Organy władzy i grupy dyspozycyjne współtworzą ład i porządek społeczny, wzmacniając fundamenty społeczeństwa w tym zakresie. Nieustanne stanowienie bezpieczeństwa jest swoistym „ciężarem”, którego nie może udźwignąć indywidualna jednostka życia społecznego, dlatego trudne zadania z tego zakresu przejmuje administracja publiczna. Aby realizować skutecznie ten cel, konieczny jest ciągły i krytyczny namysł oraz podejmowanie systematycznych, wcześniej „ćwiczonych” działań w celu ochrony i obrony społecznego krajobrazu. Wiele problemów dotyczących różnorodnych zagrożeń bezpieczeństwa może być rozwiązanych wyłącznie przez profesjonalistów, ponieważ tylko ich działanie gwarantuje zniwelowanie luk sprzyjających generowaniu gróźb niebezpieczeństwa destabilizujących struktury społeczne.
Państwo stoi więc przed wyzwaniem dwojakiej natury: odgrywa rolę gospodarza własnego terytorium, dzierżąc jednocześnie legitymizację do wykorzystania grup dyspozycyjnych w celu zapewnienia efektywnej współpracy członków tych służb oraz struktur państwowych. Zasadność działań grup dyspozycyjnych wynika przede wszystkim ze zmian społeczno-demograficznych oraz z zagrożeń będących skutkami globalizmu przejawiającego się w rozbudowie niezbędnej infrastruktury, która jednocześnie ma charakter infrastruktury krytycznej podatnej na nowe i niespodziewanie ujawniające się formy niebezpieczeństwa. W obliczu przemian cywilizacyjnych, zachodzących na poziomie zarówno makro-, jak i mikrospołecznym, ważne jest wypracowanie odpowiednich warunków oraz współpraca administracji z funkcjonującymi w systemie militarnym, paramilitarnym oraz cywilnym grupami dyspozycyjnymi — to bowiem decyduje o stanie bezpieczeństwa w obrębie państwa.
Autor w perspektywie filozoficzno-historycznej podejmuje problem związków pomiędzy rozmaitymi obrazami, mitami i symbolami a dziedziną polityki. Obecne w książce odwołania do filozoficznej oraz politycznej tradycji Zachodu ukazują znaczącą rolę i siłę imaginarium politycznego. Obrazy, mity czy symbole organizują nasze polityczno-społeczne doświadczenia: krystalizują powiązania pomiędzy grupami zaangażowanymi we wspólne polityczne przedsięwzięcia, identyfikują politycznych wrogów i przyjaciół, sakralizują lub odrzucają panującą władzę, a także podsycają zbiorowe namiętności. Elementy imaginarium uzupełniają lub wręcz obalają dyskurs racjonalny, rzekomo rządzący instytucjami i przejawami życia publicznego.
„Książka dr Pauliny Barczyszyn-Madziarz jest dojrzałą rozprawą naukową, która przyczynia się do dyskusji na temat dziennikarstwa w Polsce. Autorka demonstruje ogromną wiedzę na temat profesjonalizmu dziennikarskiego oraz stanu badań nad dziennikarstwem w każdym z omawianych krajów. Niewątpliwie dużą zaletą pracy jest jej międzynarodowy charakter oraz weryfikacja stawianych pytań badawczych i hipotez w oparciu o materiał empiryczny i zróżnicowane metody badawcze (analiza ilościowa, analiza jakościowa, badania porównawcze)”.
