Przegląd twórczości młodej, pochodzącej z Bośni i Hercegowiny dramatopisarki – Tanji Šljivar (ur. 1988) obejmuje cztery sztuki teatralne w przekładzie Gabrieli Abrasowicz: Jesteśmy tymi, przed którymi ostrzegali nas rodzice, Tak jak wszystkie śmiałe dziewczyny, Reżim miłości i Reżim uzdrowienia. Jej propozycje artystyczne wpisują się w panoramę europejskiego dramatu autorstwa kobiet, który jest w krajach byłej Jugosławii niezwykle ekspansywny, zwłaszcza w ostatniej dekadzie.
Autorkę interesuje kwestia performatywności oraz eksperymenty strukturalne i innowacje językowe w tekstach scenicznych. Utwory Šljivar – gęste od nawiązań literackich i filozoficznych oraz odwołań do kultury popularnej, ponadto korespondujące z najnowszymi tendencjami w refleksji socjologicznej – są również ciekawe ze względu na krytyczny sposób przedstawienia określonych zagadnień społecznych. Tkanka tekstu nasycona jest obrazami i rozważaniami dotyczącymi m.in. relacji międzyludzkich, nierówności społecznych, feminizmu, wojny, uchodźstwa, kapitalizmu, biopolityki i ekologii.
Każdy z wybranych tekstów przypominających udramatyzowane eseje określić można jako zaangażowany komentarz do przemian zachodzących w otaczającej nas rzeczywistości. Twórczyni koncentruje się na procesach dostrzegalnych nie tylko na poziomie lokalnym, lecz obecnych również w innych zakątkach świata. Należy zaznaczyć, że treść dramatów Tanji Šljivar przystaje do polskich realiów, jest rozpoznawalna i jednocześnie intrygująca (ukazuje pewne fenomeny w nowej odsłonie, a przy tym w wielu momentach bawi).
Autorzy dwutomowej antologii "Duńskie sztuki współczesne" w przekładach Pawła Partyki i Bogusławy Sochańskiej diagnozują „kosmiczny lęk” współczesnego świata i badają, czy wystarczy do tego terapia w „szkołach fobii”. Wiele z opublikowanych w zbiorze sztuk zostało nagrodzonych najważniejszą doroczną duńską nagrodą teatralną Reumert Prisen i jest granych w teatrach w Danii i zagranicą.
„Dramaturgia duńska, niezależnie od tego, czy prezentuje swe bardziej ekstra- czy introwertyczne oblicze, bezkompromisowo podejmuje dialog ze swoimi czasami (nie wchodząc przy tym w romans z polityką). Przygląda się niczym pod mikroskopem rozterkom współczesnego człowieka. Śledzi podskórne siły rządzące życiem jednostki, zagłębia się w życie społeczeństwa. Obnaża bezlitośnie brak poczucia tożsamości, niedosyt poczucia celu i sensu życia oraz zagubienie człowieka w sobie samym. Kryzys tożsamości dotyka bowiem nie tylko człowieka, ale również samego teatru. Człowiek (ani teatr) nie jest już jednoznacznie godzien obrony. Jest za to godzien zrozumienia?
- z Posłowia Justyny Zar Schabowskiej
Agencja Dramatu i Teatru zapowiada wydanie dwutomowej antologii sztuk duńskich w przekładach Pawła Partyki i Bogusławy Sochańskiej. Na tom pierwszy pt. Kosmiczny lęk albo dzień, w którym Brad Pitt został paranoikiem składa się dziewięć sztuk autorstwa Petera Asmussena, Line Knutzon i Christiana Lollikego.
Publikacja została objęta patronatem Duńskiego Instytutu Kultury, Danish Arts Foundation, Ministerstwa Kultury Danii oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych Danii.
