Tom Polish Documents on Foreign Policy. 24 October 1938 – 30 September 1939 stanowi wybór najistotniejszych dokumentów ilustrujących działania polskich dyplomatów zarówno w okresie poprzedzającym wybuch II wojny światowej jak i działania podejmowane w pierwszym miesiącu po rozpoczęciu wojny. Publikacja składająca się z 233 dokumentów powstała w oparciu o wydane wcześniej tomy należące do serii Polskie Dokumenty Dyplomatyczne: PDD 1938, PDD 1939 styczeń-sierpień oraz PDD 1939 wrzesień-grudzień. Przetłumaczenie dokumentów na język angielski sprawiło, że archiwalia dokumentujące polską politykę stały się dostępne również dla zagranicznego odbiorcy. Dzięki publikacji materiały kluczowe dla ówczesnej sytuacji międzynarodowej mogą być wykorzystane przez szerokie grono historyków na całym świecie. Dzięki umieszczeniu w tomie dokumentów z września 1939 roku publikacja ilustruje zarówno niemiecką jak i radziecką agresję na Polskę oraz światowe reakcje na te wydarzenia. Tom został zaopatrzony we wstęp zawierający informację o polskiej polityce zagranicznej w okresie międzywojennym oraz w indeks osobowy.

Zbiór Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1943 jest trzydziestym pierwszym tomem opublikowanym w ramach serii PDD. Zawiera 349 dokumenty, które ukazują polską politykę zagraniczną w 1943 roku. Najistotniejsze znaczenie w omawianym okresie miały kontakty z Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi, które po zerwaniu polsko-radzieckich stosunków dyplomatycznych stały się także pośrednikami Rzeczypospolitej wobec Moskwy. Sukcesy militarne państw koalicji antyhitlerowskiej zapowiadały zbliżającą się perspektywę porażki państw Osi. Sprawiało to, że rosnącego znaczenia nabierała kwestia określenia celów wojny. Z perspektywy rządu RP na uchodźstwie dotyczyło to zwłaszcza warunków odbudowy i kształtu terytorialnego Polski. Pomimo konsultacji z Waszyngtonem i Londynem kluczowe decyzje w tym zakresie zapadły bez udziału Polski na konferencji Wielkiej Trójki w Teheranie. Wiele uwagi władze RP na uchodźstwie poświęciły kwestii niesienia pomocy ludności w okupowanym kraju, jak też osobom deportowanym i uchodźcom rozproszonym po świecie. Kulminacyjny okres Zagłady nie tylko polskich, ale także europejskich Żydów przyczynił się do zwiększenia obowiązków władz polskich w zakresie niesienia pomocy prześladowanym, informowania o popełnianych zbrodniach i gromadzenia materiału dowodowego w celu ukarania zbrodniarzy wojennych po zakończeniu działań zbrojnych. Istotne były także relacje ze Stolicą Apostolską, zawieszenie przez Czechosłowację negocjacji w sprawie konfederacji z Polską z powodu sprzeciwu Moskwy, kontakty z pozostałymi rządami na uchodźstwie i państwami neutralnymi oraz nieoficjalne relacje z węgierskimi i rumuńskimi politykami w celu zerwania sojuszu Budapesztu i Bukaresztu z Berlinem. Podstawę źródłową tomu stanowią przede wszystkim materiały zgromadzone w Instytucie Hoovera w Stanford (na podstawie skanów dostępnych zdalnie), archiwalia Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie oraz zbiory Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Ponadto w skład tomu wchodzą dokumenty z Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce oraz nowojorskiego Polskiego Instytutu Naukowego. Cenne uzupełnienie publikacji stanowią materiały przechowywyane w brytyjskim The National Archives oraz w Archiwum Helveto-Polonicum we Fryburgu. Dokumenty zamieszczone w tomie ułożone zostały w porządku chronologicznym. Poza dokumentami, wstępem i regestami w skład tomu wchodzą także wykaz skrótów, aneks dotyczący struktury organizacyjnej MSZ oraz indeksy: osobowy i rzeczowy.

