Do Warszawy powraca Stanisław Wokulski. Jego plenipotent, Ignacy Rzecki, bacznie śledzi wszystkie plotki krążące wokół jego przyjaciela. Nie ma pojęcia o wielkim i jeszcze skrywanym uczuciu Wokulskiego do pięknej i próżnej Izabeli Łęckiej. Czy głęboka miłość galanteryjnego kupca do szlachcianki może zakończyć się szczęśliwie?
Największe polskie dzieło sztuki powieściowej Kupiec galanteryjny Stanisław Wokulski dzięki majątkowi zdobytemu na wojnie rosyjsko-tureckiej wkrada się w łaski warszawskiej arystokracji. Ale to nie próżność pcha go na salony, a obezwładniająca miłość do zubożałej arystokratki Izabeli Łęckiej. Od kiedy po raz pierwszy ujrzał ją w teatrze, wszystkie jego działania podporządkowane są jednemu celowi: zdobyciu serca ukochanej i pozyskaniu względów jej ojca. Czy Lalka to zatem powieść o miłości i pieniądzach? „Oczywiście – przekonuje autor wstępu Ryszard Koziołek. – Tyle że to pułapka szczwanego pisarskiego lisa, który doskonale wie, że ludzie zawsze będą śledzili historie o tym, czego im najbardziej brakuje. To tylko przynęta; autor tak naprawdę próbuje skłonić czytelnika do zainteresowania się innymi sprawami, daleko ważniejszymi niż romansowo-ekonomiczne perypetie bohaterów”. Wielowątkowa, pełna tajemnic powieść Prusa od ponad stu trzydziestu lat fascynuje kolejne pokolenia Polaków, którzy mimo upływu czasu przeglądają się w niej niczym w soczewce – zarówno jako społeczeństwo, jak i jednostki targane namiętnościami i ambicjami. „Mówić o sobie i do siebie tak, aby każdy spośród setek tysięcy czytelników, najlepiej przez wieki, miał poczucie, że powieść mówi o nim i do niego – oto przepis na arcydzieło”.
Lalka należy kanonu powieści pozytywizmu i do najznakomitszych polskich powieści społeczno-obyczajowych. Jest literackim obrazem Polski i trzech pokoleń Polaków końca XIX wieku. Dotyczy przemian dokonujących się w obyczajach i przekonaniach arystokracji, szlachty, mieszczaństwa, ale także niższych warstw społecznych, studentów czy polskich Żydów. Akcja powieści rozgrywa się w Warszawie w latach 1878-1879. Głównym tematem jest nieodwzajemniona miłość bogatego kupca Stanisława Wokulskiego do zubożałej arystokratki Izabeli Łęckiej. Wokół tego wyidealizowanego uczucia Wokulskiego prowadzącego do tragicznego zakończenia splatają się inne wątki powieści, ukazujące społeczeństwo polskie reprezentowane przez arystokrację - baronostwo Krzeszowskich, Juliana Ochockiego - idealistę poświęcającego się rozwojowi nauki i techniki, Helenę Stawską - kobietę porzuconą przez męża, kochającą się w Wokulskim czy Ignacego Rzeckiego - subiekta oddanego swojej pracy, którego pamiętnik wprowadza tematykę narodowościową. Lalka została wydana po raz pierwszy w 1890 roku i zdobyła sobie ogromną popularność. Była wielokrotnie adaptowana do przedstawień teatralnych, audycji radiowych i inscenizacji filmowych.
ozytywistyczna nowela Bolesława Prusa Kamizelka uważana jest za arcydzieło nowelistyki polskiej i światowej. Akcja utworu rozgrywa się w ubogiej warszawskiej kamienicy pod koniec dziewiętnastego wieku. Narrator jest mieszkańcem kamienicy i bacznym obserwatorem jej lokatorów. Opowiada historię swoich sąsiadów, małżeństwa ciężko pracujących mieszczan, wiodących skromne, ułożone życie. Pomimo dotykającej małżeństwo tragedii, ich cicha i pełna pokory egzystencja pozostanie do ostatniej chwili niezmieniona.
