W monografii została ukazana wizja społeczeństwa, pojawiająca się w dokumentach powstania styczniowego, a przede wszystkim wyobrażenia o roli, jaką miało ono odgrywać w trakcie prowadzonej walki. Znalazły się w niej także refleksje o reprezentacyjności społecznej władz spiskowych i powstańczych. Omówiono również takie zagadnienia, jak: wizja przyszłego państwa, administrowanie ruchem spiskowym i powstańczym, podatki i inne świadczenia finansowe, powinności wojskowe, społeczne wsparcie powstania, ograniczenia, zakazy, kary w kształtowaniu postaw społecznych, pluralizm postaw i poglądów.
W ideologii powstania dominowała koncepcja spełniania wielu obowiązków przez społeczeństwo. Oczekiwano od niego, by zapewniało kadrę oddziałom militarnym i administracji powstańczej, dostarczało fundusze i produkty naturalne służące uzbrojeniu i zaopatrzeniu armii oraz działalności administracji, udzielało doraźnego wsparcia działaniom militarnym i cywilnym. Liczono wreszcie na masową solidarność zbiorową, patriotyzm oraz poświęcenie dla ojczyzny.
******
Patriotism, Sacrifice, Unity. The 1863 Society in the January Uprising Documents
The insurgent ideologists showed the necessity to fulfil numerous duties by the society. It was expected to supply people for the insurgent armies and administration and funds to arm the soldiers and the troops. Support for military and civil actions was needed, as well as mass solidarity among all social groups.
Opowieść Alicji Kuleckiej o powstaniu styczniowym porządkują dwa najważniejsze wątki: rekonstrukcja polityki rosyjskiej wobec ziem polskich w latach 1860-1864 oraz przedstawienie założeń i faktycznej działalności przedstawicieli polskiego ruchu niepodległościowego, w tym przede wszystkim kolejnych ekip Rządu Narodowego z lat 1863-1864. Oprócz tego w książce zostały poruszone takie zagadnienia, jak na przykład koleje walk i potyczek powstańczych, międzynarodowy kontekst powstania, rola zaboru austriackiego, pruskiego i emigracji, różnice ideowe w obozie niepodległościowym, polityka ugodowców (szczególnie Aleksandra Wielopolskiego), organizacja polskiego państwa podziemnego, represje rosyjskiego zaborcy czy przebieg powstania na Litwie i Rusi.
Książka „Powstanie styczniowe (1863-1864). Czas walki, marzeń o wolności i niespełnionych nadziei” Alicji Kuleckiej na tle innych publikacji na ten temat wyróżnia się swoją klarownością, przystępnością i zwięzłością. Jest skierowana przede wszystkim do czytelników, którzy nie będąc profesjonalnymi historykami, chcieliby poszerzyć swoją wiedzę o wydarzeniach z lat 1863-1864 i ich kontekstach.
Publikacja stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy na wydarzenia roku 1863 można spojrzeć nie z perspektywy klęski powstania, a w kontekście rozwoju idei społeczeństwa obywatelskiego oraz jej zastosowania w praktyce na ziemiach polskich. Jedną z kluczowych przyczyn podjęcia decyzji o wybuchu powstania styczniowego było przekonanie, że społeczeństwo stanowi strukturę zdolną do samodzielnego odzyskania niepodległości na drodze walki zbrojnej. Doświadczenia lat 1861–1864 stanowiły zatem próbę realizacji idei społeczeństwa obywatelskiego skupionego wokół prowadzonej walki o niepodległość, co więcej – społeczeństwa eksperymentującego, poszukującego coraz bardziej efektywnych działań zmierzających do osiągnięcia celu. Publikacja porusza temat, który dotąd nie był kompleksowo opracowany w literaturze przedmiotu. Autorka, prezentując model społeczeństwa obywatelskiego, jaki pojawiał się w ideologii i programach politycznych owego czasu, pokazuje też strategie jego realizacji i rolę, którą miał pełnić w odzyskaniu własnej państwowości.
Praca przedstawia obraz polskich uczonych, archiwistów i inteligencji w okresie Polski ludowej, zawarty w doniesieniach tajnego współpracownika Urzędu Bezpieczeństwa, a następnie Służby Bezpieczeństwa PRL, Zygmunta Kolankowskiego, prawnika i archiwisty. Donosy ukazują wewnętrzne życie polskich uczelni, trudno uchwytne w dokumentach o charakterze oficjalnym bądź wspomnieniowym. Publikacja zawiera ponad 200 dokumentów z lat 1950–1976, stanowiących cenne źródło do dziejów PRL. Prace Instytutu Historycznego UW.
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
