Przegląd twórczości młodej, pochodzącej z Bośni i Hercegowiny dramatopisarki – Tanji Šljivar (ur. 1988) obejmuje cztery sztuki teatralne w przekładzie Gabrieli Abrasowicz: Jesteśmy tymi, przed którymi ostrzegali nas rodzice, Tak jak wszystkie śmiałe dziewczyny, Reżim miłości i Reżim uzdrowienia. Jej propozycje artystyczne wpisują się w panoramę europejskiego dramatu autorstwa kobiet, który jest w krajach byłej Jugosławii niezwykle ekspansywny, zwłaszcza w ostatniej dekadzie.
Autorkę interesuje kwestia performatywności oraz eksperymenty strukturalne i innowacje językowe w tekstach scenicznych. Utwory Šljivar – gęste od nawiązań literackich i filozoficznych oraz odwołań do kultury popularnej, ponadto korespondujące z najnowszymi tendencjami w refleksji socjologicznej – są również ciekawe ze względu na krytyczny sposób przedstawienia określonych zagadnień społecznych. Tkanka tekstu nasycona jest obrazami i rozważaniami dotyczącymi m.in. relacji międzyludzkich, nierówności społecznych, feminizmu, wojny, uchodźstwa, kapitalizmu, biopolityki i ekologii.
Każdy z wybranych tekstów przypominających udramatyzowane eseje określić można jako zaangażowany komentarz do przemian zachodzących w otaczającej nas rzeczywistości. Twórczyni koncentruje się na procesach dostrzegalnych nie tylko na poziomie lokalnym, lecz obecnych również w innych zakątkach świata. Należy zaznaczyć, że treść dramatów Tanji Šljivar przystaje do polskich realiów, jest rozpoznawalna i jednocześnie intrygująca (ukazuje pewne fenomeny w nowej odsłonie, a przy tym w wielu momentach bawi).
Autorzy dwutomowej antologii "Duńskie sztuki współczesne" w przekładach Pawła Partyki i Bogusławy Sochańskiej diagnozują „kosmiczny lęk” współczesnego świata i badają, czy wystarczy do tego terapia w „szkołach fobii”. Wiele z opublikowanych w zbiorze sztuk zostało nagrodzonych najważniejszą doroczną duńską nagrodą teatralną Reumert Prisen i jest granych w teatrach w Danii i zagranicą.
„Dramaturgia duńska, niezależnie od tego, czy prezentuje swe bardziej ekstra- czy introwertyczne oblicze, bezkompromisowo podejmuje dialog ze swoimi czasami (nie wchodząc przy tym w romans z polityką). Przygląda się niczym pod mikroskopem rozterkom współczesnego człowieka. Śledzi podskórne siły rządzące życiem jednostki, zagłębia się w życie społeczeństwa. Obnaża bezlitośnie brak poczucia tożsamości, niedosyt poczucia celu i sensu życia oraz zagubienie człowieka w sobie samym. Kryzys tożsamości dotyka bowiem nie tylko człowieka, ale również samego teatru. Człowiek (ani teatr) nie jest już jednoznacznie godzien obrony. Jest za to godzien zrozumienia?
- z Posłowia Justyny Zar Schabowskiej
Agencja Dramatu i Teatru zapowiada wydanie dwutomowej antologii sztuk duńskich w przekładach Pawła Partyki i Bogusławy Sochańskiej. Na tom pierwszy pt. Kosmiczny lęk albo dzień, w którym Brad Pitt został paranoikiem składa się dziewięć sztuk autorstwa Petera Asmussena, Line Knutzon i Christiana Lollikego.
Publikacja została objęta patronatem Duńskiego Instytutu Kultury, Danish Arts Foundation, Ministerstwa Kultury Danii oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych Danii.
