Kamil Śmiechowski w Łódzkiej wizji postępu zajął się tematem, który już od dawna czekał na przenikliwego i skrupulatnego badacza. Podjął się więc zadania, za którym w istocie kryło się wyzwanie. Dokonał rekonstrukcji oblicza społeczno-ideowego trzech pism: ,,Gońca Łódzkiego"", ,,Kuriera Łódzkiego"" i ,,Nowego Kuriera Łódzkiego"". Dzięki swojej imponującej pracy uzupełnił lukę powstałą w badaniach naukowych dotyczących łódzkiej prasy na przełomie XIX i XX wieku. Cezurę chronologiczną prezentowanej rozprawy otwiera ukazanie się pierwszego numeru ,,Gońca Łódzkiego"" w 1898 roku, zamyka natomiast wycofanie się władz carskich z Łodzi w 1914 roku i tym samym koniec pewnej epoki - życia miasta pod zaborem rosyjskim. Autor, analizując pisma reprezentujące postępowy, liberalno-lewicowy nurt w legalnej polskiej prasie codziennej Łodzi, odnosił się do rzadko poruszanych, lecz ważnych kwestii ideowych. Pytanie o kwestie światopoglądowe pozwoliło mu ustalić: do kogo, do jakich sił społecznych gazety te były skierowane. Śmiechowski zwrócił także uwagę na znaczenie polskiej prasy w czasach zaborów, podkreślił jej doniosłą, zdawałoby się już dzisiaj zapomnianą funkcję - instytucji społecznej. Jego dociekania służyły również namysłowi nad szerszymi zagadnieniami dotyczącymi wpływu łódzkiej prasy na życie społeczne miasta i związku głoszonych przez nią ideologii z poglądami łodzian. Łódzka wizja postępu wpisuje się więc w badania poświęcone dziejom i historii Łodzi, ,,polskiego Manchesteru"" w czasie jego wielkoprzemysłowego rozkwitu. Autorowi, historykowi i bystremu obserwatorowi życia społecznego, udało się włączyć w wielogłos o metropolii, będącej niegdyś niezwykłym tyglem kultur i narodów. Pracę uzupełniają aneksy i ilustracje.
W książce Łódź jest ukazana jako stolica polskiego XIX wieku, a historia tego ośrodka włókienniczego w centralnej Polsce jako historia zmagania się z nowoczesnymi przemianami w Europie Wschodniej. Autorzy odważnie rzucają wyzwanie romantycznemu i szlacheckiemu wyobrażeniu o kulturze polskiej, proponując w zamian rewolucyjną drogę do zrozumienia konfrontacji z nowoczesnością w regionie.
Ta innowacyjna, interdyscyplinarna praca zręcznie łączy historię miejską i kulturową, socjologię historyczną i badania dyskursu. Odnosi się również do głównych debat intelektualnych w ramach studiów miejskich, studiów nad nowoczesnością i analizy dyskursu historycznego na świecie.
*
Spostrzeżenia zawarte w książce są świeże i oryginalne, dzięki czemu Z bawełny i dymu to znacznie więcej niż biografia miasta. Jest ona raczej badaniem nad nierównym tempem modernizacji i sposobem, w jaki dziennikarze nadawali sens jej powolnym postępom.
Keely Stauter-Halsted
Slavic Review
Z bawełny i dymu zabiera czytelników w fascynującą podróż przez miejską historię Polski. Publikacja polecana jest nie tylko naukowcom i studentom historii Polski i Europy Wschodniej, lecz także osobom ogólnie zainteresowanym urbanistyką i dyskursami nowoczesności.
Jan Class Behrends
International Review of Social History
Tematem publikacji jest debata o aktualnej kondycji i przyszłości miast w Królestwie Polskim w latach 1905-1915.Korzystając z takich narzędzi, jak analiza dyskursu, socjologia i antropologia miast oraz dorobku historiografii, autor przygląda się fenomenowi dziwiętnastowiecznej urbanizacji i industrializacji. Stara się osadzić polską dyskusję na temat wizji rozwoju miast, samorządu miejskiego, prawa miejskiego obywatelstwa i politycznego znaczenia ośrodków miejskich na szerszym tle przemian zachodzących w ówczesnej Europie. Zastanawia się, czy rewolucja 19051907 była rewolucją miejską i jak zmieniła postrzeganie miast w polskim dyskursie publicznym. Szuka odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu program polonizacji miast Królestwa Polskiego miał charakter modernizacyjny oraz analizuje utopijne wizje rozwoju miast z początku XX wieku.Książka adresowana jest do szerokiego kręgu odbiorców-badaczy miast, historyków, socjologów i aktywistów miejskich, a także wszystkich zainteresowanych poruszaną problematyką.
W wieku XIX jedynym w zasadzie środkiem masowego przekazu była prasa, która zajmowała się nie tylko opisywaniem nastrojów opinii publicznej, ale także w znacznym stopniu je kształtowała. […] Prezentowana książka podejmuje tematykę obrazu Łodzi na łamach prasy warszawskiej w drugiej połowie XIX wieku. Wybór taki pozwala na uchwycenie opinii na temat Łodzi – głównego ośrodka przemysłowego Królestwa Polskiego z perspektywy stolicy. Oba miasta w analizowanym okresie bardzo mocno się różniły. Warszawa, podobnie jak Łódź, przeżywała wówczas dynamiczny rozwój, ale stołeczny charakter powodował, że stanowiła ona centrum kulturalne i ideowe podzielonego kraju. Zupełnie inaczej na jej tle przedstawiała się Łódź, będąca wielkim ogniskiem przemysłowym, nazywana z tego powodu „polskim Manchesterem”.
W nauce historycznej utrzymuje się pogląd, że prasa warszawska z okresu XIX i początku XX wieku stanowiła niejako łącznik między stolicą i resztą Królestwa. Dzięki niej właśnie prowincja miała szansę na wyzwolenie się z izolacji politycznej i kulturalnej, a kręgi opiniotwórcze skupione w Warszawie mogły oddziaływać na pozostałe ośrodki miejskie Królestwa Polskiego. Prasa stołeczna niewątpliwie była również forum, za pomocą którego szeroka publiczność miała okazję poznania najważniejszych problemów trapiących prowincję. Warto zatem zastanowić się – a to próbuje uczynić autor – w jakim stopniu XIX-wieczna prasa warszawska była kreatorem wyobrażeń na temat drugiego co do wielkości, a pierwszego pod względem przemysłowym miasta Królestwa.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
