Pro memoria T.4: 1956-1957, Stefan Wyszyński, red. Michał Białkowski (współpraca Monika Wiśniewska)Zapiski z lat 1956-1957 obejmują wznowienie posługi prymasowskiej i arcybiskupiej po spowodowanej uwięzieniem ponatrzyletniej nieobecności. To przede wszystkim praca duszpasterska w archidiecezjach gnieźnieńskiej i warszawskiej, prace remontowo-budowlane oraz restauratorskie, a także odnowienie kontaktów z wieloma środowiskami katolików świeckich. To także początek realizacji zaprojektowanego w Komańczy programu duszpasterskiego Wielkiej Nowenny. Szczególnym wydarzeniem opisanym na kartach tego tomu jest podróż do Włoch wiosną 1957 r. Tom zawiera także relacje ze spotkań z ludźmi władzy - ostatnie dwa miesiące 1956 r. oraz rok 1957 to bowiem czas intensywnych kontaktów państwo - Kościół katolicki.
Nie można bez Chrystusa zrozumieć dziejów Polski – powiedział Jan Paweł II w 1979 r. na placu Zwycięstwa w Warszawie. Zwrócił w ten sposób uwagę na fenomen polskiej historii – szczególną więź polskiego ludu z Kościołem, która ujawniała się zwłaszcza w czasach walki o wolność. Celem zebranych w niniejszej publikacji artykułów jest przedstawienie niektórych osób i wydarzeń związanych z tym zagadnieniem.
Mało który zakon budzi tak duże zainteresowanie i wywołuje tyle emocji, co założone w XVI w. przez św. Ignacego Loyolę Towarzystwo Jezusowe. Życie i działalność jezuitów owiewa mgiełka tajemnicy. Otwiera to czasem pole do snucia sensacyjnych domysłów, a nawet fantasmagorii spod znaku czarnej legendy. Niniejsza książka stwarza okazję do poznania historii jezuitów w Warszawie w pierwszej powojennej dekadzie. Nie tylko zagląda za kulisy – m.in. do „ukrytych dla świata” zakonnych miejsc i instytucji, lecz także obrazuje aspekty życia i działalności jezuitów. Przybliżając ich „sekrety”, opowiada również o stalinowskiej Polsce, w której członkowie Towarzystwa Jezusowego pełnili swoją misję, narażeni na prześladowania ze strony komunistycznego państwa. Autor książki przekonuje, że fakty potrafią być znacznie ciekawsze od najbardziej nawet wydumanych legend.
"Książka składa się z wprowadzenia omawiającego wojenne losy bohatera – Witolda Jacewicza, noty edytorskiej oraz 87 listów wysyłanych z KL Dachau w latach 1941–1945, ukazujących warunki i realia pobytu w niemieckim obozie koncentracyjnym. Książka opatrzona jest dodatkowo aneksem fotograficznym, wykazem skrótów, bibliografią
i indeksem osób.
Prace Biura Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej w latach 2016-2019 przedstawione z perspektywy fotoreportażu Marty Smolańskiej. Album obejmuje 100 zdjęć wykonanych w różnym czasie oraz miejscach na terenie Polski i Niemiec, które mają zilustrować ponad trzyletnią misję Biura Poszukiwań i Identyfikacji, jego pracowników, wolontariuszy; a także rodzin ofiar.
Album zawiera wybór fotografii J. Bryana wykonanych w czasie jego wizyt w Związku Sowieckim w latach 1930–1937, 1946–1947 oraz 1956–1959 ukazujących m.in. życie codzienne w Moskwie, Leningradzie, Kijowie i innych miastach, na wsi oraz na Kaukazie i Syberii. Uzupełniają go teksty Bryana poświęcone jego podróżom do ZSRR i doświadczeniom z fotografowaniem i filmowaniem w tym kraju: „Przygody pośród syberyjskich pasterzy reniferów / Adventures Among the Reindeer People of Siberia”, „Jak zdobywam zdjęcia / How I Get Pictures”, „Gdybym miał to zrobić ponownie / If I Were to Do It Over Again”. T. Stempowski w artykule „Sowiety nie czarno-białe. Fotografie i teksty z Kolekcji Juliena H. Bryana, 1930–1959 / The Soviets, Not Just Black and White. Photographs and Writings from the Collection of Julien H. Bryan, 1930–1959” analizuje rolę fotografii w kształtowaniu obrazu ZSRS na Zachodzie oraz twórczość fotograficzną J. Bryana. Album uzupełnia bibliografia oraz wykaz skrótów i indeks osobowy.
