Prezentowane studia zostały ofiarowane Profesor Marii Kalinowskiej, której publikacje dotyczą takich zagadnień historycznoliterackich jak egzystencja romantyczna, antyk romantyków, filhellenizm, podróż. Artykuły stają się w pewien sposób refleksem zainteresowań interpretacyjnych Profesor, przy czym układ książki odzwierciedla trzy obszary, które można uznać za kluczowe dla Jej drogi naukowej. Po pierwsze, wiele szkiców dotyczy romantyzmu, po drugie, Grecji – tak antycznej, jak XIX- i XX-wiecznej (oraz wyobrażeń o niej), po trzecie, zagadnień związanych z podróżą i jej wymiarem egzystencjalnym.
******
A Footnote Merges with the Journey: Studies in Romanticism, Greece, and Travel Dedicated to Professor Maria Kalinowska
The presented studies have been dedicated to Professor Maria Kalinowska, whose publications concern such historical and literary issues as Romantic existence, the Antiquity of the Romantics, philhellenism, travel. In a way, the articles reflect the interpretative interests of the Professor, and the layout of the book reflects the three areas that can be considered crucial to her research path. Firstly, many of the sketches are about Romanticism, secondly, many of them are of Greece – both the ancient and that of the 19th and 20th century (and the ideas of it), thirdly, they explore travel itself and its existential dimension.
"Ta pieśn nie kończy nigdy się. Mitologia klasyczna w XXI-wiecznych serialach telewizyjnych dla młodzieży"
Zanim seriale zdominowały telewizję rozrywkową, poprzedziła je dobrze ponad tysiącletnia ewolucja narracji w odcinkach. Książka nakreśla najpierw historię i rozwój epizodycznej narracji, a potem przechodzi do chronologicznego przeglądu prawie pięciuset nakręconych w XXI wieku seriali telewizyjnych dla młodzieży zainspirowanych mitologią starożytną (z dodanymi dla kontekstu filmami). Tak zgromadzone dane zostały następnie zbadane pod względem różnorodności i częstotliwości użytych w serialach mitów i odniesień do starożytności, jak również porównane z literaturą naukową na temat recepcji antyku (do niedawna zajmującej się raczej kinem). Dalsze rozdziały książki przedstawiają spójny obraz głównych tematów i tendencji w serialach telewizyjnych XXI wieku powstałych pod wpływem mitologii grecko-rzymskiej.
******
The appearance of the audiovisual series as a dominant genre on the broadcast entertainment scene was preceded by the millennia-long evolution of episodic narration. The book begins with an inquiry into the history and development of episodic narration to later provide a chronological survey of almost five hundred 21st-century audiovisual series (films are included for context) inspired by classical Antiquity. The data gathered in the survey are then analyzed from the point of view of the variety and frequency of the used myths and classical references, as well as compared with the significant scholarship on the reception of Antiquity (until recently, traditionally focused on cinema). The last chapters pull together a coherent image of the main themes and trends in the 21st-century audiovisual serial narratives inspired by Graeco-Roman mythology.
Publikacja stanowi drugi krok na drodze do transdyscyplinowego ujęcia zjawiska i problemu światła. Takie ujęcie gwarantują autorki i autorzy poszczególnych rozdziałów, reprezentujący różne dyscypliny naukowe, takie jak teatrologia, architektura, estetyka, metafizyka, fenomenologia, mistyka, teologia i biblistyka. Na gruncie tych dyscyplin podejmują oni refleksję nad światłem, która jest tak złożona, jak trudny jest sam problem.
******
The Light. The Second Contribution to the Transdisciplinary Approach
The publication is the second step on the journey to the transdisciplinary approach to the phenomenon and problem of light. Such an approach is guaranteed by the authors of the individual chapters, who represent various scientific disciplines, such as theatre studies, architecture, aesthetics, metaphysics, phenomenology, mysticism, theology, and biblical studies. On the basis of these disciplines they reflect on light, which is a problem as complex as it is difficult.
