Monografia dotyczy metafory, przestrzeni dzieła, nexusu aktu twórczego, parergonu i ergonu, ale właściwie ludzkiej potrzeby całościowego oglądu świata i umiejscowienia siebie w świecie. Jest książką estetyczną, metafizyczną i etyczną. Jest książką o myśleniu i koncepcjach, ale też o doświadczeniu i przeżywaniu świata. Odtworzone są nowoczesne i ponowoczesne formuły rozpadu człowieka, po to jednak, abyśmy mieli szeroką kulturową perspektywę, a dzięki niej mogli rzetelnie i skutecznie poradzić sobie w trudnym zadaniu zrozumienia samych siebie. Pomimo że wielu autorów zatrzymuje się na wymiarze struktury rzeczywistości w formule Jacquesa Derridy (ergonparergon), wyraźnie widoczna jest inklinacja do przekraczania ontologicznego ujęcia świata i poszukiwania wymiaru doświadczenia egzystencjalnego jako klucza do interdyscyplinarnego dialogu pomiędzy filozofią i estetyką a innymi naukami, jak neurobiologia, nauki o kulturze i teorie sztucznej inteligencji. Ergon i parergon jest ugruntowany w takim doświadczeniu egzystencjalnym, które zmienia optykę, kształtuje wrażliwość, usprawnia decyzyjność i działanie. Monografia ukazuje owo doświadczenie w różnych aspektach, oferuje opcje i podsuwa odpowiedzi. Z recenzji dr hab. Anny Kawalec, prof. KUL
Myślenie estetyczne pod redakcją Teresy Pękali i Romana Kubickiego stanowi kolejny tom tekstów będących owocem corocznej konferencji naukowej w Zakopanem, organizowanej przez Katedrę Estetyki i Filozofii Kultury UMCS. Przeszło dwudziestu autorów, reprezentujących różne dziedziny i odmienne światopoglądy, podejmuje się krytycznej analizy zarówno dzisiejszej post/racjonalności oraz perspektyw jej rozwoju, redefinicji, jak i zagrożeń wynikających z ewentualnych jednostronnych przeradykalizowań. Mimo, że punktem wyjścia jest estetyka, to przedstawiona problematyka porusza bardzo szerokie spektrum kulturowych wyzwań, począwszy od afektywnych reakcji na zagrożenia bezpośrednie pandemia, wojna na Ukrainie, przez konieczność poważnego namysłu nad koncepcjami posthumanistycznymi, inspirowanymi naukami kognitywnymi czy neurobiologią oraz tzw. ciemną ekologią, aż po krytyczne analizy tradycyjnych modeli myślenia. Nasza cywilizacja znajduje się na ostrym, wielowymiarowym wirażu. Dotychczasowe problemy ekologiczne, demograficzne, ale i polityczne, dochodzą być może do kulminacji, gdzie wyjściem może być tylko totalna katastrofa albo zupełnie nowe otwarcie, wymagające całościowego, interdyscyplinarnego podejścia. Z recenzji prof. dr. hab. Sławomira Marca
Interdyscyplinarność i różnorodność badawczych perspektyw jest wielką siłą tej publikacji. Tom jest logicznie i klarownie zaprojektowany. Gest otwarcia należy do tekstów filozoficznych, po nich pojawiają się kulturoznawcze czy literaturoznawcze, niekiedy poetyzujące, czasami analityczno-obiektywne, niekiedy też lekko ironiczne analizy rozmaitych odmian estetycznego wyróżnienia i wykluczenia, a ostatecznie jest miejsce dla tekstów sprawozdających (niekiedy subiektywnym tonem, w mniej naukowym stylu) wydarzenia artystyczne lub własne doświadczenia egzystencjalno-estetyczne. Mimo silnego kontrastu perspektyw badawczych i retorycznych rejestrów eliminacja tekstów pisanych przez artystów lub bardzo młodych badaczy świadczyłaby właśnie o ""estetycznym wykluczeniu"".Z prawdziwą przyjemnością i satysfakcją intelektualną czytałam teksty Autorów-filozofów, odznaczające