Impulsem do podjęcia tematyki stanowiącej treść niniejszej książki były powzięte przed laty badania zbioru zabytkowych, tradycyjnych dekoracji scenicznych w teatrze Marii Antoniny w Trianon, w Wersalu. W rezultacie eksploracją zostało objętych kilkanaście zachowanych europejskich zbiorów dekoracji teatralnych – od 2. połowy XVIII wieku po lata 20. wieku XX, głównie pochodzących z teatrów dworskich. Jest wśród nich kilka niemieckich, francuskich, czeskich, bogate zbiory szwedzkich teatrów królewskich, zbiór norweski i belgijski oraz jedyny zachowany zbiór polski. W problematykę książki wprowadza przedstawienie scenerii teatralnych tworzących tzw. wystawy sceny włoskiej (tj. tradycyjnej), wychodzące od genezy, typologii, prezentacji niegdysiejszego bogactwa tych szczególnych obiektów malarstwa iluzjonistycznego. Nakreślony został proces budzenia się świadomości ich znaczenia i miejsca w dziedzictwie kulturowym. Sytuacja, w jakiej obecnie znajdują się zachowane, poddane badaniom zbiory dekoracji teatralnych, została przedstawiona na podstawie ewaluacji ich stanu oraz dokonanego audytu konserwatorskiego – ewaluacji warunków oraz zagrożeń ich dalszego trwania. Zarazem przedstawione treści posłużyły prezentacji metody służącej tego rodzaju ewaluacjom czy „ocenom ryzyka” – przydatnej w obszarze konserwacji zapobiegawczej wszelkich zbiorów i pozwalającej uzyskać obiektywny punkt odniesienia oraz miarodajne przesłanki do tworzenia konserwatorskich projektów.
Rozdział 1. Zmiany wyglądu uzupełnień w konserwacji malarstwa sztalugowego – stan badań / 11
Rozdział 2. Uzupełnienia ubytków warstwy malarskiej obrazów i ich trwałość optyczna. Wyniki obserwacji / 16
2.1. Opinie konserwatorów na temat stabilności optycznej uzupełnień ubytków warstwy malarskiej / 16
2.2. Przegląd obrazów eksponowanych w muzeach – stan uzupełnień ubytków warstwy malarskiej / 19
2.2.1. Rodzaje zaobserwowanych zmian i częstotliwość ich występowania / 20
2.2.2. Zmiany uzupełnień a czas ich wykonania / 35
3.2.3 Zmiany uzupełnień ubytków warstwy malarskiej a powszechnie stosowane techniki i materiały / 39
Rozdział 3. Właściwości optyczne warstwy malarskiej a farba i jej składniki / 44
3.1. Właściwości optyczne warstwy malarskiej / 44
3.1.1. Barwa i krycie warstwy malarskiej / 45
3.1.2. Połysk warstwy malarskiej / 48
3.2. Wybrane właściwości składników farb i ich wpływ na właściwości optyczne uzupełnień ubytków warstw malarskich / 51
3.2.1. Pigmenty / 53
3.2.1.1. Morfologiczne cechy pigmentu a jego właściwości techniczne – barwa, siła barwienia i krycie / 54
3.2.1.2. Rola współczynnika załamania światła / 57
3.2.2. Wypełniacze stosowane w farbach / 58
3.2.3. Spoiwa i media / 59
3.2.3.1. Żywice i inne substancje błonotwórcze obecne w spoiwach i mediach / 60
3.2.3.2. Rozpuszczalniki / 62
3.2.3.3. Substancje pomocnicze / 65
3.2.4. Pigmenty i spoiwa – wzajemne oddziaływania / 66
3.2.4.1. Zwilżanie pigmentów / 66
3.2.4.2. Chłonność spoiwa / 67
3.2.4.3. Rozproszenie pigmentów w spoiwie a połysk i barwa warstwy malarskiej / 72
3.2.4.4. Składniki farby a jej konsystencja i właściwości reologiczne / 76
3.2.4.5. Wpływ rozpuszczalników i sposobu wysychania na wygląd powstającej warstwy malarskiej / 79
Rozdział 4. Przyczyny i mechanizmy zmian wyglądu uzupełnień ubytków warstwy malarskiej obrazów/ 85
4.1. Zmiany uzupełnień warstwy malarskiej a zastosowane techniki i materiały / 85
4.1.1. Opinie konserwatorów / 85
4.1.2. Rezultaty przeglądu obrazów i zawartości dokumentacji / 86
4.1.3. Popularne opinie na temat przyczyn zmian / 91
4.2 Mechanizmy zachodzenia zmian w uzupełnieniach ubytków warstwy malarskiej / 92
4.2.1. Zmiany barwy uzupełnień zależne od zmian oświetlenia / 93
4.2.2. Zmiany wyglądu uzupełnień zachodzące w trakcie wysychania / 100
4.2.2.1. Różnice połysku/ 100
4.2.2.2. Zmiany połysku oraz nasycenia barwy / 104
4.2.2.3. Zmiany barwy i krycia związane z procesem wysychania / 105
4.2.3. Zmiany wyglądu uzupełnień następujące w procesie starzenia podczas ekspozycji obrazów / 109
4.2.3.1. Pigmenty a trwałe zmiany barwy wskutek reakcji chemicznych i fotochemicznych / 109
4.2.3.2. Zmiany związane z właściwościami składników spoiw i ich wrażliwością na warunki atmosferyczne / 126
4.2.3.3. Trwałe optyczne skutki procesów zachodzących w trakcie starzenia składników spoiw / 130
Rozdział 5. Współczesne materiały do restauracji warstwy malarskiej obrazów a zmiany optyczne uzupełnień / 139
5.1. Dotychczasowe badania materiałów stosowanych w restauracji malarstwa / 139
5.2. Badanie stabilności optycznej współczesnych materiałów do uzupełniania ubytków warstwy malarskiej / 141
5.3. Obserwacje i wnioski z przeprowadzonych badań / 143
5.3.1. Wpływ właściwości pigmentów, spoiw i cech użytkowych farb na barwę i krycie warstw / 143
5.3.2. Zmiany połysku warstw w trakcie wysychania, po wyschnięciu, po zawerniksowaniu i po starzeniu / 145
5.3.3. Zmiany barwy pigmentów wskutek starzenia / 154
5.3.4. Bielenie – zmiany barwne warstw zawierających pigmenty aktywne fotokatalitycznie / 166
5.3.5. Inne cechy istotne przy ocenie uzupełnień wykonywanych współczesnymi materiałami / 171
5.3.6. Wnioski końcowe / 173
Rozdział 6. Podsumowanie i wnioski dla praktyki konserwatorskiej / 177
Bibliografia / 183
Aneks / 193
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
