Niniejsza publikacja stanowi pogłębioną eksplorację dialogu akademickiego pomiędzy polskimi i ukraińskimi intelektualistami na emigracji, prowadzonego w Stanach Zjednoczonych w latach 1939–1991. W tym okresie, ukształtowanym przez napięcia zimnowojenne i dominujące wpływy Związku Radzieckiego, Zachód – zwłaszcza Stany Zjednoczone – postrzegały Ukrainę wyłącznie jako część imperium rosyjskiego. Taka percepcja marginalizowała historię i tożsamość narodową Ukrainy. Autorka podkreśla wysiłek polskich i ukraińskich uczonych na emigracji, mający na celu podważenie tego uproszczonego, rusocentrycznego punktu widzenia i opowiedzenie się za uznaniem Ukrainy jako odrębnego podmiotu w badaniach nad Europą Środkowo-Wschodnią.
Centralnym wątkiem książki jest tytułowa „Rzeczpospolita uczonych” – wspólnota intelektualna, która pomimo różnic narodowościowych i politycznych jednoczyła Polaków i Ukraińców w dążeniu do dialogu i współpracy akademickiej. To nawiązanie do dawnej Rzeczypospolitej symbolizowało ideę solidarności i wspólnego dziedzictwa, które intelektualiści pragnęli wykorzystać do budowy nowej, bardziej otwartej na współpracę rzeczywistości akademickiej, przezwyciężając podziały polityczne i konflikty historyczne. Publikacja rzuca także światło na współczesne próby „dekolonizacji” myślenia o dziejach Europy Środkowo-Wschodniej, co stało się szczególnie widoczne po rosyjskiej agresji na Ukrainę w 2022 roku. Książka stanowi krytyczny głos w toczącej się debacie na temat zmiany zachodniego postrzegania Ukrainy, podkreślając potrzebę oderwania się od wieloletniej marginalizacji kraju w badaniach naukowych.
*********
This publication offers an in-depth exploration of the academic dialogue between Polish and Ukrainian intellectuals in exile, conducted in the United States between 1939 and 1991. During this period, shaped by Cold War tensions and the Soviet Union’s dominant influence, the West – particularly the U.S. – viewed Ukraine solely as part of the Russian Empire. This perception marginalized Ukraine’s history and national identity. The author highlights the efforts of Polish and Ukrainian scholars in exile to challenge this simplistic, Russia-centric viewpoint and advocate for Ukraine’s recognition as a distinct subject in studies of East-Central Europe.
At the heart of the book is the concept of the “Republic of Scholars” – an intellectual community that, despite national and political differences, united Poles and Ukrainians in their pursuit of dialogue and academic collaboration. This reference to the old Polish-Lithuanian Commonwealth symbolizes the shared heritage and solidarity that these scholars sought to harness in order to overcome political divisions and historical conflicts. The publication also sheds light on early attempts to “decolonize” the historical narrative of the region – an effort that has gained increasing relevance following Russia’s war against Ukraine in 2022. It offers a critical voice in the ongoing debate over shifting the Western perception of Ukraine, emphasizing the need to break away from the country’s long-standing marginalization in scholarly research.
Czytelnik tej książki nie tylko będzie mógł się przyjrzeć skomplikowanym początkom studiów ukraińskich i polskich w Stanach Zjednoczonych, które z trudem wybijały się na niepodległość w świecie zdominowanym przez rusocentryczną sowietologię, ujrzy też szeroką panoramę życia intelektualnego polskiej i ukraińskiej emigracji. Przede wszystkim jednak czytelnik będzie miał okazję przyjrzeć się dokładniej meandrom polsko-ukraińskiego dialogu historyków przed 1991 rokiem.
