W książce przedstawiono najważniejsze pojęcia oraz kluczowe teorie pomocne w zrozumieniu fenomenu zjawiska migracji. Szczególną uwagę poświęcono tematom takim jak: napływ do Polski różnych grup cudzoziemców, integracja migrantów, polityka migracyjna, rola mediów w dyskursie o migracjach, różne rodzaje migracji (uchodźcze, przymusowe, pracownicze, specjalistów, wewnętrzne, wymuszone zmianami środowiskowymi), wyjątkowo ważnym w kontekście Polski jako kraju, który jednocześnie jest państwem emigracji oraz krajem docelowym dla migrantów.
Publikacja stanowi przystępne źródło informacji dla wszystkich zainteresowanych rzetelnym kompendium wiedzy na temat współczesnych migracji jako złożonym procesie społecznym o rosnącej skali i dynamice.
******
Thirty Lectures on Migration
The book presents the most important notions and key theories which help understand the phenomenon of migration. Particular attention was paid to topics such as: the influx of various groups of foreigners into Poland, the integration of migrants, migration policy, the role of media in the discourse on migrations, different types of migration (refugee, forced, labour, high-skilled labour migration, internal, climate), which are of special importance in Poland as a country of emigration and immigration.
Przywoływana w tej książce fenomenologia zderza uniwersalne roszczenia rozumu z tym, co przerasta jego granice: ze skończonością, niepewnością, kruchością, pluralnością, nieprzewidywalnością nowoczesnych doświadczeń. Chodzi o fenomenologię, która wbrew idealizmowi transcendentalnemu Husserla nie zmierza ku wydobywaniu inwariantnej istoty ukazującej się rzeczy, lecz zdaje sprawę z owych niepewności i kruchości, cechujących położenie współczesnego człowieka, jest w większym stopniu otwarta na złożoność tego położenia i jego faktyczny wymiar. ****** The Uncertainty of the Phenomenon. Phenomenology in the Horizons of Modernity The phenomenology referred to in this book juxtaposes universal claims of reason with what transcends its boundaries: infinity, uncertainty, fragility, multiplicity, unpredictability of modern experiences. It is the phenomenology, which contrary to Husserls transcendental idealism does not seek to bring out the invariant essence of the appearing thing, but which reveals these uncertainties and fragility characterizing the position of modern man, it is more open to the complexity of this position and its actual dimension.
Publikacja jest poświęcona tekstom autobiograficznym, których twórcy utożsamiali się z „dobrymi domami” bądź „złymi dzielnicami” XX-wiecznej Warszawy. Analizowane są autonarracje Jeremiego Przybory, Jarosława Abramowa-Newerlego, Agnieszki Osieckiej, Stanisława Grzesiuka, Marka Hłaski i Andrzeja Stasiuka. Akcent pada na trzy tryby autobiograficzne: osobisty (relacjonowanie przebiegu życia), środowiskowy (przedstawianie relacji z otoczeniem, czyli przede wszystkim rodziną i/lub rówieśnikami) oraz topograficzny (zaznaczanie miejsc na mapie autobiograficznej i przenoszenie ich na mapę narracyjną).
******
The Youth from ‘Good Homes’, the Boys from ‘Bad Districts’. The Topography of Warsaw
The publication is devoted to autobiographical texts whose writers identified themselves with either ‘good homes’ or ‘bad districts’ of the 20th century Warsaw. It analyses the self-narratives of Jeremi Przybora, Jarosław Abramow-Newerly, Agnieszka Osiecka, Stanisław Grzesiuk, Marek Hłasko, and Andrzej Stasiuk. It emphasises three autobiographical types: personal (recounting the course of life), environmental (presenting the relation with the environment, primarily with the family and/or peers), and topographical (marking the places on the autobiographical map and transferring them to the narrative map).
Tom zawiera teksty pracownic Katedr Pedagogiki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu im. Iwana Franki we Lwowie dotyczące sytuacji dzieci – ofiar zaatakowanej przez Rosję Ukrainy. Pedagożki i psycholożki piszą też o pomocy, jaka była i jest udzielana dzieciom od początku wojny zarówno na terenach walczącej Ukrainy, jak i w Polsce, która dała schronienie uchodźcom.
******
The Help for the Ukrainian Children During the War
The volume contains the texts of the employees of the Social Pedagogy Units of the Warsaw University and the Ivan Franko National University of Lviv regarding the situation of children– the victims in Ukraine attacked by Russia. The pedagogues and the psychologists also write about the help which has been given to the children since the beginning of the war, both on the territories of the war-ridden Ukraine as well as Poland, which gave shelter to the refugees.
