Książka Krzysztofa Malickiego i Krzysztofa Piroga jest ważna z kilku powodów. Dotyczy potocznych wyobrażeń o przeszłości historycznej w odniesieniu do Polski, koncentruje się na młodzieży (uczniowie), podejmuje oryginalne problemy (których nikt przed nimi na tę skalę nie podjął), a poza tym może mieć konsekwencje dla programów kształcenia, co autorzy wyjaśniają we wstępie. Podstawą analizy jest duża próba ogólnokrajowa (3774 respondentów), a więc wyniki dają pewne podstawy do snucia uogólnień.
Z recenzji wydawniczej
Prof. dr. hab. Henryka Domańskiego
Baczko twierdzi jak najsłuszniej, iż pytanie, czy utopia jest „prawdziwym światłem czy tylko błędnym ognikiem?”, bynajmniej nie straciło na znaczeniu. Co więcej, „może nigdy nie dyskutowano nad tym bardziej zaciekle niż w naszych czasach, które nie mogą ani żyć ze swymi utopiami, ani obyć się bez nich”. To dobry powód, aby do tematu wracać i zastanawiać się poważnie, dlaczego tak jest. „Światła utopii” to zatem coś więcej niż tylko przyczynek do historii XVIII wieku. (…) Zaproponowany w nim [przez Baczkę] sposób analizy „dyskursu utopijnego” pozostaje pod wieloma względami wzorcowy. Przede wszystkim dlatego, że w tak szerokim zakresie uwzględnia wydarzenia życia zbiorowego, a nie tylko teksty literackie: obok tego, co wyśnione, pomyślane i opisane, pokazuje to, co robione i wyrabiane; analizuje zarówno filozofię, jak i politykę, która w okresach wielkich rewolucji jawi się jako utopia w działaniu, jeśli nie „utopia u władzy”. (…) Wzorcowe jest pokazanie przezeń utopizmu w postaci, którą przez analogię do popkultury można by nazwać poputopią.
(z posłowia Jerzego Szackiego)
Bronisław Baczko – filozof, historyk myśli społecznej, współzałożyciel warszawskiej szkoły historyków idei, tłumacz i nauczyciel wielu polskich filozofów i socjologów. Autor takich prac jak „Rousseau: samotność i wspólnota”, „Człowiek i światopoglądy”, „Wyobrażenia społeczne: szkice o nadziei i pamięci zbiorowej”, „Hiob, mój przyjaciel: obietnice szczęścia i nieuchronność zła”, „Jak wyjść z Terroru: Termidor a Rewolucja”.
Jednym z ważnych wątków filozofii zachodniej jest nieustanne sąsiedztwo pojęć „dialektyka” i „dialog”. Choć źródłowo pokrewne, pojęcia te były sobie także radykalnie przeciwstawiane. Do konfrontacji dialogu i dialektyki przyczyniła się głównie XX-wieczna filozofia dialogu (Franz Rosenzweig, Emmanuel Lévinas). W ich myśli filozoficzny idealizm, z którego dialektyka się wywodzi, został ukazany jako system, gdzie dochodzi do radykalnej zatraty innego. Odmienny pogląd miał w tej sprawie współczesny twórca filozofii hermeneutycznej Hans Georg Gadamer, który jednocześnie był zafascynowany filozofią dialogu, inspirował się myślą Franza Rosenzweiga, Martina Bubera czy Ebnera, lecz także jako świetny znawca dialektyki Platona i G.W.F. Hegla w tradycji filozofii idealistycznej odnalazł wątki, które pozwoliły mu rozwinąć i wzbogacić myśl dialogiczną. […]
Przedmiotem tej monografii jest myśl Gadamera uchwycona w perspektywie filozofii dialogu reprezentowanej przez Rosenzweiga i Lévinasa. Myśl tych filozofów wydaje się bowiem, po pierwsze, reprezentatywna dla tego nurtu, po drugie zaś wyraźnie krytyczna wobec filozoficznego idealizmu. Zamierzam zatem ukazać hermeneutykę Gadamera jako filozofię dialogu zbudowaną na fundamencie Platońskiej i Heglowskiej dialektyki, oraz porównać i skonfrontować ją z myślą Rosenzweiga i Lévinasa, którzy idealistyczną tradycję odrzucają. […]
ze „Wstępu”
Książka Doroty Hall jest – na pierwszy rzut oka – wąskosprofilowaną monografią dotyczącą jednej z niszowych grup społecznych, jaką tworzą chrześcijanie LGBT w Polsce. […] [Jednak] zagłębiając się w lekturę książki odkrywamy, iż zaprezentowane w niej rozważania dotyczą znacznie szerszego zjawiska, jakim są możliwości artykulacyjne grup już to marginalizowanych w dyskursie publicznym, już to przedstawianych w nim w skrzywionej perspektywie dyskursów dominujących w danym obszarze. W wielogłosowej rzeczywistości współczesnego społeczeństwa, w której obecność poszczególnych aktorów w przestrzeni publicznej zależna jest nie tyle od ich instytucjonalnej siły i liczebności, ile od ich zdolności przedstawienia i narzucenia własnych ram dyskursywnych, jest to zagadnienie o pierwszorzędnym znaczeniu.
