Polska była przez wieki krajem wierzących antyklerykałów. Chłopi przeciwstawiali się księżom z powodu pańszczyzny, zamiast na mszę chodzili do karczmy. Chętnie obśmiewali przywary kleru: chciwość, pijaństwo, rozpustę. Praktyki religijne organizowali po swojemu, często na przekór hierarchii, choć nie wbrew wierze.Dziś ludowy antyklerykalizm powrócił z nową siłą. Karnawałowy żart coraz częściej przeradza się jednak w wyraźny bunt wobec władzy Kościoła.Z ludowych przyśpiewek, robotniczych wystąpień, transparentów na Strajku Kobiet i internetowych memów z papieżem wyłania się nieopowiedziana dotąd historia polskiego stosunku do Kościoła, biskupów i religii.Michał Rauszer - kulturoznawca i antropolog, pracownik Zakładu Interdyscyplinarnych Badań nad Kulturą UW. Autor m.in.: "Bękartów pańszczyzny. Historia buntów chłopskich" (2020) oraz "Siły podporządkowanych" (2021) - książek cenionych za autentyczność, bogactwo źródeł, popularyzatorskie ujęcie. Współtwórca podkastu "Wszyscy jesteśmy ze wsi".
Książka jest antropologiczną analizą buntów chłopskich w czasach pańszczyźnianych (XVI-XIX wiek). Autor omawia przejawy chłopskiego oporu, wykorzystując do tego badania tzw. historii oddolnej (history from below), tradycje badań subaltern studies oraz koncepcję „broni podporządkowanych”. Wychodzi z założenia, że żaden bunt nie wybucha w próżni, zawsze jest poprzedzony tworzeniem się swoistej subkultury oporu, ma także własną logikę i cele oparte na tej subkulturze. Autor analizuje również sposoby i taktyki oporu ukrytego, anonimowego oraz strategie maskowania oporu.
******
The Power of Subjugated
The books is an anthropological analysis of peasant rebellions in the times of serfdom between the 16th and 19th centuries. The author discusses the manifestations of serf rebellions, using the so called history from below research, subaltern studies and the idea of “subjugated arms”.
Termin kultura studencka odnosi się do całego szeregu formalnych i nieformalnych praktyk, wartości oraz postaw, które określa się jako charakterystyczne dla życia w trakcie studiów uniwersyteckich. Choć definicyjnie możemy się spierać nad różnymi wyznacznikami tej charakterystyki, to kluczowe jest tutaj coś innego. W zasadzie różne formy kultury studenckiej wykształciły się nieomalże jednocześnie wraz z pierwszymi uniwersytetami i ukształtowaniem się szkolnictwa wyższego. Zasadniczo jednak okres jej właściwego tworzenia się możemy lokować w momencie, kiedy szkolnictwo wyższe staje się szkolnictwem masowym, dostępnym każdemu. Zniesienie ograniczeń w tym względzie powoduje, że kultura ta dotyczy na tyle dużej liczby osób, że zaczynamy postrzegać ją właśnie jako swoistą kulturę czy wręcz subkulturę […].
W sensie ogólnym rozumiemy kulturę studencką jako rozciągniętą pomiędzy dwoma punktami. W zależności od tego, do którego punktu w danym momencie ciągnie, charakteryzuje się naciskiem na inne swoje środki wyrazu. Z jednej strony takiej osi mielibyśmy instytucjonalną kulturę studencką, a z drugiej – spontaniczną kulturę studencką. Ta pierwsza charakteryzowałaby się albo wysokim stopniem związków z władzą, jak miało to miejsce w PRL, albo związkiem z instytucjami życia pozastudenckiego, gdzie kulturę studencką rozumielibyśmy jako przygotowanie do tego życia. Spontaniczna kultura studencka, jak można by to określić, wskazywałaby raczej na te obszary studenckiej kultury, które wymykają się instytucjonalnym ramom. Do takich praktyk należałoby np. uczestnictwo w działaniach politycznych wykraczających poza instytucjonalne formy lub przeniesienie wzorców kontrkulturowych do kultury studenckiej […].
Założeniem naszej publikacji było pokazanie wzajemnych relacji, związków i napięć między tymi dwoma porządkami. Studencka kultura instytucjonalna w PRL z jednej strony pozostawała bardzo często w opozycji do kultury spontanicznej. Z drugiej strony jednak często studenckie instytucje pełniły funkcję parasola ochronnego wobec różnorakiej działalności, która mogła być uznana za związaną z kulturą spontaniczną. O ile nie wręcz z opozycją wobec władzy. W książce nie tylko chcieliśmy ukazać te wspomniane napięcia, ale także próbować scharakteryzować główne obszary studenckiej aktywności.
Ze Wstępu
Książka jest zbiorem piętnastu artykułów badaczy zajmujących się problematyką neoliberalizmu w kontekście przemian społeczno-kulturowych. Ukazuje ona ów fenomen przez pryzmat tzw. antropologii neoliberalizmu subdyscypliny, która dynamicznie rozwija się w krajach zachodniego świata, zaś w Polsce jest zupełnie nieznana. Tym samym tom pod redakcją Burszty, Jezierskiego i Rauszera wypełnia tę pustkę. Czytelnik znajdzie w nim przykłady konkretnych badań kulturowych (etnologicznych, kulturoznawczych, socjologicznych, filozoficznych) prowadzonych w różnych kontekstach tematycznych i odnoszących się do różnych przykładów ze świata. Teksty składające się na recenzowany zbiór wzajemnie się uzupełniają, a refleksja teoretyczna koresponduje wraz metodologicznymi ustaleniami współautorów. Przez to antropologia neoliberalizmu, którą profilują redaktorzy tomu, jest subdyscypliną poważną (trafnie i przenikliwie diagnozującą otaczającą rzeczywistość), która w znacznym stopniu przyczynia się do budowania esencjonalnego myślenia o kapitalizmie w naukach społecznych i humanistycznych. (prof. Adam Pomieciński)
"Książka Michała Rauszera, antropologa i kulturoznawcy z psychoanalitycznym zacięciem i kompetencją, jest opracowaniem całkowicie oryginalnym i autorskim o rzadkich dzisiaj walorach intelektualnej spójności. Oto bowiem mamy tutaj do czynienia ze swoistym raportem z „pola bitwy”, jakim jest dzisiejsza neoliberalna kultura, celebrująca wolność, ale w „konsumenckich kajdanach”, raportem spisanym z wielką analityczną dyscypliną, a jednocześnie fantazją. [...] Ważnym walorem tej mądrej książki jest umiejętność łączenie wyjątkowo abstrakcyjnych wątków teorii psychoanalitycznej w wersji Lacanowskiej z odwołaniem do przykładów z własnych badań autora na Śląsku, do interpretacji dzieł filmowych, powieści, historii muzyki alternatywnej czy punkowej, ale także – do spetryfikowanych wytworów popkultury i reklamy".
prof. Wojciech Burszta
Michał Rauszer – etnograf i kulturoznawca. Aktualnie pracuje w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej na Uniwersytecie Śląskim oraz pisze pracę doktorską w Instytucie Kulturoznawstwa Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej. Zajmuje się badaniami nad konstruowaniem tożsamości kulturowej, kulturową historią buntu oraz historią teorii krytycznej. Wielbiciel rock'n'rolla i kina popularnego z lat osiemdziesiątych.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