Dziennik ambasadora Ryszarda Stemplowskiego to zaplanowana na 6 tomów publikacja Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Dotychczas ukazały się 3 tomy. Prezentowana czytelnikowi książka to prowadzone na bieżąco zapiski Ryszarda Stemplowskiego jako ambasadora RP w Londynie w latach 1994–1999, obejmujące okres jego służby dyplomatycznej podczas starań Polski do wejścia w struktury NATO i Unii Europejskiej. Jest to unikatowe źródło ilustrujące w sposób wieloaspektowy świat polskiej dyplomacji w nowych warunkach ustrojowych.

Tomasz Orłowski, ambasador tytularny. Jako zawodowy dyplomata zajmował między innymi stanowiska ambasadora RP we Francji i we Włoszech, dyrektora Protokołu Dyplomatycznego i wiceministra spraw zagranicznych. Profesor Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, gdzie kieruje katedrą stosunków dyplomatycznych i konsularnych, wykładowca na Sciences Po w Paryżu – Paris School of International Affairs oraz na Uniwersytecie Warszawskim. Członek korespondent francuskiej Académie des sciences morales et politiques. Tomasz Orłowski imponuje całościowym podejściem i rozmachem w pisaniu o polityce międzynarodowej. Jego Praktyka dyplomatyczna to suma trzech elementów: wiedzy o polityce międzynarodowej, erudycji i doświadczenia. Pierwsza w Polsce, monumentalna praca o praktyce dyplomatycznej to dzieło, które znajdzie się zapewne w biblioteczce każdego, kto interesuje się polityką, a szczególnie sprawami międzynarodowymi. Czytając tę książkę, każdy będzie utwierdzał się w przekonaniu, że to wyjątkowa praca na ważny temat, napisana przez szczególnego autora. prof. Paweł Kowal (Instytut Studiów Politycznych PAN), poseł na Sejm RP

Historia życia Samuela del Campo stanowi doskonały dowód na to, że praca dyplomaty nie polega jak się niekiedy uważa, na opływaniu w luksusy, na obfitości wina i kawioru. Nigdy nie brakowało bowiem w tym zawodzie osób, które w różnych częściach świata, w rozmaitych sytuacjach, często narażając się na śmiertelne niebezpieczeństwo, ratowały ludzi, których życie było zagrożone. Doświadczenia, które stały się udziałem tego niezwykłego Chilijczyka, przenoszą nas w mroczną rzeczywistość Holokaustu. Wielu z nas – mieszkańców Chille – postrzega to wydarzenie jako okrutne, ale historyczne, czysto europejskie i przez to – odległe. Takie jednak nie było. Ówczesne chilijskie rządy, w szczególności kierownictwo Ministerstwa Spraw Zagranicznych, w pełni zdawały sobie sprawę z niebezpieczeństw, na jakie byli narażeni zamieszkujący Europę Żydzi.

“The goal of a Europe whole, free and at peace remains as vital today as it did in 1989. This important book brings together policymakers and experts from both sides of the Atlantic for a timely discussion of how to achieve that goal for the 21st century.” — Madeleine K. Albright, served as U.S. Secretary of State between 1997–2001 “Europe is not yet Whole and Free as we dreamt it would be in the heady days of 1989. But Europe is wholer and freer than it has ever been in its history. Russia and Belarus are the only two countries whose people are denied the right to choose their own government. One day they will have that right which the rest of Europe now enjoys. This volume of essays is essential reading for those who wish to understand the last 30 years; three decades of European history which, whatever the setbacks and disappointments, have transformed our continent and the lives of those who are its citizens.” —Sir Malcolm Rifkind, served as Foreign Minister and Minister of Defence in the United Kingdom Government between 1992–1997 „A great book about Europe‘s finest years, a convincing but unfinished strategic architecture.“ —Volker Rühe, served as Federal Minister of Defence in German Government between 1992–1998

Dyplomatyczne stosunki polsko-litewskie są dość kontrowersyjne, zostały nawiązane dopiero w 1938 r. w nietradycyjny, niespotykany w praktyce międzynarodowej sposób. W istocie odbyło się to już w samym przededniu drugiej wojny światowej, kiedy do zniszczenia państwowości polskiej de facto pozostało zaledwie półtora roku, a do sowieckiej okupacji i aneksji Litwy nieco ponad dwa lata. Niniejsza publikacja w sposób konceptualny i chronologiczny obejmuje zatem sytuację od marca 1938 r. – genezę i okoliczności nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Litwą, rozprzestrzenianie się ich treści oraz tendencje i przewroty w ich rozwoju – do czerwca–lipca 1940 r., kiedy ZSRR rozpoczął otwartą agresję, okupował Litwę (oraz Łotwę i Estonię) i de facto zniszczył państwowość litewską.

