O autorze: Ian Wallace jest brytyjskim psychologiem i psychoterapeutą, który od ponad 30 lat zajmuje się badaniem snów. Przeanalizował ich ponad sto tysięcy. Wynikami badań chętnie dzieli się z mediami i jest ich częstym i popularnym gościem. Swoje analizy i wiedzę o języku snów stosuje w pracy z klientami, zachęcając ich do praktycznego wykorzystywania przekazu, który płynie z marzeń sennych. Założył Dream Organization, w ramach której pomaga biznesmenom i korporacjom wyznaczać zgodne z ich misją cele i uwalniać nieuświadomiony potencjał nowych możliwości rozwoju. Fragmenty: „Dziesięć miliardów snów” Gdy czytasz te słowa, jedna trzecia ludzi na świecie śpi. Zanim się zbudzą, wyśnią razem ponad dziesięć miliardów snów. Niektórzy być może uznają swoje sny za zupełnie przypadkowe i wyjątkowo dziwaczne. Jednak znaczna większość śniących podąża w swych snach pewnymi wspólnymi ścieżkami motywów i schematów zdarzeń, których większość nas doświadcza w marzeniach sennych. Te powszechne motywy senne wyłaniały się przez dziesiątki tysięcy lat i pozostają w ścisłym związku z historiami i przekonaniami, z którymi mierzymy się w realnym życiu. Przez 30 lat pracy jako psycholog snów przeanalizowałem ich ponad sto tysięcy. W tym czasie zdałem sobie sprawę, że istnieje około 100 uniwersalnych typów czy modeli snów, które wciąż się powtarzają. Ludzie z całego świata, niezależnie od kraju i kultury, opowiadają o nich z niezwykłą zgodnością. Od rosyjskich policjantów po japońskich szefów kuchni, od norweskich motocyklistów po wenezuelskie pielęgniarki, od hinduskich tancerek po angolskich pracowników przemysłu naftowego – wszyscy w każdym zakątku świata powtarzają te same podstawowe senne wzorce. Ta uniwersalność tematów nie jest jedynie wybrykiem śniącego umysłu. Wynika z głębszego odzwierciedlenia śniących, bo to oni tak naprawdę tworzą swoje sny. Choć o snach myślimy raczej jako o przypadkowych zjawiskach, na które nie mamy żadnego wpływu, w rzeczywistości jest odwrotnie. Sny nie przydarzają się nam – to my przydarzamy się snom. Kiedy śnimy, bez wysiłku generujemy całe światy, od obrazów migoczących gwiazd w odległych konstelacjach, po poczucie linii papilarnych palców kochanka. Te naturalne motywy wbudowujemy w nasze sny, bo odzwierciedlają one istotę naszego życia na jawie. Choć jesteśmy zanurzeni w codziennej krzątaninie, gdzieś głębiej staramy się pojąć prawdziwy cel i sens życia. (…) W książce tej przedstawiam setkę najpowszechniejszych snów, których wszyscy doświadczamy, oraz wyjaśniam, co te sny naprawdę nam mówią. Większość z was od razu je rozpozna i natychmiast odnajdzie w nich znaczenie i przekaz swoich konkretnych snów. Zamiast samemu identyfikować określone symbole i potem próbować je łączyć, możecie wykorzystać uniwersalne znaczenie konkretnego wzoru snu i odnieść je do własnej sytuacji. Omawiając poszczególne wzory, wyjaśniam również ich kontekst psychologiczny i kulturowy oraz sugeruję kroki, które pomogą wam skorzystać z tego, o czym mówią wasze sny. „Nadzieje i pragnienia” Sny odzwierciedlają podstawowe sytuacje obecne w twoim realnym życiu i – choć nocne marzenia senne i życie za dnia wydają się nie mieć żadnego związku – słowo „sen” oznacza nie tylko to, co rozgrywa się w twym umyśle, gdy śpisz, ale obejmuje też świadome nadzieje i pragnienia. (…) Poprzez sny wyrażasz siebie, ukazując osobę, którą naprawdę jesteś, to, czego naprawdę potrzebujesz i w co naprawę wierzysz. Kiedy szukasz odpowiedzi na swoje życiowe wątpliwości i masz nadzieję, że ktoś lub coś może cię „naprawić”, twoja nieświadomość wie, że jesteś pełną osobą, całością – tyle że w znacznym stopniu niezbadaną. Przyglądając się swoim snom, możesz stać się psychologiem samego siebie, który w oparciu o podpowiedzi płynące z nieświadomości wskazuje sobie drogę w kierunku spełnienia.