Prof. dr hab. Aleksandra Hnatiuk, prof. em. Studium Europy Wschodniej, Uniwersytet Warszawski
Prezentowany zbiór esejów to pierwsze polskie opracowanie twórczości, a poniekąd także życia Flannery OConnor. Odzwierciedla obecny stan badań, jak również metodologie badawcze trzech dyscyplin naukowych: literaturoznawstwa, teologii i filozofii. Obejmuje całokształt dorobku pisarki (w tym także eseje i listy), biografię, recepcję i strategie przekładu na język polski. Flannery OConnor (19251964) opublikowała dwie krótkie, kontrowersyjne powieści i jeden tom opowiadań, które od razu przypadły czytelnikom do gustu. Drugi ukazał się już po jej śmierci. Była mistrzynią krótkich form. Stała się inspiracją dla kolejnych pokoleń pisarek, w tym Alice Munro, Joyce Carol Oates i Samanty Schweblin, artystów: Kelly Puissegur i Bennyego Andrewsa, filmowców: braci Coen i Quentina Tarantino, muzyków: Brucea Springsteena i Lucindy Williams. W jej opowiadaniach i powieściach panują przemoc i mrok, przyprawione dużą dozą czarnego humoru. Zaliczana jest do nurtu Southern Gothic (opowieść gotycka Południa Stanów Zjednoczonych), sama uważała jednak, że reprezentuje głównie pisarstwo katolickie. Należy zaznaczyć, że choć swoją teologię codzienności zwykłych ludzi uprawiała w regionie, w którym katolicy stanowili wyśmiewaną mniejszość, pozwalała sobie na bolesne ironizowanie. Publikowane po śmierci OConnor eseje i wybory listów w coraz to nowych konfiguracjach dopełniają obrazu jej pisarstwa.Obydwie powieści ukazały się w tłumaczeniach na język polski: Mądrość krwi (1992), Gwałtownicy porywają Królestwo Niebieskie (1993) oraz Mądrość krwi. Gwałtownicy je porywają (1997). Wydany w 2019 roku zbiór 31 opowiadań Ocalisz życie, może swoje własne stanowi lekcję historii przekładu. W 2020 roku opublikowano także tom Misterium i maniery. Pisma przygodne.
Celem książki jest ukazanie artystycznych sposobów problematyzowania (nie)istnienia w przestrzeni współczesnej Sofii materialnych uobecnień komunistycznej przeszłości. Wykorzystując narzędzia antropologii wizualnej, kulturowych studiów nad sztuką i miastem, autorka zgłębia najnowszą historię kultury bułgarskiej – szczegółowo nakreśla kontekst historyczny omawianych zjawisk, obejmujący mechanizmy kreowania ładu przestrzennego w drugiej połowie XX wieku, kwestię heterogeniczności przestrzeni dzisiejszej Sofii, a także przemiany w sposobach definiowania sztuki oraz jej znaczenia we współczesności. Przywoływani artyści uznają sztukę za sposób na artykulację zaangażowania – przyjmują postawę aktywistyczną i włączają odbiorców, zapraszając ich do emocjonującej gry, w której polem, przedmiotem oraz stawką jest miasto.
******
(Non-)existent Places. The Landscape of Socialist Sofia as a Space of Bulgarian Artistic Practices after 1989
The book aims to present the artistic ways of problematising the (non-)existence of material manifestations of the communist past in the space of present-day Sofia. Using the tools of visual anthropology as well as cultural studies on art and the city, the author delves into recent history of Bulgarian culture, providing a detailed overview of the historical context, including the mechanism by which the city space was arranged in the second half of the 20th century, the spatial heterogeneity of today’s Sofia, and the present changes in ways of defining art and its meaning. The discussed artists consider art a way of articulating engagement – taking on an activist stance, they invite the audience to join in on an exciting game, whose field, object and stake is the city.
Książka dotyczy udziału polskich zesłańców w ekspansji kolonialnej Cesarstwa Rosyjskiego na kazachskich stepach Azji Centralnej w XIX wieku. Zagadnienie to omówiono na podstawie wybranych tekstów autorstwa trzech polskich więźniów politycznych: Adolfa Januszkiewicza, Bronisława Zaleskiego i Seweryna Grossa, które do dziś są ważnymi źródłami dla kazachstańskiej historiografii. Podstawową perspektywę analityczną pracy stanowią teoria oralności i piśmienności oraz studia postkolonialne.
******
Ethnographers Under Coercion. Polish Exiles in the Colonial Service of the Russian Empire
The books deals with the part Polish exiles played in the colonial expansion of the Russian Empire on the Kazakh steppes of Central Asia in the 19th century. The issue is discussed on the selected texts by three Polish political prisoners: Adolf Januszkiewicz, Bronisław Zaleski and Seweryn Gross, which to this day are important sources for Kazakh historiography. The basic analytical perspective of the work are the theory of orality and literacy and post-colonial studies.
Książka jest próbą refleksji nad zmianami w obrazie Polski, jej mieszkańców i polskich tradycji kulinarnych w izraelskiej pamięci zbiorowej, dokonującymi się pod wpływem upowszechniającej się w ostatnich latach turystyki wypoczynkowej i rozrywkowej z Izraela do naszego kraju w ujęciu metodologii memory studies: podróżującej pamięci i pamięci zapośredniczonej medialnie. Przykładowe pytania, stawiane podczas analizy poszczególnych mediów, to m.in.: do czego służy podkreślanie możliwości przeżycia we współczesnej Polsce kontrastujących doświadczeń związanych z pamięcią Zagłady oraz rozrywką? Jakich strategii retorycznych używają autorzy materiałów na temat oferty gastronomicznej w Polsce, aby przezwyciężyć narrację dezaprobaty wobec kuchni polskich Żydów? Jak opisywana jest Polska w źródłach turystycznych w okresach napięć w relacjach polsko-izraelskich? W kolejnych rozdziałach autorka pokazuje, w jaki sposób utrwalone w izraelskiej pamięci zbiorowej schematy pamiętania dostarczają języka, metafor i obrazów kulturowych dla stosunkowo nowego doświadczenia izraelskiej turystyki wypoczynkowej w Polsce.