się nienaganną kulturą logiczną i warsztatem badawczym. Teksty te posiadają wyrazisty, odautorski rys. Tak właśnie powinno się uprawiać humanistykę w duchu tego, co zmarły niedawno George Steiner nazwał ""miastem pierwotnym"" - w duchu rzetelnej analizy źródeł, a przy tym dając świadectwo uwewnętrznienia prezentowanej problematyki.Wartością niniejszej publikacji jest fakt zazębiania się dwóch obszarów: spekulatywnego i empirycznego. I tu trzeba przywołać życzenie Ingardena - estetyka filozoficzna ma stanowić ""teoretyczne uzasadnienie estetyki empirycznej"". Warto też zacytować wypowiedź profesor Marii Gołaszewskiej. Pragnęła ona, by estetyka empiryczna stanowiła ""wynik do tego, by rozważania teoretyczne wyjaśniały to, czego doświadczamy"". Ten efekt wspólnie osiągnęli przedstawiciele dwóch światów - naukowego i artystycznego, zaproszeni do niniejszej publikacji.Z recenzji dr hab. Anny Chęćki, prof. UG
Tom Dyskursy sztuki. Dyskursy o sztuce zbiera głosy reprezentantów dyscyplin humanistycznych, sztuk pięknych oraz praktyków działających w instytucjach kultury. Artykuły są wyrazem rozmaitych podejść i rezultatem przyjęcia rozmaitych metodologii – od deskrypcji, przez krytyczną interpretację, po analizę fenomenologiczną – jak również mają różny charakter – od rozważań pojęciowo-teoretycznych, po studia przypadków – co doskonale odpowiada „mozaikowemu” charakterowi tytułowego zagadnienia. Autorzy analizują możliwość, sensowność, zakres oraz sposoby teoretyzowania na temat sztuki na gruncie rozmaitych dyscyplin humanistycznych, a także w praktykach galeryjnych czy muzealnych. Przedmiotem analiz są koncepcje teoretyczne formułowane przez wiodących współczesnych filozofów światowych, ontologia sztuki, jej mechanizmy i funkcje we współczesnym społeczeństwie. Równie wiele uwagi autorzy poświęcają zagadnieniu dyskursów sztuki, tzn. sposobom, w jakie sztuki współcześnie wytwarzają znaczenia i jak są interpretowane. Mowa zatem o nowych mediach, bio arcie, dizajnie, street arcie, fotografii, teatrze. Analizowane są strategie artystyczne i estetyczne dyskursy określonych artystów. Wszystkie teksty stanowią godne uwagi lektury, poruszające istotne problemy w sposób twórczy i świadczący o tym, że ich autorzy z jednej strony znają aktualny stan debat na świecie, z drugiej zaś są w stanie uczestniczyć w globalnym obiegu wiedzy, przyczyniając się do jej pomnożenia (również przez prezentowanie zjawisk rodzimych).
Z recenzji dr. hab. Mateusza Salwy
Decydując się na podjęcie problematyki zarysowanej w tytule monografii, Teresa Pękala wkracza na teren eksplorowany dziś (zarówno w świecie, jak i w Polsce) przez kilka dyscyplin badawczych: socjologię, antropologię kulturową, kulturoznawstwo, wiedzę o współczesnych praktykach artystycznych. Procesy, o których mowa w książce, są też, oczywiście, przedmiotem refleksji metahistorycznej i autonomizujących się ostatnimi czasy "memory studies". Dodać tu trzeba jeszcze "modernity studies", albowiem poddane analizie formy estetyzacji przeszłości ujęte zostały przez Autorkę jako ekspresje doświadczenia typowo nowoczesnego (z właściwą mu ambiwalencją, co staje się widoczne a analityczno-interpretacyjnych rozdziałach książki). Wymienione tu (i inne) pola i typy kompetencji badawczych mogły zostać nie tylko efektywnie skrzyżowane, ale i scalone w nadrzędnej perspektywie filozoficzno-estetycznej.