Nick Littlehales był m.in. trenerem Christiano Ronaldo. Uczył go... spać. Teraz dzieli się swoją wiedzą na temat tego, jak spać, by dobrze się wyspać. Jedną trzecią życia spędzamy w łóżku. Ale czy wiemy, jak sprawić, by nasz sen skutecznie regenerował nasze siły, porządkował myśli, uspokajał rozbujane w ciągu dnia emocje? Większość z nas nie zwraca uwagi na niespokojne noce, ciągnąc kolejny dzień na koktajlu z kofeiny i cukru. A przecież jakość wypoczynku wpływa na nasz nastrój, motywację, umiejętność podejmowania decyzji, determinuje wydajność w pracy i w domu. Nick Littlehales, „guru od snu”, w przełomowej książce odkrywa swoje metody, które pomogły wysypiać się gwiazdom sportu. Teraz możemy skorzystać z nich wszyscy. Jak programować własny cykl snu? Jaka jest optymalna temperatura w pomieszczeniu? Jaka pościel jest najlepsza? Dlaczego drzemki są rzeczywiście dobre dla organizmu? Ucz się od najlepszych, żyj szczęśliwie i… śpij dobrze!

O książce: Często traktujemy sen jak przeciwnika, który zabiera nam czas. Złości nas, gdy domaga się swoich praw, nie licząc się z naszymi pomysłami i kalendarzem zobowiązań. Skoro na dłuższą metę i tak racja będzie po jego stronie, może lepiej dogadać się z nim? Potraktować go jak troskliwego opiekuna, który ma nam wiele do zaoferowania? Wsłuchać się, co ma nam do powiedzenia na temat naszego życia, sposobu naszej pracy, odżywiania, zmęczenia, przepracowania, naszego zdrowia? Nie zapominajmy, że sen jest tą dziedziną naszego życia, na którą możemy mieć realny i natychmiastowy wpływ. Książka Dobry sen przynosi teksty specjalistów z różnych dziedzin, oparte na najnowszych wynikach badań i opisujące w różnych aspektach problematykę związaną z jakością snu. Zadbaliśmy o aspekt praktyczny i pokazanie, jak dużo sami możemy zdziałać, aby spać lepiej, a dzięki temu pełniej i efektywniej funkcjonować. Sen chce twojego dobra. Abyś był wypoczęty, pełen energii i pomysłów. Abyś się nie zamartwiał. Abyś odpoczywał, by pracować z radością. Abyś lepiej żył. Zaprzyjaźnij się ze swoim snem. Ze skrzydełek: Sen ma podstawowe znaczenie dla naszego funkcjonowania, dlatego powinniśmy traktować go jak przyjaciela i zadbać o jego jakość. Stosowanie melatoniny, fototerapii, odpowiedni rytm posiłków – to wszystko oddziałuje na rytm okołodobowy, a przez to wpływa na jakość naszego snu. Natomiast aktywność fizyczna i skracanie czasu przebywania w łóżku wzmacniają homeostatyczne zapotrzebowanie na sen. Im bardziej jesteśmy aktywni fizycznie i im krócej po takim wysiłku odpoczywamy, tym łatwiej powinniśmy zasypiać, gdyż wówczas nasza potrzeba snu rośnie. Analogicznie rzecz się ma z aktywnością umysłową, wymagającą czuwania i koncentracji uwagi. Jeśli w ciągu dnia dużo pracujemy umysłowo, zapewniając „fitness” strukturom mózgu odpowiedzialnym za uwagę i za czuwanie, musimy zadbać też o to, by dać im w nocy odpocząć. Dlatego najlepiej wieczorem przestać je stymulować. Wtedy mamy znacznie większą szansę na porządne wyspanie się. Jeśli o to nie zadbamy i do późnej nocy będziemy angażować uwagę, np. przenosząc aktywność zawodową na aktywność w mediach społecznościowych, które często angażują mocniej niż praca, to nie mamy co liczyć na dobry sen. A warto być wyspanym. (z rozmowy z Adamem Wichniakiem) Fragmnety: Małgorzata Hołda: Ranek jest mądrzejszy od wieczora Masz problem? Prześpij się z nim! Jest oczywiste, że dobry sen wpływa na koncentrację uwagi, koordynację wzrokowo-ruchową i ogólną sprawność psychofizyczną – człowiek wyspany znacznie lepiej niż zmęczony radzi sobie z różnego rodzaju zadaniami poznawczymi, wymagającymi skupienia, zręczności czy refleksu. Coraz więcej danych wskazuje jednak, że rola snu nie sprowadza się wyłącznie do „usuwania zmęczenia”. Sen ma ogromne znaczenie dla konsolidacji śladów pamięciowych, a sprawność naszych procesów zapamiętywania i uczenia się zależy nie tylko od tego, czy jesteśmy wyspani, ale również od tego, czy zapewnimy sobie odpowiednią ilość snu już po zakończeniu procesu uczenia. Zależność tę zaobserwowano zarówno w przypadku uczenia się umiejętności (pamięć proceduralna), jak i typowo „szkolnego” przyswajania wiedzy (pamięć deklaratywna).