Opowieść o historii tożsamości homoseksualnej w Polsce i w innych krajach bloku wschodniego zwykle zaczyna się w późnych latach 80. XX w. – to wtedy powstały pierwsze pisma skierowane do osób nieheteronormatywnych i (nieformalne) organizacje walczące o ich prawa. Autorzy i autorki tej książki zastanawiają się, co było wcześniej – badają życie codzienne, dyskursy eksperckie, literaturę, sztukę i sieci społeczne. Zestawiają to, co działo się w Polsce, z przykładami z obu stron żelaznej kurtyny. W poszukiwaniach przejawów emancypacji osób LGBTQ+, a także mechanizmów ją utrudniających pomaga im koncepcja obywatelstwa seksualnego oparta na szerokiej definicji obywatelstwa jako przynależności kulturowej, tożsamościowej i pełni praw.
Queer: Sexual Citizenship and the Archive
Histories of homosexual identity in Poland and other countries of the Eastern Bloc usually begin in late 1980s, with the emergence of first periodicals aimed at nonheteronormative readers and (informal) organizations fighting for their rights. The authors of this book look at what was before that – studying everyday life, expert discourses, literature, art and social networks, and comparing the situation in Poland with examples from both sides of the Iron Curtain. In their search for signs of emancipation of LGBTQ+ people and for mechanisms standing in its way they are aided by the concept of sexual citizenship, based on a broad definition of citizenship as a sense of belonging in terms of culture and identity along with the enjoyment of full rights.
Prezentowana książka omawia fenomen późnego politycznego pisarstwa Jarosława Marka Rymkiewicza, na które składają się tomy tworzące cykl określany mianem „tetralogii polskiej” (Wieszanie, Kinderszenen, Samuel Zborowski, Reytan. Upadek Polski), a także tzw. „wiersze obywatelskie”. Teksty te – wraz z publicznymi wypowiedziami pisarza – pod koniec pierwszej i w drugiej dekadzie XXI wieku konstytuowały zjawisko „społecznego wpływu” Rymkiewicza odnotowywane przez licznych badaczy i komentatorów. Autor publikacji, wykorzystując narzędzia literaturoznawcze, kulturoznawcze, filozoficzne i socjologiczne, odkrywa zawoalowany, skrywany, sens twórczości poety, niejednokrotnie podważając lub czyniąc problematycznym dobrze utrwalony w rymkiewiczologicznej doksie obraz pisarza – „krwawego wieszcza prawicy”.
******
The Story – the Nation – the Death. Regarding the Late Political Writing of Jarosław Marek Rymkiewicz
The presented book discusses the phenomenon of late political writing of Jarosław Marek Rymkiewicz, which consists of volumes forming a series known as ‘Polish tetralogy’ (Wieszanie [Hanging], Kinderszenen, Samuel Zborowski, Reytan. Upadek Polski [Reytan. The Fall of Poland]) as well as the so-called ‘civil poems.’ These texts – including the public statements of the author – at the end of the first and during the second decade of the 21st century created the phenomenon of ‘social impact’ of Rymkiewicz reported by numerous researchers and broadcasters. The author of the publication, using the literary, cultural, philosophical, and sociological tools, discovers the veiled, hidden meaning of the poet’s work, repeatedly challenging and making problematic the well-established in the Rymkiewicz’s doxa image of the writer – ‘the bloody bard of the Right Wing.’
Prezentowany tom zawiera pierwszą pełną edycję korespondencji Jana Długosza (zm. 1480), najwybitniejszego historyka późnośredniowiecznej Polski. Publikacja obejmuje 43 listy: 37 napisanych przez Długosza i sześć do niego skierowanych. Z tego 13 listów znanych jest z oryginałów (dwa to autografy Długosza), 26 – z kopii (głównie XV-wiecznych), cztery zaś – z XIX-wiecznych wydań. W przypadku dwóch listów jest to ich pierwsze wydanie, w przypadku trzeciego – pierwsze od XVII w. Mimo że większa część korespondencji została opublikowana drukiem w XIX w., edycje te zawierają dużo błędów i nieścisłości, nie mają przypisów, wobec czego nie spełniają wymogów stawianych dziś edycjom źródłowym. Obecna publikacja przynosi z dawna oczekiwane, nowe, krytyczne wydanie korespondencji Długosza. Każdy list łaciński jest opatrzony aparatem krytycznym. Do odczytów wprowadzono wiele poprawek w stosunku do XIX-wiecznych wydań tekstu, podano też identyfikację źródeł cytatów i tekstowych zbieżności. Wszystkie listy opatrzone są niezbędnymi przypisami rzeczowymi.
