Antologia przekładów kilkudziesięciu tekstów dotyczących rozmaitych aspektów badań nad pamięcią. Redaktorzy i tłumacze dobrali je w taki sposób, by publikacja w pełni odzwierciedlała różnorodność zagadnień podejmowanych w ramach memory studies. Materiały zostały zgrupowane w dziewięciu działach tematycznych, ukazujących problem pamięci kulturowej w kontekście antropologii ciała, rzeczy, mediów, przestrzeni, a także różnych odmian antropologii społecznej i historycznej. Wybrano teksty autorstwa najważniejszych współczesnych badaczy oraz teksty dawniejsze, stanowiące podbudowę lub ważny kontekst dla dorobku współczesnych autorów. Celem twórców antologii jest podsumowanie memory studies jako nowoczesnej dziedziny badań i refleksji antropologicznej oraz udostępnienie polskim czytelnikom nietłumaczonych dotychczas, istotnych dla tej dziedziny artykułów i rozpraw powstałych w ostatnich dekadach w Europie i Stanach Zjednoczonych. Publikacja adresowana jest do studentów i pracowników naukowych kierunków humanistycznych, a w szczególności kulturoznawstwa, socjologii, historii.
******
Anthropology of Memory
An anthology of translations of several dozen texts on various aspects of memory studies as a modern field of research and anthropological reflection. The texts present the problem of cultural memory in the context of anthropology of the body, things, media, space, as well as different types of social and historical anthropology.
Keywords: memory, memory studies, cultural anthropology, history of memory, tradition, past, postmemory
Przewodnik po najważniejszych teoriach pamięci, zarówno indywidualnej, jak i zbiorowej. Autorka koncentruje się na znaczeniu pamięci dla funkcjonowania kultury i społeczeństwa oraz na sposobach reprezentacji przeszłości w teraźniejszości. Omawia różne modele teoretyczne i podstawowe pojęcia interdyscyplinarnego pola badań pamięci. Oryginalnie opublikowana w języku niemieckim książka doczekała się przekładów na angielski, hiszpański, a obecnie także polski. Zyskała międzynarodowe uznanie nauczycieli akademickich oraz badaczy nauk społecznych i humanistycznych.
******
Memory in Culture. Introduction
The first Polish translation of Memory in Culture by Astrid Erll. The author focuses on the study of memory processes in culture and society and reviews various disciplines that form a multidisciplinary field of memory studies, including sociology, history, literature and media studies, art.., pedagogy, psychology or neurology. Erll draws attention to the media construction of memory and describes literature as a cultural memory medium.
Keywords: anthropology of memory, memory studies, cultural anthropology, history of memory, tradition, past, postmemory
Publikacja dokumentuje relikty malowideł z wczesnochrześcijańskiej katedry odkrytej w Faras przez ekipę polskich archeologów pod kierunkiem prof. Kazimierza Michałowskiego w latach 1961–1964 w związku z budową tamy asuańskiej. Dla każdego malowidła podane są dane metryczne, lokalizacja oraz stan zachowania. Katalog jest bogato ilustrowany fotografiami malowideł przed zdjęciem ich ze ścian oraz po konserwacji, załączono też tabelę wszystkich ornamentów i wzorów zarejestrowanych na malowidłach, a także tablice konkordancji oraz indeks.
Pismo recenzowane o profilu interdyscyplinarnym, istniejące od 1957 roku. Adresowane przede wszystkim do środowiska naukowego, nie pomija jednak czytelnika mniej profesjonalnego, zwłaszcza nauczycieli, studentów, inteligencji zainteresowanej problematyką humanistyczną. Publikuje artykuły problemowe (krajowe i zagraniczne) z zakresu różnych dyscyplin humanistycznych: literaturoznawstwa, historii, kulturoznawstwa, socjologii, filozofii, psychologii, językoznawstwa. Zamieszcza również przekłady oraz materiały i przyczynki, dyskusje i polemiki, recenzje i przeglądy. Po każdym artykule streszczenie w języku angielskim. Także spis treści tłumaczony na język angielski.
Estudios Latinoamericanos, wydawane przez Polskie Towarzystwo Studiów Latynoamerykanistycznych, jest najstarszym polskim czasopismem publikującym materiały naukowe związane z szeroko rozumianą historią i kulturą Ameryki Łacińskiej. Ukazuje się od roku 1972.
