„Kiedy i jak wynaleziono Ziemię Izraela” to kontynuacja fascynującej i kontrowersyjnej książki „Kiedy i jak wynaleziono naród żydowski”, w której profesor Shlomo Sand rozwija zarysowane wcześniej wątki i daje wykład na temat historii Ziemi Izraela. Samo pojęcie „Ziemia Izraela” kryje w sobie pewną tajemnicę – za sprawą jakiej alchemii biblijna Ziemia Święta przekształciła się w nowożytną ojczyznę, z obywatelami, instytucjami politycznymi, granicami i armią służącą do ich obrony? Profesor Shlomo Sand zdekonstruował już mit wiecznego istnienia narodu żydowskiego, teraz zaś czyni to samo z legendami dławiącymi państwo Izrael, biorąc pod lupę tajemnicze, święte terytorium, ową Ziemię Obiecaną, do której Naród Wybrany ma mieć niezbywalne prawo. Czy pojęcie ojczyzny występuje już w Biblii i w Talmudzie? Czy wyznawcy religii mojżeszowej zawsze pragnęli żyć na Bliskim Wschodzie? Jak wyjaśnić fakt, że dziś większość ich potomków wcale nie ma ochoty tam mieszkać? I w końcu jak się ma sprawa z nieżydowskimi mieszkańcami tych ziem – mają prawo na niej żyć czy nie? Shlomo Sand, profesor historii na uniwersytecie w Tel Awiwie, urodził się w Linzu (Austria) w 1946 roku. Zajmuje się przede wszystkim historią idei oraz rolą myśli narodowej w budowie państw. W Polsce ukazały się dotychczas jego dwie najbardziej znane książki – „Kiedy i jak wynaleziono naród żydowski” oraz „Dlaczego przestałem być Żydem. Spojrzenie Izraelczyka”.

Jest to dzieło odważne, do którego warto się zwrócić by przyglądająć się uważnie wydarzeniom z przeszłości, zastanowić się nad tymi dziejącymi się współcześnie. Eugenio Zolli opublikował tę książkę pod koniec drugiej wojny światowej, nie znając jeszcze przerażających faktów dotyczących nazistowskich obozów zagłady. Autor kreśli w niej historię antysemityzmu, począwszy od korzeni ludu Izraela aż po współczesne autorowi wydarzenia. Rezultat to pełna pasji, szczegółowa analiza, obnażająca głębokie korzenie nienawiści do Żydów i przyczyny ich prześladowań w starożytności i na przestrzeni dwóch tysięcy lat kultury europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem pseudointelektualnych fermentów dziewiętnastego i początków dwudziestego wieku. Niechęć, o której mowa, nie dotyczy jedynie zjawiska nazizmu – co pokazuje, między licznymi przykładami, przypadek Dreyfusa – ale przenika ona europejskie społeczeństwo i myśl europejską na przestrzeni wieków, dając o sobie znać, z nienawistną brutalnością, na początku dwudziestego wieku. Moment wydania niniejszej książki nabiera dużego znaczenia, została ona bowiem wydana kilka miesięcy po przyjęciu przez Zolli’ego chrztu. Jest więc bardzo prawdopodobne, że jej powstawanie, przynajmniej częściowo, związane jest z drogą, jaka doprowadziła go do przejścia na wiarę chrześcijańską. Temat związków pomiędzy nawróceniem, antysemityzmem i nietolerancją jest więc tematem bardzo dla Autora żywym i aktualnym.