The Memory of Poland in Online Memory Media of Israeli Entertainment and Leisure Tourism in 2017–2020 Compared to Earlier Memory Patterns. Space, People, Culinary Traditions
The book is an attempt to reflect on changes in the image of Poland, its inhabitants and Polish culinary traditions in Israeli collective memory, which, for the last few years, have taken place under the influence of entertainment and leisure tourism from Israel to our country in terms of memory studies methodology: travelling memory and media induced memory. Sample questions posed during the analysis of particular media are, among others: What is the purpose of emphasizing the possibilities of undergoing contrasting experiences related to the memory of the Holocaust and entertainment in contemporary Poland? What rhetorical strategies are used by the authors writing about gastronomic offer in Poland to overcome the narrative of disapproval of the cuisine of Polish Jews? How is Poland described in tourist sources during periods of tension in Polish-Israeli relations? In the subsequent chapters the author shows how memory patterns, established in Israeli collective memory, provide language, metaphors and cultural images for a relatively new experience of Israeli leisure tourism in Poland.
Książka o „Kulturze” to wybór, przejrzanych i ponownie zredagowanych, najważniejszych tekstów Andrzeja Mencwela napisanych w ostatnich dekadach o fenomenie miesięcznika „Kultura” i jego znaczeniu w kulturze polskiej i światowej. Publikacja składa się z trzech części: Studium sukcesu. Przykład „Kultury” (1946–1956), Świadectwa (tu m.in. listy Jerzego Giedroycia i wywiad z nim), Nadal aktualne. Tom opatrzył przedmową Krzysztof Pomian.
Rozpoczynałem tę pracę ponad trzydzieści lat temu, świadectwem pierwszy list Jerzego Giedroycia do mnie, tutaj zamieszczony. Nie mogę obiecać, że książką tą zamykam już temat „Kultury”, ponieważ pobudzeń ciągle przybywa, co potwierdza korespondencja Jerzego Giedroycia z Józefem Czapskim, o której napisałem zeszłego lata. Jakiekolwiek rzetelne rozważania o Polsce, Polakach, Europie i świecie nowoczesnym nie mogą pominąć dzieła „Kultury”. Nic zresztą, niestety, nie czyni go bardziej aktualnym niż wojna w Ukrainie, więc na terytorium należącym do ULB. Idee Jerzego Giedroycia potrzebują wielu dekad pokoju, aby zostać dopełnione. Nadzieja na to spełnienie nigdy mnie nie opuszcza i staram się do niego przyczyniać.
Od autora (fragment)
******
The Book about Kultura
The book about Kultura (Culture) is a selection of the most important texts of Andrzej Mencwel, about the phenomenon of the Kultura monthly and its significance in Polish and world’s culture. The texts, written in the last decades, have been reviewed and re-edited. The publication consists of three parts: Studium sukcesu. Przykład „Kultury” (1946–1956) (Study of Success. An Example of Kultura, 1946–1956), Świadectwa (Testimonies) (here, among others, the letters of Jerzy Giedroyc and an interview with him), Nadal aktualne (Still Up-to-date). The foreword was written by Krzysztof Pomian.
Książka jest poświęcona zwyczajom Uniwersytetu Warszawskiego od momentu jego utworzenia w 1816 r. aż po wiek XX. To pierwsza tego typu monografia dotycząca uczelnianych uroczystości oraz ceremonialnych rekwizytów UW. Autor ukazuje rolę, jaką obrzędowość akademicka odgrywała w wielu sferach funkcjonowania uniwersytetu. Swój wywód uzupełnia reprodukcjami archiwalnych zdjęć i dokumentów oraz licznymi kolorowymi ilustracjami przybliżającymi bogaty świat ceremoniału uniwersyteckiego. Punktem wyjścia do rozważań autora były tradycje europejskich ośrodków naukowych, m.in. Bolonii, Paryża, Londynu i Berlina, oraz najstarszych polskich uczelni w Krakowie, Wilnie i we Lwowie.
