Erving Goffman (1922-1982) - uznawany jest za jednego z najwybitniejszych amerykańskich socjologów, był profesorem w Chicago, Berkeley i innych, napisał kilkanaście książek, w tym m.in. Piętno, Człowiek w teatrze życia codziennego i właśnie Instytucje totalne. Twierdzi w tym dziele, że to nie nasze cechy osobowości są dysfunkcjonalne, ale na dysfunkcjonalność skazuje nas system, właśnie owe instytucje totalne, w których charakterze leży, wcale nie pomoc pacjentom, czy resocjalizacja osadzonych, ale własne, totalne, egoistyczne, instytucjonalnie zorganizowane interesy samych instytucji. Jak pisze Goffman Organizacje odgrodzone mają cechę, którą dzieli z nimi niewiele innych bytów społecznych: do obowiązków jednostki należy tu widoczne zaangażowanie w działalność organizacji o określonej porze, co oznacza koncentrację uwagi i wysiłek mięśni, skupienie na wykonywanej właśnie czynności. To obowiązkowe bycie pochłoniętym działaniem organizacji jest zwykle uznawane za symbol zarówno zaangażowania jednostki, jak i jej przywiązania oraz tego, że akceptuje sposób, w jaki jej uczestnictwo w organizacji wpływa na definiowanie przez nią własnej natury. A zatem każde badanie sposobu, w jaki jednostki przystosowują się do bycia identyfikowanymi i definiowanymi, musi skupić się na tym, jak one sobie radzą z demonstrowaniem tego, że działania organizacji je absorbują.... A to dopiero początek jego rozważań często ujawniający patologie tego typu instytucji...
Erving Goffman (1922–1982) zalicza się do niekonwencjonalnych klasyków amerykańskiej socjologii. Mniej zainteresowany teoriami systemów i badaniami ilościowymi, preferował obserwację uczestniczącą. Najbardziej znane jego dzieło "Człowiek w teatrze życia codziennego" (1956/1959) należy do światowego kanonu badań socjologicznych. Na podstawie przeróżnych źródeł – od anonsów reklamowych po podręczniki dobrego wychowania – autor rozważa „teatralny” charakter ludzkich zachowań społecznych. Uświadamia nam ich mechanizmy, z których na ogół nie zdajemy sobie sprawy: pokazujemy się innym za pośrednictwem „fasady”, w pewnych „dekoracjach”, wycofujemy się za „kulisy”. „Fasad” mamy wiele, gramy różne role w zależności od sytuacji. Wszyscy jesteśmy aktorami, wszyscy też widzami, ale „gra”, interakcja symboliczna są wprost niezbędne do właściwego funkcjonowania społeczeństwa. Trzeba pamiętać, że tej gry nie prowadzi się dla niej samej, lecz służy ona prezentacji siebie przez człowieka w sytuacji społecznej. Inni są tu katalizatorem i warunkiem jego „występów”. Tropienie form, taktyk i chwytów tej autoprezentacji nadaje w ten sposób socjologii wymiar po trosze egzystencjalny – chodzi przecież o ludzką „jaźń”, „self”, o „siebie” – a z drugiej przesuwa badanie socjologa w stronę etnologii. Bo też znajdziemy w tej książce tyleż metodycznych analiz co frapujących szczegółów obyczajowych, niemal anegdot, zaskakujących i niezwykłych.
Jedna z najważniejszych książek E. Goffmana. Wielkim wkładem tej pracy jest ukazanie, iż nieznaczne, pozornie banalne i codzienne rytuały – takie jak "Cześć, jak się masz?", "Dzień dobry", "Proszę bardzo" itp. – pełnią zasadniczą role w podtrzymywaniu porządku społecznego.
Książka napisana jest żywym i barwnym językiem, dalekim od żargonu naukowego, przy jednoczesnej jasności wywodu, co sprawia, iż jest to ciekawa lektura nie tylko dla socjologów i przedstawicieli innych nauk społecznych, ale również dla wszystkich zainteresowanych refleksją nad zachowaniem człowieka.
Prezentowany zbiór esejów odkrywa nie tylko oryginalność Goffmana jako pisarza i dociekliwego analityka życia codziennego, ale i konsekwentną drogę teoretyczną, która do dziś jest źródłem inspiracji. Wychodząc od analizy sytuacji rozmowy, przez obserwację pacjentów w szpitalach psychiatrycznych, aż po szukanie ekspresji w grach hazardowych, pokazuje, jak przez codzienne gesty i zachowania konstruujemy świat wokół siebie.