Celem publikacji jest przedstawienie i omówienie polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej, wskazanie trudności i wyzwań, jakie wiążą się z jej realizacją, zarówno na poziomie narodowym, jak i ponadnarodowym. Z perspektywy nauki odnosi się ona do głównych nurtów dyskusji toczącej się wokół bezpieczeństwa energetycznego w Europie i na świecie. Książka łączy w sobie elementy teorii naukowej z praktyką. W rezultacie adresowana jest do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych zagadnieniami Unii Europejskiej, polityki energetycznej oraz klimatu i ochrony środowiska. Jej lektura pozwala lepiej zrozumieć wyzwania polityczno-społeczne oraz gospodarcze, przed którymi stoi Europa i świat w kolejnych dekadach XXI wieku. ****** Climate and Energy Policy of the European Union. Towards Sustainable Development The publication aims to present and discuss climate and energy policy of the European Union, show the problems and challenges associated with its implementation, both at the national and supranational level. It refers to the key topics in discussion on energy security in Europe and in the world. The book combines elements of scientific theory with practice. As a result, it is addressed to a wide range of readers interested in European Union issues, energy policy, climate and environmental protection. It allows us to better understand political, social and economic challenges facing Europe and the world in the subsequent decades of the 21st century.
Wywiad z Pawłem Śpiewakiem dotyka głównych tematów jego twórczości i zainteresowań: polskich podziałów, związków pamięci i historii, splątanych tożsamości - polskiej i żydowskiej. Rozmówcy próbują zrozumieć ludzkie wybory i doświadczania z zachowaniem dystansu, bez jednostronnych oskarżeń. Książka oferuje wgląd w umysł niepokorny, ironiczny, niedający się zaszufladkować. Rozmowa zaczyna się od współczesności i dorosłego życia Pawła Śpiewaka, ale z czasem zwraca się ku przeszłości: dzieciństwu, rodzinnemu domowi i rodzicom - polskim poetom Annie Kamieńskiej oraz Janowi Śpiewakowi. Łącząc biografię i historię (intelektualną), książka pozwala lepiej zrozumieć nie tylko postać Pawła Śpiewaka, lecz także losy jego pokolenia oraz dzieje najnowsze. ****** There is nothing beneficial in suffering. Paweł Śpiewak in an interview with Piotr Kulas The interview with Paweł Śpiewak touches on the main themes of his work and interests: Polish divisions, the relationships between memory and history, Polish and Jewish tangled identities. The interlocutors attempt to understand human choices and experiences, trying to keep their distance and avoiding one-sided accusations. The book offers an insight into a rebellious, ironic mind that cannot be pigeonholed. The interview starts with the present and adult life of Paweł Śpiewak, gradually turning to the past: the childhood, family home and parents: Polish poets Anna Kamieńska and Jan Śpiewak. Blending biography with intellectual history, the book allows to understand not only the figure of Paweł Śpiewak, but also the fates of his generation and recent history.
Praca Piotra Cichockiego to wielowarstwowe dzieło, które łączy w sobie precyzyjną analizę etnograficzną z głęboką refleksją nad przyszłością nauki. Opierając się na badaniach terenowych w Regionie Północnym Malawi, autor prezentuje wielowymiarowe spojrzenie na praktykę vimbuza, która pełni rolę zarówno medyczną, polityczną, artystyczną, jak i religijną. Ale książka to nie tylko szczegółowa monografia – stanowi również inspirujący traktat metodologiczny, który stawia kluczowe pytania o rolę etnografii w procesie dekolonizacji wiedzy. Autor dekonstruuje tradycyjne podejścia, jednocześnie rozważając nowe perspektywy, które redefiniują miejsce etnografii w globalnym, zdecentralizowanym świecie.