Fragment recenzji dra hab. Michała Głowackiego
Pamięć stała się popularną kategorią w debacie poświęconej społecznym kontekstom historii i niezwykle popularnym przedmiotem studiów w ostatnich trzech dekadach. W literaturze funkcjonuje wiele rodzajów pamięci: pamięć społeczna, zbiorowa, kulturowa czy historyczna. Pojęcia te są niezwykle wieloznaczne, ponieważ są opisywane przez badaczy z różnych perspektyw dyscyplinowych. Prezentowany Tom zawiera różnorodne wątki występujące badaniach pamięci zbiorowej, poszczególne artykuły podejmują następujące kwestie: rola elit w kształtowaniu pamięci zbiorowej, funkcje mediów i nośników w pamięci zbiorowej, wpływ mitów na pamięć, znaczenie substratu przestrzeni miasta jako elementu tożsamości czy marki miasta, wpływ przestrzeni miejskiej na pamięć zbiorową i formy tego wpływu, wreszcie zjawisko wielokulturowości pamięci zbiorowej. Omawiane są też kwestie konfliktów etnicznych występujących w historii poszczególnych miast i ich skutki dla współczesnych form pamięci zbiorowej miasta. Wspomniana wieloznaczność pojęcia pamięci zbiorowej dotyczy również artykułów w niniejszym tomie. W zależności o perspektywy teoretycznej używane są różne kategorie pojęć (pamięć zbiorowa, kulturowa, historyczna, pamięć ustna, zmagazynowana). Tematyka tomu poświęcona jest przede wszystkim badaniu relacji pomiędzy pamięcią a przestrzenią a w szczególności przestrzenią miasta.
W książce zostaje podjęta analiza idei społecznych i pewnej filozofii społecznej Carla Gustava Junga — autora znanego raczej z innych aspektów koncepcji: psychologicznych, antropologicznych, religioznawczych. Myśl społeczna często jednak była przez Junga podejmowana i stanowi znaczną część jego pism oraz zainteresowań. Powstawała długo i ogarnęła analizę oraz interpretację wielu zjawisk współczesnego mu świata. Podstawowe kategorie jego koncepcji, takie jak nieświadomość zbiorowa, archetyp i jaźń, znajdują w tym obszarze specyficzne zastosowanie i funkcjonują w niej w swoistych znaczeniach. W książce zostały podjęte problemy sytuacji współczesnej jednostki, „człowieka masowego”, wyzwań kształtujących się w procesie wychowania, kształtowania się osobowości, refleksje nad sztuką współczesną, problem przywództwa (tryptyk o dyktatorach), autorytaryzmu, a także próby Junga spoglądania w przyszłość Europy.
„Obrazy wojny w mediach, pamięci i języku” to najnowszy, a jednocześnie tematycznie skomponowany tom czasopisma „Oblicza Komunikacji”. Rozwinięte zostały w nim tematy i problemy badawcze zapowiedziane w dwóch poprzednich numerach. W tomie 10 pojawiają się zarówno analizy strategii perswazyjnych, propagandowych i retoryki tekstów bezpośrednio dotyczących czasów wojennych (na przykład analiza retoryczna przemówienia Józefa Becka z 1939 roku), jak i zjawisk językowych, semantycznych motywowanych odniesieniami do konfliktów zbrojnych (na przykład metaforyka wojenna w medialnych transmisjach z rozgrywek piłkarskich czy polskie onomatopeje utrwalające „odgłosy wojny”). W artykułach pokazano konflikty zbrojne jako topikę tekstów propagandowych oraz jako przestrzeń znaczeniową, w której ujawniają się odgłosy sporów o pamięć (w medialnej przestrzeni informacyjnej lub w narracjach instytucji kultury odwołujących się do pamięci o II wojnie światowej). W tomie zgromadzono rozprawy przygotowane przez badaczy prezentujących interdyscyplinarne przestrzenie badawcze — językoznawców, medioznawców, komunikologów i teoretyków polityki.