W piątek 24 czerwca 1960 r. doszło w Gliwicach do wystąpień wiernych w obronie usuwanego krzyża przy kościele franciszkanów. W wyniku interwencji sił milicyjnych rozproszono tłum, a 37 protestujących zatrzymano. Gliwicki protest, w którym wzięło udział ok. tysiąca osób, był najliczniejszym wystąpieniem przeciwko władzom PRL na terenie województwa katowickiego pomiędzy Październikiem 1956 r. a Marcem 1968 r.
Książka składa się zasadniczo z dwóch części o nieco odmiennym charakterze – opisowej i dokumentacyjnej. Część narracyjną otwiera rozdział zatytułowany Konteksty, w którym scharakteryzowano politykę władz partyjno-państwowych wobec Kościoła katolickiego w skali ogólnopolskiej oraz na poziomie województwa katowickiego na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX w., a także przedstawiono kwestie społeczne, gospodarcze i wyznaniowe Gliwic, które pozwalają zrozumieć specyfikę funkcjonowania społeczności parafii franciszkańskiej w dzielnicy hutniczej. Druga część pracy ukazuje starania zakonników i parafian o nową świątynię, kontrowersje związane z postawieniem krzyża oraz przebieg zajść podczas akcji jego usuwania. W trzecim rozdziale przedstawiono represyjne działania wobec uczestników protestu, konsekwencje tych zajść oraz późniejsze zabiegi o nową świątynię. W aneksie źródłowym zaprezentowano zarówno dokumenty o zróżnicowanym charakterze (listy parafian, sentencja wyroku, homilia), jak i relacje świadków lub krewnych uczestników zajść. Materiały te uszeregowano według kolejności opisywanych w nich wydarzeń (a nie daty wytworzenia), dzięki czemu tworzą one w miarę spójną opowieść na temat gliwickiego protestu.
Autorzy mają nadzieję, że książka, opublikowana w sześćdziesiątą rocznicę wydarzeń, przywoła wspomnienia i stanie się impulsem do dalszych poszukiwań materiałów (w tym fotografii) dotyczących tzw. zajść gliwickich. Liczą również, że znajdą się kolejni świadkowie tych wydarzeń i nowe dokumenty, które pozwolą uzupełnić przedstawiony Państwu materiał.
Monografia przygotowywana w związku z beatyfikacją kardynała Stefana Wyszyńskiego, przedstawiająca jego relacje z diecezją katowicką na przestrzeni ponad trzydziestu lat.Prymas Stefan Wyszyński należy bez wątpienia do najważniejszych postaci polskiego Kościoła katolickiego nie tylko XX w. Jego życiorys, spuścizna duchowa, przesłanie społeczno-religijne czy funkcjonowanie w realiach komunistycznego państwa są wciąż przedmiotem refleksji teologów, historyków, socjologów i specjalistów z innych dyscyplin naukowych. W niniejszej publikacji autorzy skupili się na przedstawieniu relacji, jakie łączyły Górny Śląsk z abp./kard. Stefanem Wyszyńskim w okresie jego prymasostwa w latach 1949?1981. Termin Górny Śląsk występujący w tytule odnosi się jednak w tej publikacji jedynie do diecezji katowickiej (w ówczesnych granicach), bez tzw. Śląska Opolskiego, który historycznie stanowi oczywiście część Górnego Śląska. Powstała w 1925 r. diecezja katowicka miała swój specyficzny profil religijny i społeczny, który ówczesny kard. Karol Wojtyła określił jako ""zespolenie modlitwy i pracy"". Była nie tylko ważnym punktem na mapie społeczno-politycznej i gospodarczej Polski ""ludowej"", ale też prężnym ośrodkiem religijnym. Ważną rolę odgrywały w tym okresie Piekary Śląskie, jako jedno z najważniejszych miejsc pątniczych w kraju, gdzie przesłanie społeczne trafiało do pielgrzymów ""świata pracy"". Kwestia relacji Wyszyński:Górny Śląsk obejmuje szereg różnorodnych płaszczyzn, na które składają się: wizyty prymasa na terenie diecezji katowickiej (głównie w Piekarach Śląskich) oraz wygłoszone w tym czasie kazania (bądź inne formy wypowiedzi), kontakty osobiste lub listowne między prymasem a biskupami śląskimi, kapłanami diecezji i mieszkańcami Górnego Śląska, wszelkie odniesienia do kwestii górnośląskich w wypowiedziach, zapiskach czy pismach prymasa oraz zachowane relacje i komentarze na temat stosunku duchowieństwa i wiernych diecezji do jego osoby (np. po jego aresztowaniu czy po śmierci).