Bliskowschodnie dylematy Chin. 1949–2023 to zarówno historia relacji żydowsko-chińskich sprzed powstania Izraela i Chińskiej Republiki Ludowej, jak i opis relacji obu państw w rzeczywistości zimnowojennej i współcześnie. Autor pokazuje dynamikę wyzwań dla Chin na Bliskim Wschodzie związanych z rywalizacją ZSRR i USA, kwestią ruchu państw niezaangażowanych i eksportem maoizmu, reakcją Chin na arabską wiosnę, jak i obecną zmianą wskutek polityki przewodniczącego Xi Jinpinga oraz reakcji ChRL na konflikt izraelsko-palestyński. Książka ta, skupiająca się na kwestiach politycznych – także aktywności ChRL na Bliskim Wschodzie – stara się rzetelnie przedstawić wyzwania i dylematy wynikające z polityki Chin w relacjach z Izraelem, również w kontekście wątków irańskich czy stosunków z państwami arabskimi. To pierwsza tego typu pozycja w języku polskim, istotna dla czytelników zainteresowanych historią Bliskiego Wschodu, ale również rosnącym znaczeniem politycznym i gospodarczym ChRL na arenie międzynarodowej.

„W traktowaniu o problematyce takiej jak polskie aspiracje kolonialne trudno o umiar w ocenach, niełatwo o wyważenie racji i powściągliwą narrację. Odnoszę wrażenie, że dr. Puchalskiemu to się udało”. – prof. Marek Kornat „Polskie marzenia i nadzieje kolonialne okresu międzywojennego zazwyczaj postrzega się z zażenowaniem jako frywolną lub wręcz zabawną fanaberię. (…) Puchalski udowadnia coś zupełnie przeciwnego. (…) Wydaje się, że intencją autora było ukazanie, w jaki sposób Polska zamierzała zrealizować swoje aspiracje, dostosowując się do współczesnej rzeczywistości kolonialnej. Fakt, że próby te zakończyły się niepowodzeniem, nie dowodzi ich absurdalności”. – prof. Jan Kieniewicz „(…) Monografia zręcznie sytuuje II Rzeczpospolitą w szerszym kontekście wyzwań gospodarczych i politycznych okresu międzywojennego. Dogłębnie badając i wykorzystując różnorodne źródła pierwotne i wtórne, Puchalski stworzył imponujące studium, które znacznie poszerza naszą wiedzę na temat dyplomacji, kolonializmu i praktyk imperialnych w XX wieku”. – prof. Matthew Yokell

Książka Marcina Wojciechowskiego pozwala zrozumieć Białoruś taką, jaka ona jest. Autor zastrzegł na wstępie, że nie jest to dziennik, reportaż ani pra­ca politologiczna. Odnajdziemy w tej opowieści okruchy wszystkich tych gatunków literackich. Jest to zapis myśli i refleksji okraszonych anegdotą, a zarazem zwierzenia doświadczonego korespondenta i profesjonalnego dy­plomaty; prezentacja ludzi, faktów i zdarzeń uchwyconych w określonym miejscu i czasie przez obserwatora życzliwego Białorusi i jej mieszkańcom. Prof. dr hab. Adam Daniel Rotfeld, Uniwersytet Warszawski, Były Minister Spraw Zagranicznych RP Mało kto w Polsce poznał Białoruś lepiej niż Marcin Wojciechowski, który spędził w tym kraju osiem lat jako dyplomata. Efektem jest książka o pań­stwie i narodzie w niezwykle trudnym momencie swojej historii. Widać w niej połączenie głębokiej wiedzy i praktycznego doświadczenia z umie­jętnością bacznych obserwacji i przystępnego zamienienia ich w słowa. Wy­szedł z tego obraz niezwykle realistyczny, na którym widać znacznie więcej ciemnych chmur ze wschodu niż przebijających się promieni z zachodu. Wojciech Konończuk Dyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich

Celem publikacji jest charakterystyka problemów i wyzwań w stosunkach NATO – Unia Europejska na przestrzeni ponad dwudziestu lat. Autor analizuje znaczenie i role obu organizacji w stosunkach międzynarodowych oraz proces kształtowania się relacji miedzy nimi. Wskazuje na różne, czasami sprzeczne, wizje stosunków transatlantyckich w dziedzinie bezpieczeństwa. Współpraca miedzy obiema organizacjami podlega ograniczeniom, wynikającym z odmiennej roli, mandatu, sposobu funkcjonowania oraz kultury organizacyjnej. Przyczyna ograniczeń są także różne interesy polityczne ich państw członkowskich. Obok współpracy widoczna jest również rywalizacja miedzy NATO i UE. W rezultacie nie wykorzystują one potencjału wzajemnych stosunków. Możliwy jest jednak praktyczny postęp w ich współpracy poprzez poprawę dialogu politycznego, rozszerzenie i pogłębienie płaszczyzn kooperacji czy tez próbę znalezienia bardziej efektywnego sposobu współdziałania NATO i UE. Nadzieje na bardziej pragmatyczna współprace w kolejnych latach daje reakcja obu organizacji na pełnowymiarowa agresje Rosji przeciw Ukrainie. Adam Bugajski jest urzędnikiem państwowym i dyplomata. Pracuje w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Ma duże doświadczenie w zakresie dyplomacji wielostronnej. Był m.in. stałym przedstawicielem RP przy Biurze Narodów Zjednoczonych i organizacjach międzynarodowych w Wiedniu oraz zastępca stałego przedstawiciela RP przy NATO w Brukseli.

Monografia Zbigniewa Lewickiego dotyczy tematyki nieobecnej dotąd w zwartej formie w polskiej literaturze naukowej. Zawarty w niej wykład jest jasny, a tezy i wnioski, szczególnie w odniesieniu do kilku ostatnich prezydentów USA, są nowatorskie, a przy tym przekonujące. Przemysław Żurawski vel Grajewski Zbigniew Lewicki jest politologiem i amerykanistą, profesorem Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Opublikował m.in. pięciotomową Historię cywilizacji amerykańskiej, a także inne opracowania dotyczące ustroju politycznego Stanów Zjednoczonych. Jest również przewodniczącym Rady Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