Wychodząc z założeń teorii radykalnej polityki demokratycznej Laclaua i Mouffe, Autorka poddaje szczegółowej analizie uwarunkowania i dynamikę procesów kształtujących podmiotowość polityczną badanej grupy i stara się określić szanse jej zaistnienia jako publicznie rozpoznawalnego elementu rzeczywistości społecznej. Rekonstruuje stanowisko Kościoła katolickiego oraz innych denominacji chrześcijańskich i śledzi ewolucję dyskursu prasowego w Polsce, pokazując, w jaki sposób tworzona była dyskursywna opozycja między religią a nienormatywnością seksualną i płciową. Bogaty materiał zebrany w trakcie wywiadów biograficznych pozwala jej na uwzględnienie w analizie różnego typu bardziej specyficznych uwarunkowań dyskursywnych, które przenikają wyobraźnię samych chrześcijan LGBT, a tym samym podnoszą szanse lub ograniczają pojawienie się konkretnych artykulacji. Zdyscyplinowanie teoretyczne oraz głęboka samoświadomość metodologiczna Autorki sprawiają, iż książka dostarcza modelowego wręcz przykładu analizy możliwości artykulacyjnych nie tylko tej konkretnej grupy, lecz każdej innej, która zainteresowałaby konkretnego badacza.
z recenzji prof. dr hab. Mirosławy Marody
Na oddawaną do rąk Czytelnika korespondencję Jana Garewicza i Hanny Buczyńskiej-Garewicz składa się kilkaset nigdzie dotąd niepublikowanych listów pisanych w latach 1960–1994.
Jan Garewicz – profesor filozofii. Tłumacz. Przyswoił językowi polskiemu oba wielkie dzieła Schopenhauera. Przez wiele lat pracował w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, redaktor „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej”.
Hanna Buczyńska-Garewicz – profesor filozofii. Autorka wielu książek z zakresu filozofii semiotyki. Pracę pedagogiczną zaczęła na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, a po Marcu ’68 zatrudniona była w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Po wyjeździe do Stanów Zjednoczonych przez wiele lat była profesorem na jezuickim uniwersytecie College of the Holy Cross pod Bostonem.
Książka Studia o filozofii Sorena Kierkegaarda. Koncepcje, polemiki, inspiracje zawiera teksty przygotowane przez uczestników konferencji o podobnej nazwie Kierkegaard – koncepcje, polemiki, inspiracje, która odbyła się w dniach 25 i 26 października 2013 roku w Warszawie, w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Została ona zorganizowana w dwusetną rocznicę urodzin Sorena Kierkegaarda (1813–1855) przez Zespół Filozofii Kultury Instytutu Filozofii i Socjologii PAN wraz z Duńskim Instytutem Kultury oraz z Towarzystwem Naukowym Warszawskim. […]
Koncepcje filozoficzne, ale też psychologiczne, teologiczne i kulturoznawcze Sorena Kierkegaarda są bowiem ciągle dyskutowane, budzą polemiki, jak i pozostają – wciąż i na nowo – źródłem inspiracji dla badaczy nauk humanistycznych i społecznych. Tematyka konferencji dotyczyła właśnie koncepcji Kierkegaarda z dziedziny filozofii, psychologii, religioznawstwa, literaturoznawstwa i szeroko pojętych badań nad kulturą. […]
Fragment Od Redakcji
„Szczególnie cenny jest wybór przedmiotu monografii, jakim jest dokonanie Florenskiego, postaci choćby nie pierwszoplanowej w filozofii rosyjskiej, ale charakterystycznej dla rosyjskich elit intelektualnych okresu radykalnych przemian na przełomie wieku XIX i XX. Stąd rozprawa jest ważna dla określenia mentalności tych elit, jakże różnych od zsekularyzowanej kultury Zachodu. Równie cenne jest umiejętne, bowiem rzetelne ukazanie tego dokonania w złożonym kontekście intelektualnym, tyleż filozoficznym, co religijnym, sięgającym długiej tradycji doktrynalnej prawosławia. Ze względu na syntezujący charakter tej rozprawy, a nawet klarowny i dydaktyzujący sposób wykładu, ujęcie to, obok wprowadzania w tytułową problematykę, może być znakomitym kompendium kultury filozoficznej i religijnej omawianego okresu (…)”.