Edycja przynosi także kompletne polskie tłumaczenie całej korespondencji Długosza, przy czym znacząca część listów została przełożona na język polski po raz pierwszy. Wydanie poprzedzone jest wstępem prezentującym cele i zakres edycji, życie i twórczość Długosza, charakterystykę jego korespondencji, opis podstawy rękopiśmiennej i zasady zastosowane w wydaniu. Edycję zamyka indeks topograficzno-osobowy. Do wydania dołączone jest pudełko zawierające wysokiej jakości fotografie oryginałów listów i ich najdawniejszych kopii.
******
The Correspondence of Jan Długosz. Epistulae a Ioanne Dlugossio scriptae et receptae
The presented volume contains the first full edition of the correspondence of Jan Długosz (d. 1480), the most eminent historian of late medieval Poland. The publication comprises 43 letters: 37 written by Długosz and 6 addressed to him. Of these, 13 letters are known from the originals (2 are Długosz’s original manuscripts), 26 from their copies (mainly the 15th century), 4 from the 19th century editions. In the case of two letters it is their first edition, the third one has been published for the first time since the 17th century. Although most of the correspondence was published in print in the 19th century, those editions contain many errors and inaccuracies, do not have annotations and, therefore, do not meet the requirements set for source editions today. The current publication is the long-awaited, new, critical edition of Długosz's correspondence. Every letter written in Latin is accompanied by a critical apparatus. Numerous corrections have been made to the readings in relation to the 19th century editions of the text, the identification of quotation sources and textual convergences has also been given. All letters are accompanied by the necessary annotations.
The volume also contains the complete Polish translations of the whole Długosz’s correspondence, what is more, a significant part of the letters was translated into Polish for the first time. The publication is preceded by an introduction presenting its objectives and scope, the life and works of Długosz, the characteristics of his correspondence, the description of the manuscript base and the rules used in the edition. It also contains an index of names and places. The book is accompanied by a box containing high-quality photographs of the original letters and their earliest copies.
Pierwszy polski przekład książki "Der Bildakt" Horsta Bredekampa, profesora Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie, historyka sztuki specjalizującego się w teorii obrazu, ikonologii politycznej oraz obrazowaniu nauki. Autor definiuje oddziaływanie obrazu na ludzkie odczucia, myślenie i działania. Proponuje czytelnikowi refleksję nad tym, jak autoperspektywa odbiorcy przekształca się w interakcję między nim samym a wychodzącym mu naprzeciw, ukształtowanym światem. Proces ten, zdaniem autora, dokonuje się w trzech wymiarach: schematycznym, jako efekt naśladownictwa gestów, póz oraz formuł obrazu, substytucyjnym, jako wymiana pomiędzy obrazem a ciałem, oraz autonomicznym, jako wewnętrzna siła oddziaływania formy samej w sobie.
Image Acts
The first Polish translation of the "Image Acts", written by Horst Bredekamp, professor at the Humboldt University of Berlin, an art historian specialising in the theory of the image, political iconology and scientific imagery. The author defines the impact of the image on human feelings, thinking and actions. He offers the reader a reflection on how the recipient's self-perspective transforms itself into an interaction between the recipient himself and the world that meets him. This process, according to the author, occurs in three dimensions: schematic – as a result of imitation of gestures, poses and image formulas, substitutive – as an exchange between the image and the body, and autonomous – as the inner force of the influence of the form itself.
Autorki analizują umiejętności budowania wypowiedzi pisemnych przez uczniów. Łączą prezentację wyników badań empirycznych z praktycznymi rozwiązaniami w zakresie doskonalenia kompetencji piśmiennych nastolatków. Pokazują, jak młodzież radzi sobie z kluczowymi umiejętnościami piśmiennymi – wnioskowaniem, parafrazowaniem, rozważaniem (analizą), rekontekstualizacją i podsumowywaniem – oraz jakie cechy komunikacji mówionej odnaleźć można w tekstach uczniów. Przedstawiają sprawdzone rozwiązania metodyczne, które mogą wspierać młodych ludzi w doskonaleniu umiejętności tworzenia tekstów.
Writing is a Challenge. Young People’s Texts in School Education
The authors analyze the students’ ability to complete written assignments. They combine the presentation of the results of the empirical studies with practical solutions in terms of improving the writing competence of teenagers. They show how youth deals with important writing skills – deduction, paraphrasing, contemplation (analysis), recontextualization, and summarising – and which characteristics of verbal communication can be found in the students’ texts. They present proven methodical solutions, which can support young people in improving their ability to create texts.