Lektura dla klasy V
Nowela Antek Bolesława Prusa wydana po raz pierwszy w 1880 roku należy do kanonu literatury polskiej.
Opisuje trudny los dzieci na polskiej wsi w okresie zaboru rosyjskiego. Główny bohater, Antek, musi pracować już jako 5 letni chłopiec. Dorasta pośród codziennych trudów, niełatwych wyborów i zupełnego niezrozumienia dla swojej pasji rzeźbiarskiej. Poprzez dzieje Antka autor rysuje obraz polskiej wsi z końca XIX wieku i pokazuje trapiące ją problemy: ubóstwo i zacofanie mieszkańców, brak dostępu do szkolnictwa i oświaty, brak perspektyw.
Antek jest lekturą w klasie IV szkoły podstawowej
Lalka Bolesława Prusa to utwór wyjątkowy, od momentu ukazania się na łamach „Kuriera Codziennego” budzący kontrowersje, ale też podziw. Zawikłana, pełna niedopowiedzeń historia źle ulokowanych uczuć, straconych złudzeń i zaprzepaszczonych możliwości. Jedyna w swoim rodzaju konfrontacja romantycznego i pozytywistycznego idealizmu z realizmem.
Bohaterem Lalki jest Stanisław Wokulski, człowiek o dwóch obliczach. Z jednej strony mocno stąpający po ziemi racjonalista, z drugiej romantycznie zakochany idealista. Ona zaś , Izabela Łęcka, typowa kobieta swej epoki, oddzielona murem konwenansów od prawdziwych uczuć, jednak tych uczuć spragniona.
Sam Prus tak pisał o swojej książce:
„(…) przedstawić naszych polskich idealistów na tle społecznego rozkładu. Rozkładem jest to, że ludzie dobrzy marnują się lub uciekają, a łotrom dzieje się dobrze. Że kobiety dobre nie są szczęśliwe, a kobiety złe są ubóstwiane. Że ludzie niepospolici rozbijają się o tysiące przeszkód, że uczciwi nie mają energii, że człowieka gnębi powszechna nieufność i podejrzenie.”
Nowele Bolesława Prusa powstawały głównie na początku lat osiemdziesiątych XIX w. (Katarynka 1880 r., Kamizelka 1882 r., Z legend dawnego Egiptu 1888 r.). Przez wielu badaczy Prus jest uznawany za mistrza tego gatunku. W Katarynce mamy do czynienia ze zderzeniem dwóch światów, wykształconego mecenasa pana Tomasza i ubogiej, niewidomej dziewczynki. Pan Tomasz pod wpływem niespodziewanych wydarzeń postanawia pomóc małej sąsiadce. W noweli tej Prus zwraca uwagę czytelnika na kwestię filantropii i życia zgodnego z ideą utylitaryzmu. Kamizelka to historia małżonków, którzy dla dobra drugiego uciekli się do małego, niewinnego kłamstwa. To także opowieść o bezwarunkowej miłości, trosce o drugiego człowieka i docenianiu więzi rodzinnych. Z kolei nowela Z legend dawnego Egiptu przestrzega czytelnika, że nie da się uciec przed przeznaczeniem, a żadne z ludzkich planów nie mogą być pewne swojej realizacji.Bolesław Prus (18461916), właśc. Aleksander Głowacki pisarz, felietonista, działacz polityczny szybko stracił rodziców, a jego wychowaniem zajęła się babcia. Jego plany naukowe musiały ustąpić pracy zarobkowej, ale pomimo wielu zajęć wciąż znajdował czas na samodzielną naukę. Zaczął pisać felietony i artykuły do prasy, a później nowele, opowiadania i powieści. Napisał m.in. nowele i opowiadania: Pałac i rudera (1875 r.), Grzechy dzieciństwa (1883 r.), Na wakacjach (1884 r.), a także powieści: Lalka (1890 r.), Emancypantki (1890 r.), Faraon (1897 r.).
Wschód zimy, rozpoczynający się niemalże świętami Bożego Narodzenia, to czas pojednania, czas nostalgii i zadumy; czas, w którym szukamy ciepła i miłości wśród bliskich nam osób. Pomagają nam w tym nastrojowe piosenki, filmy oraz książki. Dlatego też postanowiliśmy zebrać i wydać dla Was kilka bardziej lub mniej znanych opowiadań i fragmentów książek traktujących o zimie lub rozgrywających się w Wigilię Bożego Narodzenia.
