Książka traktuje o losach i twórczości naukowej Profesora Stanisława Jedlewskiego od roku 1950, kiedy to opuścił on Państwowy Zakład Wychowawczo-Naukowy w Krzeszowicach i na mocy decyzji ministra oświaty udał się do Warszawy celem organizacji Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Był również współtwórcą Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW, gdzie opracował program kształcenia pedagogów resocjalizacyjnych. Jedlewski wsławił się jako niepokorny reformator, pierwszy badacz terenowy niebojący się przekroczyć progu zakładu poprawczego ani rozmów z nieletnimi przestępcami oraz prekursor humanistycznej wizji procesu resocjalizacji i reedukacji młodzieży w duchu respektowania ich praw. Autorka stawia tezę popartą wynikami własnych badań, że metodykę pracy z grupami młodzieży, które dzisiaj nazywanymi wrażliwymi (vulnerable groups), Jedlewski stworzył na podstawie doświadczeń z Krzeszowic. Jego propozycja stanowiła zespół metod opartych na formach artystycznych (teatrze, muzyce, literaturze pięknej), sporcie i turystyce (głównie harcerskiej). Ten system profilaktyki społecznej i resocjalizacji cechował się humanizmem. Autor opracował go teoretycznie, uzasadniając jego skuteczność doświadczeniem krzeszowickim i badaniami własnymi realizowanymi na terenie zakładów poprawczych. Dr hab. Małgorzata Michel, prof. UJ – profesorka nadzwyczajna nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika, pedagożka resocjalizacyjna, mediatorka, steetworkerka, działaczka społeczna. Pracuje na Uniwersytecie Jagiellońskim, prowadzi Koło Naukowe Pedagogów Resocjalizacyjnych. Badaczka aktywności gangów młodzieżowych i dzieci na ulicy w nurcie urban studies i childhood studies. Opublikowała książki dotyczące lokalnego systemu profilaktyki i resocjalizacji nieletnich, streetworkingu oraz gangów młodzieżowych, m.in. Lokalny system profilaktyki społecznej i resocjalizacji nieletnich (2013), Gry uliczne w wykluczenie społeczne w przestrzeni miejskiej. Perspektywa resocjalizacyjna (2016), Pałacowe dzieci. Rzecz o pedagogii Stanisława Jedlewskiego. Na podstawie funkcjonowania Państwowego Zakładu Wychowawczo-Naukowego im. Tadeusza Kościuszki w Krzeszowicach w latach 1946–1950 (2020), S.O.S. Wsparcie organizacji streetworkerskich. Raport z badań (2023). Autorka kilkudziesięciu artykułów z zakresu przestępczości nieletnich, grup pseudokibiców i gangów młodzieżowych, bezpieczeństwa lokalnego w kontekście aktywności młodzieży. Współpracuje jako ekspertka z organizacjami pozarządowymi i streetworkerami działającymi na rzecz bezpieczeństwa, takimi jak Instytut Bezpieczeństwa Społecznego, Federacja Organizacji Streetworkerskich. Absolwentka warsztatów Bulding resilience organizowanych przez Cohen- Harris Resilience Center Association for Children at Risk. W maju 2023 realizowała pogłębione badania terenowe w nurcie etnografii radykalnej i childhood studies, docierając do najbardziej wykluczonych dzieci w Polsce na rowerze. Ekspertka w Biurze Rzeczniczki Praw Dziecka, kieruje Zespołem ds. Standardów Etyki Badań Społecznych z Udziałem Dzieci.
Małgorzata Michel stawia sobie za cel „zaprezentowanie zjawiska specyfiki wykluczenia społecznego w przestrzeniach miejskich poprzez badanie symboli i inskrypcji pozostawionych na murach przez dzieci ulicy i członków gangów młodzieżowych, […] które są niezbywalnym elementem prowadzonych w przestrzeniach miejskich »gier ulicznych« w wykluczenie społeczne, pełnią funkcje socjalizacyjne, stanowią element strategii i podejmowanych na scenie wykluczeń ról społecznych, tworzą kulturę wizualną ulicy, a przez to są »grypsem« drugiego życia miasta”. Z tak nakreślonych badań i analiz Autorka wyprowadza wiele wniosków dla pedagogiki resocjalizacyjnej w działaniu, kreującej odpowiednie procesy wychowawczego oddziaływania w wykluczonych przestrzeniach miejskich, odwołując się w tym względzie zwłaszcza do paradygmatu interpretatywnego i mieszczących się w nim założeń symbolicznego interakcjonizmu, a także do dokonań pedagogiki społecznej w zakresie meliorowania i przekształcania zaniedbanych kulturowo środowisk wychowawczych, opierając się na potencjale pedagogicznym tych społeczności.
Książka Gry uliczne w wykluczenie społeczne w przestrzeni miejskiej wnosi do pedagogiki resocjalizacyjnej ważne wątki teoretyczne wyjaśniające mechanizmy marginalizacji oraz wykluczenia społecznego dzieci i młodzieży żyjących i wychowujących się w szczególnie upośledzonych socjalnie i kulturowo rejonach wielkich miast. Autorka analizuje również liczne przesłanki prakseologiczne do kreowania odpowiednich oddziaływań resocjalizacyjnych skoncentrowanych nie tyle na wykolejonych społecznie jednostkach, ile na zdezorganizowanych czy też dysfunkcjonalnych środowiskach wychowawczych, jakimi pozostają analizowane w pracy dzielnice miast.
Proponowane przez Małgorzatę Michel rozwiązania kreujące działania resocjalizacyjne wykorzystujące potencjały tkwiące w wykluczonych przestrzeniach miast wnoszą do teorii i praktyki resocjalizacyjnej niezmiernie ważny i niestety dość niechętnie podejmowany wątek badawczy i aplikacyjny. Z tego też względu uznaję rozprawę za dzieło oryginalne i wnoszące nowe wątki teoretyczno-metodologiczne i prakseologiczne dla współczesnej pedagogiki resocjalizacyjnej.
Z recenzji prof. dr. hab. Wiesława Ambrozika
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