„W niniejszej antologii prezentujemy przegląd sztuk, które powstały w ciągu ostatnich trzydziestu lat, z przewagą tych wystawianych na duńskich scenach w ostatnim dwudziestoleciu. Wszystkie one były i są wysoko oceniane, wiele zostało nagrodzonych najważniejszą doroczną duńską nagrodą teatralną Reumert Prisen, o czym informują zawarte w tej antologii noty dotyczące twórczości poszczególnych autorów”
- ze wstępu Bogusławy Sochańskiej
„Dramaturgia duńska, niezależnie od tego, czy prezentuje swe bardziej ekstra- czy introwertyczne oblicze, bezkompromisowo podejmuje dialog ze swoimi czasami (nie wchodząc przy tym w romans z polityką). Przygląda się niczym pod mikroskopem rozterkom współczesnego człowieka. Śledzi podskórne siły rządzące życiem jednostki, zagłębia się w życie społeczeństwa. Obnaża bezlitośnie brak poczucia tożsamości, niedosyt poczucia celu i sensu życia oraz zagubienie człowieka w sobie samym. Kryzys tożsamości dotyka bowiem nie tylko człowieka, ale również samego teatru. Człowiek (ani teatr) nie jest już jednoznacznie godzien obrony. Jest za to godzien zrozumienia?
- z posłowia Justyny Zar Schabowskiej
PETER ASMUSSEN
Za chwilę. Cztery próby życia i jedna próba śmierci
przełożył Paweł Partyka
Listy z NRD
przełożył Paweł Partyka
Soli Deo Gloria
przełożył Paweł Partyka
LINE KNUTZON
Zadra w sercu
przełożył Paweł Partyka
Wkrótce nadejdzie czas
przełożyła Bogusława Sochańska
Najpierw się trzeba urodzić
przełożył Paweł Partyka
CHRISTIAN LOLLIKE
Kosmiczny lęk albo dzień, w którym Brad Pitt został paranoikiem
przełożył Paweł Partyka
Manifest 2083
przełożył Paweł Partyka
Zombi albo upiory teraźniejszości
przełożył Paweł Partyka
Sensacyjny dramat Petera Rextona w przekładzie Adama Krajewskiego „Skraj przepaści” jest inspirowany wielką polityką w latach 1977-1983, kiedy światu groziła wojna atomowa. Występujący pod pseudonimem amerykański autor polskiego pochodzenia przez ponad 10 lat zbierał materiały, korzystał też z dokumentów odtajnionych przez Ministerstwo Obrony Stanów Zjednoczonych i CIA. Dramat został wydany w języku angielskim w USA w 2018 roku.
Autor tworzy głównego bohatera w oparciu o iście westernowy schemat „sam przeciwko wszystkim”. Protagonista, Julian Soka, jest polskim pułkownikiem, a zarazem szpiegiem nawiązującym kontakt z amerykańskim wywiadem, dzięki czemu udaje mu się ocalić świat przed nuklearną zagładą. Skraj przepaści to thriller polityczny, którego atmosfera koresponduje z czasami, w których żyjemy - w dramacie panuje duszna atmosfera niepewności i przeczucie zbliżającego się kryzysu...
„Napisałem tę sztukę jako studium archetypu samotnego wojownika. W polskiej literaturze dramatycznej archetyp ten przewija się u Słowackiego w Kordianie, u Mickiewicza w Konradzie Wallenrodzie, w dramatach Wyspiańskiego; pojawia się także w Hamlecie Szekspira. Jeden przeciwko reszcie. W moim dramacie to Julian Soka prowadzi tę walkę. Tym razem jest to walka o najwyższą stawkę – o losy całego świata”.
Peter Rexton
Czesi mają to do siebie, że potrafią opowiadać o swojej historii i traumach z niesamowitym dystansem i absurdalnym poczuciem humoru. Z zasady nie powinno się generalizować, ale nie ukrywajmy, że hasło "czeska kultura" uruchamia konkretne skojarzenia. Pohoda naszych sąsiadów ma różne oblicza. Nie inaczej jest w przypadku antologii Prawda i miłość. Czeskie sztuki współczesne. Na zbiór składa się dziewięć dramatów, które powstały w ostatniej dekadzie. Są wśród nich i absurdalne komedie, i sztuki o większym ciężarze gatunkowym. Przekrój tematyczny jest ogromny: rozliczenie z mitem Vacla Havla (którego słynne słowa o prawdzie i miłości zwyciężającymi nad kłamstwem i nienawiścią posłużyły jako tytuł antologii), spowiedź Eichmanna, naukowcy zmagający się z wielkimi koncernami farmaceutycznymi, nowe przygody Sherlocka Holmesa pełne czarnego humoru... Wśród autorów znajdują się cenieni dramatopisarze. Ci bardziej znani w Polsce, choćby Petr Zelenka, znany m.in. z Opowieści o zwyczajnym szaleństwie - oraz ci mniej znani, ale równie interesujący i warci poznania. Czesi nie oszczędzają samych siebie, odważnie dokonują literackich wiwisekcji. Dzięki lekturze tych sztuk paradoksalnie dowiemy się czegoś więcej o nas samych, o Polakach.