Odnajdziecie w tym zbiorze wielu klasyków literatury zarówno polskiej, jak i światowej, m.in. Antoniego Czechowa – z jego smutnym opowiadaniem o chłopcu imieniem Wańka, baśnie Hansa Christiana Andersena, nostalgiczne opowiadanie nominowanej do nagrody Nobla Marii Dąbrowskiej, znaną wszystkim Elizę Orzeszkową, trochę zapomniane wigilijne opowiadania Marii Rodziewiczówny, losy pewnego świerszcza – Karola Dickensa czy fragment wielbionej przez wielu książki „Ania z Zielonego Wzgórza”. Nie są to jednak wszyscy autorzy, którzy znaleźli się w tym zbiorze.
Mamy nadzieję, że pomoże on odnaleźć Wam to, czego szukacie – magię świąt, zimowych dni i nocy, oraz przypomni o tym, że niestety nie każdy ma tyle szczęścia, by spędzać je w radosnym gronie przyjaciół i rodziny.
AUTORZY: Eliza Orzeszkowa, Maria Dąbrowska, Antoni Czechow, H. Ch. Andersen, Karol Dickens, Bolesław Prus, Maria Rodziewiczówna, Władysław Reymont, L. M. Montgomery, Biskup Badurski
Do Warszawy powraca Stanisław Wokulski. Jego plenipotent, Ignacy Rzecki, bacznie śledzi wszystkie plotki krążące wokół jego przyjaciela. Nie ma pojęcia o wielkim i jeszcze skrywanym uczuciu Wokulskiego do pięknej i próżnej Izabeli Łęckiej. Czy głęboka miłość galanteryjnego kupca do szlachcianki może zakończyć się szczęśliwie?
Za życia pisarza ukazało się 58 odcinków Przemian w „Tygodniku Ilustrowanym”. Nad utworem długo ciążyła zideologizowana dyskusja, której mottem może być stwierdzenie Jana Lorentowicza: „Przemiany były niewątpliwie wstępem do nowych przemian w Prusie” (1912 r.). Próbowano zrobić z autora gorącego sympatyka socjalizmu. Dopiero po opublikowaniu przez Zygmunta Szweykowskiego w 1974 r. notatek do powieści dostrzeżono dramatyczną różnicę między szeroko zakrojonymi planami powieściopisarza a ich realizacją. Prus zamierzał stworzyć cykl obejmujący kilkadziesiąt lat trudnych doświadczeń życiowych i duchowego doskonalenia głównego bohatera, Józefa Trawińskiego, oraz dzieje co najmniej dwóch rodzin osnute na tle wypadków historycznych przełomu wieków. Zdążył napisać zaledwie ekspozycję, przedstawiając młodzieńczych bohaterów i zawiązanie konfliktu wokół sporu o majątek rodzinny oraz perypetii uczuciowych.
Powieść wyraźnie łączy się z wcześniejszą – utworem Dzieci, zarówno w warstwie tematycznej, jak i ideowej. Katastroficzny obraz młodzieży zaangażowanej w ruchy rewolucyjne 1905 r. miałby zostać w Przemianach (zaplanowanych jako cykl powieściowy) uzupełniony analizą przyczyn wybuchu społecznego i poszukiwaniem dróg odrodzenia. O ile Dzieci można uznać za opis destrukcyjnych działań młodych rewolucjonistów, o tyle w Przemianach Prus próbowałby dawać receptę i wskazywać wartości, które u progu nowego wieku mogą ocalić człowieka i społeczeństwo.
Tom zawiera ostatnią, niedokończoną i niemal zapomnianą powieść Bolesława Prusa oraz m.in. notatki twórcze do niej. Te ostatnie są labiryntem i kłębowiskiem pomysłów pisarza. Umożliwiają unikalną analizę metod pisarskich autora, począwszy od krystalizowania się problematyki, pomysłów fabularnych i charakterystyki postaci do mozolnego opracowania literackiego kształtu tekstu.