******
Vimbuza of Northern Malawi: Embodied Theories, Practices of Postcoloniality
Piotr Cichocki’s book is a multi-layered work, combining precise ethnographic analysis with deep reflection on the future of science. Based on his fieldwork in the Northern Region of Malawi, the author present a many-sided look at the practice of vimbuza, which plays a medicinal, political, artistic as well as religious roles. But the book is more than a meticulous monograph – it also constitutes an inspiring methodological treaty posing key questions about the role of ethnography in the process of decolonizing knowledge. Traditional approaches are deconstructed and new perspectives explored that redefine the place of ethnography in a global and decentralized world.
W książce przedstawiono najważniejsze pojęcia oraz kluczowe teorie pomocne w zrozumieniu fenomenu zjawiska migracji. Szczególną uwagę poświęcono tematom takim jak: napływ do Polski różnych grup cudzoziemców, integracja migrantów, polityka migracyjna, rola mediów w dyskursie o migracjach, różne rodzaje migracji (uchodźcze, przymusowe, pracownicze, specjalistów, wewnętrzne, wymuszone zmianami środowiskowymi), wyjątkowo ważnym w kontekście Polski jako kraju, który jednocześnie jest państwem emigracji oraz krajem docelowym dla migrantów.
Publikacja stanowi przystępne źródło informacji dla wszystkich zainteresowanych rzetelnym kompendium wiedzy na temat współczesnych migracji jako złożonym procesie społecznym o rosnącej skali i dynamice.
******
Thirty Lectures on Migration
The book presents the most important notions and key theories which help understand the phenomenon of migration. Particular attention was paid to topics such as: the influx of various groups of foreigners into Poland, the integration of migrants, migration policy, the role of media in the discourse on migrations, different types of migration (refugee, forced, labour, high-skilled labour migration, internal, climate), which are of special importance in Poland as a country of emigration and immigration.
Przywoływana w tej książce fenomenologia zderza uniwersalne roszczenia rozumu z tym, co przerasta jego granice: ze skończonością, niepewnością, kruchością, pluralnością, nieprzewidywalnością nowoczesnych doświadczeń. Chodzi o fenomenologię, która wbrew idealizmowi transcendentalnemu Husserla nie zmierza ku wydobywaniu inwariantnej istoty ukazującej się rzeczy, lecz zdaje sprawę z owych niepewności i kruchości, cechujących położenie współczesnego człowieka, jest w większym stopniu otwarta na złożoność tego położenia i jego faktyczny wymiar. ****** The Uncertainty of the Phenomenon. Phenomenology in the Horizons of Modernity The phenomenology referred to in this book juxtaposes universal claims of reason with what transcends its boundaries: infinity, uncertainty, fragility, multiplicity, unpredictability of modern experiences. It is the phenomenology, which contrary to Husserls transcendental idealism does not seek to bring out the invariant essence of the appearing thing, but which reveals these uncertainties and fragility characterizing the position of modern man, it is more open to the complexity of this position and its actual dimension.
Publikacja jest poświęcona tekstom autobiograficznym, których twórcy utożsamiali się z „dobrymi domami” bądź „złymi dzielnicami” XX-wiecznej Warszawy. Analizowane są autonarracje Jeremiego Przybory, Jarosława Abramowa-Newerlego, Agnieszki Osieckiej, Stanisława Grzesiuka, Marka Hłaski i Andrzeja Stasiuka. Akcent pada na trzy tryby autobiograficzne: osobisty (relacjonowanie przebiegu życia), środowiskowy (przedstawianie relacji z otoczeniem, czyli przede wszystkim rodziną i/lub rówieśnikami) oraz topograficzny (zaznaczanie miejsc na mapie autobiograficznej i przenoszenie ich na mapę narracyjną).