Ks. prof. Stanisław Janeczek
JUSTYNA KROCZAK doktor filozofii, pracuje w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Zajmuje się rosyjską filozofią religijną, myślą staroruską oraz filozofią bizantyjską. Publikowała m.in. w „Slavii Orientalis”, „Logos i Ethos”, „Przeglądzie Filozoficznym”.
(…) intencje, które przyświecały Heideggerowi w czasie marburskich wykładów na temat Arystotelesa, doskonale wyraził Gadamer, który na nie uczęszczał. Wspominał on, że słuchając interpretacji Heideggera, odnosiło się wrażenie „fuzji horyzontów” tego ostatniego i Arystotelesa, ale zarazem ujawniał się leżący u ich podstaw „kontrprojekt metafizyki”, to jest Heideggerowski projekt zbudowania filozofii alternatywnej do metafizyki Arystotelesa.
(z rozdziału 2 „Heidegger”)
Punktem wyjścia do postawienia pytań badawczych projektu było poczucie narastającego kryzysu, jaki współcześnie dotyka filozofii. Do jego przejawów należy między innymi rozpowszechnienie się poglądu o nieistotności współczesnej produkcji filozoficznej, wprost proporcjonalnej do jej ilościowego przyrostu, wsobny charakter tej produkcji wraz z towarzyszącym jej rozpadem środowiska na zamknięte kręgi, niepróbujące nawet podejmować dialogu, a także postępujący proces wykluczania filozofii z akademickich programów nauczania. Do tego należy dodać medialny wizerunek filozofii jako wiedzy nie tylko zbędnej, ale w zasadzie szkodliwej, gdyż odwracającej uwagę od spraw naprawdę ważnych, a także przyjęty już zwyczaj utożsamiania filozofii z dowolnym sposobem myślenia.
( z Przedmowy)
Podejście do śmierci określa nasz stosunek do życia zarówno w wymiarze jednostkowym, jak i narodowym. Pogrzeb jest obok narodzin dziecka i wesela najważniejszą ceremonią integrującą rodzinę i bliskich znajomych. Zmarły, jako centralny bohater rytuału, jest obecny podczas obrzędu przejścia, zwłaszcza w polskiej obrzędowości podczas ostatniego pożegnania. Wniknięcie w tajniki pracy funeralnych ekspertów pozwoliło na lepsze zrozumienie współczesnych rytuałów post mortem i na ocenę ewolucji pochówków XX i XXI wieku. Ta grupa zawodowa z jej społeczną stygmatyzacją jest niezwykle frapującym obiektem badań etnograficznych. Warsztat Ervinga Goffmana pozwala na analizowanie dramatu społecznego jako przedstawienia reżyserowanego i wykonywanego przez aktorów: pracowników zakładu pogrzebowego. Jest jednak zasadnicza różnica ze spektaklem teatralnym, wpływająca na szczególną rolę zawodu pogrzebownika. Ten rytuał przejścia, będący najbardziej traumatyczną fazą życia jednostki, dokonuje się tylko raz. Wtajemniczeni w techniki i magiczne zabiegi muszą starannie przygotować ostatni spektakl życia. Dom pogrzebowy stanowiąc zjawisko pogranicza między ekonomią a sacrum, a zarazem pośrednicząc niejako w kontaktach z zaświatami, staje się tworem podejrzanym, obarczonym stygmatami.