W imieniu Polski walczącej T.2 Kampinos '44, Sławomir Zajączkowski, rysunki: Krzysztof Wyrzykowski"Doliniacy" to jedno z największych zgrupowań Armii Krajowej walczące z Sowietami i Niemcami na krańcach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej - w Puszczy Nalibockiej. Ich dowódcą był porucznik cichociemny Adolf Pilch "Dolina". Po rozpoczęciu akcji "Burza", w obawie przed likwidacją przez Armię Czerwoną i NKWD, zgrupowanie to zostało zwolnione przez dowództwo AK z udziału w operacji "Ostra Brama".By uratować oddział i kontynuować walkę o niepodległą Polskę, Pilch zdecydował się na kilkusetkilometrowy marsz w kierunku Warszawy. W końcu lipca 1944 roku dotarł do jedynego dużego kompleksu leśnego znajdującego się w okolicach stolicy - do leżącej na obrzeżach Warszawy Puszczy Kampinoskiej.Wieść o przybyciu w rejon stolicy kresowych żołnierzy obudziła wśród przygotowujących się do powstania warszawiaków radość i niedowierzanie. W dowództwie AK zrodził się pomysł wykorzystania zgrupowania partyzanckiego do walk w mieście.
Wiosna 1944 r. Nad Bugiem, niedaleko wsi Mężenin, miejscowy dowódca Armii Krajowej Władysław Łukasiuk Młot oraz jego żołnierze wyławiają z rzeki prototyp rakiety V-2 nowej broni mającej odwrócić losy przegranej przez Niemców wojny. Zdemontowane elementy tej broni wywiad AK przekaże aliantom. Wkrótce Niemcy zostają wyparci z Polski przez Armię Czerwoną. Dla tak zasłużonych dowódców jak Młot nie oznacza to jednak spokoju. Ścigany przez NKWD Łukasiuk podejmuje walkę w obronie swoich bliskich i podkomendnych. Przyrzeka walczyć, dopóki choć jedna sowiecka noga deptać będzie polską ziemię.Czy Młotowi uda się uratować podkomendnych schwytanych przez Sowietów? Jak się strzela z PIATA? Co Młot opowiedział Łupaszce o Wandzie Wasilewskiej? Jak wyglądał atak żołnierzy Młota na KBW w Siemiatyczach i na most na Bugu we Fronołowie?Zapraszamy do lektury trzeciego zeszytu z komiksowego cyklu Wilcze tropy, przygotowanego przez Instytut Pamięci Narodowej i poświęconego Żołnierzom Wyklętym.
W tomie zamieszczone zostały dokumenty dotyczące pomocy udzielanej przez Polaków Żydom na terenie dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa. W większości są to protokoły przesłuchań świadków, sporządzone przez pracowników Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskiej w Polsce i jej oddziałów terenowych. Towarzyszą im listy kierowane przez ratowników do GKBZHwP, a także relacje ocalonych. Dokumenty dotyczą najróżniejszych for pomocy, począwszy od wsparcia żywnościowego, poprzez pomoc w zdobyciu fałszywych tożsamości, czy też okresowe ukrywanie, a skończywszy na ukrywaniu długotrwałym (wielomiesięcznym wieloletnim). Część dokumentów porusza problem represji dokonanych przez Niemców na Polakach za wspieranie ludności żydowskiej.
Wspomnienia gen. Władysława Jędrzejewskiego oraz dziennik 5 Dywizji Piechoty z 1919 roku, wstęp i oprac. Jarosław Szymański, Arkadiusz Tuliński,Tom zawiera krytycznie opracowane źródła historyczne: autobiografię gen. Władysława Jędrzejewskiego (1863-1940) i teksty wspomnieniowe jego autorstwa dotyczące wojny 1919-1920, a ponadto dziennik 5 Dywizji Piechoty z 1919 roku, której gen. Jędrzejewski był dowódcą. Całość poprzedzona jest obszernym wstępem poświęconym Władysławowi Jędrzejewskiemu - jednej z ważniejszych postaci okresu wojen o wschodnie granice Rzeczypospolitej.