******
The Youth from ‘Good Homes’, the Boys from ‘Bad Districts’. The Topography of Warsaw
The publication is devoted to autobiographical texts whose writers identified themselves with either ‘good homes’ or ‘bad districts’ of the 20th century Warsaw. It analyses the self-narratives of Jeremi Przybora, Jarosław Abramow-Newerly, Agnieszka Osiecka, Stanisław Grzesiuk, Marek Hłasko, and Andrzej Stasiuk. It emphasises three autobiographical types: personal (recounting the course of life), environmental (presenting the relation with the environment, primarily with the family and/or peers), and topographical (marking the places on the autobiographical map and transferring them to the narrative map).
Tom zawiera teksty pracownic Katedr Pedagogiki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu im. Iwana Franki we Lwowie dotyczące sytuacji dzieci – ofiar zaatakowanej przez Rosję Ukrainy. Pedagożki i psycholożki piszą też o pomocy, jaka była i jest udzielana dzieciom od początku wojny zarówno na terenach walczącej Ukrainy, jak i w Polsce, która dała schronienie uchodźcom.
******
The Help for the Ukrainian Children During the War
The volume contains the texts of the employees of the Social Pedagogy Units of the Warsaw University and the Ivan Franko National University of Lviv regarding the situation of children– the victims in Ukraine attacked by Russia. The pedagogues and the psychologists also write about the help which has been given to the children since the beginning of the war, both on the territories of the war-ridden Ukraine as well as Poland, which gave shelter to the refugees.
Opowieść o historii tożsamości homoseksualnej w Polsce i w innych krajach bloku wschodniego zwykle zaczyna się w późnych latach 80. XX w. – to wtedy powstały pierwsze pisma skierowane do osób nieheteronormatywnych i (nieformalne) organizacje walczące o ich prawa. Autorzy i autorki tej książki zastanawiają się, co było wcześniej – badają życie codzienne, dyskursy eksperckie, literaturę, sztukę i sieci społeczne. Zestawiają to, co działo się w Polsce, z przykładami z obu stron żelaznej kurtyny. W poszukiwaniach przejawów emancypacji osób LGBTQ+, a także mechanizmów ją utrudniających pomaga im koncepcja obywatelstwa seksualnego oparta na szerokiej definicji obywatelstwa jako przynależności kulturowej, tożsamościowej i pełni praw.
Queer: Sexual Citizenship and the Archive
Histories of homosexual identity in Poland and other countries of the Eastern Bloc usually begin in late 1980s, with the emergence of first periodicals aimed at nonheteronormative readers and (informal) organizations fighting for their rights. The authors of this book look at what was before that – studying everyday life, expert discourses, literature, art and social networks, and comparing the situation in Poland with examples from both sides of the Iron Curtain. In their search for signs of emancipation of LGBTQ+ people and for mechanisms standing in its way they are aided by the concept of sexual citizenship, based on a broad definition of citizenship as a sense of belonging in terms of culture and identity along with the enjoyment of full rights.
Prezentowana książka omawia fenomen późnego politycznego pisarstwa Jarosława Marka Rymkiewicza, na które składają się tomy tworzące cykl określany mianem „tetralogii polskiej” (Wieszanie, Kinderszenen, Samuel Zborowski, Reytan. Upadek Polski), a także tzw. „wiersze obywatelskie”. Teksty te – wraz z publicznymi wypowiedziami pisarza – pod koniec pierwszej i w drugiej dekadzie XXI wieku konstytuowały zjawisko „społecznego wpływu” Rymkiewicza odnotowywane przez licznych badaczy i komentatorów. Autor publikacji, wykorzystując narzędzia literaturoznawcze, kulturoznawcze, filozoficzne i socjologiczne, odkrywa zawoalowany, skrywany, sens twórczości poety, niejednokrotnie podważając lub czyniąc problematycznym dobrze utrwalony w rymkiewiczologicznej doksie obraz pisarza – „krwawego wieszcza prawicy”.