Lektura wraz opracowaniem to znakomita pomoc i inspiracja dla uczniów oraz nauczycieli. Tekst opatrzono wskazówkami interpretacyjnymi i hasłami ułatwiającymi nawigację po książce dzięki nim łatwo znaleźć potrzebny w trakcie omawiania lektury fragment, zgromadzić materiały do wypracowań i ustnych wypowiedzi, zapamiętać najważniejsze informacje i utrwalić znajomość lektury. Zamieszczone na końcu książki opracowanie podporządkowano podstawie programowej. Zawiera ono ciekawy biogram autora, streszczenie, mapę mentalną, najważniejsze zagadnienia omawiane na lekcjach, a także wiele inspirujących informacji, podpowiedzi i zadań, dzięki którym czytanie lektury staje się twórczą przygodą. Opracowanie powstało pod kierunkiem Katarzyny Zioły-Zemczak, nauczycielki języka polskiego z bogatym doświadczeniem w pracy z dziećmi i młodzieżą, wieloletniej doradczyni metodycznej, a obecnie konsultantki ds. języka polskiego pracującej na co dzień z nauczycielami.
Pan Tomasz – z zawodu prawnik – mieszkał w pięknym domu na ulicy Miodowej. Nie miał jednak szczęścia w miłości. Próbował nawiązywać znajomości z różnymi kobietami, lecz po kilku nieudanych próbach zalotnych, postanowił zostać sam.Prawnik kochał cały świat – przyrodę, różne zjawiska, muzykę... Była jednak rzecz, która wprawiała w gniew uznawanego w świecie sądowym człowieka – katarynka. Nie mógł znieść dźwięku wydawanego przez tę maszynę i nigdy nie życzył sobie, aby jakikolwiek kataryniarz przechodził koło jego domu. Do posiadłości obok wprowadziły się dwie panie z małą, może ośmioletnią dziewczynką. Po jakimś czasie, pan Tomasz spostrzegł, iż dziewczynka jest niewidoma. Pewnego dnia mecenas usłyszał dźwięki katarynki na podwórzu obok. Zbulwersował się, ponieważ musiał rozwiązać pewną poplątaną sprawę odnośnie pracy. Gdy jednak zobaczył, że dziewczynka raduje się na dźwięk katarynki, która była jedyną atrakcją w jej życiu, zażyczył sobie, aby kataryniarz codziennie przygrywał tej małej dziewczynce z sąsiedztwa. Postanowił też pomóc jej w leczeniu.
Początek kapitalistycznej rzeczywistości. Upadają wartości, dezaktualizują romantyczne ideały.
Potrzebne jest ostrzeżenie przed władzą pieniądza, który determinuje postawy, przekonania i wybory. Potrzebna jest krytyka arystokracji, którą nadal rządzi obłuda, egoizm, poczucie wyższości i moralna degeneracja.
Lalka to powieść o społeczeństwie polskim drugiej połowy XIX wieku i wyjątkowa kronika warszawskiej codzienności. W końcu sklep Wokulskiego – takiego sobie zwyczajnego kupca – jak mówił o nim Łęcki, znajdował się na Krakowskim Przedmieściu. Tu – jedwabie, aksamity, kapelusze, parasolki i krawaty, a nieopodal zapomniane i pełne nędzy Powiśle. Bolesław Prus skrupulatnie i obiektywnie starał się przedstawić pełną panoramę ówczesnych warszawskich środowisk. Obraz ten rzetelnie utkał wokół głównego wątku swojego dzieła – nieszczęśliwej miłości Wokulskiego do próżnej damy Izabeli Łęckiej.
"Katarynka Bolesława Prusa przedstawia zderzenie dwóch światów, wykształconego mecenasa – pana Tomasza i ubogiej, niewidomej dziewczynki. Pan Tomasz pod wpływem niespodziewanych
wydarzeń postanawia pomóc małej sąsiadce. W noweli tej Prus zwraca uwagę czytelnika na kwestię filantropii i życia zgodnego z ideą utylitaryzmu."
