Polską wstrząsają: śmierci ciężarnych kobiet skazanych na tortury, nagonka na LGBT, konflikt z UE i USA, coraz większa demolka państwa, w tym sądownictwa, epidemia SARS-CoV2, wojna kaczorystów z instytucjami unijnymi, katastrofa humanitarna na granicy z Białorusią. Nad Warszawą unosi się widmo Polexitu. Po sześciu latach takiej dobrej zmiany i w ogóle z uwagi na całokształt, Pomorzanie, Wielkopolanie i Ślązacy mówią reszcie swoich współobywateli głośne dość i wyrzucają ich z hukiem z kraju. Dzielą państwo na pół, oddzielają się murem, zrywają wszelkie stosunki. Wykorzystują świetne relacje byłych opozycjonistów w Komisji Europejskiej i NATO i zyskują poparcie dla siebie jako dla następcy prawnego Polski. Do władzy dochodzi opozycja a nękani przez reżim prokuratorzy i sędziowie wszczynają śledztwa i zatrzymują funkcjonariuszy partii Prawo i Dobrobyt, którzy w panice uciekają z Poznania, Warszawy czy Wrocławia. Nikogo już nie obchodzi Łomża, Białystok czy Kraśnik. W Gnieźnie, tam, gdzie ma się w przyszłości ukonstytuować jednoizbowy Sejm, Zgromadzenie Dziewięciu Sejmików Polski Zachodniej dokonuje rewolucji prawnej. Delegalizuje kościoły i związki wyznaniowe, partie polityczne, wprowadza małżeństwa jednopłciowe i aborcję na żądanie. Zrywa stosunki dyplomatyczne z Rosją. Trwa exodus Ukraińców ze wschodu, a wszyscy obywatele RP, zameldowani poza Polską Zachodnią, mają ją opuścić do końca roku.

Pandemia dotknęła każdego z nas. To horror, który wydarzył się naprawdę. Gdy z Chin dotarły niepokojące wiadomości o nowym wirusie, naukowcy i lekarze chcieli działać od razu. Jednak amerykańskie władze upierały się, że nie ma się czym martwić. Prezydent Trump zachowywał się, jakby nic się nie wydarzyło. Michael Lewis pokazuje początki pandemii z perspektywy ludzi, których działania były hamowane na szczeblu centralnym. Czy gdyby zespół niezależnych specjalistów, nazywanych Wolverines, wcześniej dostał zielone światło do walki z wirusem, epidemia potoczyłaby się inaczej? Czy gdyby urzędnicy słuchali lekarzy, udałoby się uratować setki tysięcy ludzi? Autor wylicza wiele takich przykładów. Pokazuje, że wirus niemocy toczy cały system administracji. Podkreśla też rolę internetu i mediów społecznościowych. Dla wielu osób stały się one podstawowym źródłem informacji, ale jednocześnie zamieniły się w narzędzia do szerzenia fake newsów. Przeczucie zaskakuje i przeraża zarazem. Lewis opisuje fakty, ale jego książkę czyta się jak najlepszy thriller medyczny. Gdyby Lewis napisał 800-stronicową historię zszywacza do papieru, przeczytalibyście ją jednym tchem. „New York Times Book Review” To wciągająca opowieść o superbohaterach czasu pandemii, w której w roli superłotra występują instytucjonalna niemoc i niechęć do podejmowania decyzji. „The Guardian” Michael Lewis (1960) – amerykański pisarz i dziennikarz. Współpracuje z „Vanity Fair”. Studiował historię sztuki na uniwersytecie Princeton, jest także absolwentem London School of Economics. Pisze głównie o gospodarce, finansach i ekonomii. Wydał kilkanaście reportaży. Zadebiutował Pokerem kłamców, w którym pokazał mechanizmy działania Wall Street. Po polsku ukazały się także między innymi Moneyball. Nieczysta grai Umysł nieracjonalny. Ogromną popularność przyniósł mu Wielki szort. Mechanizm maszyny zagłady, w którym opisał kryzys na amerykańskiej giełdzie w 2008 roku. Książka ta była podstawą filmu Big Short z Christianem Bale’em i Ryanem Goslingiem. Mieszka w Berkeley, ma żonę i troje dzieci.

