Na obecnym etapie rozwoju antropologii kulturowej coraz większą rolę odgrywają jej współczesne subdyscypliny, takie jak antropologia obrazu, widowisk, komunikacji, doświadczenia czy wreszcie – wyobraźni. Prowadzone w obrębie tych kontekstów badania pozwalają, niczym w soczewce, zobaczyć zjawiska współczesnej kultury, a jednocześnie zwrócić uwagę na tradycje, w których pozostają one zakorzenione.
Antropologia wyobraźni umożliwia zrozumienie, w jaki sposób kształtują się kulturowe wizje i marzenia. Próbuje też odpowiedzieć na pytanie, które z tych wątków charakteryzuje trwałość rozciągająca się nieraz na całe pokolenia, podczas gdy inne pojawiają się jedynie na chwilę. Specyficzną niszą w tych studiach pozostają badania nad ezoteryzmem. Ich przedmiotem jest imaginacja kulturowa, rzec by można, w postaci czystej, wraz z towarzyszącym tej sferze bagażem fantastyki, nierzadko też groteski. Ów zbiór opowieści i obrazów nieprawdopodobnych odgrywa jednak niekwestionowaną rolę kulturotwórczych inspiracji, toteż warto baczniej im się przyglądać. Wybrane tematy z tej dziedziny znalazły się w książce, którą oddajemy właśnie Czytelnikom.
Kultura polska zwykła się kojarzyć z tradycjami chrześcijańskimi, by nie powiedzieć katolickimi, o charakterze raczej zachowawczym. Jeśli jednak przyjrzeć się bliżej, okazuje się, że jednym z jej istotnych aspektów pozostaje swoisty mariaż z przekonaniami i rytuałami, które można określić jako ezoteryczne. W niniejszym zbiorze mieszczą się bardzo różne elementy. […] Pierwszy wiąże się z wyjątkowo mocnym poczuciem „słowiańskości”, także tej nieoswojonej i nieraz manifestującej się na pograniczu kultury ludowej i wysokiej, jak chociażby w obrzędzie dziadów. Drugi polega na traktowanym jako „mistyczne” odczytaniu chrześcijaństwa, zakorzenionym między innymi w perenialistycznej myśli Jakuba Böhmego. Trzeci wynika ze specyficznego doświadczenia polskiego patriotyzmu, stanowiącego paradoksalną syntezę mesjanistycznych intuicji i niewiary wobec idei świętej historii. Na zakończenie tego krótkiego przeglądu trzeba jeszcze wspomnieć o wątkach mających swe źródła w świecie Orientu, które trafiają na polski grunt zazwyczaj w formie już przetworzonej i ulegają dalszym przemianom, wpisując się w lokalne krajobrazy religijno-kulturowe. Te i inne, bliskie ezoterycznemu postrzeganiu świata komponenty nieraz ujawniały się w polskiej literaturze i sztuce, w filozofii i koncepcjach społecznych. Dają się one odnaleźć również w zaangażowaniu religijnym, także tym chrześcijańskim, a jednocześnie w sprzeciwie wobec wartości na ogół uznawanych za tradycyjne i niezmienne.
Wspomniane idee nigdy nie były widoczne na pierwszy rzut oka. Obecność i oddziaływanie tego obrazoburczego, a zarazem twórczego fermentu wydają się jednak nie do przecenienia w procesie kształtowania polskości, a zjawisko to jak dotąd nie było jeszcze przedmiotem systematycznych badań. Książka, którą oddajemy do rąk Czytelnika, stanowi pionierski zbiór studiów poświęconych tej właśnie tematyce.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