Traktat o państwie oraz władzy. Egipt ukazany wniespokojnym okresie rządów dwudziestej dynastii faraonów w XI w. p.n.e. Państwem zarządza Ramzes XII, silnie kontrolowany przez kapłanów. Młody następca tronu wyrusza w podróż, podczas której ma poznać kraj i zrozumieć przyczyny jego kryzysu. Kiedy po śmierci ojca zostaje faraonem, Ramzesem XIII, posiada już pomysł na reformy, mogące przywrócić świetność Egiptu. Planuje je przeprowadzić bez udziału kasty kapłańskiej, aby tym samym umocnić władzę faraonów.
Targany silnymi emocjami Wokulski, po chwilowym zniechęceniu do Izabeli, ostatecznie zostaje jej oficjalnym narzeczonym. Z Krakowa nadchodzi wiadomość od ciotki Hortensji, która wzywa Izabelę do siebie. Izabela wraz z ojcem i Wokulskim wyruszają pociągiem do Krakowa. Towarzyszy im także Kazimierz Starski, który postanawia wyjechać za granicę. W pociągu atmosfera jest napięta. Izabela, przekonana, że Wokulski nie zna angielskiego zaczyna z dawnym kochankiem rozmowę w tym języku… Pierwsze krytyczne wydanie Lalki ukazuje się w ramach Pism wszystkich Bolesława Prusa. Przygotowali je Józef Bachórz i Beata Utkowska. Edycja różni się od poprzednich, opartych przede wszystkim na opracowaniach Zygmunta Szweykowskiego, zasłużonego badacza twórczości autora Lalki, rozkochanego w tej powieści, czasem jednak nadmiernie dbałego o dostosowywanie jej języka do języka dydaktyki szkolnej. Tekst obecnego wydania Lalki został przygotowany na nowo. Jego podstawą jest drugie książkowe wydanie powieści z 1897 roku – ostatnie, w którym w jakiejś mierze uczestniczył Prus. Zmiany spowodowane ingerencją cenzury w zaborze rosyjskim oraz wszelkie inne skażenia tekstu naprawione zostały w oparciu o zachowany we fragmentach autograf, pierwodruk odcinkowy w warszawskim „Kurierze Codziennym” (1887-1889) oraz pierwsze wydanie książkowe (1890). W dodatkach krytycznych do każdego tomu Lalki edytorzy uzasadniają wszystkie wprowadzone poprawki, a w rejestrze odmian odnotowują różnice między przekazami, tak, aby umożliwić rekonstrukcję dziejów kształtowania się utworu. Dużo ostrożniej niż w dotychczasowych wydaniach przeprowadzona została modernizacja tekstu. Edytorom zależało na takim uwspółcześnianiu zapisu, który by nie zatarł indywidualizmu języka Prusa, respektował jego upodobania, a jednocześnie nie sugerował, że pisarz mówił dzisiejszą polszczyzną. Dlatego do obecnego wydania Lalki powróciło sporo pełnoprawnych i poprawnych w XIX wieku form, ale i dziś powszechnie zrozumiałych, takich jak „loika”, „tualeta”, „doktór”, „paznogieć”. Wydawcy dzisiejsi zadbali więc o to, aby w przypisach objaśnić realia i język XIX wieku. W komentarzach rzeczowych podają znaczenie dawnego słownictwa, wskazują źródła cytatów, rozszyfrowują aluzje literackie, gromadzą niezbędne informacje o wspomnianych w powieści osobach, miejscach, instytucjach, zdarzeniach. W stosunku do poprzednich edycji (w serii „Biblioteki Szkolnej” czy zwłaszcza w zasobnej w przypiski „Bibliotece Narodowej”) objaśnienia te są rozmiarami skromniejsze, ale w niektórych miejscach zostały merytorycznie poprawione i uzupełnione. Tom pierwszy Lalki posiada cenne dodatki. We wstępie historycznoliterackim Józef Bachórz wskazuje najważniejsze sensy powieści i wykorzystuje, rozwija, czasem koryguje swoje przemyślenia na temat Lalki z ostatnich 30 lat. Nota edytorska do tomów I-III zawiera charakterystykę wszystkich przekazów powieści za życia Prusa oraz wyjaśnienie podjętych przez wydawców decyzji edytorskich. Bibliografia natomiast obejmuje pełny stan badań nad Lalką po 1976 roku, w istotny sposób dopełniając i aktualizując tom 17 Bibliografii literatury polskiej Nowy Korbut.
