W publikacji podjęto temat skutków konfliktów zbrojnych, które przetoczyły się przez ziemie polskie w latach 1914 – 1920 (I wojna światowa, walki polsko-ukraińskie z lat 1917-1918, wojna polsko-bolszewicka), dla dóbr kultury zgromadzonych na obszarze I Rzeczypospolitej. W okresie ponad siedmiu lat nieprzerwanych walk w Galicji, na Podolu i Wołyniu, a także na terenach Litwy, Białorusi i Ukrainy oraz Królestwa Polskiego ponieśliśmy straty ludzkie i materialne. Dotkliwe zniszczenia objęły mienie kulturalne, z takim trudem chronione w czasach zaborów. W okresie wojennego i rewolucyjnego zamętu, w sposób niepowetowany przetrzebiona została przede wszystkim spuścizna kulturalna i naukowa, w tym archiwa i biblioteki. Zagłada nie ominęła dzieł sztuki, zabytków architektury oraz pomników historycznych. Część ocalałych wówczas dóbr kultury znalazła się w 1918 roku poza granicami kraju.
Już w 1914 roku rozpoczęto rejestrację ponoszonych strat mienia kulturalnego, także wywożonego przez ewakuujących się zaborców do Rosji, gdzie polskie organizacje społeczne starały się je chronić oraz inwentaryzować. W ten sposób przygotowano się do przyszłej akcji rewindykacyjnej.
Losy dóbr kultury są przedmiotem niesłabnącego zainteresowania, zatem publikacja może zainteresować różne grupy czytelników, gdyż jest kompendium wiedzy na temat losów polskiego dziedzictwa kulturowego w pierwszych konfliktach zbrojnych XX wieku.
Celem publikacji jest przedstawienie czołowych postaci, które tworzyły organizację bibliotekarską u progu niepodległości Polski i kierowały nią przez ponad pięćdziesiąt lat w okresie międzywojennym oraz po zakończeniu II wojny światowej, aż do końca lat 60. XX w. Edycja składa się z dwunastu szkiców – portretów osób, które zapisały się w historii Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, a także ich osiągnięciami w różnych dziedzinach nauki.
Autorzy podjęli temat ważny zarówno z punktu widzenia historii nauki i kultury jak i z punktu widzenia polityki współczesnej (kontrowersje polsko-niemieckie wokół tzw. przemieszczonych dóbr kultury). Jest ciekawy dlatego, że wykorzystuje - w stopniu bez porównania większym niż dotychczasowe publikacje - niemieckie źródła urzędowe, przechowywane dziś w archiwach mm. w Poczdamie i Koblencji. Do tej pory znaliśmy losy bibliotek i książek głównie ze wspomnień i relacji polskich, siłą rzeczy ograniczonych do wąskiego horyzontu indywidualnych obserwatorów i świadków wydarzeń. W tym tekście po raz pierwszy odnajdujemy te źródła bodaj we właściwym kontekście: jako komentarz, kontrast i egzemplifi-kacja urzędowych akt sprawy. Zestawienie obu tych korpusów dokumentów umożliwia odtworzenie obrazu szerszego, przede wszystkim bardziej pogłębionego, w końcu - wiarygodnego.
Z recenzji prof. Włodzimierza Borodzieja
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