Badania dotyczące Urzędu ds. Wyznań znajdują się na początkowym etapie. Choć istnieje wiele publikacji o historii Kościoła katolickiego w Polsce „ludowej”, szczególnie o jego relacjach z komunistycznym państwem, ciągle brakuje opracowań dotyczących struktur, działalności i ludzi zatrudnionych w UdsW. Niniejszy tom podejmuje te tematy. Zostały w nim omówione zasady funkcjonowania poszczególnych wojewódzkich wydziałów ds. wyznań oraz wybrane aspekty działalności aparatu wyznaniowego (na poziomie centralnym i regionalnym). Zaprezentowano także sylwetki dwóch ważnych dla UdsW postaci: byłego benedyktyna Jana Wierusza-Kowalskiego oraz Eryka Sztekkera. Publikacja składa się z siedemnastu artykułów, podzielonych na cztery części prezentujące struktury wojewódzkie UdsW, jego działalność, aspekty prawne i sylwetki pracowników.
"Publikacja zawiera protokoły wizytacji kanonicznych Stefana Wyszyńskiego z okresu posługi biskupiej w Lublinie. To wyjątkowe i ważne wydawnictwo źródłowe uzupełniające w istotny sposób biografie Prymasa Tysiąclecia.
Czas posługi pasterskiej biskupa lubelskiego Stefana Wyszyńskiego przypadł na trudne lata odbudowy kraju ze zniszczeń wojennych oraz zniewolenia Kościoła i narodu przez system komunistyczny. Do najważniejszych czynności bp. Wyszyńskiego w diecezji lubelskiej należały wizytacje kanoniczne parafii. Ich celem było poznanie stanu duchowego i materialnego placówek duszpasterskich, warunków życia księży i społeczności oraz wskazanie kierunków działania na przyszłość. Prezentowane protokoły wizytacyjne bp. Wyszyńskiego są nie tylko cennym źródłem do dziejów parafii, ale także do jego życiorysu. Potwierdzają, że był to pasterz wybitny, o głębokiej duchowości, szerokich horyzontach myślowych i wielkiej gorliwości.
Publikacja w ramach centralnego projektu badawczego IPN „Władze komunistyczne wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce 1944–1989”."
Książka odkrywa zapomniane i nieznane karty zachodniopomorskiego sportu, który choć startując w warunkach powojennego chaosu i z pozycji oddalonej od centrum wielkich wydarzeń, ale przy pełnym zaangażowaniu pasjonatów tej formy aktywności, mógł stać się u progu lat sześćdziesiątych XX w. równorzędnym konkurentem dla centralnych ośrodków w kraju. Szczecińskie kolarstwo zostało zaprezentowane na tle otaczającej społecznej i politycznej rzeczywistości, w której partyjny dogmat, warunkujący dystrybucję dóbr (m. in. sprzętu), szkolenie kadr i rozwój sportowej emulacji, spotykał się ze zrozumieniem społeczeństwa oraz wychodził naprzeciw interesom młodzieży, spragnionej sportowej rywalizacji.
Pionierzy Pomorza Zachodniego, wywodzący się z różnych przedwojennych regionów, środowisk o zróżnicowanej strukturze społecznej, zostali poddani trudnemu testowi asymilacji, wzajemnej integracji i próbie wytworzenia własnej lokalnej tożsamości. I tak kolarska aktywność, obok potrzeby zapewnienia rozrywki, zapomnienia o okropieństwach okupacji, stawała się manifestacją polskiego patriotyzmu, namiastką wolności, wbrew wprowadzanemu stopniowo komunistycznemu reżimowi.
Praca ukazuje, z jednej strony, kolarskie środowiska posłusznie realizujące cele i oczekiwania władzy, która wykorzystywała sport i wielkie imprezy masowe do indoktrynacji i „budowy” społeczeństwa socjalistycznego, a z drugiej – entuzjazm szerokich rzesz, nie tylko młodzieży, które w życiu sportowym szukały niedostępnych nigdzie indziej wrażeń oraz spełnienia zbiorowych potrzeb i osobistych pasji. Jednym z celów było przedstawienie kolejnych etapów rozwoju szczecińskiego kolarstwa w czasach, w których zarówno wielka – międzynarodowa, jak i wewnętrzna polityka decydowała o biegu zwykłych spraw. Książka prezentuje i klasyfikuje sportowe osiągnięcia oraz techniczne uwarunkowania regionalnego kolarstwa. Intencją autora było ukazanie nie tylko działaczy i głównych bohaterów, dominujących na torach i szosach, ale także tych pozostających w cieniu kolarskich mistrzów.