Książka - od kilku miesięcy nr 1 na listach bestsellerów - stała się wydarzeniem nie tylko we Francji. Ale też nikt dotąd nie opisał w podobnie zdecydowany sposób, uczciwie, odważnie, Francji i Europy. W odróżnieniu od wielu postaci zachodniej kontestatorskiej prawicy, Éric Zemmour dysponuje głęboką i spójną wizją historii naszego kontynentu i Francji. Również analizą przyczyn ich społecznego, ekonomicznego, kulturowego rozkładu, daleko wykraczającą poza proste kalki: "katolicyzm, patriotyzm i państwa narodowe - dobrze, islam, liberalizm, budowa "nowego człowieka" i federalistyczne ciągoty Brukseli - dobrze". "Jestem zachwycony krajami Europy Środkowej i Wschodniej, które bronią swojej kultury, cywilizacji i tradycji. Ich opór wobec naszej, zachodniej propagandy i obrona koncepcji narodu suwerennego i zakorzenionego w historii są godne podziwu. Narody Europy Środkowej i Wschodniej nie występują przeciw Europie, jak czasem francuscy komentatorzy polityczni raczą uważać. Stają one natomiast naprzeciw tego, co chcemy bezrefleksyjnie narzucić w imię enigmatycznych wartości europejskich. Paradoksalnie to nie my bronimy Europy, tylko oni. Ponieważ Europa to oni; nie my, którzyśmy Europę zdradzili i zapomnieli, czym była i być powinna" - pisze Éric Zemmour.Jego opowieść o drodze, jaką przeszła w ostatnich kilkunastu latach Francja - francuskie uniwersytety, media, biznes, wydawnictwa, muzea, teatry, wreszcie polityka i życie intelektualne - to opowieść o walce, jaką poprowadzili progresywiści starając się zniszczyć tradycyjny model społeczny. O tym, która z tych sił zwycięży, zadecydują najbliższe miesiące - przekonuje Éric Zemmour."Zrozumieć Francję.Zrozumieć Europę.Jeśli taki jest cel,to tylko z tym Autorem".Eryk MistewiczO AUTORZE:Od wielu lat jeden z najbardziej cenionych francuskich pisarzy i komentatorów. Obok jego książek nikt nie przechodzi obojętnie: to nie tylko sukces sprzedażowy, ale stawianie na forum publicznych najważniejszych pytań o kondycję Francji i Europy.Urodził się w Montreuil pod Paryżem, w rodzinie francuskojęzycznych Żydów przybyłych z Algierii podczas wojny algierskiej. Ukończył studia w Instytucie Nauk Politycznych w Paryżu. Jego pasją stało się dziennikarstwo i wpływanie na sposób rozumienia świata przez innych. Najbardziej znany jest jako publicysta "Le Figaro" i przez wiele lat gość ważnego programu "On n'est pas couché". Jest autorem m.in. "Le premier sexe", "Mélancolie française", "Le suicide français", "Destin français". Jego komentarze w "Le Figaro", na antenach RTL, i-Tele czy CNews są najsilniej komentowanymi wystąpieniami publicznymi.Klasa polemisty czyni dziś z niego jedną z pierwszych figur intelektualnych Francji. W końcu 2021 r. pod wpływem sondaży, listów poparcia i wezwań do aktywności politycznej, po raz pierwszy postanowił wystartować w wyborach - i to od razu najważniejszych. Ogłosił start w przewidzianych na kwiecień 2022 r. wyborach prezydenckich.

Gdzie indziej nie jest piękniej niż u nas Kto odpowiada za śmierć 150 tysięcy Amerykanów? Komu grozi wojna domowa, a gdzie żyje się jak w więzieniu? Który region świata jest bardziej skomplikowany niż montaż mebli w Ikei? I dlaczego Namibia stroi fochy na Niemców? Jakimi absurdami zadziwiają nas Wschód i Zachód? Nonsensy zagranicy wytyka Grzegorz Dobiecki, który z cyklem Świat z boku występuje w podcaście Dariusza Rosiaka Raport o stanie świata. Na co dzień prowadzi program Dzień na świecie w stacji Polsat News. Znany dziennikarz z właściwą sobie wnikliwością, humorem i błyskiem w oku opowiada o terrorze, obalanych pomnikach i medialnych grach stosowanych przez polityków. Z boku widać więcej Grzegorz Dobiecki to dziennikarz w naszym imieniu. Bo satyra to najlepsze i jedyne antidotum, terapia i ostrzeżenie przed głupotą i podłością wielkich i mniejszych tego świata. Andrzej Poniedzielski To zestaw niebanalnych, a nawet zaryzykuję niebinarnych spostrzeżeń. Autor mówi do nas o zupełnie innym, bardziej skomplikowanym świecie. Bawmy się jego słowem i cytujmy znajomym, bo to niezwykła kronika naszych czasów. Dariusz Rosiak Grzegorz Dobiecki urodził się dawno temu w Warszawie. Skończył prawo na UW z wyróżnieniem, ale bez zapału. Bardziej mu się podobało dziennikarstwo, zwłaszcza radiowe. Zaczynał w Radiokurierze u Andrzeja Turskiego. Od stanu wojennego pracował w Radio France Internationale i emigracyjnym Video Kontakcie. Później został paryskim korespondentem multimedialnym (TVP, Polityka, Rzeczpospolita, RMF FM). Z Francją, gdzie mieszkał w sumie 26 lat, pozostaje związany rodzinnie i emocjonalnie, co daje się zauważyć. Od 2008 r. w Polsat News jest senior-redaktorem magazynu Dzień Na Świecie. Ostatnio dręczy felietonami słuchaczy podcastu Raport o Stanie Świata.