Ogromna wartość tego tomu polega na przedstawieniu w sposób w miarę skondensowany i kompetentny zjawiska antysemityzmu na poszczególnych kontynentach. Niezwykle cenne są zawarte w tekście cytaty z lokalnych publikacji i prasy, na ogół niedostępne dla czytelnika niewładającego językiem danego kraju. Wykorzystana we wszystkich częściach literatura może się stać potencjalną wskazówką dla chcących pogłębić swoją wiedzę na opisywane tematy. Ze Wstępu Edyta Gawron

Szabat i jego znaczenie dla współczesnego człowieka to jedna z najpiękniejszych książek Abrahama Joshuy Heschela, rabina, wybitnego żydowskiego teologa i myśliciela. Głęboka myśl filozofa, piszącego o znaczeniu świętowania szabatu w judaizmie, jest uniwersalna i może mieć znaczenie dla wszystkich ludzi, którzy poszukują w swoim życiu momentu świętości. Abraham Heschel pisze o judaizmie jako o religii czasu, przeciwstawiając ją skupionej na przekształcaniu i ujarzmianiu przestrzeni cywilizacji technicznej. Według Heschela „Biblia bardziej troszczy się o czas niż o przestrzeń”, a droga do spotkania z Bogiem wiedzie tylko przez królestwo czasu. To, co jest określone jako święte w biblijnym opisie aktu stworzenia, to nie jakiekolwiek święte miejsce, ale właśnie szabat, kiedy przestaje się manipulować rzeczami, przestrzenią, światem materii. Wedle Heschla, „w królestwie czasu celem jest nie mieć, lecz być, nie posiadać, lecz dawać, nie panować, lecz uczestniczyć, nie podbijać, lecz współbrzmieć”. Książka ukazuje się po raz pierwszy w języku polskim ilustrowana drzeworytami Ilyi Schorra, o których A. Heschel pisał: „W ciszy drogocennych obrazów, które powołał do życia Ilya Schor, przyszłe pokolenia słyszeć będą głos i ducha wiecznego Izraela; skupienie na sprawach duchowych i pobożność naszego ludu we wschodniej Europie”.

Nie czyń bliźniemu swemu, tego co ci niemiłe. To jest cała Tora, reszta jest komentarzem. Teraz idź i się ucz. Hillel Sentencje Ojców - po hebrajsku Pirke Awot - są zbiorem żydowskich pouczeń etycznych spisanych przez starożytnych rabinów. To wyjątkowe dzieło stanowi jeden z traktatów Miszny i wchodzi w skład Talmudu. Tradycyjnie sentencje są odczytywane w okresie między Paschą a świętem ofiarowania Tory. Studia nad Talmudem i Torą rozwijają w nas doskonałość w relacjach międzyludzkich, nastawieniu do siebie i więzi z Bogiem. Na drodze do doskonałości potrzebne są nam zarówno wiedza, jak i nakazy etyczne. To one mają nas dyscyplinować i uczyć panowania nad sobą. Mądrość zawarta w Sentencjach Ojców to sztuka dobrego życia zapisana w krótkich zdaniach, tak cenionych przez tradycję żydowską.

„Pewnego rabina zapytali: „Co wy, żydzi, myślicie o Jezusie?” Na to rabin odpowiedział: „My o nim nie myślimy...” Dziękuję Przedwiecznemu, że rabbi Jacob Neusner odważył się przynajmniej na chwilę przełamać tę barierę i pomyśleć o Jezusie, którego my, Jego uczniowie, uważamy za żydowskiego Mesjasza i Zbawiciela wszystkich ludzi. Napawa jednak smutkiem, że rabbi Neusner nie do wszystkich spraw podszedł rzetelnie, nie wszystkie argumenty zauważył, i poprzestał na stwierdzeniu, że dla gojów wiara w Jezusa jest czymś dobrym, ale dla Żydów się nie nadaje. Książka jest napisana jako polemika, jako dialog, i nawet zawiera pewne pytania rabina, postawione Jezusowi i Jego uczniom. Pozwolę sobie, zatem, podjąć wyzwanie i skomentować niektóre wypowiedzi rabina, odpowiedzieć na jego pytania tak, jakbym spotkał się z nim i rozmawiał u stóp Góry Błogosławieństw”.