CEREMONIAŁ to bardzo ważny obszar funkcjonowania uczelni, nierozerwalnie związany z jej dziejami i rozwojem. Mimo że historia liczącego sobie jedynie nieco ponad 200 lat Uniwersytetu Warszawskiego pełna była trudnych chwil, a ciągłość jego działania nieraz była wystawiana na próbę, społeczności akademickiej udało się stworzyć piękne i ważne zwyczaje, które przetrwały do dziś. Autor kreśli szerszy kontekst tych procesów, ukazując warszawskie obyczaje uniwersyteckie na tle obrzędowości uczelni w Bolonii, Paryżu, Berlinie, Krakowie czy Wilnie. Czytelnicy dowiedzą się, jakie były okoliczności projektowania najstarszych tóg dla warszawskiej Alma Mater i jak wyglądały insygnia w okresie międzywojennym, a także poznają dekorację i wyposażenie przedwojennej głównej auli w Pałacu Kazimierzowskim, w której odbywały się inauguracje roku akademickiego, promocje doktorów honoris causa oraz wystąpienia znamienitych gości. Przekonają się też, że pewne elementy i rekwizyty związane obrzędowością uczelnianą na jakiś czas zanikały lub przyjmowały obcy kulturowo charakter. Zawsze jednak później powracały, w formie i znaczeniu nawiązujących do dawnych tradycji, by błyszczeć z jeszcze większą mocą w scenerii uniwersyteckiej.
******
Celebrations, Costumes and Insignia in the Ceremonial of the University of Warsaw 1816–1939
The book is devoted to the customs of the University of Warsaw from its establishment in 1816 until the 20th century. It is the first monograph of this type concerning celebrations and ceremonial paraphernalia of the University. The author shows the role that academic rites played in many spheres of functioning of the University. He supplements his work with reproductions of archival photographs and documents, and numerous colour illustrations presenting the rich world of the university ceremonial. The starting point for the author’s considerations were the traditions of European research centres, such as Bologna, Paris, London and Berlin, as well as the oldest Polish universities in Cracow, Vilnius and Lviv.
Tadeusz Mazowiecki (1927-2013), pierwszy niekomunistyczny premier Polski po II wojnie światowej, był niewątpliwie ważną postacią polskiego życia publicznego drugiej połowy XX wieku. Powstała zatem inicjatywa przygotowania kilkutomowej edycji rozproszonych pism Mazowieckiego oraz dokumentów z nim związanych, która obejmowałaby czasy jego działalności społecznej i politycznej. Protokoły posiedzeń rządu Tadeusza Mazowieckiego stanowią drugi tom serii pism i dokumentów związanych z tym politykiem, wydawanej od 2023 r. przez Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy z Katedrą im. Tadeusza Mazowieckiego i Wydział Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UW. Ukazują się w 35. rocznicę powołania pierwszego po II wojnie światowej niekomunistycznego rządu w Polsce. Protokoły nie były dotąd publikowane.Rzeczowy, ograniczony do minimum zapis wszystkich kluczowych zadań i podejmowanych wtedy decyzji oddaje charakter posiedzeń i pracy rządu. Protokoły dokumentują skalę i tempo wprowadzanych zmian, informują, co i kiedy było najważniejsze w czasach, gdy wszystko się zmieniało i każda zmiana była ważna. Ukazują, jak powstawały państwo demokratyczne po latach ustroju autorytarnego i gospodarka wolnorynkowa w miejsce komunistycznej ekonomii niedoborów. Rejestrują wszystkie najważniejsze rządowe kontakty zagraniczne. Odnaleźć można w nich też informacje o instytucjach, które działają do dziś, a wówczas się rodziły. Rząd Mazowieckiego kładł podwaliny nowej państwowości polskiej w kraju zdewastowanym gospodarczo i ustrojowo przez niemal pół wieku komunizmu. Przeprowadził Polskę od autorytaryzmu do demokracji, a jej gospodarkę od niewydolnej systemowej biedy do wolnego rynku. Nie były to reformy doskonałe, ale były rewolucyjne, choć wprowadzane drogą ewolucyjną. Piętnaście miesięcy rządu Mazowieckiego wystarczyło, by Polska zaczęła strategiczne zmiany w każdej dziedzinie, później kontynuowane. Nie wystarczyło jednak, by wszystko zrobił rząd Mazowieckiego choć to jemu potem najłatwiej zarzucano błędy transformacji, a nie jego krytykom i następcom. Tadeusz Mazowiecki był człowiekiem przywiązującym duże znaczenie do świata wartości. Politykę postrzegał jako działanie dla dobra wspólnego. Dziś już nie jest to cecha, która kojarzy się z politykami. Dlatego warto przypomnieć, że politykę można uprawiać inaczej i że można było ją tak uprawiać jeszcze niedawno.