Jesienią 1806 roku cesarz Napoleon I w błyskotliwej kampanii pobił Prusaków, a jego wojska dotarły do Poznania. Ludność polska powitała je entuzjastycznie. Na wezwanie gen. Jana Henryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego Polacy przejmowali administrację i tłumnie zgłaszali się do odtwarzanego wojska polskiego. Tymczasem korpusy Napoleona ruszyły za Wisłę i odrzuciły siły rosyjsko-pruskie na wschód. Tym zmaganiom towarzyszyła tzw. mała wojna polska, czyli zmagania polsko-pruskie pod Słupskiem i Tczewem oraz walki podjazdowe z rosyjskimi kozakami nad Omulwią. Francuzi zaś oblegali na tyłach pruskie twierdze: Gdańsk, Kołobrzeg i Grudziądz. Szymon Jagodziński szeroko opisuje boje toczone na Pomorzu w 1807 roku, w tym udział w nich wojsk cudzoziemskich służących pod sztandarami cesarza Francuzów. W książce nie brakuje także polityki, a więc stosunku Napoleona i państw zaborczych do sprawy polskiej.

Ramiro de Maeztu (1874-1936) był hiszpańskim dziennikarzem, dyplomatą, politykiem i myślicielem politycznym. Zasłynął zwłaszcza z obrony idei Hispanidad szczególnego związku Hiszpanii z ludami, narodami i państwami obu Ameryk, które niegdyś znajdowały się pod władzą Madrytu. W swej najsłynniejszej i bardzo wpływowej książce ukazuje znaczenie ich wspólnego dziedzictwa, wokół którego narosło wiele stereotypów i fałszów. To opowieść o hiszpańskiej misji dziejowej, przedstawionej na tle politycznych i ideologicznych przemian świata zachodniego od średniowiecza po wiek XX. Maeztu przeprowadza krytykę idei postępowych, przynoszących zgubne zerwanie z tradycją. Jego książka to wciąż inspirujący głos w obronie dawnych zasad cywilizacji zachodniej, której Hiszpania była jednym z największych współtwórców i krzewicieli, nim pogrążyła się w kryzysie i wyrzekła się własnego dziedzictwa na rzecz ideologii niszczących ową cywilizację. Gdyby idee antytradycjonalistyczne były warte więcej niż nasza tradycja, ta ostatnia stałaby się czymś w rodzaju prehistorii, tylko trochę lepiej znanej. Do tego właśnie zamierzano doprowadzić w ostatnich latach, nazywając Hiszpanów, którzy miłują chwałę przeszłości, jaskiniowcami. Ale na pytanie o racje idei, które uznaje się za nowe, wrogowie muszą zamilknąć, jeśli nie chcą się pogrążyć w jałowej retoryce. Bo drzewo poznaje się po owocach, a ich owoców nie widać. Ani filozofii, która mogłaby się obronić, ani zadowalającego systemu prawa, ani dobrobytu ludzi, ani wielkiej sztuki, ani historii, ani poezji. [] Sztuka dla sztuki? W żadnym kraju nie stworzyła ona wielkiego dzieła. Ekonomia oparta na indywidualizmie? To ona właśnie rodzi kwestię społeczną. Socjalizm? Rujnuje ludy. Demokracja? Jest niezdolnością do rządzenia. Duchowy liberalizm? Jest triumfem oszczerstwa.

Obóz dla uchodźców, gdzieś na krańcach Europy. Dwaj bohaterowie – Europejczyk i Syryjczyk – opowiadają o tym miejscu z odmiennych perspektyw. Szukają tam dla siebie, ratunku, każdy na swój sposób. Wokół rozbrzmiewają anonimowe głosy wykluczonych, mieszkańców, a nawet polityków. Mieszają się czasy, języki i konwencje. Azyl to szukanie formy zdolnej nazwać rozpad naszego świata. Paweł Mościcki, ur. 1981, pracuje w Instytucie Badań Literackich PAN,do tej pory publikował eseje, m.in. "Migawki z tradycji uciśnionych" (2017), "Chaplin. Przewidywanie teraźniejszości" (2017), "Lekcje futbolu" (2019)."Azyl" jest jego debiutem prozatorskim.