„W niniejszej antologii prezentujemy przegląd sztuk, które powstały w ciągu ostatnich trzydziestu lat, z przewagą tych wystawianych na duńskich scenach w ostatnim dwudziestoleciu. Wszystkie one były i są wysoko oceniane, wiele zostało nagrodzonych najważniejszą doroczną duńską nagrodą teatralną Reumert Prisen, o czym informują zawarte w tej antologii noty dotyczące twórczości poszczególnych autorów”
- ze wstępu Bogusławy Sochańskiej
„Dramaturgia duńska, niezależnie od tego, czy prezentuje swe bardziej ekstra- czy introwertyczne oblicze, bezkompromisowo podejmuje dialog ze swoimi czasami (nie wchodząc przy tym w romans z polityką). Przygląda się niczym pod mikroskopem rozterkom współczesnego człowieka. Śledzi podskórne siły rządzące życiem jednostki, zagłębia się w życie społeczeństwa. Obnaża bezlitośnie brak poczucia tożsamości, niedosyt poczucia celu i sensu życia oraz zagubienie człowieka w sobie samym. Kryzys tożsamości dotyka bowiem nie tylko człowieka, ale również samego teatru. Człowiek (ani teatr) nie jest już jednoznacznie godzien obrony. Jest za to godzien zrozumienia?
- z posłowia Justyny Zar Schabowskiej
PETER ASMUSSEN
Za chwilę. Cztery próby życia i jedna próba śmierci
przełożył Paweł Partyka
Listy z NRD
przełożył Paweł Partyka
Soli Deo Gloria
przełożył Paweł Partyka
LINE KNUTZON
Zadra w sercu
przełożył Paweł Partyka
Wkrótce nadejdzie czas
przełożyła Bogusława Sochańska
Najpierw się trzeba urodzić
przełożył Paweł Partyka
CHRISTIAN LOLLIKE
Kosmiczny lęk albo dzień, w którym Brad Pitt został paranoikiem
przełożył Paweł Partyka
Manifest 2083
przełożył Paweł Partyka
Zombi albo upiory teraźniejszości
przełożył Paweł Partyka
Sensacyjny dramat Petera Rextona w przekładzie Adama Krajewskiego „Skraj przepaści” jest inspirowany wielką polityką w latach 1977-1983, kiedy światu groziła wojna atomowa. Występujący pod pseudonimem amerykański autor polskiego pochodzenia przez ponad 10 lat zbierał materiały, korzystał też z dokumentów odtajnionych przez Ministerstwo Obrony Stanów Zjednoczonych i CIA. Dramat został wydany w języku angielskim w USA w 2018 roku.
Autor tworzy głównego bohatera w oparciu o iście westernowy schemat „sam przeciwko wszystkim”. Protagonista, Julian Soka, jest polskim pułkownikiem, a zarazem szpiegiem nawiązującym kontakt z amerykańskim wywiadem, dzięki czemu udaje mu się ocalić świat przed nuklearną zagładą. Skraj przepaści to thriller polityczny, którego atmosfera koresponduje z czasami, w których żyjemy - w dramacie panuje duszna atmosfera niepewności i przeczucie zbliżającego się kryzysu...
„Napisałem tę sztukę jako studium archetypu samotnego wojownika. W polskiej literaturze dramatycznej archetyp ten przewija się u Słowackiego w Kordianie, u Mickiewicza w Konradzie Wallenrodzie, w dramatach Wyspiańskiego; pojawia się także w Hamlecie Szekspira. Jeden przeciwko reszcie. W moim dramacie to Julian Soka prowadzi tę walkę. Tym razem jest to walka o najwyższą stawkę – o losy całego świata”.
Peter Rexton
Czesi mają to do siebie, że potrafią opowiadać o swojej historii i traumach z niesamowitym dystansem i absurdalnym poczuciem humoru. Z zasady nie powinno się generalizować, ale nie ukrywajmy, że hasło "czeska kultura" uruchamia konkretne skojarzenia. Pohoda naszych sąsiadów ma różne oblicza. Nie inaczej jest w przypadku antologii Prawda i miłość. Czeskie sztuki współczesne. Na zbiór składa się dziewięć dramatów, które powstały w ostatniej dekadzie. Są wśród nich i absurdalne komedie, i sztuki o większym ciężarze gatunkowym. Przekrój tematyczny jest ogromny: rozliczenie z mitem Vacla Havla (którego słynne słowa o prawdzie i miłości zwyciężającymi nad kłamstwem i nienawiścią posłużyły jako tytuł antologii), spowiedź Eichmanna, naukowcy zmagający się z wielkimi koncernami farmaceutycznymi, nowe przygody Sherlocka Holmesa pełne czarnego humoru... Wśród autorów znajdują się cenieni dramatopisarze. Ci bardziej znani w Polsce, choćby Petr Zelenka, znany m.in. z Opowieści o zwyczajnym szaleństwie - oraz ci mniej znani, ale równie interesujący i warci poznania. Czesi nie oszczędzają samych siebie, odważnie dokonują literackich wiwisekcji. Dzięki lekturze tych sztuk paradoksalnie dowiemy się czegoś więcej o nas samych, o Polakach.