Relacje w przestrzeni publicznej to kontynuacja i rozwinięcie wątków podjętych przez Goffmana w pracy Zachowanie w miejscach publicznych. Autor wnikliwie analizuje, czym jest porządek publiczny i jakie reguły kierują zachowaniem osób zaangażowanych w interakcje bezpośrednie (twarzą w twarz). To najlepszy wykład dotyczący takich technik podtrzymywania porządku interakcji, jak wymiany obronne, wymiany naprawcze, oznaczenia. Skinienia głowy, uniki wzrokowe, przypadkowe gesty stają się w studium Goffmana niejako kodeksem drogowym życia społecznego. Lektura obowiązkowa dla socjologów!
„W historii cywilizacji zachodniej istnieje ciągłość oficjalnej ideologii moralnej definiującej cechy, jakimi powinni się wykazać pełnoprawni mężczyźni i kobiety podczas interakcji twarzą w twarz. Literatura poświęcona dżentelmenom, która zaczęła powstawać w XVI wieku, stanowi zaledwie jeden z wielu przykładów. Wymienia się tam klasyczne elementy dobrego charakteru: szczerość, wdzięczność, sprawiedliwość, hojność. Istnieją również obowiązki dotyczące zarządzania własnym ciałem, niektóre zależne od płci, a niektóre wspólne obu: czystość, świeży wygląd, powściąganie obżarstwa, siła i odwaga fizyczna, zręczność, wdzięk i opanowanie. Wreszcie, istnieją również cnoty związane z wykształceniem: wiedza, język i ogłada. [...] Badacze zachowania zaniedbali ów wspólny rdzeń przekonań, które łączą społeczeństwa zachodnie. Szybko doszliśmy do wniosku, że koncepcje cnoty są domeną matek i nauczycieli, że nie mają przełożenia na rzeczywiste zachowania i – tak czy inaczej – dziś są zdecydowanie mniej ważne niż kiedyś”.
(z tekstu)
Relacje w przestrzeni publicznej to kontynuacja i rozwinięcie wątków podjętych przez Goffmana w pracy Zachowanie w miejscach publicznych. Autor wnikliwie analizuje, czym jest porządek publiczny i jakie reguły kierują zachowaniem osób zaangażowanych w interakcje bezpośrednie (twarzą w twarz). To najlepszy wykład dotyczący takich technik podtrzymywania porządku interakcji, jak wymiany obronne, wymiany naprawcze, oznaczenia. Skinienia głowy, uniki wzrokowe, przypadkowe gesty stają się w studium Goffmana niejako kodeksem drogowym życia społecznego. Lektura obowiązkowa dla socjologów!
„W historii cywilizacji zachodniej istnieje ciągłość oficjalnej ideologii moralnej definiującej cechy, jakimi powinni się wykazać pełnoprawni mężczyźni i kobiety podczas interakcji twarzą w twarz. Literatura poświęcona dżentelmenom, która zaczęła powstawać w XVI wieku, stanowi zaledwie jeden z wielu przykładów. Wymienia się tam klasyczne elementy dobrego charakteru: szczerość, wdzięczność, sprawiedliwość, hojność. Istnieją również obowiązki dotyczące zarządzania własnym ciałem, niektóre zależne od płci, a niektóre wspólne obu: czystość, świeży wygląd, powściąganie obżarstwa, siła i odwaga fizyczna, zręczność, wdzięk i opanowanie. Wreszcie, istnieją również cnoty związane z wykształceniem: wiedza, język i ogłada. [...] Badacze zachowania zaniedbali ów wspólny rdzeń przekonań, które łączą społeczeństwa zachodnie. Szybko doszliśmy do wniosku, że koncepcje cnoty są domeną matek i nauczycieli, że nie mają przełożenia na rzeczywiste zachowania i – tak czy inaczej – dziś są zdecydowanie mniej ważne niż kiedyś”.
(z tekstu)
Instytucje totalne"" to jedna z najważniejszych książek klasyka światowej socjologii. Na podstawie obserwacji prowadzonych w szpitalach psychiatrycznych w Stanach Zjednoczonych Goffman stwierdził, że to nie choroba jest najważniejszym czynnikiem, który czyni z nas pacjentów, ale sam szpital obsadza nas w tej roli. Instytucje totalne, czyli zamknięte światy - takie jak więzienia, klasztory, internaty czy chociażby domy opieki - nie potrzebują murów czy drutów kolczastych, by odizolować nas od świata zewnętrznego. Bariery, jakimi oddzielają nas od rzeczywistości, zduszając naszą osobowość, mają głownie charakter obyczajowo-psychologiczny.