Amerykańska eseistka, autorka kultowej książki „Mężczyźni objaśniają mi świat”, wraca tu wspomnieniami do młodości w San Francisco lat osiemdziesiątych. Opowiada o tym, jak rozpierały ją wtedy ciekawość i apetyt na życie, i jak deprymował i przerażał świat, w którym nie tylko nie było dla niej miejsca, ale gdzie na każdym rogu czyhała na nią przemoc. Opisuje trudny okres dorastania i budowania siebie – jako kobiety i niezależnej intelektualistki. Tytułowe nieistnienie niesie tu wiele znaczeń. Jest lirycznym namysłem nad młodzieńczą potencjalnością i wspomnieniem kogoś, kogo już nie ma, bo wraz z upływem czasu zmieniamy się w inną osobę. Jest gniewnym wezwaniem do tego, by zwrócić kobietom władzę nad ich ciałami, oddać im głos i godność. Jest upomnieniem się o prawo kobiet do życia wolnego od lęku. Jest pełnym buntu manifestem w obronie miejsca kobiet w języku, historii, kulturze, przestrzeni publicznej. Solnit szuka w tej książce źródeł swojego pisarstwa i odnajduje je przy biurku podarowanym jej przez przyjaciółkę, która była ofiarą przemocy. To ono kazało jej odnaleźć własny głos. Zastanawia się też nad własnymi strategiami przetrwania we wrogim świecie: „Stałam się specjalistką od usuwania się w cień, od wymykania się i wycofywania, od wysmykiwania się z niewygodnych sytuacji, od unikania niechcianych uścisków, pocałunków i dłoni, od zajmowania coraz mniej miejsca w autobusie, gdy kolejny mężczyzna zawłaszczał ciałem moją przestrzeń, od stopniowego dystansowania się i nagłej nieobecności. Od sztuki nieistnienia, ponieważ istnienie było jednym wielkim zagrożeniem”. Osobista książka o mocnym politycznym wydźwięku.

Klasyka literatury polskiej i światowej w starannym wydaniu z przypisami to książka, którą warto mieć w swojej domowej biblioteczce i do której warto wracać. Tekst opatrzono wskazówkami interpretacyjnymi i hasłami ułatwiającymi nawigację po książce dzięki nim łatwo znaleźć potrzebny w trakcie omawiania lektury fragment, zgromadzić materiały do wypracowań i ustnych wypowiedzi, zapamiętać najważniejsze informacje i utrwalić znajomość lektury.

Teksty zebrane w tej książeczce zostały nie tyle napisane, co wykrzyczane z rozpaczy, gniewu i bez­silności. Są owocem bardziej reakcji fizjologicznej niż operacji intelektualnej. Nie angażując się bez­pośrednio w politykę, tylko w ten sposób mogłem wyrazić swój bunt i niezgodę, na to, co dzieje się w naszym kraju.Próbowałem w nich powiedzieć, co czuję, opisać skalę zniszczeń, wyrazić ból i niedowierzanie, że z cieszącego się wolnością, podziwianego za swe osiągnięcia kraju mogliśmy w ciągu kilku zaledwie lat stać się zapyzia­łą dyktaturą i pośmiewiskiem Europy. Niech teksty te będą zapisem toczącej nas choroby. Oby mogły też być lekarstwem aplikowanym jako odtrutka.Jerzy Illg

Spoiwem dla 27 esejów zawartych w książce jest naświetlenie współczesnych realiów percepcji liberalizmu w jego zderzaniu się z różnorakimi myślowymi czy mentalnościowymi barierami, często głęboko zakodowanymi w człowieku, które utrudniają – od zawsze lub we wzmożony sposób ostatnio – umacnianie liberalnych postaw i odnoszenie przez ideę kolejnych sukcesów w politycznych starciach z konkurencyjnymi sposobami myślenia. Kluczem do przezwyciężenia kryzysu liberalizmu może się okazać nie zmiana idei liberalnej na chwilowo bardziej modną, lecz zmiana mentalności ludzi, wraz z przetaczaniem się jednych kryzysów, pojawianiem innych, zmianami pokoleniowymi. Wydaje się, że liberałowie potrzebują odwagi. Po to, aby z większą determinacją bronić własnych wartości przed nacjonalistami, socjalistami, klerykałami i populistami. Ale potrzebują także odzyskać zdolność wle- wania w serca ludzi otuchy, odwagi i optymizmu. Zebrane w tej książce teksty mogą pomóc tej odwagi poszukiwać. Piotr Beniuszys jest politologiem i socjologiem z Gdańska. Specjalizuje się w zakresie historii myśli liberalnej i programowej ewolucji zachodnioeuropejskich partii liberalnych. Do zespołu redakcyjnego „Liberté!” należy od początku istnienia pisma. Publikował także na łamach „Gazety Wyborczej”, tygodnika „Polityka”, „Dziennika Gazety Prawnej”, „4Liberty.eu” oraz na stronach Instytutu Obywatelskiego.

