Transgresja to słowo klucz, służące na terenie nauk o kulturze do oznaczania i określania zjawisk wymykających się istniejącym i stosowanym teoriom antropologicznym. Przeniesione na grunt antropologii i kulturoznawstwa z obszaru psychologii, bywa wykorzystywane w różnych kontekstach do opisu i wyjaśniania dynamiki przemian kulturowych. Najczęściej zaś jest parawanem ukrywającym niemoc cierpiącej na głęboki kryzys metodologiczny antropologii kulturowej. Transgresja kultury to zespół zjawisk i procesów prowadzących do przesuwania granic akceptacji dopuszczalnych form ekspresji. Towarzyszy jej rozszerzanie przestrzeni innowacyjności, ale także tendencja do naruszania i kwestionowania świętości, autorytetów, podstawowych, w tym religijnych, norm obyczajowych. Tym samym transgresja w kulturze pociąga za sobą debaty i dyskursy na różnych polach, skłania do obrony istniejących paradygmatów, ale też do ich reinterpretacji. Pragniemy ukazać w tym tomie oparte na solidnych podstawach teoretycznych i metodologicznych konteksty, w jakich pojawiają się analizy dotyczące transgresji, podejmowane na gruncie nauk o kulturze, w tym antropologii, etnologii, filozofii, kulturoznawstwa, językoznawstwa, socjologii i psychologii. Marginalne, okazjonalne, kontrowersyjne, ulotne zjawiska, jakie poddane zostały opisowi i diagnozie, wkraczają na centralne obszary kultury masowej, nie tylko rzucając wyzwanie utrwalonym kanonom kultury symbolicznej, lecz również kwestionując i nie respektując wymogów kultury popularnej.
Wyrażam uznanie Autorowi za podjęcie ważnego i doniosłego ? z punktu widzenia społecznego ? tematu badawczego. Opracowanie należy do nielicznych, które tak dogłębnie dokonują analizy problematyki ludyczności na gruncie polskim. Poszczególne rozdziały charakteryzują się przejrzystą konstrukcją, logicznością wywodów, trafnością określeń i głębią przemyśleń. Rozprawa z pogranicza antropologii kulturowej i socjologii kultury zadziwia bogactwem omawianych zjawisk natury społeczno-kulturowej.Lekturę tej publikacji szczególnie zalecam studentom kulturoznawstwa, pedagogiki, socjologii i antropologii kulturowej. Książka ta powinna też trafić do pracowników placówek kulturalnych, wydziałów kultury, urzędników miejskich i powiatowych. Ich wiedza na temat ludyzmu i mechanizmów jego przemian we współczesnym świecie powinna być stale uzupełniana.
Z recenzji dra hab. Ludwika Kozołuba, prof. UO
Społeczeństwo polskie stało się w ostatnim dwudziestoleciu społeczeństwem konsumpcyjnym ze wszystkimi tego faktu konsekwencjami. Sąd taki wydaje się słuszny przede wszystkim w odniesieniu do mieszkańców miast dużych i średniej wielkości, liczących nie mniej niż 150–200 tys. ludności.
W miastach takich zachodzą procesy, które pozwalają mówić nie tylko o społeczeństwie konsumpcyjnym, ale wręcz o społeczeństwie konsumpcji zabawy.
W moim przekonaniu następuje w polskim społeczeństwie miejskim (analizowano miasto Kraków) proces „uludyczniania kultury”, przez wielu badaczy nazywany ? raczej niesłusznie ? „karnawalizacją kultury”. Proces ten oznacza ustawiczne rozszerzanie się społecznego zasięgu zabawy, mnożenie się jej form, ogarnianie przez nią nowych obszarów czy dziedzin życia społeczno-kulturowego, także tych, które były dotychczas sferami powagi, jak nauka, wiedza naukowa, religia itd.
Zabawa niesie wiele pożytków dla jednostki i dla społeczeństwa. Jednak proces „uludyczniania kultury”, rugowania z życia społecznego i kultury powagi, powszechne uleganie hedonizmowi, dążenie do osiągania permanentnej przyjemności, narastająca dominacja zabawy i rozrywki nad innymi formami aktywności człowieka, oznacza kształtowanie się tego, co James E. Combs nazwał z przekąsem nowym wiekiem ludycznym, oraz panowanie nowego homo ludens, człowieka zabawy ery konsumpcyjnej. To może budzić niepokój, iż społeczeństwo konsumpcyjne istotnie „zabawi się na śmierć”, jak wieszczył Neil Postman.
Jednym z najważniejszych wyróżników aktualnej, kulturowej ponowoczesności jest zabawa, gra, rozrywka. Wzrastające znaczenie tzw. przemysłu rozrywkowego, tabloidyzacja, rozwój marketingu doznań ? zjawiska symptomatyczne dla ostatnich dziesięcioleci sprawiają, że w chaosie uprzyjemniania życia ginie gdzieś sama zabawa. Czy tak naprawdę w dzisiejszej kulturze mamy jeszcze do czynienia z zabawą? Czy bawimy się czy też szukamy rozrywki? Gdzie przebiega cienka linia między tym, co jest zabawą a co nią nie jest? Te pytania stały się punktem wyjścia do powstania niniejszego tomu. Zawarte w nim teksty, prezentując fenomen różnych form zabawy w kulturze współczesnej, zmagają się z pytaniami, które wyrażają troskę o egzystencję, człowieczeństwo, a wreszcie, sens życia. Pod banalnymi z pozoru pytaniami o rolę związanych z zabawą form aktywności kulturowej kryje się odwieczne dążenie człowieka do zrozumienia sensu swojego istnienia w świecie.
Książka jest pod każdym względem opracowaniem profesjonalnym, reprezentującym wysoki poziom naukowy. Przy ocenie zawartych w niej artykułów ważne są dwie zasadnicze kwestie:
po pierwsze, poruszają one sprawy mało znane, wprowadzając je do obiegu w polskiej literaturze naukowej dotyczącej szeroko rozumianej problematyki kulturoznawczej i ?wypracowanej? w jej ramach metodologii; po drugie, oparte są na mało znanych lub w niewielkim stopniu wykorzystanych materiałach źródłowych, a przede wszystkim na rzadko cytowanej literaturze przedmiotu.
Z recenzji dr. hab. Mieczysława Smolenia, prof. UJ
Każda epoka rządzi się swoimi prawami, a każde dziesięciolecie ? swymi regułami. Uwarunkowania kolejnych dekad są w znacznym stopniu konsekwencją poprzednich. Owa ciągłość i kauzalność pozwalają tylko do pewnego stopnia przewidzieć zjawiska mogące pojawić się w życiu społecznym, politycznym i gospodarczym współczesnych społeczeństw.
Coraz większa dynamika cechująca ponowoczesny, zglobalizowany świat niesie z sobą nowe wyzwania, jakie stają przed współczesnym człowiekiem. Wyzwania te dotyczą fundamentalnych pytań o to, kim jesteśmy, co się dzieje z naszą tożsamością, jakie są zbiorowe i jednostkowe potrzeby narodów wchodzących w skład szerszych ponadnarodowych ugrupowań, jakie formy powinna przyjąć edukacja.
Te i inne kwestie zostały poddane w niniejszym tomie pogłębionej analizie, przedstawionej w sposób przystępny dla każdego Czytelnika zainteresowanego zjawiskami i procesami kształtującymi naszą najbliższą przyszłość.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