Stanisławowi Wokulskiemu udało się wejść w świat warszawskiej arystokracji, a także pozyskać chłodną życzliwość Izabeli Łęckiej. Względy panny okazują się tylko chwilowe. Dobrą passę Wokulskiego przerywa pojawienie się dawnego adoratora Izabeli – Kazimierza Starskiego. Wokulski opuszcza Warszawę i jedzie do Paryża. Do powrotu do kraju skłania go dopiero list od prezesowej Zasławskiej, która prosi go o rychły przyjazd i pogodzenie się z Izabelą. Wokulski korzysta z zaproszenia prezesowej do Zasławka, w którym poznaje kolejne osoby ze świata arystokracji, a co najważniejsze ponownie zbliża się do Izabeli, która staje się mu coraz bardziej przychylna… Pierwsze krytyczne wydanie Lalki ukazuje się w ramach Pism wszystkich Bolesława Prusa. Przygotowali je Józef Bachórz i Beata Utkowska. Edycja różni się od poprzednich, opartych przede wszystkim na opracowaniach Zygmunta Szweykowskiego, zasłużonego badacza twórczości autora Lalki, rozkochanego w tej powieści, czasem jednak nadmiernie dbałego o dostosowywanie jej języka do języka dydaktyki szkolnej. Tekst obecnego wydania Lalki został przygotowany na nowo. Jego podstawą jest drugie książkowe wydanie powieści z 1897 roku – ostatnie, w którym w jakiejś mierze uczestniczył Prus. Zmiany spowodowane ingerencją cenzury w zaborze rosyjskim oraz wszelkie inne skażenia tekstu naprawione zostały w oparciu o zachowany we fragmentach autograf, pierwodruk odcinkowy w warszawskim „Kurierze Codziennym” (1887-1889) oraz pierwsze wydanie książkowe (1890). W dodatkach krytycznych do każdego tomu Lalki edytorzy uzasadniają wszystkie wprowadzone poprawki, a w rejestrze odmian odnotowują różnice między przekazami, tak, aby umożliwić rekonstrukcję dziejów kształtowania się utworu. Dużo ostrożniej niż w dotychczasowych wydaniach przeprowadzona została modernizacja tekstu. Edytorom zależało na takim uwspółcześnianiu zapisu, który by nie zatarł indywidualizmu języka Prusa, respektował jego upodobania, a jednocześnie nie sugerował, że pisarz mówił dzisiejszą polszczyzną. Dlatego do obecnego wydania Lalki powróciło sporo pełnoprawnych i poprawnych w XIX wieku form, ale i dziś powszechnie zrozumiałych, takich jak „loika”, „tualeta”, „doktór”, „paznogieć”. Wydawcy dzisiejsi zadbali więc o to, aby w przypisach objaśnić realia i język XIX wieku. W komentarzach rzeczowych podają znaczenie dawnego słownictwa, wskazują źródła cytatów, rozszyfrowują aluzje literackie, gromadzą niezbędne informacje o wspomnianych w powieści osobach, miejscach, instytucjach, zdarzeniach. W stosunku do poprzednich edycji (w serii „Biblioteki Szkolnej” czy zwłaszcza w zasobnej w przypiski „Bibliotece Narodowej”) objaśnienia te są rozmiarami skromniejsze, ale w niektórych miejscach zostały merytorycznie poprawione i uzupełnione. Tom pierwszy Lalki posiada cenne dodatki. We wstępie historycznoliterackim Józef Bachórz wskazuje najważniejsze sensy powieści i wykorzystuje, rozwija, czasem koryguje swoje przemyślenia na temat Lalki z ostatnich 30 lat. Nota edytorska do tomów I-III zawiera charakterystykę wszystkich przekazów powieści za życia Prusa oraz wyjaśnienie podjętych przez wydawców decyzji edytorskich. Bibliografia natomiast obejmuje pełny stan badań nad Lalką po 1976 roku, w istotny sposób dopełniając i aktualizując tom 17 Bibliografii literatury polskiej Nowy Korbut.