Każdemu z nas zdarza się śnić. I jeśli nawet odnosimy się z dystansem do przepowiedni i wróżb, to w przypadku snów zastanawiamy się, czym są - ułudą czy wskazówką. A wyjaśnienie tego dylematu nie jest takie trudne! Nasze sny to po prostu skarbnica wiedzy o nas samych. "Opowiedz mi, o czym śnisz, a powiem Ci, kim jesteś, czego się lękasz i o czym marzysz!" - zdaje się wołać autorka oddawanego właśnie w ręce Czytelników Sennika. Symbole i marzenia. Jest to książka wyjątkowa, może bowiem każdemu z nas dać niezwykłą wiedzę i władzę - zdolność wyjaśniania konkretnych marzeń sennych. Marlena Krzyżostaniak przedstawiła w niej różne interpretacje rozmaitych symboli, sformułowane już przez starożytnych Greków, Rzymian, Egipcjan czy Słowian. Wykorzystała też teorie Zygmunta Freuda czy Carla Gustava Junga. A wszystko to urozmaiciła jeszcze odnośnikami do szeroko rozumianej kultury - literatury, malarstwa, muzyki itd.

Wszystko, co trzeba wiedzieć o usypianiu niemowląt i dzieci. Oto książka dla każdego rodzica, którego sen bywa przerywany wiele razy w ciągu nocy – słodkim popiskiwaniem malucha, jego radosnymi okrzykami lub rozpaczliwym płaczem, pustym brzuszkiem albo pełną pieluchą. „Księga snu” stanowi nieocenioną pomoc w sytuacji, kiedy zaburzenia snu kładą się cieniem na radości z rodzicielstwa. William i Martha Searsowie, przy wsparciu swoich synów-pediatrów, Jamesa i Roberta, niosą pociechę wykończonym rodzicom, oferując im mnóstwo pełnych zrozumienia dla dziecięcych potrzeb porad na to, jak spokojnie przespać noc. Biorąc pod uwagę indywidualne temperamenty dzieci i rodziców, wyjaśniają: - czym się różni sen niemowlęcia od snu starszego dziecka i dorosłych - jak ustalić, gdzie dziecku będzie się najlepiej spało - dlaczego wypłakiwanie nie jest dobre ani dla małych, ani dla dużych - jak ułatwić nocne karmienia i jak z nich zrezygnować - jakie są korzyści ze spania z dzieckiem - jak uporządkować dzienne drzemki i wieczorne usypianie - jakie mogą być medyczne i fizyczne przyczyny nocnych pobudek - na czym polegają rytuały związane ze spaniem i jak je zachować w sytuacjach szczególnych, takich jak choroba czy ząbkowanie. William i Martha Searsowie, niestrudzeni propagatorzy rodzicielstwa bliskości, pokazują, jak z troską o więź z dzieckiem zadbać o potrzeby całej rodziny w zakresie snu. Bo wyspany rodzic to szczęśliwy rodzic!