Te teksty są głęboko przemyślanym i bolesnym komentarzem stanu psychicznego czeskiego społeczeństwa, naznaczonego najpierw dwuznaczną moralnie postawą w czasie wojny, później latami życia w systemie totalitarnym, a następnie niosącego swoje urazy, lęki i wyparte winy przez czas wolności. Dzięki tej antologii możemy się przyjrzeć, co ludzie obarczeni taką przeszłością niosą ze sobą, zobaczyć, co potrafią ze swoją wolnością zrobić.
- Elżbieta Zimna, Prawda i miłość
Elżbieta Zimna, Prawda i miłość (wstęp do antologii)
Petr Kolečko, Poker face
Petr Zelenka, Job Interviews i Czar molekuły
S. d. Ch, Ostatnia gąska
René Levínský, Naciśnij kosmos, by przejść dalej
Tomáš Vůjtek, Wysłuchanie
David Zábranský, Aktor i stolarz Majer mówi o stanie swojej ojczyzny
David Drábek, Sherlock Holmes. Morderstwa brodatych kobiet
Lenka Lagronová, Ogród Jane Austen
Utwory przetłumaczyli: Gabriela Gańczarczyk, Tomasz Grabiński i Krystyna Krauze
Wybór sztuk: Aleksandra Ziemlańska
Przekłady sztuk i wydanie książki dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury Republiki Czeskiej
Współczesna dramaturgia ukraińska. Od A do JA stanowi antologię ośmiu sztuk w wyborze i przekładzie Anny Korzeniowskiej-Bihun. O wyborze dramatów zdecydowały dwa główne kryteria – chęć umieszczenia problemu wojny w szerszym kontekście społecznym i politycznym (dramaturgia po Euromajdanie rozwija się pod wpływem bodźców, których nigdy wcześniej nie doświadczała) oraz uniwersalność i potencjał sceniczny. W niniejszej publikacji znalazły się utwory istotne w kształtowaniu się dyskursu o współczesnej Ukrainie. Każda ze sztuk zawartych w antologii wyróżnia się odmiennym stylem – znajdziemy w niej dramaty eksperymentujące z formą i językiem oraz te bardziej tradycyjne; groteskowe komedie ukazujące instytucjonalne wypaczenia oraz poetyckie obrazy samotności i desperacji. Wszystkie utwory łączy jednak empatia dla człowieka znajdującego się w sytuacji skrajnej, próbującego wypracować strategie przetrwania w niespokojnej rzeczywistości.
Wydawnictwo dofinansowano ze środków Ambasady Ukraińskiej w Rzeczypospolitej Polskiej oraz Fundacji Ukraińskie Centrum Informacyjne FUCI.
„Niniejsza dwutomowa antologia (Widoki z okna i Zimne serce) jest pierwszą w Polsce próbą przybliżenia czytelnikowi fascynującego dorobku dramatycznego Volkera Schmidta – austriackiego pisarza, autora esejów i opowiadań, reżysera i aktora, cieszącego się od lat niegasnącym uznaniem czytelników i krytyków. Jego sztuki wystawiane są niemalże pod każdą szerokością geograficzną – od Chile po Bhutan. (…)
W twórczości pisarskiej Schmidta czytelnik odnajdzie te wszystkie tropy współczesności, które poruszają, wzruszają i niepokoją. Marzenia i wyobrażenia, skrywane fobie, poglądy polityczne, niepokoje społeczne, język mediów i ich obrazy powracają w sztukach Schmidta w kolejnych repetycjach i nowych wariacjach.