Mocne, płynne i precyzyjne tłumaczenie Piotra Kamińskiego, opatrzone wnikliwym wstępem i komentarzem Anny Cetery-Włodarczyk, w pięknej szacie graficznej Macieja Buszewicza. Edycja zawiera przypisy, spis przekładów oraz przedstawień Wieczoru Trzech Króli na polskiej scenie.
Czy Shakespeare mógł przewidzieć, jakie emocje wzbudzą wymyślane przez niego intrygi? Popularność przebieranki jako konwencji scenicznej mogła dowodzić, że chwyt ten był niejako przezroczysty, a publiczność odbierała go bezrefleksyjnie, zgadzając się widzieć na scenie to, i tylko to, o czym mówi i co pokazuje aktor. Z drugiej jednak strony, te same przedstawienia nieustannie spędzały sen z powiek purytańskim cenzorom, którzy ani przez chwilę nie dawali wiary niewinnej maskaradzie. Purytańska czujność znalazła wielkiego sprzymierzeńca we współczesnej krytyce, która wiele uwagi poświęca zmysłowości Wieczoru…, czyniąc pożądanie homoerotyczne osią interpretacji.
Ze Wstępu
******
Twelfth Night, or what you will
Strong, fluent and precise translation by Piotr Kamiński, accompanied by an incisive preface and commentary by Anna Cetera-Włodarczyk, with a beautiful book design by Maciej Buszewicz. The edition includes footnotes and the lists of Polish translations and productions of Twelfth Night.
Niniejsza publikacja stanowi pogłębioną eksplorację dialogu akademickiego pomiędzy polskimi i ukraińskimi intelektualistami na emigracji, prowadzonego w Stanach Zjednoczonych w latach 1939–1991. W tym okresie, ukształtowanym przez napięcia zimnowojenne i dominujące wpływy Związku Radzieckiego, Zachód – zwłaszcza Stany Zjednoczone – postrzegały Ukrainę wyłącznie jako część imperium rosyjskiego. Taka percepcja marginalizowała historię i tożsamość narodową Ukrainy. Autorka podkreśla wysiłek polskich i ukraińskich uczonych na emigracji, mający na celu podważenie tego uproszczonego, rusocentrycznego punktu widzenia i opowiedzenie się za uznaniem Ukrainy jako odrębnego podmiotu w badaniach nad Europą Środkowo-Wschodnią.
Centralnym wątkiem książki jest tytułowa „Rzeczpospolita uczonych” – wspólnota intelektualna, która pomimo różnic narodowościowych i politycznych jednoczyła Polaków i Ukraińców w dążeniu do dialogu i współpracy akademickiej. To nawiązanie do dawnej Rzeczypospolitej symbolizowało ideę solidarności i wspólnego dziedzictwa, które intelektualiści pragnęli wykorzystać do budowy nowej, bardziej otwartej na współpracę rzeczywistości akademickiej, przezwyciężając podziały polityczne i konflikty historyczne. Publikacja rzuca także światło na współczesne próby „dekolonizacji” myślenia o dziejach Europy Środkowo-Wschodniej, co stało się szczególnie widoczne po rosyjskiej agresji na Ukrainę w 2022 roku. Książka stanowi krytyczny głos w toczącej się debacie na temat zmiany zachodniego postrzegania Ukrainy, podkreślając potrzebę oderwania się od wieloletniej marginalizacji kraju w badaniach naukowych.
*********
This publication offers an in-depth exploration of the academic dialogue between Polish and Ukrainian intellectuals in exile, conducted in the United States between 1939 and 1991. During this period, shaped by Cold War tensions and the Soviet Union’s dominant influence, the West – particularly the U.S. – viewed Ukraine solely as part of the Russian Empire. This perception marginalized Ukraine’s history and national identity. The author highlights the efforts of Polish and Ukrainian scholars in exile to challenge this simplistic, Russia-centric viewpoint and advocate for Ukraine’s recognition as a distinct subject in studies of East-Central Europe.
At the heart of the book is the concept of the “Republic of Scholars” – an intellectual community that, despite national and political differences, united Poles and Ukrainians in their pursuit of dialogue and academic collaboration. This reference to the old Polish-Lithuanian Commonwealth symbolizes the shared heritage and solidarity that these scholars sought to harness in order to overcome political divisions and historical conflicts. The publication also sheds light on early attempts to “decolonize” the historical narrative of the region – an effort that has gained increasing relevance following Russia’s war against Ukraine in 2022. It offers a critical voice in the ongoing debate over shifting the Western perception of Ukraine, emphasizing the need to break away from the country’s long-standing marginalization in scholarly research.