Oddawana do rąk czytelników monografia pomyślana została jako rekapitulacja dokonań socjologii medycyny w Polsce przez 50 lat od formalnej instytucjonalizacji subdyscypliny, czyli z powołaniem w roku 1964 z inicjatywy Magdaleny Sokołowskiej (1922–1989) Sekcji Socjologii Medycyny Polskiego Towarzystwa Socjologicznego (obecnie funkcjonującej w strukturach PTS pod nazwą „Sekcja Socjologii Zdrowia i Medycyny”). Autorzy rozpraw zamieszczonych w niniejszym tomie nie ograniczają się jednak wyłącznie do prezentacji state of the art poszczególnych nurtów badawczych współtworzących pole badań naszej subdyscypliny, ale wskazują perspektywy dalszego rozwoju socjomedycznej problematyki badawczej w Polsce, uwzględniając szeroki, dwupłaszczyznowy układ referencyjny socjologii medycyny, współtworzony przez socjologię ogólną i specyficzne dla niej problemy badawcze, a jednocześnie w znacznej mierze współkształtowany przez zapotrzebowania medycyny i zdrowia publicznego.
Celem tej książki jest nie tyle rozstrzygnięcie, jakie formy przybierze rzeczywistość społeczna w wyniku zmagania się cechujących zglobalizowane społeczeństwo sprzeczności, co wyartykułowanie problemów, z jakimi przychodzi się zmierzyć badaczom szeroko rozumianej kultury współczesnej "w czasach globalizacji".
[…] Psycholodzy, filozofowie, socjolodzy, politolodzy i kulturoznawcy badają oraz analizują rozmaite aspekty pamięci zbiorowej/kulturowej/społecznej, posługując się aparaturą pojęciową i metodami badawczymi właściwymi ich dyscyplinom.
W tym obszarze problemowym mieści się także praca dr Marty Karkowskiej „Pamięć kulturowa mieszkańców Olsztyna 1945-2006 w perspektywie koncepcji Aleidy i Jana Assmannów”.
Oryginalność tej pracy, która wyróżnia ją spośród innych, polega na ścisłym, wręcz organicznym połączeniu analizy wybranej teorii pamięci i badań empirycznych. […] Połączenie teorii i empirii w jednej pracy jest zawsze wielkim wyzwaniem, bowiem oznacza konieczność zdobycia kompetencji w dwu różnych, rozwijających się w znacznym stopniu niezależnie, dziedzinach. Marcie Karkowskiej natomiast udało się znakomicie powiązać teorie Assmannów z analizami materiałów empirycznych, którym te pierwsze wyznaczają kierunek i dostarczają języka opisu.
(z recenzji)
Jest to książka […] niezwykle ważna, ciekawa, wyczerpująca (tematycznie) i doskonale udokumentowana. Jest ważna nie tylko dlatego, że zawiera bardzo rzetelną syntezę socjologiczną przemian w społeczeństwie polskim w ostatnim ćwierćwieczu, ale także dlatego, że burzy szereg mitów i błędnych stereotypów. Co także ważne, została napisana przez najwybitniejszych socjologów w przystępny sposób. Ukazuje się także „na czasie”, w roku wielu ważnych rocznic, a więc w okresie rosnącego zainteresowania wydarzeniami społeczno-historycznymi. Książka nie stroni od kontrowersji, ale są to kontrowersje interpretacyjne, apolityczne i ponadpartyjne. Burzy utarte mity, ale robi to z wielką dbałością o empiryczny rygor. Zainteresuje naukowców społecznych, studentów, a przede wszystkim szerokie rzesze ludzi wykształconych, którzy interesują się stanem polskiego społeczeństwa i cenią naukową diagnozę. Bez wahania i z entuzjazmem polecam książkę do publikacji.
(z recenzji Jana Pakulskiego)
Książka "Nadawać znaczenie. Uwagi o filozofii kultury" jest tomem jubileuszowym, wydanym z okazji czterdziestopięciolecia pracy badawczej, pisarskiej i dydaktycznej Profesor Katarzyny Rosner. Tematyka książki pozostaje w ścisłym związku z Jej zainteresowaniami badawczymi. Można powiedzieć, że pewną nicią przewodnią tych zainteresowań jest rola badań językoznawczych, semiotycznych czy też hermeneutycznych w studiach nad kulturą i jej poszczególnymi wytworami. Jest to książka spójna treściowo i tematycznie. Wszystkie teksty łączy bowiem problematyka semiotyczna i semantyczna – pytanie o status znaku i znaczenia, zadawane przez badaczy różnych koncepcji we współczesnej refleksji humanistycznej i społecznej, od połowy XIX wieku po kognitywizm i badania zorientowane naturalistycznie. Podstawowe pytanie tych różnych tekstów dotyczy więc nadawania znaczenia – warunków i sposobów nadawania znaczenia jako pewnej aktywności kulturotwórczej. Równocześnie owo pytanie okazuje się pytaniem o relację między tym, co uznawane za „naturalne”, i tym, co uznaje się za „kulturowe”. Właśnie tymi zagadnieniami zajmowała się w swoich pracach Profesor Katarzyna Rosner.