Te teksty są głęboko przemyślanym i bolesnym komentarzem stanu psychicznego czeskiego społeczeństwa, naznaczonego najpierw dwuznaczną moralnie postawą w czasie wojny, później latami życia w systemie totalitarnym, a następnie niosącego swoje urazy, lęki i wyparte winy przez czas wolności. Dzięki tej antologii możemy się przyjrzeć, co ludzie obarczeni taką przeszłością niosą ze sobą, zobaczyć, co potrafią ze swoją wolnością zrobić.
- Elżbieta Zimna, Prawda i miłość
Elżbieta Zimna, Prawda i miłość (wstęp do antologii)
Petr Kolečko, Poker face
Petr Zelenka, Job Interviews i Czar molekuły
S. d. Ch, Ostatnia gąska
René Levínský, Naciśnij kosmos, by przejść dalej
Tomáš Vůjtek, Wysłuchanie
David Zábranský, Aktor i stolarz Majer mówi o stanie swojej ojczyzny
David Drábek, Sherlock Holmes. Morderstwa brodatych kobiet
Lenka Lagronová, Ogród Jane Austen
Utwory przetłumaczyli: Gabriela Gańczarczyk, Tomasz Grabiński i Krystyna Krauze
Wybór sztuk: Aleksandra Ziemlańska
Przekłady sztuk i wydanie książki dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury Republiki Czeskiej
Współczesna dramaturgia ukraińska. Od A do JA stanowi antologię ośmiu sztuk w wyborze i przekładzie Anny Korzeniowskiej-Bihun. O wyborze dramatów zdecydowały dwa główne kryteria – chęć umieszczenia problemu wojny w szerszym kontekście społecznym i politycznym (dramaturgia po Euromajdanie rozwija się pod wpływem bodźców, których nigdy wcześniej nie doświadczała) oraz uniwersalność i potencjał sceniczny. W niniejszej publikacji znalazły się utwory istotne w kształtowaniu się dyskursu o współczesnej Ukrainie. Każda ze sztuk zawartych w antologii wyróżnia się odmiennym stylem – znajdziemy w niej dramaty eksperymentujące z formą i językiem oraz te bardziej tradycyjne; groteskowe komedie ukazujące instytucjonalne wypaczenia oraz poetyckie obrazy samotności i desperacji. Wszystkie utwory łączy jednak empatia dla człowieka znajdującego się w sytuacji skrajnej, próbującego wypracować strategie przetrwania w niespokojnej rzeczywistości.
Wydawnictwo dofinansowano ze środków Ambasady Ukraińskiej w Rzeczypospolitej Polskiej oraz Fundacji Ukraińskie Centrum Informacyjne FUCI.
„Niniejsza dwutomowa antologia (Widoki z okna i Zimne serce) jest pierwszą w Polsce próbą przybliżenia czytelnikowi fascynującego dorobku dramatycznego Volkera Schmidta – austriackiego pisarza, autora esejów i opowiadań, reżysera i aktora, cieszącego się od lat niegasnącym uznaniem czytelników i krytyków. Jego sztuki wystawiane są niemalże pod każdą szerokością geograficzną – od Chile po Bhutan. (…)
W twórczości pisarskiej Schmidta czytelnik odnajdzie te wszystkie tropy współczesności, które poruszają, wzruszają i niepokoją. Marzenia i wyobrażenia, skrywane fobie, poglądy polityczne, niepokoje społeczne, język mediów i ich obrazy powracają w sztukach Schmidta w kolejnych repetycjach i nowych wariacjach.