Rozdział I U schyłku lat dwudziestych Rozdział II Przemiany gospodarczo-społeczne w Argentynie a między­narodowa ­rywalizacja w latach trzydziestych Wielki Kryzys i jego skutki dla kraju surowcowego – reakcja rządu – układ Roca–Runciman – założenia nowej polityki gospodarczej rządu – przyspieszenie uprzemysłowienia kraju, jego społeczne uwa­runkowania – problem określenia wielkości inwestycji obcych – inwestycje zagraniczne a charakter uprzemysłowienia – inwestycje ze Stanów Zjednoczonych – inwestycje brytyjskie – handel ze Stanami Zjednoczonymi – handel z Wielką Brytanią – kapitały niemieckie – handel z Rzeszą – gospodarcze znaczenie Japonii – gospodarcze znaczenie Włoch – rywalizacja handlowa – rywalizacja w skali latynoamerykańskiej – znaczenie Wielkiej Brytanii – kapitał zagraniczny i rywalizacja w handlu a struktura społeczna. Rozdział III Penetracja niemiecka w Argentynie (1931/1933 – 1937/1938) Etapy politycznej ofensywy nazistowskiej – działalność nazistowska w środowiskach niemieckojęzycznych – oświata – stowarzyszenia – akcje masowe – prasa – niemieccy antyfaszyści – NSDAP – nazizm a nacjonalizm niemiecki – faszyzm włoski – oddziaływanie nazistowskie na ogół mieszkańców – migranci ukraińscy – niemiecka propaganda radiowa i agencje prasowe – pozycje Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych – instruktorzy niemieccy w argentyńskich siłach zbrojnych – postawa rządu argentyńskiego – ekspansja nazistowska w Ameryce a cele niemieckiej polityki zagranicznej – działania wywiadów wielkich mocarstw. Rozdział IV Argentyński nacjonalizm lat trzydziestych a ­faszyzm i imperializm Polityczno-instytucjonalne przesłanki recepcji faszyzmu/nazizmu – system parlamentarny w Argentynie – przemiany w układzie sił klasowych a państwo – pueblos originarios – funkcja partii politycznych – nacjonalizm argentyński a faszyzm/nazizm – nurt skrajny w nacjonalizmie – idea korporacyjna – znaczenie katolicyzmu – dziedzictwo hiszpańskie – Ariel – nacjonalizm konserwatywny – znaczenie italo-iberyjskich wzorców autorytarnych i faszystowskich – centrowe tendencje w nacjonalizmie (antybrytyjskość) – FORJA – nacjonalizm obronny. Rozdział V Polityka zagraniczna rządu Justo (luty 1932 – luty 1938) Stosunek do Wielkiej Brytanii – polityka amerykańska – mediacja w konflikcie o Chaco – pozycja Argentyny w Ameryce – stosunek do USA – Liga Narodów – stosunki z Brazylią – postawa wobec Włoch – panamerykanizm a polityka Argentyny – polityka wobec sąsiadów i jej implikacje międzynarodowe – nacjonalizm a polityka zagraniczna – obca penetracja wywiadowcza. Rozdział VI Polityka rządu Ortiza (1938–1939) Narastanie sprzeczności między wielkimi mocarstwami – polityka brytyjska – posunięcia antynazistowskie w Brazylii – krytycyzm wobec ekspansji nazistowskiej w Argentynie – antynazistowskie posunięcia rządu argentyńskiego – reakcja urzędowego Berlina – dalsze posunięcia Ortiza – stanowiska Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii wobec ekspansji nazistowskiej – stanowisko argentyńskie wobec panamerykanizmu w nowej sytuacji międzynarodowej – afera patagońska – reakcje na wydarzenia w Europie – nowe ograniczenia antynazistowskie – defensywa niemiecka w Ameryce Łacińskiej – dwutorowość niemieckich działań – aktywność wywiadowcza mocarstw. Rozdział VII Polityka argentyńska w dobie agresji niemieckiej (wrzesień 1939 – listopad 1941) Neutralność Ameryki i neutralność Argentyny – pierwsze reakcje w społeczeństwie argentyńskim – nowa forma działalności niemieckiej – stanowisko rządu wobec Niemiec i zasad neutralności, stanowisko opozycji – niemiecka propaganda – Anglicy argentyńscy – konferencja hawańska – wpływ wojny na handel międzynarodowy – argentyńskie dążenia do rozwoju handlu południowoamerykańskiego – reperkusje agresji niemieckiej na ZSRR – krytyka neutralizmu przez opozycję parlamentarną – konsultacje wojskowe w Ameryce – Argentyna a potencjały wojskowe w Ameryce Południowej – Brazylia i Chile – wiadomości o wywiadowczej aktywności wielkich mocarstw – wewnątrz­krajowe uwarunkowania neutralizmu – stosunki z Wielką Brytanią, ich ocena w Foreign Office. Rozdział VIII Neutralizm argentyński (grudzień 1941 – maj 1943) USA w stanie wojny – stanowisko rządu argentyńskiego – narada w Rio de Janeiro – stanowiska Argentyny i Chile – reorientacja w handlu zagranicznym Argentyny – materiały strategiczne – Znaczenie USA, aspekt polityczno-wojskowy – argentyńskie próby nabycia uzbrojenia w Niemczech – pożytki neutralizmu argentyńskiego dla Niemiec – nacisk Stanów Zjednoczonych – stosunek Wielkiej Brytanii do neutralizmu argentyńskiego – rozbieżność stanowisk Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii – znaczenie Hiszpanii – handel południowo­amerykański – prosperity – społeczne postawy wobec neutralizmu – wiadomości o wywiadowczej aktywności wielkich mocarstw – postawy Polaków i Argentyńczyków polskiego pochodzenia – postawy Anglików, Szkotów, Walijczyków, Irlandczyków – postawy Rusinów i Ukraińców – nacjonalizm a neutralność – rewizjonizm historyczny w Argentynie. Rozdział IX Polityka rządu wojskowego a przemiany w stosunkach międzynarodowych Wojskowy zamach stanu 4 czerwca, pierwsze decyzje junty – neutralizm wojskowych i zabiegi o broń w Stanach Zjednoczonych – reakcja rządu Stanów Zjednoczonych – rozbieżności między Waszyngtonem a Londynem – stanowisko rządu wojskowego – wiadomości o obcej aktywności wywiadowczej – wojskowy zamach stanu w Boliwii a waszyngtońska kampania antyargentyńska – stanowisko brytyjskie – zerwanie stosunków dyplomatycznych z Japonią i Niemcami przez rząd Ramíreza – walka o władzę – odsunięcie Ramíreza – polityka rządu USA wobec rządu Farrela-Peróna – reakcja brytyjska – więcej o działaniach wywiadowczych – niezwykła działalność ambasadora USA Bradena a wyniki służb specjalnych USA i WB – zbliżenie pojałtańskie pomiędzy Argentyną a USA – przystąpienie Argentyny do wojny przeciwko Japonii i Niemcom – termin „faszyzm” w działaniach rządu USA wobec rządów wojskowych – związek z genezą peronizmu – stanowisko Wielkiej Brytanii. – Perón wybrany prezydentem.