Powrót modernizmu? To znaczy: czyżby powrót modernizmu? W jakim sensie powrót modernizmu? Pytanie jest ważne także w wymiarze społecznym i egzystencjalnym, ponieważ często stawiają je badacze, którzy kilkanaście lat temu - praktycznie przez całe lata dziewięćdziesiąte - współtworzyli w Polsce intelektualny klimat postmodernistycznej wiosny. Był to klimat życzliwy wszelkim "słabym ontologiom", w którym rozkwitały prawdy partykularne i chwilowe, które chciały i umiały czerpać siłę ze świadomości istnienia alternatywnych i konkurencyjnych ujęć. Powstała książka w ciekawy i wielowątkowy sposób ukazuje różne konteksty modernistyczno-postmodernistycznych polemik, nadziei i rozczarowań.
Istota pamięci to szczelina istnienia, wskazująca na rozdział między tym, co stanowi wewnętrzny obraz a rzeczywistym pierwowzorem. Tylko nielicznym, nazwijmy ich tu filozofami-artystami, udaje się osiągnąć niemal gnostycki wgląd w istotę rzeczy pamiętania. Tak oto zewnętrzne uzmysłowienie upamiętnionych w myślach form sztuki staje się naszą własnością. Możemy je uzupełniać naszym wyobrażeniem, nadać im odpowiadające nam proporcje, a nawet wpleść rysy naszego charakteru, uczucia, marzenia. Inkarnacja przedmiotu sztuki może przybrać w naszym umyśle nieuchwytne i nieprzewidywalne formy – łańcuchy powiązań. Rupiecie pamięci budują rusztowania sztuki, po których wznosimy się, a któż może temu zaprzeczyć, ku światom możliwym i zasadniczo różnym od naszego. Tym samym zabawa z pamięcią staje się niekiedy niepewnością i ryzykiem. Pierwotny, przypominany materiał sztuki sprawia, że wyłaniają się z niego całkowicie nowe, możliwe byty, słuchowe z obrazu, wzrokowe z muzyki, wyobrażeniowe z myśli, zapachowe z dotyku. Emocjonalna moc pamięci nie jest mechanicznym przypominaniem minionego, lecz twórczym działaniem, przynoszącym nowe formy przy pomocy medium sztuki.
W trakcie lektury tomu Zapomniana sztuka – sztuka pamiętania można odnieść wrażenie podobieństwa teraźniejszości do przeszłości, które tkwi w enigmatycznej tożsamości niezmiennych elementów bytu. W interpretacji takich fenomenów sztuki, jak muzyka, malarstwo, słowo, fotografika, teatr, wyczuwa się ciągłość i pewna wspólność – wiecznie żywą identyczność.
Z recenzji dr. hab. Jacka Prokopskiego, prof. PWr
Temat kryzysu metafizyki, gorąco dyskutowany w XX wieku, przerodził się z czasem w hasło wprowadzające w teraźniejszość. Podobnie jak problem końca nowoczesności i postmodernizmu, tak również kryzys metafizyki jest uwikłany w spory pojęciowe. Teksty zgromadzone w niniejszym tomie reprezentują różne stanowiska filozoficzne i różny stopień radykalizmu w ich wyrażaniu. Metafizyka jest rozumiana i definiowana na wiele sposobów: raz uznawana za nadal wiodący przedmiot badań filozoficznych, innym razem - za przeżytek epoki modernistycznych wielkich narracji. Nie sposób jednak nie zauważyć, że debata nad upadkiem metafizyki - rzekomym czy autentycznym - podnosi temperaturę wyczerpanej, jak można by sądzić, dyskusji o miejscu metafizyki w świecie współczesnym.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
