"Polacy, stańcie się znowu mężami, jak byliście nimi za czasów świetności waszej, ale nie jedynie na polu bitwy!"- pisał filozof Bronisław Ferdynand Trentowski. Marszałek Piłsudski? Inżynier Karwowski? Lech Wałęsa? A może Adaś Miauczyński? Jaki był wzorcowy polski mężczyzna ubiegłego wieku? I czy w ogóle istniał?Wojciech Śmieja prowadzi nas przez kolejne dekady XX wieku, krok po kroku nakreślając historię polskiej męskości, jej archetypów i atrybutów: od honorowych ułanów przez awansujących robotników aż po transformacyjnych biznesmenów. Zapuszcza się również na peryferia, pisząc o tych, którzy nie mieścili się w dominującej narracji. Łącząc narzędzia antropologiczne z rozległą wiedzą literacką i kulturową, błyskotliwie obala mity i rozbraja stereotypy narosłe wokół polskich ikon męskości ubiegłego stulecia. Jednocześnie zachęca nas do refleksji nad tym, jak na nowo opowiedzieć historię Polski przez pryzmat przemian modeli bycia mężczyzną.
Praca wpisuje się w żywy w ostatnich latach nurt badań humanistycznych masculinity studies. W rozdziale teoretycznym autor przybliża i mapuje najnowsze światowe badania z tego obszaru. W kolejnych rozdziałach analitycznych demonstruje możliwość wykorzystania tych metodologii w kręgu rodzimego literaturoznawstwa. Aplikowanie omówionych we wstępie nowych konceptów do analizy tekstów literackich pozwala pokazać nieświadome i często trudno wyrażalne napięcie, jakie w interpretowanych tekstach wprowadzają niestabilne limitacje kategorii genderowych niekoniecznie związane z naszym tu i teraz, lecz, jak się okazuje, dość powszechne i transhistoryczne. Przykładowe analizy wydobywają z tekstów literackich napięcia na pierwszy rzut oka niewidoczne, nienazywane, ale fundamentalne, tym samym otwierając pole dalszych dociekań kolejnych badaczek i badaczy. Wszystkie omawiane fabuły pokazują, jak zmiany warunków politycznych, społecznych, kulturowych i ekonomicznych modyfikowały definiowanie tego, co jest męskie bądź niemęskie, i jak bohaterowie do tych zmian się odnosili, czasem próbując adaptacji, kiedy indziej zaś kontestacji. Między wierszami tych tekstów odnaleźć można niepewność, niepokój i pragnienie ustanowienia (wyobrażonego) ontologicznego fundamentu męskiego gender, którego jednak brak w sekularyzującej się płynnej rzeczywistości. Co więcej, każda niemal z tych zmian rezonuje w męskich ciałach.
Wojciech Śmieja wpisuje się swoją książką mocno w nurt badań nad – rozumianą tu jako fantazmat, mit, fikcja – męskością w jej relacji z kulturą dominującą. Oczywiście, fikcjonalność nie osłabia ani symbolicznego potencjału, ani materialnego oddziaływania, w tym możliwości zadawania ran. Nieprzerobiona historyczna trauma, a nade wszystko zdolność do autoodtwarzania się fikcji podtrzymują przy życiu narrację hegemonicznej męskości. Rezerwuarem – a może i kliniką – tego „wiecznego Grunwaldu” jest literatura. "Hegemonia i trauma" może być umieszczona w przynajmniej trzech porządkach lekturowych: jako rozwinięcie prowadzonych dotychczas dość skąpo 'man studies': jako kolejna rewindykacja kanonu literatury polskiej XX wieku; jako przyczynek do dyskusji na temat gwałtownej restytucji kategorii polskości w polityce i kulturze ostatnich lat. Każdy z tych sposobów czytania przyniesie czytającym pożytki i przyjemności. (z recenzji wydawniczej prof. Ingi Iwasiów)
Wojciech Śmieja – ur. 1977, badacz literatury związany z Uniwersytetem Śląskim, dr hab., autor "Literatury, której nie ma". "Szkiców o 'literaturze homoseksualnej'" (2010), "Homoseksualności i nowoczesności". "Szkiców o teorii, historii i literaturze" (2015), a także wielu artykułów, szkiców, esejów w „Pamiętniku Literackim”, „Tekstach Drugich”, „Śląskich Studiach Polonistycznych” i in. Miłośnik reportażu i fotografii – swoje (foto)reportaże publikował m.in. w „Polityce”, „Gazecie Wyborczej”, „Kontynentach”, w 2012 ukazał się zbiór "Gorsze światy. Migawki z Europy Środkowo-Wschodniej".
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