W centrum teatru Schmidta znajduje się zawsze współczesny człowiek – często zagubiony, szukający swojego miejsca w świecie, konfrontowany z wyzwaniami, którym rzadko jest w stanie sprostać, poddawany opresjom otaczającej go rzeczywistości.”
Tom II, poza Wstępem i Manifesto, zawiera następujące sztuki:
Rowerzyści
Czarnobiałolila
Orka
Wiochy
Zimne serce
Całkiem fajnie
Debiutancka powieść znanego dramaturga współpracującego z Mają Kleczewską, współautora spektakli granych na całym świecie (m. in. Wściekłości wg Elfriede Jelinek pokazywanej na Biennale w Wenecji).
Akcja książki dzieje się w ciągu kilkunastu godzin w czasie medytacji w aśramie w Nepalu. Bohater, trzydziestopięcioletni warszawiak pochodzenia żydowskiego, przygląda się różnym aspektom podróży, która funkcjonuje zarówno w wymiarze przestrzennym, jak i jako wyprawa w głąb własnego umysłu, przez meandry wspomnień. Mężczyzna konfrontuje się z umierającym na raka ojcem, pierwszym rozwodem i powikłanymi doświadczeniami z kobietami. Podejmuje próby przekroczenia własnego wstydu, który przestaje jawić się jako deprecjonujący . W sposób okrutny dla samego siebie stopniowo wyzwala się spod presji stereotypowego wzorca męskości. W procesie obserwacji umysłu odkrywa, że jego prawdziwym źródłem siły nie jest zakorzeniona w świadomości „męska odwaga”, równoznaczna z brawurą, ale samoakceptacja słabości. Uważność bohatera bierze swój początek w obserwacji ciała. Powtarzające się jak mantra opisy warunków atmosferycznych i oddechu w trakcie medytacji stanowią swoiste stacje – jedyne stałe punkty w drodze „do siebie”.
Antologia dramatu węgierskiego w wyborze Patrycji Paszt w przekładach Jolanty Jarmołowicz i Daniela Warmuza to wybór dziesięciu nowych sztuk najwybitniejszych pisarzy węgierskich penetrujących obszar przemian, jaki ma miejsce w węgierskim teatrze od 1989 roku do dzisiaj, rozlicza tematy tabu, rozczarowania kapitalizmem, zjawiska uboczne kapitalizmu, takie jak samotność, poczucie alienacji czy brak poczucia wspólnoty.
W książce znaleźć można następujące sztuki: György Spiró: Zaciemnienie (Elsötétítés) István Tasnádi: Wróg publiczny (Közellenség) János Háy: Jest ciężko (Nehéz) Csaba Székely: Bańskie kwiaty (Bányavirág) Béla Pintér: Ohyda (Szutyok) András Visky: Zabiłam moją matkę (Megöltem az anyámat) Csaba Mikó: Cień ojca (Apátlanok) Zoltán Egressy: Zwyczajna środa (Szimpla szerda) Kornél Mundruczó i Kata Wéber: Nietoperz (Denevér) Borbála Szabó: Lekarz na telefon (Telefondoktor)
Mocne słowa i poważne tematy uformowały tę antologię. Składa się na nią seria porażek i tragedii bez pomijania ciemnej strony egzystencji, a dodatkowo wzbogaca ją bezlitosny, brawurowy czarny humor i nowatorska siła stylistyczna.
Pod patronatem STL ukazał się dramat Lekarki Rolfa Hochhutha, jednego z najlepszych pisarzy niemieckich XX wieku, po raz pierwszy wydany po polsku w przekładzie Macieja Ganczara, opatrzony wstępem tłumacza.Hochhuth, niczym Thomas Bernhard, ukazuje odrażający świat, wykorzystując przy tym realizm naturalistyczny, efekt obcości Brechta oraz elementy groteski. Wchodzi w buty oskarżyciela nie tyle świata lekarskiego, co przede wszystkim stosunków społecznych i politycznych, panujących nie tylko w Niemczech.Twórczość Hochhutha jest postrzegana jako kontrowersyjna tematy poruszane przez autora i sposób ich ujęcia najczęściej stają się przyczyną licznych skandali i wywołują gromy sypiące się na pisarza praktycznie ze wszystkich stron: poczynając od katolików, poprzez polityków wszystkich opcji (od prawicy, przez zielonych i ekologów, po lewicę, do której jednak pisarzowi jest najbliżej), władze zarówno jego kraju, jak i państw Europy czy wręcz świata, byłych nazistów i ich współczesnych obrońców, a skończywszy na konkretnych grupach zawodowych, jak chociażby lekarzach czy ludziach biznesu.