Zaburzenia rytmu snu i czuwania to kolejna pozycja z serii DSM-5 Selections, publikacji książkowych, z których każda jest poświęcona zaburzeniom opisanym całościowo w DSM-5® Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. W niniejszej pozycji omówiono proces rozpoznawania zaburzeń rytmu snu i czuwania . Książka jest bezcennym uzupełnieniem innych publikacji z serii DSM-5 Selections, a także stanowi istotny wkład w rozwój wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego. Treść niniejszej publikacji opiera się na starannie wybranym materiale dotyczącym zaburzeń rytmu snu i czuwania, który zaczerpnięto z: -podręcznika DSM-5® Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, wyd. V (DSM-5® Diagnostyka i Statystyka Zaburzeń Psychicznych) -DSM-5® Guidebook (Przewodnik po DSM-5®) -DSM-5® Clinical Cases (Przypadki kliniczne według DSM-5®) -DSM-5® Self-Exam Questions (Pytania do samodzielnego sprawdzania wiadomości według DSM-5® ? przewodnik z pytaniami i odpowiedziami)

Książka ta zawiera praktyczne rady dotyczące sześćdziesięciu ośmiu przyczyn mogących powodować bezsenność, takich między innymi jak: Depresja Napięcie nerwowe i ataki paniki Chrapanie i bezdech podczas snu Bolesność stawów i mięśni Zawiera Aktualne wiadomości na następujące tematy: Prawidłowe stosowanie leków przeciwdepresyjnych i nasennych Zioła i środki medycyny naturalnej na dobry sen Suplementy i pokarmy wspomagające mózg i układ nerwowy Melatonina, hormon snu Aromaterapia Terapia behawioralna i relaksacyjna

Książka opracowana na podstawie przedwojennych wydań senników: egipskiego, chaldejskiego i staropolskiego, uzupełniona o hasła współczesne

Czy budzisz się rano z uczuciem zmęczenia? Nie spałeś już kolejną noc, przewracając się z boku na bok? Odkryj naturalny Boży plan na wzmocnienie, odnowę i regenerację organizmu. W tej zwięzłej, przystępnej książce znajdziesz mnóstwo praktycznych wskazówek, które pomogą Ci wygrać walkę z zaburzeniami snu. W sposób zrozumiały i prosty dr Colbert wyjaśnia skomplikowane zagadnienia związane z zaburzeniami snu. Książka zawiera informacje, o których Twój lekarz być może nigdy Ci nie wspominał, między innymi : o niebezpiecznych skutkach braku snu, o związku między złą dietą i bezsennością, o dobrodziejstwie drzemki. Każdy chce cieszyć się dobrym zdrowiem. Bóg również tego pragnie dla nas. Teraz wreszcie pojawiła się publikacja, która pomoże Ci utrzymać w zdrowiu Twoje ciało, umysł i ducha.

Słownik symboliki snów stara się wyjaśnić nam: Czym jest sen? Dlaczego śnimy i co oznaczają sny w naszym życiu, czego są wyrazem. Dawniej, w różnych epokach sądzono, że w czasie marzeń sennych człowiek nawiązuje kontakt ze światem duchów, znajduje się w innym wymiarze - wymiarze magicznym i sakralnym. Wierzenia te są poniekąd prawdziwe, bowiem jak inaczej nazwać to, że w czasie snu nawiązujemy kontakt z naszą podświadomością? Czyli, jak zauważa współczesna nauka, z tym, z czym często nie mamy kontaktu na co dzień, z czymś tajemniczym, niedostępnym, czasem przerażającym. To świat tworzony jakby przez nas, ale nie należący do nas. Gdy poznamy ten świat - zrozumiemy, czym jest nasze życie i lepiej poznamy siebie.

Autor bestsellerów, Ted Andrews, ukazuje, w jaki sposób wykorzystać moc snów do pogłębienia świadomości i transformacji własnej rzeczywistości. Autor zdradza, jak uzyskać większą aktywność we śnie, doświadczyć mocy snu na jawie, nauczyć się kontrolowanych doświadczeń poza ciałem (OOBE) i przebudzić swoje wewnętrzne ja. Dzieli się również bezpiecznymi i prostymi metodami uzyskiwania kontroli nad transformacyjną energią snów. Z Alchemii snów dowiesz się, w jaki sposób, korzystając z pomocy totemów i mandali oraz doskonaląc sztukę metamorfozy, stać się zmiennokształtnym – osobą umiejącą poruszać się między światami jawy i snu. Kontrolując stan snu, możesz uwolnić swój wewnętrzny potencjał, oczyścić podświadomość ze śmieci i zyskać inspirację do przekształcenia swojego życia.

