Wszystkie dzieła Anzelma mają charakter monograficzny. Dwa pierwsze, najbardziej znane, Monologion i Proslogion dotyczą istnienia i natury Boga. Monologion powstał z wykładów prowadzonych przez Anzelma dla mnichów w Bęc. Domagali się oni takiego ujęcia zagadnień, w którym niczego nie ustala się na podstawie objawienia, oczekiwali natomiast dowodów wyłącznie rozumowych. Stąd pierwotny tytuł tego dzieła: Exemplum meditandi de ratione fidei. Postulat uczniów zgadzał się z programem nauczyciela. Anzelm, wchodząc w położenie kogoś, kto jeszcze nie wierzy, stara się dowieść tego, co wiara naucza o Bogu: jego istnienia, atrybutów, a nawet trójoso-bowości. Wykazuje dużą sprawność dialektyczną — przedstawia wszystkie możliwe hipotezy w danym zagadnieniu, analizuje je, wyklucza te, które zawierają sprzeczność bądź są sprzeczne z wnioskami już przyjętymi, by przyjąć wreszcie jedyne twierdzenie dające się utrzymać (...). Dopełnienie tego programu znajdujemy w Proslogion i słynnej formule: fides ąuaerens intellectum (taki był pierwotny tytuł dziełka). Wiara szukająca zrozumienia już je w sobie nosi, toteż metodę racjonalizacji wiary traktuje Anzelm jako nakaz wypływający z samej wiary. Obowiązkiem wierzącego, a zwłaszcza teologa, jest podjęcie tego imperatywu wypływającego z wiary, co pozwala na pogłębienie samej wiary. Zrozumienie wiary, tu na ziemi, jest pośrednim etapem pomiędzy ślepą wiarą a wizją uszczęśliwiającą, której oczekujemy. Działalność rozumu, która polega na wyjaśnianiu, porządkowaniu, interpretowaniu i potwierdzaniu treści objawienia ma podwójny cel: pożytek i radość wierzących oraz przekonanie i nawrócenie niewierzących. Racjonalizacja wiary ma więc podwójną perspektywę, ale niezależnie od celu, któremu może służyć (pogłębienie, a raczej poszerzenie o wymiar intelektualny wiary u wierzącego oraz skierowanie niewierzącego ku wierze), „rozumienie" wiary („wyjaśnianie", „dostarczanie racji") jest w obu przypadkach tym samym — rozpoznaje i ukazuje inteligibilność struktury wiary.
(ze Wstępu Leszka Kuczyńskiego)
W przedstawionym tu zbiorze modlitw Kierkegaarda w pierwszej grupie umieściłem te, które Kierkegaard adresuje do Boga Ojca; w drugiej grupie te, które adresuje do Syna; a w trzeciej do Ducha Świętego. Czwarta grupa zawiera modlitwy na szczególne okazje. Co do kolejności modlitw w każdej z tych grup, kierowałem się tu zasadą Kierkegaarda, która mówi, że prawdziwa pobożność wyrasta z poczucia własnej bezwartościowości oraz wielkości Boga, że w napięciu zmierza ku zrozumieniu Bożej miłości, a potem, jeśli to w ogóle możliwe, ku specjalnym prośbom. Zatytułowałem każdą z modlitw zwrotem albo zaczerpniętym bezpośrednio z modlitwy, albo oddającym jej główny temat. Aby łatwiej korzystać ze zbioru każda modlitwa została opatrzona kolejnym numerem, a źródło każdej z modlitw można odnaleźć, kierując się ku stronom z przypisami znajdującym po Części III.
Mam nadzieję, że czytelnik odnajdzie w tych modlitwach sposób, nie tylko na serdeczne i życzliwe zrozumienie Kierkegaarda i jego myśli, lecz także bogate źródło dla swojego własnego religijnego życia.