Bogactwo twórczości Hanocha Levina kryje się przede wszystkim w różnorodności gatunków, jakimi umiejętnie operował. Pisarz, poeta i krytyk teatralny Haim Nagid zwykł tę różnorodność porządkować wedle klucza chronologicznego. Według niego pierwszy etap działalności artystycznej Levina znamionują kabarety satyryczne, do drugiego należą komedie rodzinne, zaś do ostatniego dramaty mityczne.
Levin był przede wszystkim wielkim komentatorem swojej młodej ojczyzny, reagującym na społeczne i polityczne pulsacje miast, w których przyszło mu tworzyć. Cykl dramatów zwanych rodzinnymi czy domowymi to reminiscencje jego rodzinnej, polsko-żydowskiej dzielnicy Neve Szanen na południu Tel Awiwu; to także jidyszowo-polsko brzmiące imiona, znane ulice i miejsca. (...) Levin doskonale operuje literackimi gatunkami, łącząc ich potencjały z własną wrażliwością. Zawsze jednak myśli o scenie. Tekst to dla niego, podatne na liczne przekształcenia, teatralne tworzywo. To zapis scenicznego doświadczenia, które w życiu artystycznym Levina pełniło rolę prymarną i ku któremu podążały niemal wszystkie jego literackie wysiłki.
Z wstępu Justyny Biernat do „Udręki życia i innych dramatów rodzinnych”, pt.: „Laboratorium doświadczeń, Dramaturgia Hanocha Levina”.
ZAWARTOŚĆ PUBLIKACJI:
1.Wstęp:
„Laboratorium doświadczeń, dramaturgia Hanocha Levina”.- Justyna Biernat
2. Wybrane sztuki:
Solomon Grip
Chefec
Poper
Udręka życia
Ten, który się waha
Jakiś i Pupcze
Moris Szimel
Wzrusz moje serce
Całuj Ciotkę
Romantycy
Publikowane w niniejszej antologii teksty powstawały w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku, tworząc panoramę mitycznych postaci i opowieści przekształcanych przez twórczą wyobraźnię Levina. Pisarz, poeta i krytyk teatralny Haim Nagid nazywał je dramatami mitycznymi lub metafizycznymi, natomiast dla izraelskiej znawczyni teatru i dramatu Nurit Yaari są one spektaklami losu. Badacze izraelskiego teatru Ahuva Belkin i Gad Kaynar z kolei wpisują twórczość Levina, obok Nissima Aloniego czy Josefa Bar-Josefa, w nurt dramatów uniwersalno-egzystencjalistycznych, ponieważ dotykają one kwestii samotności i lęku. (...)
Mit oraz baśń w zbiorze tekstów nazywanych mitycznymi czy metafizycznymi stają się dla Levina kolejnym narzędziem, inspirującym tworzywem w procesie ustanawiania własnej, fikcyjnej rzeczywistości.
Rzeczywistość ta doskonale eksploruje bogactwo antyku, w szczególności grozę i okrucieństwo mitycznych opowieści oraz komediową dosadność. Mit splata się z realnością w ostatniej scenie szpitalnej, w której Levin wraz ze swoimi fikcyjnymi, konającymi bohaterami w sposób karykaturalny, ale i niezwykle intymny mierzy się ze strachem przed przemijaniem.
Z wstępu Justyny Biernat do Wielkiej Nierządnicy..., pt.: „Ocean wytchnienia. Dramaturgia Hanocha Levina”.