******
The Story – the Nation – the Death. Regarding the Late Political Writing of Jarosław Marek Rymkiewicz
The presented book discusses the phenomenon of late political writing of Jarosław Marek Rymkiewicz, which consists of volumes forming a series known as ‘Polish tetralogy’ (Wieszanie [Hanging], Kinderszenen, Samuel Zborowski, Reytan. Upadek Polski [Reytan. The Fall of Poland]) as well as the so-called ‘civil poems.’ These texts – including the public statements of the author – at the end of the first and during the second decade of the 21st century created the phenomenon of ‘social impact’ of Rymkiewicz reported by numerous researchers and broadcasters. The author of the publication, using the literary, cultural, philosophical, and sociological tools, discovers the veiled, hidden meaning of the poet’s work, repeatedly challenging and making problematic the well-established in the Rymkiewicz’s doxa image of the writer – ‘the bloody bard of the Right Wing.’
Prezentowany tom zawiera pierwszą pełną edycję korespondencji Jana Długosza (zm. 1480), najwybitniejszego historyka późnośredniowiecznej Polski. Publikacja obejmuje 43 listy: 37 napisanych przez Długosza i sześć do niego skierowanych. Z tego 13 listów znanych jest z oryginałów (dwa to autografy Długosza), 26 – z kopii (głównie XV-wiecznych), cztery zaś – z XIX-wiecznych wydań. W przypadku dwóch listów jest to ich pierwsze wydanie, w przypadku trzeciego – pierwsze od XVII w. Mimo że większa część korespondencji została opublikowana drukiem w XIX w., edycje te zawierają dużo błędów i nieścisłości, nie mają przypisów, wobec czego nie spełniają wymogów stawianych dziś edycjom źródłowym. Obecna publikacja przynosi z dawna oczekiwane, nowe, krytyczne wydanie korespondencji Długosza. Każdy list łaciński jest opatrzony aparatem krytycznym. Do odczytów wprowadzono wiele poprawek w stosunku do XIX-wiecznych wydań tekstu, podano też identyfikację źródeł cytatów i tekstowych zbieżności. Wszystkie listy opatrzone są niezbędnymi przypisami rzeczowymi.
Edycja przynosi także kompletne polskie tłumaczenie całej korespondencji Długosza, przy czym znacząca część listów została przełożona na język polski po raz pierwszy. Wydanie poprzedzone jest wstępem prezentującym cele i zakres edycji, życie i twórczość Długosza, charakterystykę jego korespondencji, opis podstawy rękopiśmiennej i zasady zastosowane w wydaniu. Edycję zamyka indeks topograficzno-osobowy. Do wydania dołączone jest pudełko zawierające wysokiej jakości fotografie oryginałów listów i ich najdawniejszych kopii.
******
The Correspondence of Jan Długosz. Epistulae a Ioanne Dlugossio scriptae et receptae
The presented volume contains the first full edition of the correspondence of Jan Długosz (d. 1480), the most eminent historian of late medieval Poland. The publication comprises 43 letters: 37 written by Długosz and 6 addressed to him. Of these, 13 letters are known from the originals (2 are Długosz’s original manuscripts), 26 from their copies (mainly the 15th century), 4 from the 19th century editions. In the case of two letters it is their first edition, the third one has been published for the first time since the 17th century. Although most of the correspondence was published in print in the 19th century, those editions contain many errors and inaccuracies, do not have annotations and, therefore, do not meet the requirements set for source editions today. The current publication is the long-awaited, new, critical edition of Długosz's correspondence. Every letter written in Latin is accompanied by a critical apparatus. Numerous corrections have been made to the readings in relation to the 19th century editions of the text, the identification of quotation sources and textual convergences has also been given. All letters are accompanied by the necessary annotations.
The volume also contains the complete Polish translations of the whole Długosz’s correspondence, what is more, a significant part of the letters was translated into Polish for the first time. The publication is preceded by an introduction presenting its objectives and scope, the life and works of Długosz, the characteristics of his correspondence, the description of the manuscript base and the rules used in the edition. It also contains an index of names and places. The book is accompanied by a box containing high-quality photographs of the original letters and their earliest copies.