Nasze fantazje często przenosimy do rzeczywistości realizując je z życiowym partnerem lub partnerką. W snach, szczególnie o charakterze erotycznym, partnera zastępujemy kochankiem, przyjacielem rodziny, kolegą z pracy. Śniący wierzą, że sny erotyczne niosą ze sobą ukryte znaczenia. Co ciekawe, tego typu sny częściej miewają kobiety i ich nocne fantazje są bardziej urozmaicone. Jak twierdził Freud, marzenia erotyczne odzwierciedlają nasze frustracje, bywa też, że częściowo zaspokajają podświadome potrzeby. Mężczyźni z kolei śnią częściej o swoich pracy i sukcesach w niej. W snach stają się bohaterami, kierowcami rajdowymi, znakomitymi kochankami o niespożytych siłach w łóżku. Częściej też mylą jawę ze snem. Zafascynowani projekcją senną, potrafią zmienić pracę, kupić nowy samochód, który zastępuje im rodzinę. Co z tego wynika? W książce „Sennik partnerski” autorka Anna Maria Krauze z wyczuciem, dużą dawką wyśmienitego humoru, lekko przymrużając oko, wyjaśnia znaczenie naszych snów - nawet tych najbardziej nietypowych czy ekscytujących.

Marzenia senne jako tajemnicze funkcje naszego organizmu, wciąż intrygują i rozbudzają wyobrażenia, a ponieważ dotyczą każdego, choć często się ich nie pamięta, to jednak uczestniczenie emocjonalne i zmysłowe w nich, powoduje mniejsze lub większe zainteresowanie u wszystkich. Sen jest najbezpieczniejszym sposobem, porozumiewania się pomiędzy jaźnią a innymi wymiarami świadomości, pomimo, że nasze ciało w sensie fizycznym śpi, to jednak nasza świadomość wzrasta. Fragment

Bezsenność jest doświadczeniem, z którym stykają się, wcześniej lub później, prawie wszyscy ludzie. Dlaczego właściwie musimy spać? Jak funkcjonuje nasz sen? Czym jest marzenie senne? Jakie mogą być przyczyny zaburzeń snu i jak je rozpoznać? Co możemy sami uczynić, aby lepiej spać, a kiedy pomoc lekarza jest niezbędna? Na te, i szereg jeszcze innych pytań, stara się odpowiedzieć prezentowana książka, której autor w swej codziennej praktyce leczy pacjentów z różnymi postaciami bezsenności.

Carl-Johan Forssén Ehrlin - szwedzki psycholog i specjalista w zakresie NLP (programowanie neurolingwistyczne), zajmuje się coachingiem i zagadnieniami związanymi z rozwojem osobistym. Jest autorem wielu książek. O króliku, który chce zasnąć to idealna propozycja dla rodziców mających problem z usypianiem swoich pociech, zarówno wieczorem, jak i w ciągu dnia. To innowacyjna i przełomowa publikacja, w której wykorzystano złożone techniki psychologiczne. Ta książeczka pomoże waszym dzieciom się odprężyć. Tekst należy czytać, stosując się do wskazówek autora, we wskazanych miejscach trzeba ziewać, zaznaczone kursywą zdania wypowiadać spokojnie i powoli, a pogrubioną czcionką zaakcentować. Ta opowiastka dociera do podświadomości dziecka – podświadomie odbiera ono sugestię, że należy spać. Zasypia szybciej i śpi spokojniej, a trudności z zasypianiem z dnia na dzień są coraz mniejsze. Książka została przetłumaczona na wiele języków, błyskawicznie uzyskała status bestsellera, doczekała się także swojego profilu na facebooku  i może się pochwalić ogromną liczbą sympatyków.

W artykułach i książkach Hanny Segal - nawiązujących twórczo do dziedzictwa Freuda, a także do teorii psychoanalitycznych Klein i Biona - na uwagę zasługuje przede wszystkim jej własna koncepcja symbolu oraz oryginalne spojrzenie na proces artystycznej kreacji. Swoje poglądy na te kwestie prezentuje w książce Marzenie senne, wyobraźnia i sztuka. Wskazując na ograniczenia freudowskiej teorii, Segal stara się wykazać, że element fantazji zawarty w marzeniach sennych pełni bardziej doniosłą funkcję w procesie kształtowania się tożsamości podmiotu niż ta, którą przypisywał mu sam twórca psychoanalizy. Wychodząc od tych rozpoznań, udokumentowanych licznymi przykładami z własnej terapeutycznej praktyki, Segal kreśli koncepcję procesu twórczego jako „reparacji", czyli próby odzyskania przez twórcę w symbolice dzieła utraconych obiektów z przeszłości.