Czytelnik tej książki nie tylko będzie mógł się przyjrzeć skomplikowanym początkom studiów ukraińskich i polskich w Stanach Zjednoczonych, które z trudem wybijały się na niepodległość w świecie zdominowanym przez rusocentryczną sowietologię, ujrzy też szeroką panoramę życia intelektualnego polskiej i ukraińskiej emigracji. Przede wszystkim jednak czytelnik będzie miał okazję przyjrzeć się dokładniej meandrom polsko-ukraińskiego dialogu historyków przed 1991 rokiem.
Prof. dr hab. Aleksandra Hnatiuk, prof. em. Studium Europy Wschodniej, Uniwersytet Warszawski
Prezentowany zbiór esejów to pierwsze polskie opracowanie twórczości, a poniekąd także życia Flannery OConnor. Odzwierciedla obecny stan badań, jak również metodologie badawcze trzech dyscyplin naukowych: literaturoznawstwa, teologii i filozofii. Obejmuje całokształt dorobku pisarki (w tym także eseje i listy), biografię, recepcję i strategie przekładu na język polski. Flannery OConnor (19251964) opublikowała dwie krótkie, kontrowersyjne powieści i jeden tom opowiadań, które od razu przypadły czytelnikom do gustu. Drugi ukazał się już po jej śmierci. Była mistrzynią krótkich form. Stała się inspiracją dla kolejnych pokoleń pisarek, w tym Alice Munro, Joyce Carol Oates i Samanty Schweblin, artystów: Kelly Puissegur i Bennyego Andrewsa, filmowców: braci Coen i Quentina Tarantino, muzyków: Brucea Springsteena i Lucindy Williams. W jej opowiadaniach i powieściach panują przemoc i mrok, przyprawione dużą dozą czarnego humoru. Zaliczana jest do nurtu Southern Gothic (opowieść gotycka Południa Stanów Zjednoczonych), sama uważała jednak, że reprezentuje głównie pisarstwo katolickie. Należy zaznaczyć, że choć swoją teologię codzienności zwykłych ludzi uprawiała w regionie, w którym katolicy stanowili wyśmiewaną mniejszość, pozwalała sobie na bolesne ironizowanie. Publikowane po śmierci OConnor eseje i wybory listów w coraz to nowych konfiguracjach dopełniają obrazu jej pisarstwa.Obydwie powieści ukazały się w tłumaczeniach na język polski: Mądrość krwi (1992), Gwałtownicy porywają Królestwo Niebieskie (1993) oraz Mądrość krwi. Gwałtownicy je porywają (1997). Wydany w 2019 roku zbiór 31 opowiadań Ocalisz życie, może swoje własne stanowi lekcję historii przekładu. W 2020 roku opublikowano także tom Misterium i maniery. Pisma przygodne.
Celem książki jest ukazanie artystycznych sposobów problematyzowania (nie)istnienia w przestrzeni współczesnej Sofii materialnych uobecnień komunistycznej przeszłości. Wykorzystując narzędzia antropologii wizualnej, kulturowych studiów nad sztuką i miastem, autorka zgłębia najnowszą historię kultury bułgarskiej – szczegółowo nakreśla kontekst historyczny omawianych zjawisk, obejmujący mechanizmy kreowania ładu przestrzennego w drugiej połowie XX wieku, kwestię heterogeniczności przestrzeni dzisiejszej Sofii, a także przemiany w sposobach definiowania sztuki oraz jej znaczenia we współczesności. Przywoływani artyści uznają sztukę za sposób na artykulację zaangażowania – przyjmują postawę aktywistyczną i włączają odbiorców, zapraszając ich do emocjonującej gry, w której polem, przedmiotem oraz stawką jest miasto.
******
(Non-)existent Places. The Landscape of Socialist Sofia as a Space of Bulgarian Artistic Practices after 1989
The book aims to present the artistic ways of problematising the (non-)existence of material manifestations of the communist past in the space of present-day Sofia. Using the tools of visual anthropology as well as cultural studies on art and the city, the author delves into recent history of Bulgarian culture, providing a detailed overview of the historical context, including the mechanism by which the city space was arranged in the second half of the 20th century, the spatial heterogeneity of today’s Sofia, and the present changes in ways of defining art and its meaning. The discussed artists consider art a way of articulating engagement – taking on an activist stance, they invite the audience to join in on an exciting game, whose field, object and stake is the city.