ZAWARTOŚĆ PUBLIKACJI:
1.Wstęp:
Ocean wytchnienia. Dramaturgia Hanocha Levina - Justyna Biernat
2. Wybrane sztuki:
Wszyscy chcą żyć
Wielka Nierządnica z Babilonu
Utracone Trojanki
Lokaje
Cesarz Gok
Chudy Żołnierz
Płaksy
Ichś Fiszer
Pięć dramatów najpopularniejszych w Europie irlandzkich autorów (Mark Doherty, Owen McCafferty, Conor McPherson, Mark O`Rowe, Enda Walsh), znanych również w Polsce z wystawień w wielu teatrach.
Zbiór dramatów, który trzymają państwo przed sobą, daje pojęcie o możliwościach pisarskich Jurka. Są tu zarówno teksty eksperymentalne, poszukujące nowego języka teatralnego, jak i sztuki gatunkowe.
Jurek jest nieodrodnym dzieckiem epoki transformacji, czasu łatwych karier, drapieżnego biznesu, odkrywania swobody obyczajowej. Na początku dekady, jak wielu innych, ruszył z prowincji na podbój stolicy. Powód był prozaiczny: zbankrutowała fabryka silników samolotowych, w której pracował jako referent. W Warszawie zaczął pisać pierwsze scenariusze i sztuki teatralne.
Ze wstępu Romana Pawłowskiego
Zastanawiano się, co będzie dalej ze światem i czy na wszelki wypadek nie lepiej opuścić ten zakątek Europy. Mój mąż mieszał łyżeczką cukier w filiżance herbaty i zadawał sobie to samo pytanie. (...) W milczeniu, z uwagą oglądał drzewiaste paprocie i ptaka kiwi. Piękne, ale nieco dziwaczne i za daleko.
Ten fragment opowiadania Magdaleny Tulli [ze zbioru Włoskie szpilki] świetnie oddaje poziom wiedzy przeciętnego polskiego inteligenta na temat Nowej Zelandii. Bo mało kto wie o wielkich papugach kakapo, podobnie jak kiwi nieumiejących latać, które dają się strząsać z drzew jak gruszki, a wymarły ptak moa (swego czasu największy na świecie) dopiero zdobywa popularność jako symbol wchodzącej na polski rynek sieci fastfoodów. Ktoś możesłyszał sopran maoryskiej gwiazdy Kiri te Kanawa, a jeszcze innemu przypomni się, że Czomolungmę zdobył po raz pierwszy nie kto inny, tylko Nowozelandczyk, sir Edmund Hillary. W kręgach literackich znana jest znakomita nowelistka Katherine Mansfield, a za sprawą filmu Jane Campion Anioł przy moim stole autobiograficzna trylogia powieściowa Janet Frame. (...)
Po raz pierwszy w Polsce dwutomowa antologia sztuk Ödöna von Horvátha, jednego z najwybitniejszych w dziejach autorów, którego sztuki stały się odkryciem dla zrewoltowanego pokolenia '68 oraz podwaliną ponowoczesnej tożsamości.
Tom 1
Dramaty:
Pod pięknym widokiem, 1926/27 (tłum. M. Ganczar)
Włoski wieczór, 1931 (tłum. J. Kaduczak)
Opowieści Lasku Wiedeńskiego, 1931 (tłum. K. Bikont)
Kazimierz i Karolina, 1932 (tłum. J. St. Buras)
Wiara nadzieja miłość, 1933 (tłum. J. St. Buras)
Nieznajoma z Sekwany, 1933 (tłum. J. St. Buras)
Głową w mur, 1934 (tłum. M. Ganczar)
Po raz pierwszy w Polsce dwutomowa antologia sztuk Ödöna von Horvátha, jednego z najwybitniejszych w dziejach autorów, którego sztuki stały się odkryciem dla zrewoltowanego pokolenia '68 oraz podwaliną ponowoczesnej tożsamości.
Tom 2
Tu i Tam, 1934 (tłum. M. Mikina i M. Wąsik)
Rozwód Figara, 1936 (tłum. J. St. Buras)
Don Juan wraca z wojny, 1936 (tłum. M. Muskała)
Sąd ostateczny, 1935/36 (tłum. R. Brandstaetter)
Wieś bez mężczyzn, 1937 (tłum. M. Ganczar)
Do nieba, 1937 (tłum. M. Lubyk)
Pompeje. Komedia o trzęsieniu ziemi w sześciu obrazach, 1937 (tłum. J. Kaduczak)
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