Każdy krok praktyczny i każdy pogląd publiczny trzeba zawczasu mierzyć i ważyć, oceniać i prześwietlać. Jeśli chcemy wnieść do polityki więcej odpowiedzialności, rzeczowości i rozumu, bardziej powinniśmy dbać o opinię publiczną jako strukturę dyskusji stałej, ciągłej, wyczerpującej, w miarę możliwości zimnej niż troszczyć się o konsensus lub taką czy inną poprawność polityczną. () Opinia publiczna powinna oświecać władzę, ale jej nie krępować, nie narzucać rozwiązań, jednym słowem: nie pozbawiać warunków odpowiedzialnego decydowania.Bronisław ŁagowskiDzięki przenikliwemu rozumowaniu Bronisław Łagowski zyskał szacunek zarówno liberałów jak i tradycjonalistów, zarówno państwowotwórczych socjalistów, jak i rewolucyjnych konserwatystów. Nie jest on bowiem stronnikiem konkretnej doktryny, lecz rzecznikiem oświeconego sceptycyzmu w filozofii politycznej i racjonalizmu w uprawianiu polityki. Jego opinie wciąż budzą z dogmatycznej drzemki, umacniając krytycyzm wobec iluzji deformujących życie publiczne.Piotr BartulaKażdemu, kto zanurzy się w to pisarstwo, Łagowski łagodnie przypomni o podstawowych prawdach na temat życia społecznego i roli władzy. Lepiej wysłuchać tych nauk (i wyciągnąć wnioski) od niego, aniżeli przekonać się o ich prawdziwości na podstawie surowości życia.Piotr KimlaŁagowski jest tylko jeden. Tylko on łączy talent pisarski z własną, dobrze przemyślaną filozofią polityczną, umiejscawiającą go ponad i poza tak zwanymi podziałami historycznymi.Andrzej Walicki

Książka jest próbą przedstawienia dziejów krakowskiej organizacji PZPR w całym okresie jej istnienia od 1948 r., gdy powstała, aż po 1990 r., kiedy to została rozwiązana. PZPR w województwie krakowskim należała do najliczniejszych organizacji partyjnych w kraju. Na jej pozycję wpływało również to, że Kraków był i jest ważnym ośrodkiem administracyjnym, gospodarczym, kulturalnym i naukowym. Publikacja omawia dzieje krakowskiej PZPR w trzech płaszczyznach. Autor przedstawił dokładnie strukturę tej organizacji oraz jej zmiany. Dużo miejsca poświęcił także wszystkim zagadnieniom związanym z członkostwem w PZPR. Ważne miejsca zajmuje również opis działalności PZPR w województwie krakowskim i jej relacji ze społeczeństwem, w tym charakterystyka instrumentów za pomocą których sprawowała i utrzymywała ona władzę. W książce przedstawiono również w barwny sposób sylwetki I sekretarzy KW PZPR i innych osób, które odegrały ważna rolę w historii krakowskiej PZPR. Zamiarem autora było zaprezentowanie wszystkich najważniejszych aspektów związanych z funkcjonowaniem PZPR na szczeblu wojewódzkim oraz analiza wpływu tej organizacji na poszczególne dziedziny życia społecznego.

Na naszych oczach umiera i rozsypuje się to, co znaliśmy jako katolicyzm ukształtowany przez pięćset ostatnich lat. Od Kościoła masowo odpływają wierni – nawet tam, gdzie jest ich naprawdę niewielu. Powodem tej zmiany nie jest tylko niewłaściwe głoszenie Ewangelii przez chrześcijan, ich (nasza) hipokryzja czy skandale seksualne, ale głęboka rewizja myślenia i odczuwania, rewolucja filozoficzna i ideowa, jaka dotknęła współczesny świat. Ta książka jest próbą ukazania procesu destrukcji tego, co znamy, rozpadu wielu katolickich mitów i przekonań, ale wskazuje też potencjalne, nowe formy i kierunki życia katolickiego.