Zdrowy sen jest podstawą regeneracji każdego organizmu. Pomaga odbudowywać komórki nerwowe, zwiększa efektywność działania układu immunologicznego przyspieszając procesy leczenia, ułatwia zapamiętywanie. Wpływa na poprawę witalności, koncentracji i urody. Tymczasem wiele osób ma kłopoty z zasypianiem, niezależnie od wieku, płci czy wykonywanej pracy. Czy Tobie również zdarzyło się przewracać się z boku na bok nie mogąc zasnąć? Liczyć owce, patrzeć w sufit i spoglądać nerwowo na zegarek denerwując się coraz bardziej? Pomożemy Ci poradzić sobie z problemem. Płyta Ułatwiająca Zasypianie to materiał audio, który ma na celu zrelaksowanie organizmu i ułatwienie wejścia w pierwszą fazę snu. Dzięki niemu łatwiej i spokojniej będziesz zasypiał. Przyzwyczaj się do płyty i stosuj ją regularnie tuż przed snem a efekty zaskoczą Cię pozytywnie już po kilku dniach. ?

Dwadzieścia cztery godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu. Od kilku lat Departament Obrony Stanów Zjednoczonych przeznacza ogromne środki na badania nad pewnym gatunkiem ptaków. Pasówka białobrewa jest w stanie latać przez kilka dni i nocy bez przerwy na sen. Badania mają doprowadzić do odkrycia metody pozwalającej utrzymać długotrwałą, niewymagającą snu aktywność także u ludzi. Stawką jest stworzenie żołnierza, a w dalszej perspektywie również pracownika i konsumenta, który przez wiele dni może się obyć bez snu. W świecie zachodniego kapitalizmu ideałem jest nieprzerwana aktywność i dyspozycyjność - dwadzieścia cztery godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu. W tak skonstruowanej rzeczywistości nie ma miejsca na sen; staje się on ekskluzywnym i nieco anachronicznym dobrem. Odwołując się do filozofii, filmów i dzieł sztuki, Jonathan Crary analizuje proces stopniowego zawłaszczania naszego czasu, w tym także snu, przez kapitalistyczną logikę wydajności i produktywności. Patrząc z tej perspektywy, sen okazuje się jednym z ostatnich przyczółków buntu i wolności jednostki. Śpijcie spokojnie! Co roku wydaje się miliardy dolarów na badania nad tym, jak doprowadzić do skrócenia czasu podejmowania decyzji i wyeliminowania bezużytecznych minut poświęconych na refleksję i kontemplację. Oto, czym jest dziś postęp – polega on na coraz większym przejmowaniu kontroli nad czasem i doświadczeniem człowieka. [fragment książki]

Genialne recepty na dobry sen! Śpisz czy się męczysz? Nie możesz zasnąć, choć czujesz zmęczenie? A może budzisz się po chwili i przez resztę nocy przewracasz się z boku na bok? Poznaj kilka prostych rad owiec-w- dobrym-nastroju. Naucz się, jak dobrze spać i czerpać z tego przyjemność.

Czy w XXI w. można wierzyć w prorocze sny, czy też są to po prostu samospełniające się przepowiednie? Czy sny to efekt naszych działań i myśli, czy też dowód na istnienie innych światów, niezależnych od nas? Jak odróżnić sny ważne od tych nieistotnych? Stykając się z relacjami snów blisko 200 osób i konfrontując je z dalszymi wydarzeniami w ich życiu, być może każdy z nas znajdzie swoje odpowiedzi na powyższe pytania. STANISŁAW NOWAK - prof. dr hab. med., neurolog, neurofizjoiog kliniczny, przewodniczący Sekcji Elektroencefalografii Polskiego Towarzystwa Neurofizjologii Klinicznej, członek Polskiego Towarzystwa Badań nad Snem, kierownik Zakładu Chorób Układu Nerwowego Akademii Świętokrzyskiej. Przez wiele lat był docentem Akademii Medycznej w Krakowie. Opublikował w czasopismach naukowych w kraju i za granicą ponad 100 prac, a także kilkanaście książek.