Zaangażowanie w konflikty w Syrii, Libii i Górskim Karabachu, "prężenie muskułów" we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego, bazy wojskowe w Iraku, Somalii czy Katarze, dyplomacja "dronowa", asertywność wobec zachodnich sojuszników, próby zarządzania stosunkami z Rosją tak, aby wiele sprzecznych interesów nie wykoleiło owocnej współpracy, a także niezachwiana pewność siebie, godna mocarstwa globalnego - tak w skrócie można opisać politykę zagraniczną Turcji na początku lat 20. XXI w. Karol Wasilewski tłumaczy, skąd wzięła się skłonność tureckich decydentów do wybierania się na "przygody" w polityce zagranicznej, opisuje czynniki, które nieustannie pobudzały ich wyobraźnię, a także analizuje procesy, które doprowadziły do tego, że Republika Turcji, państwo początkowo skrajnie skupione na sobie, przeobraziła się w jednego z najaktywniejszych aktorów stosunków międzynarodowych.

Doniesienia o kolejnych próbach nuklearnych i rakietowych Korei Północnej, stanie zdrowia jej przywódcy, napięciach na linii KRLD–USA, postawie Chin wobec północnokoreańskiego sąsiada i dylematach polityki Korei Południowej wzbudzają zainteresowanie zarówno kręgów eksperckich, jak i opinii publicznej. Sytuacja na Półwyspie Koreańskim zyskuje na znaczeniu w warunkach pogłębiającej się globalnej rywalizacji Chin i USA. Tłumacząc zawiłości amerykańsko-chińskiego sporu o Koreę, Oskar Pietrewicz pokazuje, że koreańskie problemy są tak złożone, że niemożliwe jest rozwiązanie ich w sposób jednostronny, bez uwzględnienia interesów Chin, USA oraz Korei Południowej i Korei Północnej. Praca Oskara Pietrewicza jest po prostu znakomita. To świetna synteza problematyki Półwyspu Koreańskiego, pisana w sposób rzetelny, zdystansowany i merytoryczny. A jednocześnie sprawny językowo, zgodny z najlepszym anglosaskim stylem przystępności literackiej dzieł naukowych. Najważniejsze tezy są na łamach pracy dobrze uargumentowane, wywód logiczny, wnioski przekonujące, a wszystko dobrze się czyta. Do tego opisywana problematyka jest wciąż aktualna. Mówiąc wprost, Spór o Koreę to najlepsza współczesna politologiczna książka o Korei w języku polskim. dr hab. Michał Lubina, profesor w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego Gdy po 24 lutego 2022 r., po rosyjskiej inwazji na Ukrainę, Kreml ogłaszał kolejne przepisy, uniemożliwiające pokazywanie prawdziwej Rosji, z redakcyjnym kolegą, który także zajmuje się Wschodem, zgodnym chórem powiedzieliśmy „Do Pietrewicza na korepetycje!”. Bo Oskar Pietrewicz doskonale wie, jak zbierać informacje o zamkniętym dla świata państwie. Od wielu lat z raportów, doniesień, skrawków informacji i rozmaitych przecieków składa północnokoreańskie puzzle w rzeczywisty obraz. Wielokrotnie się o tym przekonałem, goszcząc go w swoich programach radiowych. Teraz dostajemy pozycję, która pokazuje, jak ważny w Azji Północno-Wschodniej jest Kim, postrzegany powszechnie jako śmieszny grubasek, a także rządzony przez niego kraj. Jak często bywa rozgrywającym, od którego zależą posunięcia innych państw w regionie. Ernest Zozuń, dziennikarz, Radio 357 Oskar Pietrewicz jest analitykiem w programie Azja i Pacyfik ds. bezpieczeństwa w Azji Wschodniej, zwłaszcza na Półwyspie Koreańskim. Doktor nauk społecznych w zakresie nauk o polityce (Uniwersytet Warszawski, 2018). Absolwent Instytutu Stosunków Międzynarodowych UW. Autor książki „Krewetka między wielorybami. Półwysep Koreański w polityce mocarstw” (Warszawa 2016). Posługuje się językiem angielskim.