Die im Band publizierten 18 Studien greifen die Problematik der Beziehungen zwischen Märchen und Gesellschaft aus diversen kulturellen Perspektiven auf und berücksichtigen ein reiches Spektrum von Forschungsfragen, methodologischen Ansätzen und zu analysierenden Materialien. Denn in den Beiträgen wird nicht nur auf die Frage eingegangen, wie das Märchen mit der sozialen Problematik zurechtkommt, sondern auch darauf, wie das Märchen in der Gesellschaft funktioniert. Untersucht werden Texte aus dem albanischen, amerikanischen, burmanischen, deutschen, georgischen, österreichischen und nicht zuletzt polnischen Kulturkreis. Von daher weist das Buch auf den Reichtum und die Vielschichtigkeit des thematischen Komplexes „Märchen und Gesellschaft“ hin und bietet hoffentlich Impulse und Anregungen zur weiteren Beschäftigung mit ihm.
******
„Bajka i społeczeństwo”
Publikacja stanowi obszerną próbę spojrzenia na wieloaspektową problematykę związków między bajką a społeczeństwem, zaprezentowaną przez badaczy pochodzących z różnych ośrodków badawczych: Gruzji, Niemiec, Szwajcarii i Stanów Zjednoczonych. Autorzy pokazują możliwości zaistnienia problematyki społecznej w bajce oraz funkcjonowania bajki w społeczeństwie. Teksty cechuje zróżnicowany charakter oglądu badawczego, ponieważ odnoszą się one do albańskiego, amerykańskiego, austriackiego, birmańskiego, gruzińskiego, niemieckiego i polskiego kręgu kulturowego. Tom charakteryzuje nie tylko bogactwo tematyczne i metodologiczne, lecz także szerokie spektrum gatunkowe badanych tekstów obejmujące bajki ludowe i literackie, opowiadania i powieści. Książka jest efektem projektu zrealizowanego w Instytucie Germanistyki UW w ramach prac Interdyscyplinarnego Bajkoznawczego Zespołu Badawczego (IBZB). Zainteresuje literaturoznawców, bajkoznawców, kulturoznawców, folklorystów, germanistów, amerykanistów.
******
„Folk and fairy tale and socjety”
This volume contains 18 scholarly papers that analyse the relationships between folk and fairy tales and society using a broad range of cultural perspectives, research questions, methodological approaches, and source materials. The authors explore the treatment of social issues in folk and fairy tales on the one hand, and how these tales function in societies on the other. The analysis includes source texts rooted in Albanian, American, Burmese, German, Georgian, Austrian, and Polish cultural contexts. As such, the book showcases the richness and multi-layered quality of the “folk and fairy tales/society” thematic complex, providing inspiration for further research.
Autorskie tłumaczenie "Dhammapady", jednego z najbardziej znanych tekstów buddyjskich, który uznawany jest za słowa samego Buddy. Zawiera pouczenia o dobrym i szlachetnym życiu. Tekst opatrzony jest komentarzem filologiczno-kulturoznawczym.
******
"Dhammapada, or the Trace of Things"
An original translation of "Dhammapada", one of the most well-known Buddhist texts, believed by the followers to be words of Buddha himself. It contains teachings on good and noble life. The text is supplemented with the translator’s philological and cultural commentary.
Multidysyplinarna monografia składająca się z trzynastu tekstów poświęconych procesom powstawania suszy, konsekwencjom wywoływanych w ten sposób zjawisk oraz możliwości regulacji jej skutków za pomocą prawa. Autorami są specjaliści reprezentujący różne dziedziny naukowe, m.in.: hydrogeologię, prawo, antropologię kulturową, językoznawstwo, ekonomię, nauki o bezpieczeństwie, historię i fizykę. Intencją redaktorek naukowych tej publikacji było nakreślenie wielu kontekstów, w jakich susza dotyka człowieka, wskazanie problemów, jakie są z nią związane, oraz próba zastanowienia się nad lukami w systemie gospodarki wodą. Książka służy popularyzacji dorobku nauki, podając treści w sposób przystępny, przy jednoczesnym zachowaniu warsztatu naukowego, i inicjuje cykl publikacji ukazujących się pod auspicjami Platformy Zielonego Dialogu Uniwersytetu Warszawskiego.
******
Drought – Phenomenon, Contexts, Legal Framework
A multidisciplinary monograph which consists of thirteen texts devoted to formation processes of drought, the consequences of such phenomena and the possibilities of regulating those consequences by law. The authors are specialists representing various scientific fields such as: hydrogeology, law, cultural anthropology, linguistics, economics, security sciences, history and physics. The editors of the publication aimed to provide numerous contexts in which drought affects mankind, to show problems connected with it and to try to reflect on the loopholes in the water managment system.