Do roku 1995 wydawane było przez Instytut Historii PAN. Twórcą pisma i jego pierwszym redaktorem był prof. dr hab. Tadeusz Łepkowski. W roku 1988 zastąpił go dr Ryszard Stemplowski. W latach 1995-2011 czasopismem kierował prof. dr hab. Aleksander Posern-Zieliński, a w roku 2012 redaktorem został prof. dr hab. Mariusz Ziółkowski.
Artykuły publikowane są w języku hiszpańskim, portugalskim, angielskim lub francuskim.
Nawiązując do klasycznych filozofii podmiotowości (Kartezjusz, Kant, Hegel, Schelling) i do narratologii, która ma swoje źródła w tzw. zwrocie narratywistycznym, Autorka omawia współczesne koncepcje tożsamości narracyjnej: hermeneutyczne (MacIntyre, Taylor, Ricoeur) oraz naturalistyczne (Dennett, Schechtman, DeGrazia). Broni tezy, że podmiot narracyjny, uwzględniający elementy pluralistyczne, czasowe i społeczne, nie przestaje być zdolny do działania i podejmowania decyzji, mimo iż nie spełnia kryteriów tzw. mocnej, absolutyzującej racjonalności typu heglowskiego i osiąga samorozumienie jedynie na pośredniej drodze opowieści, z którą jest tożsamy. Jest to ja empiryczne, w którym substancjalna jedność jaźni zostaje zastąpiona przez jedność narracyjnej formy i własnej opowieści autobiograficznej.
Relacyjna koncepcja przestrzeni obejmująca struktury społeczne, materialny świat przedmiotów i ciał oraz sferę symboliczną. Autorka zakłada, że przestrzeń wywodzi się z interakcji między przedmiotami, strukturami i działaniami. Rozwija dynamiczną teorię tłumaczącą relacyjny kontekst formowania się przestrzeni. Innowacyjne postrzeganie przez autorkę wzajemnych zależności między materialnym, społecznym i symbolicznym wymiarem przestrzeni generuje nowe spojrzenie na architekturę i rozwój miast. Löw podąża za Anthonym Giddensem, któremu najwięcej zawdzięcza spośród współczesnych socjologów, gdyż inspiracje teorią strukturacji i koncepcją stanowienia społeczeństwa widoczne są w całej jej pracy. Przedmiotem jej zainteresowania jest nie tyle przestrzeń jako taka, ile procesy konstytuowania czy też stanowienia przestrzeni, podstawową ideą zaś – działanie jednostek jako aktorów społecznych, którzy tworzą przestrzenie, ale ich działania zależą od struktur ekonomicznych, prawnych, społecznych, kulturowych i ostatecznie przestrzennych.
******
The Sociology of Space
A relational concept of space that encompasses social structures, the material world of objects and bodies, and the symbolic dimension. The author assumes that space emerges through the interaction of objects, structures and actions. Löw develops a dynamic theory that explains the relational context in which space is constituted. The author’s innovative perception of interdependency of the material, social and symbolic dimension of space generates a new perspective on architecture and urban development.
Autor prezentuje dzieje reformacji w Królestwie Polskim w latach 1518–1566, ze szczególnym uwzględnieniem roli polskich erazmian, rozumianych zarówno jako przyjaciele i korespondenci Erazma z Rotterdamu, jak też – szerzej – jako admiratorzy jego dzieł. Niderlandzki filozof – kluczowa postać w dziejach humanizmu na północy Europy – odegrał istotną rolę w początkach reformacji oraz wpłynął na rozwój ówczesnej myśli politycznej.
W okresie reformacji można mówić o dwóch generacjach polskich erazmian. Do pierwszej, wąsko pojmowanej grupy zalicza się przede wszystkich Piotra Tomickiego, Krzysztofa Szydłowieckiego, Andrzeja Krzyckiego, Jana Dantyszka oraz członków rodziny Łaskich. W drugiej połowie panowania Zygmunta Starego tworzyli oni ścisłą elitę polityczną Królestwa Polskiego. Do szerszego kręgu należeli Andrzej Zebrzydowski, Stanisław Hozjusz i Andrzej Frycz Modrzewski, których największa aktywność przypadła na okres panowania Zygmunta Augusta.