Pierwszy polski przekład książki "Der Bildakt" Horsta Bredekampa, profesora Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie, historyka sztuki specjalizującego się w teorii obrazu, ikonologii politycznej oraz obrazowaniu nauki. Autor definiuje oddziaływanie obrazu na ludzkie odczucia, myślenie i działania. Proponuje czytelnikowi refleksję nad tym, jak autoperspektywa odbiorcy przekształca się w interakcję między nim samym a wychodzącym mu naprzeciw, ukształtowanym światem. Proces ten, zdaniem autora, dokonuje się w trzech wymiarach: schematycznym, jako efekt naśladownictwa gestów, póz oraz formuł obrazu, substytucyjnym, jako wymiana pomiędzy obrazem a ciałem, oraz autonomicznym, jako wewnętrzna siła oddziaływania formy samej w sobie.
Image Acts
The first Polish translation of the "Image Acts", written by Horst Bredekamp, professor at the Humboldt University of Berlin, an art historian specialising in the theory of the image, political iconology and scientific imagery. The author defines the impact of the image on human feelings, thinking and actions. He offers the reader a reflection on how the recipient's self-perspective transforms itself into an interaction between the recipient himself and the world that meets him. This process, according to the author, occurs in three dimensions: schematic – as a result of imitation of gestures, poses and image formulas, substitutive – as an exchange between the image and the body, and autonomous – as the inner force of the influence of the form itself.
Autorki analizują umiejętności budowania wypowiedzi pisemnych przez uczniów. Łączą prezentację wyników badań empirycznych z praktycznymi rozwiązaniami w zakresie doskonalenia kompetencji piśmiennych nastolatków. Pokazują, jak młodzież radzi sobie z kluczowymi umiejętnościami piśmiennymi – wnioskowaniem, parafrazowaniem, rozważaniem (analizą), rekontekstualizacją i podsumowywaniem – oraz jakie cechy komunikacji mówionej odnaleźć można w tekstach uczniów. Przedstawiają sprawdzone rozwiązania metodyczne, które mogą wspierać młodych ludzi w doskonaleniu umiejętności tworzenia tekstów.
Writing is a Challenge. Young People’s Texts in School Education
The authors analyze the students’ ability to complete written assignments. They combine the presentation of the results of the empirical studies with practical solutions in terms of improving the writing competence of teenagers. They show how youth deals with important writing skills – deduction, paraphrasing, contemplation (analysis), recontextualization, and summarising – and which characteristics of verbal communication can be found in the students’ texts. They present proven methodical solutions, which can support young people in improving their ability to create texts.
Mocne, płynne i precyzyjne tłumaczenie Piotra Kamińskiego, opatrzone wnikliwym wstępem i komentarzem Anny Cetery-Włodarczyk, w pięknej szacie graficznej Macieja Buszewicza. Edycja zawiera przypisy, spis przekładów oraz przedstawień Wieczoru Trzech Króli na polskiej scenie.
Czy Shakespeare mógł przewidzieć, jakie emocje wzbudzą wymyślane przez niego intrygi? Popularność przebieranki jako konwencji scenicznej mogła dowodzić, że chwyt ten był niejako przezroczysty, a publiczność odbierała go bezrefleksyjnie, zgadzając się widzieć na scenie to, i tylko to, o czym mówi i co pokazuje aktor. Z drugiej jednak strony, te same przedstawienia nieustannie spędzały sen z powiek purytańskim cenzorom, którzy ani przez chwilę nie dawali wiary niewinnej maskaradzie. Purytańska czujność znalazła wielkiego sprzymierzeńca we współczesnej krytyce, która wiele uwagi poświęca zmysłowości Wieczoru…, czyniąc pożądanie homoerotyczne osią interpretacji.