Młoda Polska to jeden z najpopularniejszych okresów w naszej historii sztuki. Dowodzi tego mnogość studiów naukowych, monografii artystów, wystaw, albumów. Patrząc głębiej, można dostrzec jednak niezliczone białe plamy, zjawiska zapomniane lub dotąd nieodkryte. Zwłaszcza poza głównym nurtem „wielkich nazwisk” i tzw. ważnych ośrodków. Niezmierzony dotychczas obszar marginaliów wymaga nieustannego odkrywania, wnikliwego spojrzenia na ówczesne popularne (niegdyś) malarstwo, na społeczne i ekonomiczne funkcjonowanie świata sztuki (w tym grafiki, architektury), na pisarstwo twórców niekoniecznie uznawanych do dziś za krytyków czy teoretyków sztuki.
******
Around 1900 – Other Perspectives. Marginalia of Polish Art and Culture
Young Poland is one of the most popular periods of our history of arts. It is evidenced by a multitude of scientific studies, artists’ monographs, exhibitions, albums. Looking further, however, one might notice countless white spots, forgotten or yet undiscovered phenomena, especially outside of the mainstream of “big names” and important centres. Immeasurable as of yet, field of marginalia requires constant exploration, profound look into then popular painting, social and economic functioning of the world of arts (including graphics and architecture), writing of creators that are not necessarily considered critics or art theoreticians till this day.
Książka porusza zagadnienia mało obecne w historiografii, pisanej na ogół z perspektywy historii narodowych. Autorzy i autorki, opisując życie na polsko-ukraińskim pograniczu, odsłaniają mechanizmy prowadzące do załamania przedwojennego ładu społecznego oraz przyglądają się stosowanym przez lokalną ludność strategiom przetrwania, które polegały między innymi na posługiwaniu się tożsamością etniczną w sposób zmienny, zależny od okoliczności. Książka oferuje wielowymiarowy wgląd w dynamikę relacji społecznych w ówczesnej wsi, z uwzględnieniem sytuacji kobiet i dzieci oraz postaw wobec ludności cywilnej wśród partyzantów należących do różnych formacji. Dużo uwagi poświęcono sytuacji świadkowania przemocy przez ówczesne dzieci i specyfiki osadzonej w tych doświadczeniach pamięci. W książce mówi się też o tym, jak mieszkańcy tego regionu obecnie postrzegają swoją lokalną tożsamość i jaką rolę w procesie pamiętania i uobecniania przeszłości odgrywa ich otoczenie materialne.
******
Precarious Lives on Both Sides of the San. Memories of the Last Generation of Witnesses to World War Two and the Post-War Period
The book touches upon issues largely absent from the usual nation-centred historiography. The authors describe life in the Polish-Ukrainian borderland, laying bare the mechanisms that led to the collapse of pre-war social order and scrutinizing the survival strategies used by the local population, one of which was the labile recourse to ethnic identity depending on the situation at hand. The book offers a multifaceted insight into the dynamic of social relations in the period’s countryside, including the situation of women and the attitudes towards the civilian population on the part of partisans from different formations. Much attention is devoted to child witnesses of violence and the specificity of the memory stemming from those experiences. Also discussed is the perception that today’s inhabitants of the region have of their local identity as well as the role played in the processes of remembering and recalling the past by the material surroundings.
Autor podejmuje dyskusję z częstym w literaturze przedmiotu przekonaniem, że Kant, odrzucając judaizm jako początek chrześcijańskiej historii świętej, a zatem negując jego organiczny związek z chrześcijaństwem, powielał w gruncie rzeczy standardowy pogląd swej epoki. Wbrew tej tezie dowodzi, że na tle oświeceniowej teologii i filozofii Kantowska koncepcja judaizmu miała charakter atypowy lub co najwyżej radykalizowała pewne marginalne tendencje w łonie oświecenia niemieckiego.
Publikacja, adresowana przede wszystkim do badaczy filozofii religii Immanuela Kanta, zainteresuje również badaczy oświecenia, historyków filozofii, judaistów i teologów, szczególnie zajmujących się tzw. teologią zastępstwa.
******
Kant and Judaism and Christianity Against the Background of German Enlightenment
The author discusses the common belief that Kant, rejecting Judaism as the beginning of Christian sacred history, thus denying his organic connection with Christianity, essentially represented the standard view of his era. Contrary to this thesis, he proves that against the background of Enlightenment theology and philosophy, the Kantian concept was atypical or, at the most, radicalized certain marginal tendencies within the German Enlightenment.