Prezydent Woodrow Wilson odegrał kluczową rolę w formowaniu Europy Wschodniej w trakcie paryskiej konferencji pokojowej w 1919 roku. Jednak amerykański prezydent nigdy nie postawił stopy na ziemiach, o których politycznym losie w znacznym stopniu decydował. Pojmowanie przez Wilsona zasady samostanowienia narodów, a także praktyczne jej wdrażanie ulegało zmianom w trakcie obrad konferencji pokojowej w Paryżu. W niniejszej książce Larry Wolff opisuje, jak Wilsonowskie zasady w sferze polityki i stosunków międzynarodowych nakładały się na jego „mentalną mapę” Europy Wschodniej, jak ewoluowały jego koncepcje dotyczące Austro-Węgier i imperium osmańskiego, w jaki sposób osobiste przyjaźnie i znajomości kształtowały jego pogląd na Europę Wschodnią oraz jak rozwijała się idea „praw mniejszości” w stosunku do zasady samostanowienia narodów. Larry Wolff, profesor historii Europy na Uniwersytecie Nowojorskim, dyrektor wykonawczy NYU Remarque Institute i współdyrektor NYU Florence. SPIS TREŚCI Podziękowania (s. 9) Wstęp (s. 13) Wilson a kwestia wschodnia i koniec imperium osmańskiego  (s. 31) „Ta wojna wyzwoleńcza”. Wilsonowskie wyzwalanie ludów habsburskich (s. 83) Przyjaźń Wilsona. Osobiste sympatie a transformacja geopolityczna (s. 156) Większości i mniejszości narodowe w Europie Wschodniej Wilsona (s. 225) Zakończenie Dynamika zmian na prezydenckiej mentalnej mapie Europy Wschodniej (s. 302) Indeks (s. 329)

Poglądy Ehrlicha na temat znaczenia „doktryn prawa narodów” nie są in­strumentalizacją prawa, lecz wynikiem, skądinąd oczywistego, przekonania o działaniu reguł prawa w świecie polityki międzynarodowej, w ramach której ścierają się interesy jej autorów i aktorów. Prawo ma służyć ochronie legitymi­zowanych interesów, których treść należy wydobyć w procesach interpretacji reguł prawa narodów. Obecność „doktryn prawa narodów” nie relatywizu­je też samego prawa. Istnieje co prawda wielość tego rodzaju doktryn, bo, jak twierdził Ehrlich, „[…] każdy wielki naród […] wytworzył i wytwarza szereg własnych «doktryn»”, ale odnoszą się one do jednego przedmiotu – wspól­nego prawa międzynarodowego. Toteż Ehrlich ani nie instrumentalizuje, ani nie relatywizuje prawa. Twierdzi jedynie, że z reguł prawnych można wywieść lepsze lub gorsze argumenty służące ochronie interesów podmiotów, które te argumenty wysuwają. W każdym razie to w zasadzie dobrej wiary, o czym była już kilkakrotnie mowa, tkwi racja uzasadniająca obowiązywanie prawa międzynarodowego. „Doktryna prawa narodów” kwestionująca to, że pań­stwo winno w dobrej wierze przestrzegać zobowiązań prawnych, jest odrzu­ceniem prawa, czego wyrazem dzisiaj są napaść zbrojna Federacji Rosyjskiej na Ukrainę 24 lutego 2022 r. i próby jej „uzasadnień” przez władze Rosji. Ta­kie „uzasadnienia” są też „doktryną prawa narodów”, lecz tylko nominal­nie, ponieważ kwestionują to prawo. Są więc wyrazem nihilizmu prawnego. Prof. dr hab. Roman Kwiecień