Ze Wstępu
******
Twelfth Night, or what you will
Strong, fluent and precise translation by Piotr Kamiński, accompanied by an incisive preface and commentary by Anna Cetera-Włodarczyk, with a beautiful book design by Maciej Buszewicz. The edition includes footnotes and the lists of Polish translations and productions of Twelfth Night.
Niniejsza publikacja stanowi pogłębioną eksplorację dialogu akademickiego pomiędzy polskimi i ukraińskimi intelektualistami na emigracji, prowadzonego w Stanach Zjednoczonych w latach 1939–1991. W tym okresie, ukształtowanym przez napięcia zimnowojenne i dominujące wpływy Związku Radzieckiego, Zachód – zwłaszcza Stany Zjednoczone – postrzegały Ukrainę wyłącznie jako część imperium rosyjskiego. Taka percepcja marginalizowała historię i tożsamość narodową Ukrainy. Autorka podkreśla wysiłek polskich i ukraińskich uczonych na emigracji, mający na celu podważenie tego uproszczonego, rusocentrycznego punktu widzenia i opowiedzenie się za uznaniem Ukrainy jako odrębnego podmiotu w badaniach nad Europą Środkowo-Wschodnią.
Centralnym wątkiem książki jest tytułowa „Rzeczpospolita uczonych” – wspólnota intelektualna, która pomimo różnic narodowościowych i politycznych jednoczyła Polaków i Ukraińców w dążeniu do dialogu i współpracy akademickiej. To nawiązanie do dawnej Rzeczypospolitej symbolizowało ideę solidarności i wspólnego dziedzictwa, które intelektualiści pragnęli wykorzystać do budowy nowej, bardziej otwartej na współpracę rzeczywistości akademickiej, przezwyciężając podziały polityczne i konflikty historyczne. Publikacja rzuca także światło na współczesne próby „dekolonizacji” myślenia o dziejach Europy Środkowo-Wschodniej, co stało się szczególnie widoczne po rosyjskiej agresji na Ukrainę w 2022 roku. Książka stanowi krytyczny głos w toczącej się debacie na temat zmiany zachodniego postrzegania Ukrainy, podkreślając potrzebę oderwania się od wieloletniej marginalizacji kraju w badaniach naukowych.
*********
This publication offers an in-depth exploration of the academic dialogue between Polish and Ukrainian intellectuals in exile, conducted in the United States between 1939 and 1991. During this period, shaped by Cold War tensions and the Soviet Union’s dominant influence, the West – particularly the U.S. – viewed Ukraine solely as part of the Russian Empire. This perception marginalized Ukraine’s history and national identity. The author highlights the efforts of Polish and Ukrainian scholars in exile to challenge this simplistic, Russia-centric viewpoint and advocate for Ukraine’s recognition as a distinct subject in studies of East-Central Europe.
At the heart of the book is the concept of the “Republic of Scholars” – an intellectual community that, despite national and political differences, united Poles and Ukrainians in their pursuit of dialogue and academic collaboration. This reference to the old Polish-Lithuanian Commonwealth symbolizes the shared heritage and solidarity that these scholars sought to harness in order to overcome political divisions and historical conflicts. The publication also sheds light on early attempts to “decolonize” the historical narrative of the region – an effort that has gained increasing relevance following Russia’s war against Ukraine in 2022. It offers a critical voice in the ongoing debate over shifting the Western perception of Ukraine, emphasizing the need to break away from the country’s long-standing marginalization in scholarly research.
Czytelnik tej książki nie tylko będzie mógł się przyjrzeć skomplikowanym początkom studiów ukraińskich i polskich w Stanach Zjednoczonych, które z trudem wybijały się na niepodległość w świecie zdominowanym przez rusocentryczną sowietologię, ujrzy też szeroką panoramę życia intelektualnego polskiej i ukraińskiej emigracji. Przede wszystkim jednak czytelnik będzie miał okazję przyjrzeć się dokładniej meandrom polsko-ukraińskiego dialogu historyków przed 1991 rokiem.