Książka jest pierwszą całościową i wszechstronną próbą prezentacji skomplikowanych problemów relacji polsko-białoruskich osadzonych w szerokim kontekście międzynarodowym. Przemiany polityczne i tranzycja ustrojowa w Europie Środkowej i Wschodniej po 1989 roku zapoczątkowały nawiązywanie przez Polskę stosunków dyplomatycznych z państwami byłego bloku wschodniego, ale także z tymi, które w wyniku rozpadu ZSRS odzyskały suwerenność. W tej grupie zagadnień relacje z Białorusią nie wysuwały się na pierwszy plan, a ich kolejne fazy charakteryzowały się na przemian próbami dialogu, przeplatanymi okresami regresu i wzajemnej podejrzliwości. Najbardziej dramatyczny był okres od 2020 do 2023 roku, kiedy Białoruś z inspiracji Rosji wywołała kryzys migracyjny na granicy z Polską, a następnie zaangażowała się w wojnę Kremla przeciwko Ukrainie.
******
The Strategic Challenges of the Eastern Neighbourhood. The Republic of Poland and the Republic of Belarus in the Years 1991–2022
The book is the first comprehensive attempt to present complex problems in the Polish-Belarusian relations embedded in a broad international context. Political changes and the transition in Central and Eastern Europe after 1989 initiated the establishment of diplomatic relations with the countries of the former Eastern bloc as well as with those which regained independence after the fall of the Soviet Union. In this group of issues, the relations with Belarus did not come to the forefront, and their subsequent phases were characterized by alternating attempts at dialogue, interspersed with periods of regression and mutual suspicion. The most dramatic period was from 2020 to 2023, when Belarus, inspired by Russia, caused a migration crisis on the border with Poland, and then became involved in the Kremlin war against Ukraine.
Monografia wieloautorska ukazuje sylwetkę Karola Irzykowskiego w dwudziestoleciu międzywojennym, prezentując stosunek krytyka wobec Młodej Polski oraz jego interakcje z awangardą. Artykuły syntetyzują też refleksję Irzykowskiego na temat zmysłowej reprezentacji doświadczenia, wskazując na jego aktywność intelektualną w dziedzinie teatru i kina. Autorzy omawiają ponadto dyskusje Irzykowskiego z marksizmem, polemiki krytyczne wobec Żydów (środowiska „Wiadomości Literackich”), stosunek do Polskiej Akademii Literatury. Ostatni blok tekstów poświęcony jest unikatowemu klerkostwu pisarza i wynikającej z niego samotności na tle innych modeli klerkostwa w kontekście m.in. geografii literackiej oraz oskarżeń Irzykowskiego o antysemityzm.
******
Karol Irzykowski in the Interwar Period. Studies and Discussions on the 150th Anniversary of the Birth of the Critic
This monograph, prepared by numerous authors, shows the figure of Karol Irzykowski in the interwar period, presenting the attitude of the critic towards the Young Poland movement and his interactions with the avant-garde. The articles synthetize Irzykowski’s reflections on the sensual representation of experience, pointing to his intellectual activity in the field of theatre and cinema. The authors address Irzykowski’s discussions with Marxism, his polemics critical of the Jews (the circle of “Wiadomości Literackie”), his attitude to the Polish Academy of Literature. The last bloc of texts is devoted to a unique clercism of the writer and the solitude resulting from it, shown against the background of other models of clercism in the context of literary geography and Irzykowski's accusations of anti-Semitism.
Pierwszy polski przekład książki autorstwa jednej z najważniejszych na świecie badaczek zajmujących się historią nauki i historią wiedzy. Françoise Waquet pisze o znaczeniu emocji w tworzeniu nauki, a zarazem o nauce ukontekstowionej – medialnie, materialnie, cieleśnie, przestrzennie. Autorka śledzi rozterki, nadzieje i obawy naukowców towarzyszące im w ich codziennej pracy badawczej na przestrzeni wieków i dowodzi, że nie sposób zrozumieć historii nauki i praktyk badawczych bez uwzględnienia osoby badacza, postrzeganego nie tyle jako podmiot w pełni racjonalny, ile nieustannie targany sprzecznymi emocjami oraz pragnieniami.
******
The Emotional History of Knowledge (17th–21st century)
The first Polish translation of the book written by one of the most important researchers in the world, studying the history of science and the history of knowledge. Françoise Waquet writes about the importance of emotions in creating science and about the science in the media, materialistic, physical and spatial context. The author observes the dilemmas, hopes and fears of scientists present in their everyday research work over the centuries, and proves that it is impossible to understand the history of science and research practices without considering the figure of a scientist, perceived not so much as a fully rational subject, but as constantly tormented by conflicting emotions and desires.
