Autor książki Krajobraz po odwilży... podejmuje próbę wyodrębnienia i opisania czynników, kształtujących poradziecką identyfikację religijną. Koncentruje się przy tym na relacjach biograficznych rozmówców z trzech miast: zamkniętego w czasach radzieckich Krasnojarska (czerwone miasto), bardziej inteligenckiego i oddalonego od centrum władzy politycznej Tomska czy specyficznego ze względu na podłoże etniczne i narodowe oraz przedradziecką konfesyjną specyfikę przemysłowego Ułan Ude.Obficie cytowane wywiady wskazują przy tym, w jak dużym stopniu na religijne wybory tożsamościowe, dokonywane przez Rosjan po upadku w ZSRR, wpływał przypadek. A więc: nie tylko znaczący inni, ale i epizodyczne postaci, napotykane na drodze życiowej respondenta. Nie tylko wzruszenie duchowe czy kierunek poszukiwań intelektualnych, ale i lokalizacja świątyń (odległość od domu), a także zasłyszane w tramwaju komunikaty, zdania wypowiadane przez przechodniów, ogłoszenia uliczne itd. Przypadek ów determinowany był odcięciem od znaczących zasobów kapitału kulturowego, wynikającym z uwarunkowań historycznych.
Cztery zachodnie staruchy. Reportaż o duchach i szamanach Bartosza Jastrzębskiego i Jędrzeja Morawieckiego to kolejna znakomita książka autorów Krasnojarska zero, za który otrzymali prestiżową Nagrodę im. Beaty Pawlak. Tym razem Jastrzębski i Morawiecki wybrali się do Buriacji i Mongolii tropem szamanów, ale nie tych z tajgi, lecz miejskich.
Cztery zachodnie staruchy to reportaż o zderzeniu sacrum z profanum, świata dawnych wierzeń z przaśną, postsowiecką współczesnością, o Buriacji dziś, o Wschodzie, religijności i poszukiwaniu duchowości w azjatyckim mieście. A także o wędrówce w głąb własnego umysłu, o zdzieraniu masek nowoczesności i tradycji. O próbie zrozumienia prawdziwości doznania religijnego, o odmiennych stanach świadomości, magii, zaczarowaniu i pułapkach kolejnych iluzji. Pułapki te zastawiane są w codzienności: w Kolei Transsyberyjskiej, w stepie, na fabrycznych placach i poradzieckich osiedlach.
Reportażyści, ciekawi świata, uważni obserwatorzy, znakomicie opowiadają o rzeczywistości, której nie znamy. Wyraziście nakreślone sylwetki bohaterów, szamanek i szamanów, świetnie podpatrzone realia życia, sprawiają, że Cztery zachodnie staruchy czyta się jak dobrą powieść przygodową – jednym tchem.
Buriacka opowieść o duchach i szamanach to z całą pewnością jedna z ciekawszych i oryginalnych książek reporterskich ostatnich kilku lat.
Książka składa się z obszernego wprowadzenia oraz dziewięciu rozmów z wybitnymi osobowościami nauki polskiej i polskiego dziennikarstwa (prof. W. Pawluczukiem, prof. T. Bartosiem, prof. Z. Paskiem, red. A. Szostkiewiczem), nauki rosyjskiej (prof. W. Charitonową, prof. E. Dutczak, drem B. Gombojewem), niemieckim pastorem E. Bussem i chambolamą klasztoru Gandan i Kościoła buddyjskiego w Mongolii Nanzaddorżem na tematy nurtujące każdego myślącego człowieka, m.in. wstydu, śmierci, wiary, kondycji Kościoła chrześcijańskiego we współczesnym świecie. Te niezwykłe rozmowy dra Bartosza Jastrzębskiego i dra Jędrzeja Morawieckiego z uczonymi inspirują czytelnika do przemyśleń, zachęcają do samodzielnej analizy poruszanych problemów dzięki temu, że obaj prowadzą wywiady, nie narzucając swych opinii interlokutorom, ale delikatnie podsuwając wątki do mówienia. Obaj wykazali się głęboką wiedzą i umiejętnością prowadzenia rozmowy, które przeradzają się w ciekawą dyskusję. Nikt z występujących w tych rozmowach osób na siłę nikogo nie przekonuje do swoich racji. To wywiady eleganckie, głębokie, poruszające, pozwalające czytelnikowi spojrzeć na prezentowane zjawiska niemal panoramicznie, bo i w sposób panoramiczny są prowadzone (z recenzji prof. Kazimierza Wolnego-Zmorzyńskiego).
Nie jedziemy na północ, nie łomoczemy w klasztorne wrota. Nie wciskamy się do obłoconego bobika czy ogrzewanego węglem kraza, nie maszerujemy w tajgę w poszukiwaniu skitów, pustelni. Szukamy jednak w Krasnojarsku tego samego ognia. Poszukujemy go w miejscach mniej barwnych – nie w Buriacji, nie w stepach, nie u szamanów. Nie w tundrze, nie u starowierców, ale w kompaktowych blokach, w codzienności przemysłowych metropolii. W obłożonych plastykowymi panelami mieszkaniach, w nudnych salkach katechetycznych, w klubach protestanckich, w gabinetach urzędniczych i uniwersyteckich”.
Krasnojarsk zero to wędrówka przez mikrokosmos poradzieckiego, zamkniętego do niedawna miasta – szarego, betonowego miasta bez właściwości, Miasta-Nic, Miasta-Zero. To żegluga przez wypraną z estetycznych uroków, industrialną, przybrudzoną codzienność. To wyprawa w poszukiwaniu Absolutu. Autorzy zanurzają się w rzeczywistość niemedialną, by wyłuskać światło. Odkrywają Historię tego miejsca – wielką, zbiorową, taką, która nie patrzy na człowieka, tylko biegnie dalej, nieraz po trupach. A wraz z nią odkrywają małe, osobiste opowieści – splątane kłębki ludzkich losów. Przemierzają realność oderwaną od pępowiny newsów i wzgardzoną przez survivalowych podróżników. Na blokowiskach spotykają rozognionych pastorów i księży, którzy zmagają się z własną słabością. A także skruszałych charyzmatyków o twardych rękach i cienkich zębach. Pobożnych kagebistów, których wysyłano do Polski, by porywali opozycjonistów. Wykładowczynie i dziennikarki, które tryskają niepojętym śmiechem, spotykają Archanioła, a potem przyznają, że są zmęczone widzeniami i że nie pojmują wymiaru, w którym się znalazły. Jak mówi jedna z bohaterek książki: „Wystarczy ruszyć. Jeśli chcesz zobaczyć znaki, ujrzysz je, bez dwóch zdań. Nie należy jednak ich redukować, zakładać, że my je konstruujemy”.
Książka jest próbą zerwania z konwencją chłodnej relacji, ukrytej za fasadą akademizmu, jak i maską dążącego do obiektywizmu reportera. Ten najbardziej osobisty, literacki, najbardziej wcieleniowy z reportaży autora nazwać można bajką dokumentalną. Morawiecki, żyjąc wśród zdeklasowanych i poniżonych, wśród mieszkańców podmiejskiego, upadłego pegeeru, opisuje zderzenie światów wielkich korporacji, których pracownicy mkną autostradą za owczarnią, świata sfrustrowanych doktorantów, adiunktów, dziekanów ze światem stroskanych chłoporobotników, traktorzystów i drobnych mechaników, romansujących z miasteczkową pseudomafią. Wraz z nimi walczy o drewno, ucieka przed spiralą długów, reanimuje zamarznięte, przestarzałe samochody. I czeka schyłku zimy.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