Koncentrując się na obecności rodzin w przestrzeni publicznej, która rozumiana jest w tej pracy jako miejsce kontaktu/spotkania i działań (aktywności) członków społeczności lokalnej, które wykraczają poza obszar ich spraw prywatnych, stawiam tezę i staram się ją uzasadnić w szeregu analiz dotyczących relacji rodzina – przestrzeń publiczna, że istnieje silny związek pomiędzy sposobami postrzegania, interpretowania i doświadczania swojego lokalnego otoczenia, zapośredniczony przez charakter doświadczenia biograficznego rodziny, a sposobami uczestniczenia w tej przestrzeni lokalnej.
Analizy zawarte w tej książce są próbą polemiki z upraszczającą interpretację rzeczywistości społecznej tezą, że rodzina jest wyłącznie źródłem postaw egoistycznych, antyobywatelskich i stanowi barierę dla podstawowych wartości demokratycznych i zaangażowania obywatelskiego i jedynie działanie innych instytucji jest w stanie skutecznie ową „wrodzoną” słabość rodziny zrównoważyć.
Polacy, studiujący na londyńskich uczelniach to grupa, w której ogniskują się sukcesy i porażki europeizacji, charakterystyczne dla społeczeństw kontynentu, integrującego się pod egidą Unii Europejskiej. Z jednej strony stanowią segment diaspory polskiej w Wielkiej Brytanii, społeczności o wieloletniej historii i tradycji. Z drugiej strony należą do grupy mobilnych europejskich profesjonalistów, dla których granice między państwami Unii powoli tracą na znaczeniu. Badanie przeprowadzone wśród migrantów edukacyjnych pokazuje typowe ścieżki edukacyjne i zawodowe Polaków studiujących za granicą, ich ocenę brytyjskiej wielokulturowości, stosunek do innych imigrantów oraz aspiracje i plany na przyszłość.
?Mów, co chcesz, póki nie przeszkodzi ci to widzieć, jak się rzeczy mają. A gdy to widzisz, to niejednego nie powiesz? (Dociekania filozoficzne §79). Słowa te wyrażają ? jak sądzę ? sedno przedsięwzięcia zwanego filozofią lingwistyczną, wiążąc cel dociekań pojęciowych z zadaniem rozjaśniania trudności wynikających z błędnych wyobrażeń na temat sposobu, w jaki funkcjonuje język. Jest to zarazem główny motyw zebranych tu wypowiedzi, które dotyczą ? zgodnie z podtytułem ? zastosowań filozofii lingwistycznej na terenie rozważań etycznych i studiów socjologicznych, przestrzeni wyznaczonej pojęciami faktu i wartości. Wypowiedzi te koncentrują się na wykorzystaniu metod wypracowanych przez Wittgensteina i innych filozofów lingwistycznych do analizy sensowności dyskursu, jaki prowadzi się w tych dziedzinach. Mają tym samym charakter praktyczny, jakkolwiek ograniczony do wybranych przykładów.
(z Przedmowy)
W książce przedstawiono sposób uprawiania socjologii mający korzenie w metodologicznym indywidualizmie i logice wnioskowania. Odrzuca on relatywizm a przyjmuje istnienie świata niezależne od naszych zmysłów, nakazuje formułowanie hipotez i systematyczne zbieranie danych empirycznych pozwalających na ich weryfikację.
Ten sposób uprawiania socjologii stanowi, w przekonaniu Autora, wzór do naśladowania.
Trudno dostrzec w danej religii choćby jedno wierzenie, które rozumiane dosłownie nie byłoby zaprzeczone, pominięte lub znacząco inaczej ujęte w innej religii. Przy tym, wyjąwszy inteligencką elitę, wyznawcy każdej religii uważają własną za jedynie prawdziwą.
Jest dziś rzeczą pożądaną, by religie światowe łączyły swe wysiłki na rzecz ogólnoludzkich wartości, takich jak pokój, sprawiedliwość, solidarność, ochrona środowiska.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