Korespondencja rodziny Artwińskich (1889-1983). Kielce-Kraków-Lwów, wstęp, wybór i opracowanie Paweł WolańczykSeria wydawnicza: Seria Świętokrzyska Dzienniki, Wspomnienia, Pamiętniki, Listy, T.4Korespondencja rodziny Artwińskich (1889-1983) jest unikalnym źródłem opisującym trzy pokolenia jednej rodziny. Życie prywatne i zawodowe Stefana Artwińskiego - ostatniego prezydenta Kielc w II Rzeczpospolitej, jego rodziców, żony oraz dzieci.Na kartach książki czytelnik może odnaleźć nieznane dotąd szczegóły dotyczące ich wzajemnych relacji oraz motywów działań, ponadto przesyłane wiadomości zawierają cały wachlarz emocji: troskę o drugą osobę, szacunek dla najbliższych, ale czasem też irytację i wzajemne oskarżenia.Jest to również ciekawe źródło ukazujące dwudziestowieczną burzliwą historię Polski. Okres ten przyniósł wiele zmian. Można dzięki listom zapoznać się z funkcjonowaniem i sposobem myślenia drobnej szlachty zamieszkującej gubernię kielecką końca XIX i początku XX w., następnie zobaczyć dzień powszedni inteligencji kieleckiej, krakowskiej oraz lwowskiej w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Szczególnie przejmujące teksty zachowały się z lat II wojny światowej. Korespondencja oddaje realia okupacji: rozpacz związaną ze stratą najbliższych, rozłąkę z rodziną, osłabienie więzi międzyludzkich i pogorszenie jakości życia. Z kolei treść powojennych materiałów to przede wszystkim zmagania z ""władzą ludową"", ale także z przemijającym życiem. W tym kontekście publikowana korespondencja ma walory uniwersalne, ponieważ podobną drogę w XX w. przechodziło wiele innych inteligenckich polskich rodzin.
Książka przybliża sylwetkę duchownego, który brał udział w manifestacjach 25 czerwca 1976 r., a następnie w kilku kazaniach upomniał się o osoby represjonowane po tych wydarzeniach i w rezultacie sam stał się ofiarą bezprawnych działań ze strony PRL-owskiego aparatu represji zakończonych jego śmiercią 18 sierpnia 1976 r. Autorzy przypominają też wcześniejszą posługę duszpasterską księdza i losy jego sprawy po 1976 r., która nie przyniosła zidentyfikowania i ukarania sprawców popełnionych na nim zbrodni.
Książka ma za zadanie przybliżyć podejście hierarchii kościelnej do rzeczywistości politycznej Polski „ludowej”. Celem publikacji realizowanej w ramach Centralnego Projektu Badawczego IPN „Władze komunistyczne wobec Kościołów i związków wyznaniowych 1944–1989” jest przedstawienie sytuacji biskupów w realiach politycznych Polski „ludowej”. Chodzi nie tylko o zaprezentowanie poglądów hierarchów kościelnych dotyczących sytuacji powojennej Polski, lecz także omówienie, w jaki sposób duchowieństwo, wierni i władze komunistyczne oceniali poglądy i postawę danego biskupa.
Pro memoria T.6: 1959, Stefan Wyszyński, red. Grzegorz ŁeszczyńskiRok 1959 w Polsce był trzecim rokiem po odwilży październikowej, uwidocznionej w relacjach państwoKościół uwolnieniem z internowania Prymasa Tysiąclecia i ponownym nawiązaniem wzajemnych kontaktów przez stworzenie Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu. Jednakże ten krótki okres normalizacji dawno już się zakończył, o czym informował również w swoich zapiskach kard. Wyszyński. Początek roku to przede wszystkim czas dzielenia się prymasa z wiernymi wrażeniami z dwumiesięcznego pobytu w Rzymie (październikgrudzień 1958 r.), gdzie uczestniczył w konklawe, które wybrało nowego papieża.Na kartach pro memoria w 1959 r. prymas opisywał przede wszystkim wydarzenia, w których sam uczestniczył, jednak poddawał również ocenie problemy społeczne, rzadziej państwowe. Główny przedmiot jego zainteresowań stanowiło życie Kościoła w Polsce, ukazane na szerokim tle społecznym, kulturalnym czy politycznym. Kardynał Wyszyński zajmuje się zwłaszcza sprawami polskimi, praktycznie nie porusza tematyki międzynarodowej, chyba że w kontekście polskim, np. wizyta wiceprezydenta USA Richarda Nixona.
Książka Moniki Wiśniewskiej jest dobrą lekcją pozwalającą zrozumieć współczesność i nasze dzisiejsze zmagania o właściwe wychowanie i kształcenie dzieci, nie tylko przedszkolaków.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