W centrum teatru Schmidta znajduje się zawsze współczesny człowiek – często zagubiony, szukający swojego miejsca w świecie, konfrontowany z wyzwaniami, którym rzadko jest w stanie sprostać, poddawany opresjom otaczającej go rzeczywistości.”
Tom II, poza Wstępem i Manifesto, zawiera następujące sztuki:
Rowerzyści
Czarnobiałolila
Orka
Wiochy
Zimne serce
Całkiem fajnie
„Niniejsza dwutomowa antologia (Widoki z okna i Zimne serce) jest pierwszą w Polsce próbą przybliżenia czytelnikowi fascynującego dorobku dramatycznego Volkera Schmidta – austriackiego pisarza, autora esejów i opowiadań, reżysera i aktora, cieszącego się od lat niegasnącym uznaniem czytelników i krytyków. Jego sztuki wystawiane są niemalże pod każdą szerokością geograficzną – od Chile po Bhutan. (…)
W twórczości pisarskiej Schmidta czytelnik odnajdzie te wszystkie tropy współczesności, które poruszają, wzruszają i niepokoją. Marzenia i wyobrażenia, skrywane fobie, poglądy polityczne, niepokoje społeczne, język mediów i ich obrazy powracają w sztukach Schmidta w kolejnych repetycjach i nowych wariacjach.
W centrum teatru Schmidta znajduje się zawsze współczesny człowiek – często zagubiony, szukający swojego miejsca w świecie, konfrontowany z wyzwaniami, którym rzadko jest w stanie sprostać, poddawany opresjom otaczającej go rzeczywistości.”
Tom I zawiera następujące sztuki:
Wśród ryb
Himalaje
Jakub von Koss napisał mi tę sztukę
Widok z okna
Trylogia tekstylna
Trzeba być wdzięczną
Macie szczęście
Jesteśmy szczęśliwe
Debiutancka powieść znanego dramaturga współpracującego z Mają Kleczewską, współautora spektakli granych na całym świecie (m. in. Wściekłości wg Elfriede Jelinek pokazywanej na Biennale w Wenecji).
Akcja książki dzieje się w ciągu kilkunastu godzin w czasie medytacji w aśramie w Nepalu. Bohater, trzydziestopięcioletni warszawiak pochodzenia żydowskiego, przygląda się różnym aspektom podróży, która funkcjonuje zarówno w wymiarze przestrzennym, jak i jako wyprawa w głąb własnego umysłu, przez meandry wspomnień. Mężczyzna konfrontuje się z umierającym na raka ojcem, pierwszym rozwodem i powikłanymi doświadczeniami z kobietami. Podejmuje próby przekroczenia własnego wstydu, który przestaje jawić się jako deprecjonujący . W sposób okrutny dla samego siebie stopniowo wyzwala się spod presji stereotypowego wzorca męskości. W procesie obserwacji umysłu odkrywa, że jego prawdziwym źródłem siły nie jest zakorzeniona w świadomości „męska odwaga”, równoznaczna z brawurą, ale samoakceptacja słabości. Uważność bohatera bierze swój początek w obserwacji ciała. Powtarzające się jak mantra opisy warunków atmosferycznych i oddechu w trakcie medytacji stanowią swoiste stacje – jedyne stałe punkty w drodze „do siebie”.
Antologia dramatu węgierskiego w wyborze Patrycji Paszt w przekładach Jolanty Jarmołowicz i Daniela Warmuza to wybór dziesięciu nowych sztuk najwybitniejszych pisarzy węgierskich penetrujących obszar przemian, jaki ma miejsce w węgierskim teatrze od 1989 roku do dzisiaj, rozlicza tematy tabu, rozczarowania kapitalizmem, zjawiska uboczne kapitalizmu, takie jak samotność, poczucie alienacji czy brak poczucia wspólnoty.