„Książka „Sfatenu / Nasz język” jest reprintem czwartego wydania elementarza hebrajskiego, datowanego na jesień 1913. Można przyjąć, że elementarz ten został napisany niewiele ponad dwadzieścia lat po założeniu przez Eliezeraben Jehudę, twórcę współczesnego języka hebrajskiego, towarzystwa Tchijat Jisrael („Wskrzeszenie Izraela”). Towarzystwo owo stawiało sobie za cel odnowienie języka, którego przez wiele wieków używano niemal wyłącznie w liturgii i literaturze religijnej, oraz edukację młodzieży. „Sfatenu” nie był pierwszym polskim elementarzem do nauki hebrajskich liter, mimo to zajmuje wśród tych podręczników pozycję wyjątkową. Słowa, które padają w autorskim wstępie, są rzetelne, a elementarz może być z powodzeniem używany również i dziś. Pragnąc, by niniejsza publikacja nie stanowiła jedynie ozdoby bibliofilskiej półki, wzbogaciliśmy reprint o współczesny dodatek. Znajdą w nim Państwo transkrypcję elementarza wraz z tłumaczeniem i objaśnieniami gramatycznymi. Tę część graficznie opracował artysta Ryszard Kajzer, atrakcyjnie ubarwiając ją nowatorsko zaprojektowanymi literami hebrajskimi. Niniejszy elementarz jest znaczącym źródłem wiedzy o epoce, w której powstał. Jego kart nie zapełniają modelowo grzeczne dzieci, lecz dzieci prawdziwe, również te niegrzeczne i realizujące szalone dziecięce pomysły. Autorzy nie wychowują czytelników na siłę, moralizatorstwa jest niewiele. Nie cofają się przed nazywaniem rzeczy po imieniu – niejednokrotnie używają słów „głupi” (aż 3 synonimy!) i „zły”. Obok krawca i szewca pojawia się – zgodnie z ideałem syjonistycznym – rolnik, a wraz z nim zwierzęta gospodarskie i narzędzia przeznaczone do pracy na roli. Syjonizm par excellence ograniczony jest do dwóch ostatnich czytanek. Elementarz zamyka kilka codziennych modlitw – to najbardziej oczywiste zastosowanie nabytej właśnie umiejętności czytania po hebrajsku.