W życiu wielu małych grup regularnie zdarzają się okazje, podczas których gromadzą się wszyscy ich członkowie ? i nikt poza nimi ? i wspólnie podtrzymują system usytuowanych czynności czy też spotkanie: odbywają zebranie, grają w grę, dyskutują nad filmem lub idą razem na papierosa. Nazywanie tych zgromadzeń ?spotkaniami grupy? może łatwo wpędzić nas w pułapkę myślenia, że badamy bezpośrednio samą grupę. Tymczasem w rzeczywistości są to zgromadzenia osób, które są członkami tej grupy, i nawet jeśli zebranie zostało zwołane z uwagi na problemy stojące przed grupą jako taką, to wyjściowe dane dotyczą uczestników zgromadzenia, a nie członków grupy.
fragment książki
Erving Goffman (1922-1982) zalicza się do niekonwencjonalnych klasyków amerykańskiej socjologii. Mniej zainteresowany teoriami systemów i badaniami ilościowymi, preferował obserwację uczestniczącą. Najbardziej znane jego dzieło "Człowiek w teatrze życia codziennego" (1959) należy do światowego kanonu badań socjologicznych. Jest w tej książce tyleż frapujących szczegółów co metodycznych analiz, służących także opisowi obyczajowości. Na podstawie przeróżnych źródeł - od anonsów reklamowych po podręczniki dobrego wychowania - autor rozważa "teatralny" charakter ludzkich zachowań społecznych. Uświadamia nam ich mechanizmy, z których na ogół nie zdajemy sobie sprawy: prezentujemy siebie za pomocą "fasady" w pewnych "dekoracjach", wycofujemy się za "kulisy". "Fasad", masek mamy wiele w zależności od "sytuacji". Wszyscy jesteśmy aktorami, wszyscy też widzami, ale jak przekonuje zebrany przez Goffmana materiał, nie musimy mieć z tego powodu wyrzutów sumienia, bo taka "gra", taka "interakcja symboliczna" są wprost niezbędne do właściwego funkcjonowania społeczeństwa.
SŁOWO WSTĘPNE — Jerzy Szacki
PRZEDMOWA
PODZIĘKOWANIA
WPROWADZENIE
I. WYSTĘPY
Zaufanie do roli
Fasada
Dramatyzacja działalności
Idealizacja
Kontrolowanie ekspresji
Fałszywa prezentacja
Mistyfikacja
Rzeczywistość i gra
II. ZESPOŁY
III. SCENA I KULISY
IV. ROLE POBOCZNE
V. KOMUNIKATY NIE W STYLU PRZEDSTAWIENIA
Stosunek do nieobecnych
Rozmowy inscenizatorskie
Zmowa członków zespołu
Działania na pograniczu zespołów
VI. SZTUKA MANIPULOWANIA WRAŻENIAMI Przymioty i praktyki obronne
Praktyki protekcyjne
Taktowne reakcje na taktowne postępowanie
VII. WNIOSKI
Punkt wyjścia
Kontekst analityczny
Osobowość — interakcja — społeczeństwo
Zróżnicowanie kulturowe
Rola ekspresji polega na przekazywaniu
obrazu swego ,ja"
Inscenizacja a ludzkie ,ja"
INDEKS OSÓB
Moim celem jest próba wyizolowania niektórych podstawowych ram rozumienia dostępnych w naszym społeczeństwie, umożliwiających nadawanie sensu wydarzeniom, oraz przeanalizowanie szczególnych słabości i wyzwań, na jakie te ramy odniesienia są podatne. Zaczynam od faktu, że ze specyficznego punktu widzenia jednostki to, co tymczasowo jawi się jako rzeczywiste wydarzenie, może naprawdę być zwykłym żartem, snem, wypadkiem, błędem, nieporozumieniem, oszustwem, przedstawieniem teatralnym itd. Przyjmuję, że definicje sytuacji budowane są w zgodzie z zasadami organizacji, które rządzą wydarzeniami ? przynajmniej tymi społecznymi ? oraz naszym subiektywnym zaangażowaniem w nie. Rama jest słowem, którego używam do mówienia o tych podstawowych elementach, jakie jestem w stanie zidentyfikować. To jest moja definicja ramy. Moje sformułowanie ?analiza ramowa? (frame analysis) to hasło, które oznacza badanie organizacji doświadczenia w tych właśnie kategoriach. (fragment książki, s. 11 i 12)
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