W prezentowanym tomie opublikowano trzy źródła skarbowe zawierające najcenniejszy materiał do badania historii wojskowości litewskiej w okresie panowania Jana Kazimierza Wazy: sumariusz wydatków skarbu litewskiego z lat 1650–1652, rejestr wydatków skarbnego Gabriela Karola Kimbara z lat 1662–1663 oraz księgę komisji wojskowo-skarbowej z Wilna z 1667 r. Dzięki temu Czytelnicy mają wyjątkową okazję do zapoznania się z informacjami na temat liczebności, składu i struktury armii litewskiej podczas wielkich konfliktów w latach 1648–1667, tzn. walk z Kozakami (powstanie Chmielnickiego), a następnie wojen z Moskwą i Szwecją. W obszernym wprowadzeniu zostały zaś omówione najważniejsze zagadnienia związane z funkcjonowaniem skarbowości litewskiej w drugiej połowie XVII w. Przedstawiono w nim stan badań historiografii polskiej, litewskiej oraz białoruskiej na ten temat, stan zachowania bazy źródłowej oraz klasyfikację podstawowych typów źródeł skarbowych i ich specyfikę.
******
The Grand Duchy of Lithuania During the Reign of John II Casimir Vasa (1648–1668)
The volume consists of three treasury sources containing material for the study of Lithuanian military history during the reign of John II Casimir Vasa: the inventory of the Lithuanian treasury expenses from the years 1650–1652, the registry of expenses paid by the treasurer Gabriel Karol Kimbar in 1662 and 1663, and the book of the military-treasury commission from Vilnius from 1667. In the extensive introduction, the authors discuss the issues related to the functioning of Lithuanian treasury in the second half of the 17th century. They present the state of Polish, Lithuanian and Belarusian historiographical research, the state of preservation of the source database and the classification of basic types of treasury sources and their specific nature.
Debiutancki tomik śląskiego poety Karola Gwoździa, którego wiersze zadziwiają dojrzałością i przenoszą w świat niezwykły, świat tęsknoty za ojczyzną, w krainę dzieciństwa, a jednocześnie oddają krzyk tysięcy Ślązaków, dla których ziemia śląska to wartość najwyższa. Przestrzeń tomiku wypełniają rozmyślania patriotyczne, wspomnienia, miłość, natura i nostalgia. Oryginałowi w języku śląskim towarzyszy przekład na język ukraiński, który pozwala ukraińskiemu czytelnikowi na zrozumienie Śląska i Ślązaków, a także obrazuje pewnego rodzaju paralele między losami Ślązaków i Ukraińców.
******
Hidden Thoughts
The debut book of poetry of the Silesian poet Karol Gwóźdź, whose poems amaze the readers with their maturity and transfer them to the extraordinary world of longing for the homeland, the land of childhood, reflecting, at the same time, the cry of thousands of Silesians for whom their land is of the highest value. The volume is filled with patriotic thoughts, memories, love, nature and nostalgia. The original poems in Silesian are accompanied by their translations into Ukrainian, which allows Ukrainian readers to understand Silesia and Silesians and illustrates some parallels between the fate of Silesians and Ukrainians.
Czwarta publikacja z cyklu Respublica Litteraria "in Action", stanowiącego jedną z części projektu edytorskiego Corpus Epistularum Ioannis Dantisci, który od dwóch dziesięcioleci realizowany jest w Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem Anny Skolimowskiej i Jerzego Axera. W cyklu tym publikowane są wystąpienia uczestników sesji naukowych towarzyszących posiedzeniom międzynarodowej rady programu „Rejestracja i publikacja korespondencji Jana Dantyszka (1485–1548)”. Problematyka spotkań dotyczy różnych aspektów funkcjonowania w XVI wieku międzynarodowego środowiska, po łacinie zwanego "respublica litteraria", tworzonego przez ludzi pióra, uczonych i intelektualistów Europy. W najnowszym tomie obok tekstów związanych z szeroko pojętą tematyką reprezentacji przestrzeni geograficznej w kulturze epoki wczesnonowożytnej znalazło się itinerarium Piotra Tomickiego, obejmujące okres, gdy sprawował on urząd podkanclerzego koronnego.
The fourth publication in the Respublica Litteraria "in Action series", part of the editorial project Corpus Epistularum Ioannis Dantisci conducted at the University of Warsaw for two decades under the direction of Anna Skolimowska and Jerzy Axer. The series features papers from participants in the scientific sessions held alongside the international council meetings of the “Registration and Publication of Ioannes Dantiscus’ Correspondence (1485–1548)” programme. The issues of the meetings deal with various aspects of the international environment in the sixteenth century, called in Latin "respublica litteraria", formed by the literati, scholars and intellectuals of Europe. The latest volume, in addition to texts related to the broad topic of the representation of geographical space in the culture of the Early Modern era, includes an itinerary of Piotr Tomicki, covering the period of his tenure as Sub-Chancellor of the Crown of the Kingdom of Poland.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