W studiach historycznych nad dziejami polskiej reformacji dominowały do tej pory ujęcia społeczne, regionalne i biografistyczne. Maciej Ptaszyński ukazuje reformację jako proces, w którym pytanie o podstawy wiary pociągnęło za sobą przemiany teologiczne, społeczne i polityczne. Dokonywały się one w wyniku nieustannej komunikacji między różnymi ośrodkami w Europie, wymiany idei i przepływu ludzi, wśród których erazmianie odgrywali znaczącą rolę. Autor stawia tezę, że rodzimi erazmianie współtworzyli reformację w Polsce, a jednocześnie musieli reagować na zmiany, które ona przyniosła – kształtowali zatem przebieg procesów obejmujących całe społeczeństwo, będąc zarazem ich uczestnikami. Jako członkowie elit intelektualnych wnikliwie studiowali zarówno traktaty reformacyjne, jak i polemiki antyreformacyjne. Jako członkowie elit politycznych współdecydowali o pierwszych oficjalnych reakcjach na reformację. Mieli także wpływ na ostateczny kształt relacji między nowożytnym państwem a Kościołami protestanckimi.
Takie ujęcie tematu pozwala postawić ważne pytanie, na ile dziedzictwo Erazma – zwolennika pokojowego rozwiązywania sporów politycznych i religijnych, przywiązanego do jedności chrześcijańskiego świata i pozostającego przy Kościele katolickim – bezpośrednio i pośrednio oddziaływało na przebieg procesów reformacyjnych również w Polsce.
******
The Reformation in Poland alongside Erasmus of Rotterdam's Heritage
The author presents the history of the Reformation in the Kingdom of Poland in the years 1518–1566, with a particular emphasis on the role of Polish erasmen, understood both as friends and correspondents of Erasmus from Rotterdam, and – more broadly – as admirers of his works. The text presents the Reformation as a process in which the question about the foundations of faith entailed theological, social and political changes. They co-created the erstwhile reformation in Poland and shaped the processes of the entire society, being at the same time participants in these processes.
Ostatni tom dokumentujący badania naukowe nad XV- i XVI-wiecznymi zbiorami Gabinetu Starych Druków BUW, zawierający szczegółowy, scalony indeks proweniencji druków z tego okresu. Umożliwia wyszukiwanie w siedmiu wydanych wcześniej przez WUW tomach Katalogu danych o właścicielach i użytkownikach poszczególnych egzemplarzy książek. Jest to kompletna baza źródłowa, licząca ok. 9500 pozycji, która może być bardzo pomocna do dalszych badań historycznych, bibliologicznych i kulturoznawczych.
W publikacji przedstawiono autorską koncepcję systemu hydrogeochemicznego zlewni górskiej, nawiązującą do ogólnej teorii systemów. Koncepcja systemu posłużyła autorce do identyfikacji procesów odpowiedzialnych za formowanie składu chemicznego wód podziemnych oraz do ilościowej oceny denudacji chemicznej trzech zlewni zlokalizowanych w polskiej części Karpat. Publikacja adresowana do hydrogeologów oraz studentów kierunków przyrodniczych.
Autorzy przedstawiają stojące przed polskim społeczeństwem wyzwania wynikające ze starzenia się ludności, odwołując się do doświadczeń innych społeczeństw i przenosząc te doświadczenia na specyficzne warunki demograficzne oraz uwarunkowania społeczno-ekonomiczne i polityczne współczesnej Polski.Na tle ogólnych prawidłowości zjawisk ludnościowych prowadzących do przekształcenia się struktury populacji według wieku z bardzo młodej w bardzo starą skonfrontowanych z długookresowym przebiegiem zjawisk demograficznych w Polsce, mających decydujący wpływ na dynamikę i skalę starzenia się Polaków w książce zostały zaprezentowane wybrane aspekty i konsekwencje tego procesu oraz związane z nim wyzwania społeczne, z uwzględnieniem obecnej i przyszłej sytuacji demograficznej.Prezentując szeroką panoramę skutków starzenia się w wybranych obszarach życia społecznego: gospodarce, relacjach międzypokoleniowych (w tym w dziedzinie opieki), wartościach i normach kulturowych, partycypacji obywatelskiej oraz polityce publicznej, autorzy skoncentrowali się na konsekwencjach widocznych na rynku pracy, w sferze zabezpieczenia społecznego i długoterminowej opieki zdrowotnej. Szczególną uwagę poświęcili reakcji polityków i innych podmiotów życia publicznego na zmiany demograficzne.Kluczowym zagadnieniem podjętym w publikacji jest wpływ postępującego starzenia się populacji na sytuację seniorów i ich rodzin oraz wynikające z tego wyzwania społeczne w skali lokalnej. Zarysowany został również przewidywany proces starzenia się polskiej populacji i jego wybrane skutki na podstawie oryginalnej prognozy demograficznej, w której wyjątkowe miejsce zajęło kształtowanie się i konsekwencje społeczne przyszłych migracji zagranicznych.