Niezależnie od poglądów, merytorycznego przygotowania czy zajmowanego stanowiska książka „Myśl i strategia” Sławomira Dębskiego jest niezbędna dla zrozumienia wektorów polskiej polityki zagranicznej ostatnich trzech dekad. Idee, interesy i geopolityczne imperatywy znajdują wyrafinowanego interpretatora, który zawsze potrafi znaleźć właściwa metodę, aby jeśli nie przekonać czytelnika, to na pewno zainspirować go do myślenia. prof. dr hab. Zbigniew Rau Minister Spraw Zagranicznych RP w latach 2020–2023 Książka Sławomira Dębskiego przedstawia ostatnie 25 lat jako czas napięć, tarć, ryzyk i procesów ścierania się interesów i idei. Zawarte w niej eseje nie tylko stanowią chronologiczny zapis tych wydarzeń, ale dzięki swej celności i trafności wytrzymują doskonale próbę czasu. Gruntowna wiedza, solidny warsztat analityczny, dobry język czynią ten zbiór lektura obowiązkowa dla tych, którzy chcą zrozumieć kontekst zarówno polskiej myśli, jak i strategii. gen. Rajmund Andrzejczak Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w latach 2018–2023 To, co czyni te swoista kronikę szczególnie wartościowa, to głębia historycznej perspektywy, pozwalająca wyjść daleko poza opłotki doraźnej publicystyki, a także suwerenny ton autora. To nie jest ton „pawia” ani „papugi”, ale głos krytycznego analityka zadań, dokonań i niedokonań polskiej polityki zagranicznej, a także – kiedy trzeba – arogancji i ignorancji niektórych zachodnich komentatorów przemian na scenie geopolitycznej naszej części świata. prof. dr hab. Andrzej Nowak Uniwersytet Jagielloński, Polska Akademia Nauk Pięćdziesiąt esejów historyka i znawcy problematyki międzynarodowej Sławomira Dębskiego to przykład profesjonalizmu oraz koncepcyjnego i strategicznego myślenia, które z upływem czasu nie traci na wartości. Lektura tomu ułatwia zrozumienie źródeł i konsekwencji nowych wyzwań, ryzyka i zagrożeń, jakie towarzysza procesom przemian we współczesnym świecie. prof. dr hab. Adam Daniel Rotfeld Minister Spraw Zagranicznych RP w latach 2003–2005, UW, Wydział „Artes Liberales”

Państwa notorycznego kryzysu

Doniesienia prasy zagranicznej o powstającej w 1918–1919 r. Polsce to marne źródła do badania dziejów niepodległości. Wiadomości ukazywały się w dziennikach od Atlantyku po Omsk spóźnione o dni, tygodnie lub nawet miesiące. Autorzy rzadko byli obiektywni. Treść bywała przepisywana z wiadomości agencyjnych lub – jawnie stronniczych – innych gazet. Komentarz mieszał się z opisem (często rzekomych) faktów, zależał od poglądów właściciela tytułu, jego stosunku do polityki rządu własnego kraju, sympatii ideologicznych, oceny zdolności do (prze)życia państw narodowych powstających na ruinach cesarskich imperiów. Wartość niniejszego wyboru polega nie na odtwarzaniu faktów, ale na ich interpretacji. Dokumentuje zagraniczne poglądy o powstającej II Rzeczypospolitej, pokazuje potęgę i trwałość stereotypów, nadzieje i obawy związane z powstającą nową mapą Europy Środkowo-Wschodniej. Polska odgrywała na niej rolę kluczową. Do wyobrażeń o świecie idealnym pasowała rzadko. Jak wszystko inne, co powstawało na przełomie 1918 i 1919 r.