Abp Sheen stawia szokującą tezę, że komunizm znalazł swoje przedłużenie w liberalno-lewicowej ideologii dominującej w Stanach Zjednoczonych i krajach Unii Europejskiej. Jej trzon stanowi fascynacja marksizmem oraz filozofią Nowej Lewicy. W rezultacie sprowadza się ona do walki z Kościołem, tradycyjną rodziną, wspieraniem rewolucji kulturowej i dążeniem do autodestrukcji. Książka traktuje nie tylko o komunizmie ale jest również ponurą opowieścią o słabościach, wadach i zepsuciu naszej zachodniej cywilizacji, z których komunizm wyrósł i z którymi łączy go silne pokrewieństwo. Konsekwentnie ukazuje, że lewicowy liberalizm, relatywizm i materializm jest drugą stroną medalu, kryzysu, z którym zmaga się współczesna cywilizacja. „[Antychryst]  przyjdzie w przebraniu Wielkiego Humanisty; będzie mówił o pokoju, o pomyślności i obfitości nie jak o środkach prowadzących nas do Boga, lecz jak o celach samych w sobie. Będzie pisał książki o tej nowej idei Boga, aby pasowała ona do sposobu życia współczesnych ludzi” - pisze autor. „W naszych czasach – i tylko w naszych czasach – po raz pierwszy w historii ludzkości prześladowano jednocześnie Stary i Nowy Testament: pierwszy prześladowali naziści, a drugi komuniści. Dziś znienawidzony jest każdy, kto ma cokolwiek wspólnego z Bogiem” - dodaje. Abp Fulton Sheen był biskupem Nowego Jorku i Rochester oraz tercjarzem dominikańskim. Dał się poznać jako płomienny kaznodzieja i płodny autor. Napisał 66 książek, cieszył się sympatią św. Jana Pawła II. W 2002 r. otwarto jego proces beatyfikacyjny.

Historia ucieczek z komunistycznej Polski sięga pierwszych powojennych miesięcy, a więc czasów, kiedy ostateczny kształt jej granic nie został jeszcze określony, a system ich ochrony w zasadzie nie istniał. O ile jednak szczególne uwarunkowania tego okresu pozwoliły wielu ludziom względnie bezpiecznie opuścić kraj, o tyle w miarę umacniania się reżimu podjęcie decyzji o nielegalnej ucieczce często wiązało się z dużo większym ryzkiem niż tylko niebezpieczeństwo zatrzymania śmiałka. Nie zmienia to jednak faktu, że na przestrzeni ponad czterech kolejnych dekad obywatele Polski Ludowej najrozmaitszymi sposobami starali się przedostać za żelazną kurtynę. Kim był uciekinier z Polski Ludowej? Chcąc uniknąć zawiłych formuł prawnych, warto posłużyć się definicją ukutą przez samą bezpiekę. W jednym z resortowych opracowań o tej kategorii „przestępców” pisano: „W praktyce operacyjno-śledczej organów MSW za uciekiniera uznaje się obywatela Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, który bez zezwolenia władz polskich opuścił terytorium PRL lub odmówił powrotu do kraju z czasowego pobytu za granicą” . Uciekinierami były więc osoby, które – nie mogąc z różnych względów, często po wieloletnich staraniach, wyjechać z kraju w sposób oficjalny – zdecydowały się uczynić to w sposób nielegalny. W tych przypadkach ich inwencja i pomysłowość okazywały się nierzadko pochodną determinacji czy nawet desperacji, jakimi musieli się wykazać w dążeniu do zamierzonego celu. Jednakże należy zdawać sobie sprawę, że w ogólnym rozrachunku najwięcej uciekinierów należało do tej drugiej kategorii. Były to zatem osoby, które podczas legalnego, czasowego pobytu za granicą zdecydowały się nie wracać do Polski. Tyle że w realiach komunistycznego kraju przywilej wyjazdu w pierwszej kolejności otrzymywali ludzie go reprezentujący, a więc członkowie delegacji rządowych, personel placówek dyplomatycznych, pracownicy różnych gałęzi gospodarki, naukowcy czy ludzie kultury. Liberalizacja systemu paszportowego, zapoczątkowana w połowie lat pięćdziesiątych, pozwoliła w kolejnych latach w większym lub mniejszym stopniu cieszyć się taką możliwością szerszemu gronu obywateli. Książeczka paszportowa, umożliwiając wyjazd turystyczny czy odwiedziny u krewnych, mogła zatem zostać wykorzystana jako bilet w jedną stronę.