Autor przedstawia nowy model interakcji emocji i procesów poznawczych, wyjaśniający zachodzące między nimi związki z perspektywy teorii dwusystemowych, opisujących działanie umysłu w kategoriach procesów automatycznych i kontrolowanych. Prezentuje wyniki własnych badań behawioralnych i neurofizjologicznych dotyczących przetwarzania słów. Wyniki te dowodzą, że emocje mogą prowadzić do pogorszenia poziomu wykonywania zadań poznawczych albo, w przypadku emocji o genezie refleksyjnej, do polepszenia funkcjonowania poznawczego dzięki aktywizacji systematycznych mechanizmów przetwarzania.
Publikacja adresowana do studentów psychologii, doktorantów i badaczy procesów poznawczych, a także do osób zainteresowanych wpływem emocji na pracę mózgu.
Autor przedstawia relacje, jakie łączyły Mickiewicza z szeroko pojętym judaizmem, z którym poeta zetknął się, przebywając na emigracji oraz jego zainteresowanie mistyką żydowską, kabałą, reinkarnacją, literaturą i kulturą Żydów. Obszerne studium uzupełniają teksty, które szczegółowo analizują różne „żydowskie” wątki w życiu i twórczości Mickiewicza, a także innych wybitnych polskich romantyków (J. Słowacki, Z. Krasiński, C.K. Norwid, J.I. Kraszewski i M. Czajkowski).
Materiał analityczny aneksów pochodzi z mało lub w ogóle nieznanych archiwaliów polskich i zagranicznych. W kilku z nich, o charakterze historyczno-kulturowym, omówiono m.in.: historię Żydów na ziemiach polskich, ich walkę w obronie Rzeczypospolitej, podejście księży zmartwychwstańców do kwestii żydowskiej, ruch frankistowski, fenomen karczm prowadzonych przez Żydów.
Przekrojowa analiza zagadnień dotyczących ontologii dźwięku w filmie. Wykorzystując definicję sztuki sformułowaną przez Władysława Tatarkiewicza, autor omawia sposoby tworzenia, funkcjonowania i percepcji warstwy dźwiękowej oraz jej znaczenie w kreowaniu filmowej rzeczywistości. Tematyka dotycząca audytywnego konstruowania formy filmu, powstawania przeżycia estetycznego oraz wyrażania emocji przedstawiana jest z perspektywy kognitywnej.
Książka jest zapisaną w wierszach historią przeżyć młodej dziewczyny wygnanej na pomarcową emigrację w 1969 roku. Otwiera ją kilka stron prozą o ostatnich miesiącach w Polsce. Jest ona przestrogą dla następnych pokoleń, pokazując cenę ksenofobii.
„Wiersze te stanowią dla mnie świadectwo tamtych czasów i odbicie nas samych z tamtych lat. (...)
Odarci z utraconego obywatelstwa, przynależności narodowej, utraconej tożsamości, a nawet związku z rodzimym krajobrazem wyjeżdżaliśmy stąd na dobre, zabierając razem z nami cząstkę tamtej, ówczesnej Polski.”
Z Przedmowy Michała Sobelmana
„Nie wiem, jak Bóg czuwał nad wierszami Ewy, że przez niemal pół wieku nie zaginęły gdzieś w rwetesie życia. Zapomniane, przeleżały prawie 50 lat, by wreszcie wypłynąć na światło dzienne. Książka nosi tytuł "Dokument podróży".
Hańbiąca do dziś historię Polski niebieska okładka dokumentu podróży w wierszach Ewy nabiera innego znaczenia. Staje się kluczem do życia - pracowitego, godnego i spełnionego, pomimo faktu, że przecież zaczęło się tak naprawdę na wygnaniu. Ale są w tej książce jeszcze inne rzeczy i sprawy. Jest to zapis wydarzeń, myśli i uczuć, które były udziałem młodej, niedoświadczonej i zdziwionej takim a nie innym obrotem spraw młodej dziewczyny. Jest tu i żal i miłość i pożegnanie. Nie chcę używać słowa rozpacz, może właściwiej będzie napisać smutek. Bezbrzeżny smutek. Zapraszam Państwa na wieczór wspomnień. Wysłuchanie tych wierszy to nasz obowiązek.”