Książka dotyczy udziału polskich zesłańców w ekspansji kolonialnej Cesarstwa Rosyjskiego na kazachskich stepach Azji Centralnej w XIX wieku. Zagadnienie to omówiono na podstawie wybranych tekstów autorstwa trzech polskich więźniów politycznych: Adolfa Januszkiewicza, Bronisława Zaleskiego i Seweryna Grossa, które do dziś są ważnymi źródłami dla kazachstańskiej historiografii. Podstawową perspektywę analityczną pracy stanowią teoria oralności i piśmienności oraz studia postkolonialne.
******
Ethnographers Under Coercion. Polish Exiles in the Colonial Service of the Russian Empire
The books deals with the part Polish exiles played in the colonial expansion of the Russian Empire on the Kazakh steppes of Central Asia in the 19th century. The issue is discussed on the selected texts by three Polish political prisoners: Adolf Januszkiewicz, Bronisław Zaleski and Seweryn Gross, which to this day are important sources for Kazakh historiography. The basic analytical perspective of the work are the theory of orality and literacy and post-colonial studies.
Książka jest próbą refleksji nad zmianami w obrazie Polski, jej mieszkańców i polskich tradycji kulinarnych w izraelskiej pamięci zbiorowej, dokonującymi się pod wpływem upowszechniającej się w ostatnich latach turystyki wypoczynkowej i rozrywkowej z Izraela do naszego kraju w ujęciu metodologii memory studies: podróżującej pamięci i pamięci zapośredniczonej medialnie. Przykładowe pytania, stawiane podczas analizy poszczególnych mediów, to m.in.: do czego służy podkreślanie możliwości przeżycia we współczesnej Polsce kontrastujących doświadczeń związanych z pamięcią Zagłady oraz rozrywką? Jakich strategii retorycznych używają autorzy materiałów na temat oferty gastronomicznej w Polsce, aby przezwyciężyć narrację dezaprobaty wobec kuchni polskich Żydów? Jak opisywana jest Polska w źródłach turystycznych w okresach napięć w relacjach polsko-izraelskich? W kolejnych rozdziałach autorka pokazuje, w jaki sposób utrwalone w izraelskiej pamięci zbiorowej schematy pamiętania dostarczają języka, metafor i obrazów kulturowych dla stosunkowo nowego doświadczenia izraelskiej turystyki wypoczynkowej w Polsce.
The Memory of Poland in Online Memory Media of Israeli Entertainment and Leisure Tourism in 2017–2020 Compared to Earlier Memory Patterns. Space, People, Culinary Traditions
The book is an attempt to reflect on changes in the image of Poland, its inhabitants and Polish culinary traditions in Israeli collective memory, which, for the last few years, have taken place under the influence of entertainment and leisure tourism from Israel to our country in terms of memory studies methodology: travelling memory and media induced memory. Sample questions posed during the analysis of particular media are, among others: What is the purpose of emphasizing the possibilities of undergoing contrasting experiences related to the memory of the Holocaust and entertainment in contemporary Poland? What rhetorical strategies are used by the authors writing about gastronomic offer in Poland to overcome the narrative of disapproval of the cuisine of Polish Jews? How is Poland described in tourist sources during periods of tension in Polish-Israeli relations? In the subsequent chapters the author shows how memory patterns, established in Israeli collective memory, provide language, metaphors and cultural images for a relatively new experience of Israeli leisure tourism in Poland.
Książka o „Kulturze” to wybór, przejrzanych i ponownie zredagowanych, najważniejszych tekstów Andrzeja Mencwela napisanych w ostatnich dekadach o fenomenie miesięcznika „Kultura” i jego znaczeniu w kulturze polskiej i światowej. Publikacja składa się z trzech części: Studium sukcesu. Przykład „Kultury” (1946–1956), Świadectwa (tu m.in. listy Jerzego Giedroycia i wywiad z nim), Nadal aktualne. Tom opatrzył przedmową Krzysztof Pomian.
Rozpoczynałem tę pracę ponad trzydzieści lat temu, świadectwem pierwszy list Jerzego Giedroycia do mnie, tutaj zamieszczony. Nie mogę obiecać, że książką tą zamykam już temat „Kultury”, ponieważ pobudzeń ciągle przybywa, co potwierdza korespondencja Jerzego Giedroycia z Józefem Czapskim, o której napisałem zeszłego lata. Jakiekolwiek rzetelne rozważania o Polsce, Polakach, Europie i świecie nowoczesnym nie mogą pominąć dzieła „Kultury”. Nic zresztą, niestety, nie czyni go bardziej aktualnym niż wojna w Ukrainie, więc na terytorium należącym do ULB. Idee Jerzego Giedroycia potrzebują wielu dekad pokoju, aby zostać dopełnione. Nadzieja na to spełnienie nigdy mnie nie opuszcza i staram się do niego przyczyniać.