W książce znaleźć można następujące sztuki: György Spiró: Zaciemnienie (Elsötétítés) István Tasnádi: Wróg publiczny (Közellenség) János Háy: Jest ciężko (Nehéz) Csaba Székely: Bańskie kwiaty (Bányavirág) Béla Pintér: Ohyda (Szutyok) András Visky: Zabiłam moją matkę (Megöltem az anyámat) Csaba Mikó: Cień ojca (Apátlanok) Zoltán Egressy: Zwyczajna środa (Szimpla szerda) Kornél Mundruczó i Kata Wéber: Nietoperz (Denevér) Borbála Szabó: Lekarz na telefon (Telefondoktor)
Mocne słowa i poważne tematy uformowały tę antologię. Składa się na nią seria porażek i tragedii bez pomijania ciemnej strony egzystencji, a dodatkowo wzbogaca ją bezlitosny, brawurowy czarny humor i nowatorska siła stylistyczna.
Pod patronatem STL ukazał się dramat Lekarki Rolfa Hochhutha, jednego z najlepszych pisarzy niemieckich XX wieku, po raz pierwszy wydany po polsku w przekładzie Macieja Ganczara, opatrzony wstępem tłumacza.Hochhuth, niczym Thomas Bernhard, ukazuje odrażający świat, wykorzystując przy tym realizm naturalistyczny, efekt obcości Brechta oraz elementy groteski. Wchodzi w buty oskarżyciela nie tyle świata lekarskiego, co przede wszystkim stosunków społecznych i politycznych, panujących nie tylko w Niemczech.Twórczość Hochhutha jest postrzegana jako kontrowersyjna tematy poruszane przez autora i sposób ich ujęcia najczęściej stają się przyczyną licznych skandali i wywołują gromy sypiące się na pisarza praktycznie ze wszystkich stron: poczynając od katolików, poprzez polityków wszystkich opcji (od prawicy, przez zielonych i ekologów, po lewicę, do której jednak pisarzowi jest najbliżej), władze zarówno jego kraju, jak i państw Europy czy wręcz świata, byłych nazistów i ich współczesnych obrońców, a skończywszy na konkretnych grupach zawodowych, jak chociażby lekarzach czy ludziach biznesu.
Publikowane w niniejszej antologii teksty powstawały w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku, tworząc panoramę mitycznych postaci i opowieści przekształcanych przez twórczą wyobraźnię Levina. Pisarz, poeta i krytyk teatralny Haim Nagid nazywał je dramatami mitycznymi lub metafizycznymi, natomiast dla izraelskiej znawczyni teatru i dramatu Nurit Yaari są one spektaklami losu. Badacze izraelskiego teatru Ahuva Belkin i Gad Kaynar z kolei wpisują twórczość Levina, obok Nissima Aloniego czy Josefa Bar-Josefa, w nurt dramatów uniwersalno-egzystencjalistycznych, ponieważ dotykają one kwestii samotności i lęku. (...)
Mit oraz baśń w zbiorze tekstów nazywanych mitycznymi czy metafizycznymi stają się dla Levina kolejnym narzędziem, inspirującym tworzywem w procesie ustanawiania własnej, fikcyjnej rzeczywistości.
Rzeczywistość ta doskonale eksploruje bogactwo antyku, w szczególności grozę i okrucieństwo mitycznych opowieści oraz komediową dosadność. Mit splata się z realnością w ostatniej scenie szpitalnej, w której Levin wraz ze swoimi fikcyjnymi, konającymi bohaterami w sposób karykaturalny, ale i niezwykle intymny mierzy się ze strachem przed przemijaniem.
Z wstępu Justyny Biernat do Wielkiej Nierządnicy..., pt.: „Ocean wytchnienia. Dramaturgia Hanocha Levina”.
ZAWARTOŚĆ PUBLIKACJI:
1.Wstęp:
Ocean wytchnienia. Dramaturgia Hanocha Levina - Justyna Biernat
2. Wybrane sztuki:
Wszyscy chcą żyć
Wielka Nierządnica z Babilonu
Utracone Trojanki
Lokaje
Cesarz Gok
Chudy Żołnierz
Płaksy
Ichś Fiszer
Pięć dramatów najpopularniejszych w Europie irlandzkich autorów (Mark Doherty, Owen McCafferty, Conor McPherson, Mark O`Rowe, Enda Walsh), znanych również w Polsce z wystawień w wielu teatrach.