Izabela Barry, Biblioteka na Greenpoincie, Nowy Jork, USA
Książka poświęcona historii, programowi artystycznemu i oddziaływaniu kulturowemu gmachu Opery Paryskiej – jednego z najsłynniejszych przykładów francuskiej architektury eklektycznej drugiej połowy XIX wieku. Opera, dzieło architekta Charles’a Garniera, do dziś jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych zabytków Paryża i nadal inspiruje twórców różnych dziedzin sztuk plastycznych, fotografii, literatury, filmu, teatru. Najsłynniejszym przykładem jest powieść Gastona Leroux Upiór Opery, której autor czyni z Palais Garnier miejsce akcji gotycyzującej historii miłosno-kryminalnej.
******
Paris Opera Palais Garnier. History, Art., and Myth
The history, artistic programme, and cultural significance of the Paris Opera house, one of the most recognisable examples of French eclecticism of the second half of the 19th century, which continues to inspire reinterpretations in various forms of art., as well as literature and film.
Pismo recenzowane o profilu interdyscyplinarnym, istniejące od 1957 roku. Adresowane przede wszystkim do środowiska naukowego, nie pomija jednak czytelnika mniej profesjonalnego, zwłaszcza nauczycieli, studentów, inteligencji zainteresowanej problematyką humanistyczną. Publikuje artykuły problemowe (krajowe i zagraniczne) z zakresu różnych dyscyplin humanistycznych: literaturoznawstwa, historii, kulturoznawstwa, socjologii, filozofii, psychologii, językoznawstwa. Zamieszcza również przekłady oraz materiały i przyczynki, dyskusje i polemiki, recenzje i przeglądy. Po każdym artykule streszczenie w języku angielskim. Także spis treści tłumaczony na język angielski.
Estudios Latinoamericanos wydawane przez Polskie Towarzystwo Studiów Latynoamerykanistycznych jest najstarszym polskim czasopismem publikującym materiały naukowe związane z szeroko rozumianą historią i kulturą Ameryki Łacińskiej. Ukazuje się od roku 1972, do roku 1995 wydawane było przez Instytut Historii PAN. Twórcą pisma i jego pierwszym redaktorem był prof. dr hab. Tadeusz Łepkowski, w roku 1988 zastąpił go dr Ryszard Stemplowski. W latach 1995 - 2011 czasopismem kierował prof. dr hab. Aleksander Posern-Zieliński, a w roku 2012 redaktorem został prof. dr hab. Mariusz Ziółkowski. Artykuły publikowane są po hiszpańsku, portugalsku, angielsku lub francusku. Wersja elektroniczna pisma powstała dzięki dotacjom z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz zaangażowaniu wielu członków PTSL w tym dr hab. prof. UJ Andrzeja Krzanowskiego który zainicjował digitalizacje pisma przygotowując 10 pierwszych archiwalnych numerów.
Pismo recenzowane o profilu interdyscyplinarnym, istniejące od 1957 roku. Adresowane przede wszystkim do środowiska naukowego, nie pomija jednak czytelnika mniej profesjonalnego, zwłaszcza nauczycieli, studentów, inteligencji zainteresowanej problematyką humanistyczną. Publikuje artykuły problemowe (krajowe i zagraniczne) z zakresu różnych dyscyplin humanistycznych: literaturoznawstwa, historii, kulturoznawstwa, socjologii, filozofii, psychologii, językoznawstwa. Zamieszcza również przekłady oraz materiały i przyczynki, dyskusje i polemiki, recenzje i przeglądy. Po każdym artykule streszczenie w języku angielskim. Także spis treści tłumaczony na język angielski.
Góralszczyzna i współczesne życie górali obserwowane z perspektywy tradycji i muzyki. Autorka poprzez muzykę uwikłaną w konteksty dotyczące tożsamości stara się odpowiedzieć, czym dla współczesnych Górali jest góralszczyzna i jak można ją obecnie rozumieć. Książka skierowana jest nie tylko do naukowców, ale też do wszystkich czytelników, którzy interesują się Podhalem i jego muzyką.
******
This book is the outcome of the ethnographic field research conducted by the author in Skalne Podhale region in the years of 2011–2015. The analysis of the material collected during the research – the interlocutors’ statements and situations and events observed, prompted the author to make an attempt to answer the questions about the meaning of musical tradition for the contemporary highlanders, its role in their everyday life as well as its impact on the process of self-determination and developing the local identity.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