Prof. dr hab. Aleksandra Hnatiuk, prof. em. Studium Europy Wschodniej, Uniwersytet Warszawski
Prezentowany zbiór esejów to pierwsze polskie opracowanie twórczości, a poniekąd także życia Flannery OConnor. Odzwierciedla obecny stan badań, jak również metodologie badawcze trzech dyscyplin naukowych: literaturoznawstwa, teologii i filozofii. Obejmuje całokształt dorobku pisarki (w tym także eseje i listy), biografię, recepcję i strategie przekładu na język polski. Flannery OConnor (19251964) opublikowała dwie krótkie, kontrowersyjne powieści i jeden tom opowiadań, które od razu przypadły czytelnikom do gustu. Drugi ukazał się już po jej śmierci. Była mistrzynią krótkich form. Stała się inspiracją dla kolejnych pokoleń pisarek, w tym Alice Munro, Joyce Carol Oates i Samanty Schweblin, artystów: Kelly Puissegur i Bennyego Andrewsa, filmowców: braci Coen i Quentina Tarantino, muzyków: Brucea Springsteena i Lucindy Williams. W jej opowiadaniach i powieściach panują przemoc i mrok, przyprawione dużą dozą czarnego humoru. Zaliczana jest do nurtu Southern Gothic (opowieść gotycka Południa Stanów Zjednoczonych), sama uważała jednak, że reprezentuje głównie pisarstwo katolickie. Należy zaznaczyć, że choć swoją teologię codzienności zwykłych ludzi uprawiała w regionie, w którym katolicy stanowili wyśmiewaną mniejszość, pozwalała sobie na bolesne ironizowanie. Publikowane po śmierci OConnor eseje i wybory listów w coraz to nowych konfiguracjach dopełniają obrazu jej pisarstwa.Obydwie powieści ukazały się w tłumaczeniach na język polski: Mądrość krwi (1992), Gwałtownicy porywają Królestwo Niebieskie (1993) oraz Mądrość krwi. Gwałtownicy je porywają (1997). Wydany w 2019 roku zbiór 31 opowiadań Ocalisz życie, może swoje własne stanowi lekcję historii przekładu. W 2020 roku opublikowano także tom Misterium i maniery. Pisma przygodne.
Celem książki jest ukazanie artystycznych sposobów problematyzowania (nie)istnienia w przestrzeni współczesnej Sofii materialnych uobecnień komunistycznej przeszłości. Wykorzystując narzędzia antropologii wizualnej, kulturowych studiów nad sztuką i miastem, autorka zgłębia najnowszą historię kultury bułgarskiej – szczegółowo nakreśla kontekst historyczny omawianych zjawisk, obejmujący mechanizmy kreowania ładu przestrzennego w drugiej połowie XX wieku, kwestię heterogeniczności przestrzeni dzisiejszej Sofii, a także przemiany w sposobach definiowania sztuki oraz jej znaczenia we współczesności. Przywoływani artyści uznają sztukę za sposób na artykulację zaangażowania – przyjmują postawę aktywistyczną i włączają odbiorców, zapraszając ich do emocjonującej gry, w której polem, przedmiotem oraz stawką jest miasto.
******
(Non-)existent Places. The Landscape of Socialist Sofia as a Space of Bulgarian Artistic Practices after 1989
The book aims to present the artistic ways of problematising the (non-)existence of material manifestations of the communist past in the space of present-day Sofia. Using the tools of visual anthropology as well as cultural studies on art and the city, the author delves into recent history of Bulgarian culture, providing a detailed overview of the historical context, including the mechanism by which the city space was arranged in the second half of the 20th century, the spatial heterogeneity of today’s Sofia, and the present changes in ways of defining art and its meaning. The discussed artists consider art a way of articulating engagement – taking on an activist stance, they invite the audience to join in on an exciting game, whose field, object and stake is the city.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