Drugi tom antologii tekstów źródłowych zawiera starannie wybrane i po raz pierwszy przetłumaczone na język polski fragmenty 40 prac naukowych, po 1989 roku kształtujących naukę o stosunkach międzynarodowych. Zbiór otwiera fragment słynnej książki Cynthii Enloe z 1989 roku, która położyła fundament pod feministyczne studia nad stosunkami międzynarodowymi, zamyka zaś artykuł Henry’ego Farrella i Abrahama L. Newmana z 2019 roku z analizą powrotu rywalizacji wielkich mocarstw w warunkach bezprecedensowej globalizacji i współzależności. Antologia odzwierciedla pluralizm podejść teoretycznych, normatywnych i metodologicznych, jaki charakteryzuje współczesną naukę o stosunkach międzynarodowych. Doboru tekstów dokonano w toku wieloetapowych konsultacji w środowisku badaczy stosunków międzynarodowych z całej Polski. Przekładów nierzadko trudnych tekstów podjęło się natomiast grono 39 tłumaczek i tłumaczy z 18 ośrodków akademickich. Dzięki współpracy tak dużego zespołu specjalistek i specjalistów powstała wyjątkowa publikacja dydaktyczno-naukowa, prezentująca bogactwo współczesnych podejść, trendów i kluczowych debat charakteryzujących dyscyplinę. Książka niezbędna zwłaszcza do pracy ze studentami. To doskonała lektura także dla szerokiego grona osób zainteresowanych zrozumieniem coraz bardziej złożonej rzeczywistości międzynarodowej, która kształtuje naszą codzienność. Sposób doboru tekstów do tej antologii przez redaktorki tego tomu wzbudza podziw. Tak przemyślany, staranny i wieloetapowy dobór tekstów może być wzorem dla wszystkich, którzy stoją przed zadaniem sporządzenia antologii tekstów. [...] W antologii zamieszczono teksty ze wszystkich liczących się nurtów myślenia o stosunkach międzynarodowych. [...] Uważna analiza […] wskazuje na ich znaczący poziom nowatorskości i oryginalności. Wszystkie one znajdują się na najwyższym poziomie intelektualnym. Kreują […] nowe płaszczyzny badawcze przy jednoczesnym proponowaniu nowych koncepcji teoretycznych. (Prof. dr hab. Roman Bäcker, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) Antologia umiejętnie łączy historyczną myśl o stosunkach międzynarodowych i ich współczesną interpretację w postaci teorii i podejść badawczych. Dzięki tak dobranym treściom jest ważnym źródłem inspiracji i punktem odniesienia dla badaczy stosunków międzynarodowych, jak również dla studiujących tę problematykę. (Prof. dr hab. Edward Haliżak, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Studiów Międzynarodowych) Swoim rozmachem i wszechstronnością kolejny tom antologii ma szansę zmienić sposób uprawiania stosunków międzynarodowych w Polsce. Zawarte w nim współczesne i aktualne teksty pozwolą młodym adeptom dyscypliny przygotować się do włączenia w międzynarodowy dyskurs naukowy. (Dr hab. Natalia Letka, Uniwersytet Warszawski) Nieodzowny materiał źródłowy dla tych wszystkich, którzy chcą nabyć wiedzę o rozwoju teorii stosunków międzynarodowych oraz zrozumieć i umieć wytłumaczyć wydarzenia kształtujące współczesne stosunki międzynarodowe. (Prof. SGH, dr hab. Anna Visvizi, Szkoła Główna Handlowa) Wyjątkowa publikacja zawierająca teksty znakomitych badaczy i ich przemyślenia, nierzadko krytyczne wobec tego, co konstytuowało dyscyplinę, oraz prowokujące i otwierające nowe pola do akademickiego dyskursu w nauce o stosunkach międzynarodowych. (Prof. dr hab. Teresa Łoś-Nowak, Uniwersytet Wrocławski) Dr Hanna Schreiber – doktor nauk humanistycznych (2012), absolwentka Wydziału Prawa i Administracji UW (2005) oraz, w ramach Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UW, Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych (2006) i Wydziału Historycznego (2010). Wykłada w Instytucie Stosunków Międzynarodowych UW. Opublikowała m.in. monografie: "Koncepcja "sztuki prymitywnej". Odkrywanie, oswajanie i udomowienie Innego w świecie Zachodu" (Warszawa 2012) oraz "Świadomość międzykulturowa. Od militaryzacji antropologii do antropologizacji wojska" (Warszawa 2013).