Zbiór dramatów, który trzymają państwo przed sobą, daje pojęcie o możliwościach pisarskich Jurka. Są tu zarówno teksty eksperymentalne, poszukujące nowego języka teatralnego, jak i sztuki gatunkowe.
Jurek jest nieodrodnym dzieckiem epoki transformacji, czasu łatwych karier, drapieżnego biznesu, odkrywania swobody obyczajowej. Na początku dekady, jak wielu innych, ruszył z prowincji na podbój stolicy. Powód był prozaiczny: zbankrutowała fabryka silników samolotowych, w której pracował jako referent. W Warszawie zaczął pisać pierwsze scenariusze i sztuki teatralne.
Ze wstępu Romana Pawłowskiego
Zastanawiano się, co będzie dalej ze światem i czy na wszelki wypadek nie lepiej opuścić ten zakątek Europy. Mój mąż mieszał łyżeczką cukier w filiżance herbaty i zadawał sobie to samo pytanie. (...) W milczeniu, z uwagą oglądał drzewiaste paprocie i ptaka kiwi. Piękne, ale nieco dziwaczne i za daleko.
Ten fragment opowiadania Magdaleny Tulli [ze zbioru Włoskie szpilki] świetnie oddaje poziom wiedzy przeciętnego polskiego inteligenta na temat Nowej Zelandii. Bo mało kto wie o wielkich papugach kakapo, podobnie jak kiwi nieumiejących latać, które dają się strząsać z drzew jak gruszki, a wymarły ptak moa (swego czasu największy na świecie) dopiero zdobywa popularność jako symbol wchodzącej na polski rynek sieci fastfoodów. Ktoś możesłyszał sopran maoryskiej gwiazdy Kiri te Kanawa, a jeszcze innemu przypomni się, że Czomolungmę zdobył po raz pierwszy nie kto inny, tylko Nowozelandczyk, sir Edmund Hillary. W kręgach literackich znana jest znakomita nowelistka Katherine Mansfield, a za sprawą filmu Jane Campion Anioł przy moim stole autobiograficzna trylogia powieściowa Janet Frame. (...)
Po raz pierwszy w Polsce dwutomowa antologia sztuk Ödöna von Horvátha, jednego z najwybitniejszych w dziejach autorów, którego sztuki stały się odkryciem dla zrewoltowanego pokolenia '68 oraz podwaliną ponowoczesnej tożsamości.
Tom 1
Dramaty:
Pod pięknym widokiem, 1926/27 (tłum. M. Ganczar)
Włoski wieczór, 1931 (tłum. J. Kaduczak)
Opowieści Lasku Wiedeńskiego, 1931 (tłum. K. Bikont)
Kazimierz i Karolina, 1932 (tłum. J. St. Buras)
Wiara nadzieja miłość, 1933 (tłum. J. St. Buras)
Nieznajoma z Sekwany, 1933 (tłum. J. St. Buras)
Głową w mur, 1934 (tłum. M. Ganczar)
Po raz pierwszy w Polsce dwutomowa antologia sztuk Ödöna von Horvátha, jednego z najwybitniejszych w dziejach autorów, którego sztuki stały się odkryciem dla zrewoltowanego pokolenia '68 oraz podwaliną ponowoczesnej tożsamości.
Tom 2
Tu i Tam, 1934 (tłum. M. Mikina i M. Wąsik)
Rozwód Figara, 1936 (tłum. J. St. Buras)
Don Juan wraca z wojny, 1936 (tłum. M. Muskała)
Sąd ostateczny, 1935/36 (tłum. R. Brandstaetter)
Wieś bez mężczyzn, 1937 (tłum. M. Ganczar)
Do nieba, 1937 (tłum. M. Lubyk)
Pompeje. Komedia o trzęsieniu ziemi w sześciu obrazach, 1937 (tłum. J. Kaduczak)
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