Od autora (fragment)
******
The Book about Kultura
The book about Kultura (Culture) is a selection of the most important texts of Andrzej Mencwel, about the phenomenon of the Kultura monthly and its significance in Polish and world’s culture. The texts, written in the last decades, have been reviewed and re-edited. The publication consists of three parts: Studium sukcesu. Przykład „Kultury” (1946–1956) (Study of Success. An Example of Kultura, 1946–1956), Świadectwa (Testimonies) (here, among others, the letters of Jerzy Giedroyc and an interview with him), Nadal aktualne (Still Up-to-date). The foreword was written by Krzysztof Pomian.
Książka jest poświęcona zwyczajom Uniwersytetu Warszawskiego od momentu jego utworzenia w 1816 r. aż po wiek XX. To pierwsza tego typu monografia dotycząca uczelnianych uroczystości oraz ceremonialnych rekwizytów UW. Autor ukazuje rolę, jaką obrzędowość akademicka odgrywała w wielu sferach funkcjonowania uniwersytetu. Swój wywód uzupełnia reprodukcjami archiwalnych zdjęć i dokumentów oraz licznymi kolorowymi ilustracjami przybliżającymi bogaty świat ceremoniału uniwersyteckiego. Punktem wyjścia do rozważań autora były tradycje europejskich ośrodków naukowych, m.in. Bolonii, Paryża, Londynu i Berlina, oraz najstarszych polskich uczelni w Krakowie, Wilnie i we Lwowie.
CEREMONIAŁ to bardzo ważny obszar funkcjonowania uczelni, nierozerwalnie związany z jej dziejami i rozwojem. Mimo że historia liczącego sobie jedynie nieco ponad 200 lat Uniwersytetu Warszawskiego pełna była trudnych chwil, a ciągłość jego działania nieraz była wystawiana na próbę, społeczności akademickiej udało się stworzyć piękne i ważne zwyczaje, które przetrwały do dziś. Autor kreśli szerszy kontekst tych procesów, ukazując warszawskie obyczaje uniwersyteckie na tle obrzędowości uczelni w Bolonii, Paryżu, Berlinie, Krakowie czy Wilnie. Czytelnicy dowiedzą się, jakie były okoliczności projektowania najstarszych tóg dla warszawskiej Alma Mater i jak wyglądały insygnia w okresie międzywojennym, a także poznają dekorację i wyposażenie przedwojennej głównej auli w Pałacu Kazimierzowskim, w której odbywały się inauguracje roku akademickiego, promocje doktorów honoris causa oraz wystąpienia znamienitych gości. Przekonają się też, że pewne elementy i rekwizyty związane obrzędowością uczelnianą na jakiś czas zanikały lub przyjmowały obcy kulturowo charakter. Zawsze jednak później powracały, w formie i znaczeniu nawiązujących do dawnych tradycji, by błyszczeć z jeszcze większą mocą w scenerii uniwersyteckiej.
******
Celebrations, Costumes and Insignia in the Ceremonial of the University of Warsaw 1816–1939
The book is devoted to the customs of the University of Warsaw from its establishment in 1816 until the 20th century. It is the first monograph of this type concerning celebrations and ceremonial paraphernalia of the University. The author shows the role that academic rites played in many spheres of functioning of the University. He supplements his work with reproductions of archival photographs and documents, and numerous colour illustrations presenting the rich world of the university ceremonial. The starting point for the author’s considerations were the traditions of European research centres, such as Bologna, Paris, London and Berlin, as well as the oldest Polish universities in Cracow, Vilnius and Lviv.