Jak pisze Autor, "słowa widniejące na murze świątyni Apollina w Delfach »Poznaj samego siebie« (γνῶθι σεαυτόν) dotyczą nie tylko jednostki, ale także narodu, a obowiązkiem członków wspólnoty narodowej (a więc z definicji również wspólnoty politycznej), jest poznanie i zrozumienie jej historii, wartości, jakie ją konstytuują oraz jej specyfiki. Należy wiedzieć, kim jesteśmy jako Polacy — mieć świadomość polskości. Najlepsze wzorce i tradycje wydobyć i na tym gruncie dokonać renovatio imperii Polaków w sferze ducha; wady przepracować i pokonać; błędy przodków znać i mieć ich nieustanną świadomość, by więcej takich nie popełniać. Do tego wzywa nas polskość! Po pierwsze zatem, musimy zrozumieć, że jesteśmy na swój sposób wyjątkowi stanowiąc naród o takiej, a nie innej historii; po drugie, mieć świadomość, jak wiele jest dzieł, ludzi i myśli zapomnianych, które czekają na należne dowartościowanie; i po trzecie — gruntownie zanalizować i przemyśleć dylematy i wyzwania, jakie wpływają na naszą duchową kondycję". Ta myśl wiąże się szczególnie z zagadnieniem wiedzy i świadomości, bez których właściwie trudno mówić o ludzkiej wolności. Jak z kolei pisze - co zresztą Szymański przypomina - Barbara Toporska, prywatnie żona Józefa Mackiewicza: "Zdrowa opinia publiczna to nie jest opinia patriotyczna, ale opinia dobrze zorientowana. Opinia uformowana na danych, a nie sloganach, tarabanach, kostiumach narodowych, okolicznościowych deklamacjach i zbiorowych obrzędach narodowych". Warto zatem zarówno domagać się dostępu do rzetelnej informacji, walczyć z manipulacją i oszustwem w sferze publicznej, ale też samemu dbać o jakość zdań, na których oparty jest nasz światopogląd i nasza wizja świata. Bez tego, jako naród będziemy tylko niewolnikami, masą roboczą i mięsem armatnim innych nacji i społeczności politycznych.

Dlaczego w jednych krajach wolność kwitnie, a inne wpadają w otchłań anarchii lub despotyzmu? Na to pytanie starają się odpowiedzieć w swojej najnowszej, monumentalnej książce Daron Acemoglu i James A. Robinson, autorzy międzynarodowego bestsellera Dlaczego narody przegrywają. Wychodzą z założenia, że wolność nie jest „naturalnym” porządkiem rzeczy ani trwałym stanem. By ją osiągnąć, potrzeba zarówno silnego państwa, jak i silnego społeczeństwa, współzawodniczących i współpracujących ze sobą. Za pomocą przykładów i odniesień do dawnych dziejów nawet najbardziej odległych zakątków świata oraz bieżących wydarzeń autorzy pokazują, że wolność pojawia się tylko wtedy, gdy zostaje osiągnięta delikatna i krucha równowaga między państwem a społeczeństwem. Wąski korytarz do wolności biegnie między strachem i represjami zaprowadzanymi przez despotyczne rządy a przemocą i bezprawiem zrodzonymi pod ich nieobecność.

George Orwell (1903-1950) - angielski pisarz, dziennikarz, uczestnik wojny hiszpańskiej po stronie republikańskiej (swoje doświadczenia z tych czasów opisał w doskonałej reporterskiej ale i głęboko socjologiczno-filozoficznej książce W hołdzie Katalonii), socjalista z przekonań, ale zarazem radykalny przeciwnik systemów totalitarnych. Uznawany za twórcę najwybitniejszej dystopii XX wieku - 1984.Najważniejszą (oprócz 1984) i chyba najsłynniejszą książką Orwella jest Folwark zwierzęcy. Napisany w formie ezopowej bajki jest genialnym ostrzeżeniem przed każdym totalitaryzmem, który początkowo wywodząc się ze szlachetnych ideałów, wkrótce zmienia się w swoje przeciwieństwo - ponurą, krwawą dyktaturę, zmieniającą znaczenie pojęć, słów. I choć autor napisał tę książkę jako alegorię rozwoju stalinizmu czy szerzej rewolucji i systemu komunistycznego w Rosji Sowieckiej pozostaje jednak Folwark zwierzęcy zawsze aktualnym ostrzeżeniem przed różnego rodzaju dyktaturami.Musicie kupić tę książkę, bo może już niedługo - jak za czasów PRL - będzie zakazana!