Perry D. LeFavre
Relacja z podróży do Mongolii autorstwa Wilhelma Rubruka, franciszkanina a zarazem posła papieskiego na dwór chana, jest najobszerniejszym, średniowiecznym opisem kultury Tatarów, który dotarł do naszych czasów i poprzedza relację Marko Polo. Tekst Wilhelma charakteryzuje się, w porównaniu z powstałymi w tym samym okresie dziełami Jana Carpiniego i Benedykta Polaka, większą szczegółowością, zwłaszcza we fragmentach dotyczących religii wyznawanej przez Tatarów. Dzieło Rubruka jest świadectwem przełamywania już w średniowieczu, stereotypowego i zakorzenionego w tradycji literackiej wcześniejszych epok, spojrzenia na obce kultury.
Dzieła te podejmują dyskutowane zagadnienia teologiczne, uścislając za pomocą narzędzi logicznych język teologicznej debaty. Dzięki temu teologia staje się dyscypliną bardziej naukową, techniczną.
Eseje zamieszczone w książce, choć dzieli je wiele lat i choć traktują o wielu, czasem pozornie nie związanych ze sobą fenomenach prezentują spójny wizerunek naukowy autorki - odkrycie pewnych regularności w kulturze.
Dzieło Marsyliusza z Padwy noszące tytuł Obrońca Pokoju (Defensor pacis) należy niewątpliwie do najoryginalniejszych i najciekawszych średniowiecznych utworów poświęconych problemom państwa i polityki. Uznane zrazu za antykościelny pamflet napisany dla doraźnych politycznych celów w walce Ludwika Bawarskiego z Janem XXII, krytykowane za swe radykalne sformułowania nawet przez takich stronników cesarza, jakim był Ockham, i rychło zapomniane, doczekało się ponownego odkrycia i niezwykłego uznania na przełomie XIX i XX wieku. Ogłoszono je wówczas dziełem genialnym, które miało antycypować wiele późniejszych kierunków politycznych i prądów filozoficznych, a samego autora uznano za poprzednika Machiavellego, Monteskiusza, Locke'a, Hobbesa, Spino-zy, Rousseau, a nawet Kanta, oraz za prekursora nowożytnych teorii państwa i prawa. Z jednej strony dzieło to jest naturalną konsekwencją i logiczną konkluzją sporów między Kościołem i państwem rozwijających się w europejskiej myśli politycznej do końca XIII wieku (i w tym sensie stanowi niejako kwintesencję średniowiecznej myśli politycznej i prawnej), z drugiej strony daje początek rozważaniom i teoriom społecznym i politycznym, którymi średniowiecze nie zajmowało się dotąd wcale.
Orędzie chrześcijańskie dostarcza odpowiedzi na pytania ukryte w ludzkiej egzystencji. Odpowiedzi te zawierają w objawicielskich wydarzeniach, na których opiera się chrześcijaństwo, i są czerpane przez teologię systematyczną ze źródeł, poprzez medium, według normy. Ich treść nie może się wywodzić z pytań, tj. z analizy ludzkiej egzystencji. Są one "wypowiadane" do ludzkiej egzystencji spoza niej.
Rozprawa o buddyzmie, obejmująca przeważającą część książki, przedstawia kolejne fazy ewolucji tej wielkiej religii światowej: od wystąpienia Buddy i wczesnej gminy buddyjskiej, aż po stricte religijny buddyzm mahajany oraz magiczny tantryzm. Temat został ujęty wieloaspektowo i obejmuje rozróżnienia z zakresu historii, literatury, ametafizycznej i etycznej doktryny oraz instytucji gminy buddyjskiej. Rozprawa o dżinizmie, innej ważnej choć lokalnej, religii indyjskiej, obejmuje analogicznie kolejne fazy ewolucji dżinizmu: od wystąpienia Wardhamany Mahawiry i wczesnych zastępów mnichów, aż po odłamy digambarów (nagich) i śwetambarów (odzianych w biel) oraz obrazoburczych agamików. Rozprawa obejmuje analogiczne rozróżnienie z zakresu: historii, literatury, doktryny, z jej radykalnym dualizmem materii i ducha, oraz opis gminy dżinijskiej. Rozprawa o religiach ludów pierwotnych omawia idee i rytualne formy religijne indyjskich ludów pierwotnych. Formy, które przeniknęły w ograniczonym zakresie do wierzeń i obrzędów buddyzmu oraz dżinizmu.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