„W początkach roku 1878, kiedy świat polityczny zajmował się pokojem sanstefańskim, wyborem nowego papieża albo szansami europejskiej wojny, warszawscy kupcy tudzież inteligencja pewnej okolicy Krakowskiego Przedmieścia nie mniej gorąco interesowała się przyszłością galanteryjnego sklepu pod firmą J. Mincel i S. Wokulski”. Po ośmiu miesiącach Stanisław Wokulski wraca do Warszawy. Dysponując dziesięciokrotnie powiększonym majątkiem, jako właściciel świetnie prosperującego sklepu, rozpoczyna starania o nawiązanie bliższych relacji z warszawską arystokracją – w szczególności z rodziną Łęckich, z której pochodzi piękna panna Izabela… Pierwsze krytyczne wydanie Lalki ukazuje się w ramach Pism wszystkich Bolesława Prusa. Przygotowali je Józef Bachórz i Beata Utkowska. Edycja różni się od poprzednich, opartych przede wszystkim na opracowaniach Zygmunta Szweykowskiego, zasłużonego badacza twórczości autora Lalki, rozkochanego w tej powieści, czasem jednak nadmiernie dbałego o dostosowywanie jej języka do języka dydaktyki szkolnej. Tekst obecnego wydania Lalki został przygotowany na nowo. Jego podstawą jest drugie książkowe wydanie powieści z 1897 roku – ostatnie, w którym w jakiejś mierze uczestniczył Prus. Zmiany spowodowane ingerencją cenzury w zaborze rosyjskim oraz wszelkie inne skażenia tekstu naprawione zostały w oparciu o zachowany we fragmentach autograf, pierwodruk odcinkowy w warszawskim „Kurierze Codziennym” (1887-1889) oraz pierwsze wydanie książkowe (1890). W dodatkach krytycznych do każdego tomu Lalki edytorzy uzasadniają wszystkie wprowadzone poprawki, a w rejestrze odmian odnotowują różnice między przekazami, tak, aby umożliwić rekonstrukcję dziejów kształtowania się utworu. Dużo ostrożniej niż w dotychczasowych wydaniach przeprowadzona została modernizacja tekstu. Edytorom zależało na takim uwspółcześnianiu zapisu, który by nie zatarł indywidualizmu języka Prusa, respektował jego upodobania, a jednocześnie nie sugerował, że pisarz mówił dzisiejszą polszczyzną. Dlatego do obecnego wydania Lalki powróciło sporo pełnoprawnych i poprawnych w XIX wieku form, ale i dziś powszechnie zrozumiałych, takich jak „loika”, „tualeta”, „doktór”, „paznogieć”. Wydawcy dzisiejsi zadbali więc o to, aby w przypisach objaśnić realia i język XIX wieku. W komentarzach rzeczowych podają znaczenie dawnego słownictwa, wskazują źródła cytatów, rozszyfrowują aluzje literackie, gromadzą niezbędne informacje o wspomnianych w powieści osobach, miejscach, instytucjach, zdarzeniach. W stosunku do poprzednich edycji (w serii „Biblioteki Szkolnej” czy zwłaszcza w zasobnej w przypiski „Bibliotece Narodowej”) objaśnienia te są rozmiarami skromniejsze, ale w niektórych miejscach zostały merytorycznie poprawione i uzupełnione. Tom pierwszy Lalki posiada cenne dodatki. We wstępie historycznoliterackim Józef Bachórz wskazuje najważniejsze sensy powieści i wykorzystuje, rozwija, czasem koryguje swoje przemyślenia na temat Lalki z ostatnich 30 lat. Nota edytorska do tomów I-III zawiera charakterystykę wszystkich przekazów powieści za życia Prusa oraz wyjaśnienie podjętych przez wydawców decyzji edytorskich. Bibliografia natomiast obejmuje pełny stan badań nad Lalką po 1976 roku, w istotny sposób dopełniając i aktualizując tom 17 Bibliografii literatury polskiej Nowy Korbut.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