Tadeusz Mazowiecki (1927-2013), pierwszy niekomunistyczny premier Polski po II wojnie światowej, był niewątpliwie ważną postacią polskiego życia publicznego drugiej połowy XX wieku. Powstała zatem inicjatywa przygotowania kilkutomowej edycji rozproszonych pism Mazowieckiego oraz dokumentów z nim związanych, która obejmowałaby czasy jego działalności społecznej i politycznej. Protokoły posiedzeń rządu Tadeusza Mazowieckiego stanowią drugi tom serii pism i dokumentów związanych z tym politykiem, wydawanej od 2023 r. przez Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy z Katedrą im. Tadeusza Mazowieckiego i Wydział Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UW. Ukazują się w 35. rocznicę powołania pierwszego po II wojnie światowej niekomunistycznego rządu w Polsce. Protokoły nie były dotąd publikowane.Rzeczowy, ograniczony do minimum zapis wszystkich kluczowych zadań i podejmowanych wtedy decyzji oddaje charakter posiedzeń i pracy rządu. Protokoły dokumentują skalę i tempo wprowadzanych zmian, informują, co i kiedy było najważniejsze w czasach, gdy wszystko się zmieniało i każda zmiana była ważna. Ukazują, jak powstawały państwo demokratyczne po latach ustroju autorytarnego i gospodarka wolnorynkowa w miejsce komunistycznej ekonomii niedoborów. Rejestrują wszystkie najważniejsze rządowe kontakty zagraniczne. Odnaleźć można w nich też informacje o instytucjach, które działają do dziś, a wówczas się rodziły. Rząd Mazowieckiego kładł podwaliny nowej państwowości polskiej w kraju zdewastowanym gospodarczo i ustrojowo przez niemal pół wieku komunizmu. Przeprowadził Polskę od autorytaryzmu do demokracji, a jej gospodarkę od niewydolnej systemowej biedy do wolnego rynku. Nie były to reformy doskonałe, ale były rewolucyjne, choć wprowadzane drogą ewolucyjną. Piętnaście miesięcy rządu Mazowieckiego wystarczyło, by Polska zaczęła strategiczne zmiany w każdej dziedzinie, później kontynuowane. Nie wystarczyło jednak, by wszystko zrobił rząd Mazowieckiego choć to jemu potem najłatwiej zarzucano błędy transformacji, a nie jego krytykom i następcom. Tadeusz Mazowiecki był człowiekiem przywiązującym duże znaczenie do świata wartości. Politykę postrzegał jako działanie dla dobra wspólnego. Dziś już nie jest to cecha, która kojarzy się z politykami. Dlatego warto przypomnieć, że politykę można uprawiać inaczej i że można było ją tak uprawiać jeszcze niedawno.
Die im Band publizierten 18 Studien greifen die Problematik der Beziehungen zwischen Märchen und Gesellschaft aus diversen kulturellen Perspektiven auf und berücksichtigen ein reiches Spektrum von Forschungsfragen, methodologischen Ansätzen und zu analysierenden Materialien. Denn in den Beiträgen wird nicht nur auf die Frage eingegangen, wie das Märchen mit der sozialen Problematik zurechtkommt, sondern auch darauf, wie das Märchen in der Gesellschaft funktioniert. Untersucht werden Texte aus dem albanischen, amerikanischen, burmanischen, deutschen, georgischen, österreichischen und nicht zuletzt polnischen Kulturkreis. Von daher weist das Buch auf den Reichtum und die Vielschichtigkeit des thematischen Komplexes „Märchen und Gesellschaft“ hin und bietet hoffentlich Impulse und Anregungen zur weiteren Beschäftigung mit ihm.
******
„Bajka i społeczeństwo”
Publikacja stanowi obszerną próbę spojrzenia na wieloaspektową problematykę związków między bajką a społeczeństwem, zaprezentowaną przez badaczy pochodzących z różnych ośrodków badawczych: Gruzji, Niemiec, Szwajcarii i Stanów Zjednoczonych. Autorzy pokazują możliwości zaistnienia problematyki społecznej w bajce oraz funkcjonowania bajki w społeczeństwie. Teksty cechuje zróżnicowany charakter oglądu badawczego, ponieważ odnoszą się one do albańskiego, amerykańskiego, austriackiego, birmańskiego, gruzińskiego, niemieckiego i polskiego kręgu kulturowego. Tom charakteryzuje nie tylko bogactwo tematyczne i metodologiczne, lecz także szerokie spektrum gatunkowe badanych tekstów obejmujące bajki ludowe i literackie, opowiadania i powieści. Książka jest efektem projektu zrealizowanego w Instytucie Germanistyki UW w ramach prac Interdyscyplinarnego Bajkoznawczego Zespołu Badawczego (IBZB). Zainteresuje literaturoznawców, bajkoznawców, kulturoznawców, folklorystów, germanistów, amerykanistów.
******
„Folk and fairy tale and socjety”
This volume contains 18 scholarly papers that analyse the relationships between folk and fairy tales and society using a broad range of cultural perspectives, research questions, methodological approaches, and source materials. The authors explore the treatment of social issues in folk and fairy tales on the one hand, and how these tales function in societies on the other. The analysis includes source texts rooted in Albanian, American, Burmese, German, Georgian, Austrian, and Polish cultural contexts. As such, the book showcases the richness and multi-layered quality of the “folk and fairy tales/society” thematic complex, providing inspiration for further research.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