„Wojna — język — pamięć” to najnowszy tom interdyscyplinarnego czasopisma naukowego pt. „Oblicza Komunikacji”. W całości poświęcony jest analizie zjawiska wojny w języku, kulturze i pamięci społecznej. Czytelnicy znajdą tu artykuły ukazujące problematykę konfliktów zbrojnych w różnych perspektywach badawczych. Pojawiają się przede wszystkim analizy semantyczno-leksykalne — zarówno synchroniczne, jak i diachroniczne — słownictwa motywowanego odniesieniami do wydarzeń wojennych. W kolejnej grupie tekstów autorzy zastanawiają się, w jaki sposób wojna utrwaliła się w tekstach kultury oraz w pamięci społecznej. Badacze omawiają narracje o wojnie zawarte w tekstach diarystycznych, kronikarskich, pamiętnikarskich, jak i w tekstach kultury pochodzących z różnych epok (np. w polemice religijnej, w relacjach z wypraw wojennych czy we wspomnieniach dyplomatów). Ukazane zostały również formy wykorzystania narracji o wojnie na użytek propagandy politycznej czy edukacji szkolnej (na przykładzie analizy kroniki szkolnej czy podręczników do historii). Tom zawiera rozprawy teoretyczne oraz analizy i studia przypadków. Przedmiotem opisu 11 tematycznie dobranych artykułów są różne teksty i gatunki oraz różne dyskursy — od prywatnych po publiczne.
Nie minęły dwa lata od śmierci najwybitniejszego polskiego reżysera i wciąż staramy się ogarnąć rozmiary jego dzieła. Numery specjalne poświęcone twórczości Andrzeja Wajdy opublikowały już czołowe czasopisma literackie: parysko-warszawskie „Zeszyty Literackie” (2016, nr 4), „Nowa Dekada Krakowska” (2017, nr 3), poznańskie „Przestrzenie Teorii (2017). Przyszła pora na „Studia Filmoznawcze”. Tegoroczny numer, gromadzący rozważania filmoznawców z kilku ośrodków krajowych i zagranicznych, stanowi jeszcze jeden wyraz hołdu dla wielkiego artysty.
Monografia jest próbą całościowego, wieloaspektowego ujęcia zagadnień dotyczących dziejów książki polskiej we Lwowie na przełomie XVIII i XIX wieku. Obejmuje refleksją badawczą takie istotne składniki, jak: zewnętrzna postać publikacji, zawartość treściowa, system informacji o książce, sposoby jej rozpowszechniania, gromadzenia i użytkowania, uwzględniając przy tym zjawiska życia epoki, wydarzenia polityczne, warunki prawno-ekonomiczne, prądy umysłowe, poziom oświaty i kultury. Ukazuje zatem funkcjonowanie lwowskiej książki, rozumianej jako wytwór określonych warunków historycznych i społecznych, a także duchowych i praktycznych potrzeb tamtejszego środowiska. Zwraca uwagę na zespół zjawisk inspirujących lub hamujących powstanie poszczególnych edycji i ich rozpowszechnianie, tendencje w kulturze epoki, możliwości twórcze autorów, operatywność warsztatów typograficznych i oficyn księgarskich, wskazuje zależność oferty wydawniczej i księgarskiej od zainteresowań i potrzeb czytelniczych mieszkańców Galicji oraz podkreśla rolę, jaką odegrała książka w kształtowaniu kultury intelektualnej tamtego regionu. Wypełnia ponadto lukę w dotychczasowym stanie badań w zakresie dziejów ruchu wydawniczo-księgarskiego we Lwowie na przełomie XVIII i XIX stulecia, ponieważ prezentuje nieznany dotąd obraz kultury książki polskiej w stolicy Galicji czasów oświecenia.
„Klinika Dziennikarstwa — Diagnoza” to wynik drugiego już spotkania w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego wybitnych polskich ekspertów z dziedziny medioznawstwa, poświęconego problemom współczesnego dziennikarstwa. W niniejszym tomie, na który składa się dziewięć opinii — artykułów, badacze bardziej niż chorób (symptomy tych są tak wyraźne, że pozwalają na jednoznaczną diagnozę) poszukują przyczyn złego stanu zdrowia (dziennikarstwa i mediów) w myśl zasady „nim zaczniesz leczyć, poznaj przyczyny”.
Do lektury książki zapraszamy nie tylko studentów kierunków dziennikarskich oraz badaczy dyscypliny, lecz przede wszystkim pracowników mediów, dla których rozpoznania i uwagi przedstawione w publikacji mogą okazać się cennym i pomocnym drogowskazem w codziennej praktyce.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