Żydowska wiara i życie Paul Spiegel urodził się w 1937 r. w Warendorfie. Okres władzy nazistowskiej przetrwał w ukryciu w Belgii, po oswobodzeniu powrócił do Niemiec. W latach sześćdziesiątych pracował jako redaktor, później jako rzecznik prasowy. W roku 2000 został wybrany przewodniczącym Centralnej Rady Żydów w Niemczech. To stanowisko piastował do swej śmierci w 2004 r. W 2001 r. ukazały się w wydawnictwie Ullstein jego wspomnienia Znowu w domu? Założył własną agencję artystyczną, którą po jego śmierci prowadzi jedna z córek. Paul Spiegel pragnie zbliżyć obcych sobie ludzi. Udziela odpowiedzi na pytania związane z religią, tradycjami oraz dniem powszednim Żydów. Fragment Książki Jak dawniej, tak i obecnie Żydzi i nie-Żydzi w Niemczech nie po-potrafią obcować ze sobą bez problemów. Zarówno ciążący balast historii, jak również wina sprawców, ale także wstyd ich potomków i wreszcie obojętność, czy nawet przypływy złości u jeszcze młodszych, którzy nie mogą już słuchać owego »nieprzyjemnego tematu« - wszystko to istotne powody, dla których spotkania pomiędzy Żydami a nie-Żydami w Niemczech urastają często do rangi problemu. Ale na szczęście ze strony nieżydowskiej pojawia się też ciekawość. Kim właściwie są ci Żydzi? Jak żyją i w co wierzą? W trakcie mojej blisko już czteroletniej działalności jako przewodniczący Rady Centralnej Żydów w Niemczech często spotykałem się z takimi pytaniami i za każdym razem cieszyłem się, że zwłaszcza młodych ludzi bardzo to interesuje. Jeśli w końcu staną oko w oko z Żydem, on powinien im odpowiedzieć na wszystkie, co do jednego pytania, dotyczące obszernego tematu żydostwa. Najlepiej, aby był historykiem, ekspertem od zagadnień Bliskiego Wschodu i rabinem w jednej osobie. Oczywiście przekracza to całkowicie nasze możliwości. Nie da się spełnić takich oczekiwań. Tak samo jak przeciętny Niemiec nie może wiedzieć wszystkiego o niemieckiej historii, niemieckim charakterze narodowym, niemieckiej kulturze i religijnym folklorze...Co znaczy koszerne.Trwała i szybka zmiana osobowości Spis Treści: Słowo od redaktora Kto jest Żydem? Konwersja Żydostwo ortodoksyjne i żydostwo reformowane Czemu Żydzi są obrzezani? Przykazania i zakazy: micwot Obrzezanie Bar miewa Bat miewa Zaślubiny Śmierć i pogrzeb Czy synagoga to żydowski kościół? Tora, Talmud, Halacha Kipa, taies, cicit, tfilin Dlaczego Izrael jest tak ważny dla Żydów? Przodkowie plemienia Wyjście z Egiptu Dziesięć przykazań Ziemia Obiecana Niewola babilońska Rzymska okupacja Dlaczego Żydzi są rozproszeni po całym świecie? Miszna: teksty prawne Midrasz: interpretacja Tory Żydzi, chrześcijanie, muzułmanie Czy istnieje nowoczesny judaizm? Kabaliści, mesjaniści, rabini Kabała Asymilacja i judaizm reformowany Antyjudaizm i antysemityzm, syjonizm Jak wygląda Żyd? Przepisy dotyczące ubioru Kipa i noszenie brody Cniut skromność Żółta gwiazda żydowski kapelusz Dlaczego Żydzi uważają się za naród wybrany? Oko za oko, ząb za ząb: prawo talionu Naród wybrany przez Boga Przymierze z Bogiem Co znaczy koszerne? Czystość i nieczystość: kaszrut Ubój rytualny Naczynia Dlaczego Nowy Rok obchodzi się na jesieni? Żydowski kalendarz Dlaczego Żydom nie wolno pracować w szabat? Tradycja Wypoczynek i świętowanie Wieczór Dzień Hawdala Co Żydzi robią na Nowy Rok? Rosz ha-Szana Czy Żydom można w ogóle ufać? Jom Kipur Dlaczego Żydzi podczas ulewy siedzą w szałasach? Sukot Hoszana Raba, Szmini Aceret, Simchat Tora Czy Żydzi święcą Boże Narodzenie? Chanuka Co to jest żydowski karnawał? Purim Czy maca to żydowskie sucharki? Pesach Wieczór sederowy Dlaczego Żydzi ciągle naśladują chrześcijan? Szawuot Czy Żydów trzeba lubić? Antyjudaizm Kościoła chrześcijańskiego Antysyjonizm Teorie spiskowe

Praca traktująca o korzeniach Chrześcijaństwa. Ks. prof. Michał Paradowski, głównie w oparciu o Pismo Święte Nowego Testamentu ukazuje, że początki Chrześcijaństwa tkwią w maoizmie i w Biblii. Czytelnik może znaleźć również odpowiedź na pytanie, czy chrześcijanie i żydzi wierzą w tego samego Boga oraz na czym polega judaizacja Chrześcijaństwa? Poruszając wymienione tematy Autor uważa, że rozważania na ten temat przyczynią się do ich wyjaśnienia oraz do usunięcia istniejących nieporozumień.

"Pierwszy nakaz każdego Żyda zawiera się w biblijnym „pamiętaj”, zachor. Powtarzany jest w codziennych modlitwach oraz w czasie święta Pesach. Judaizm, jak pokazuje Yosef Hayim Yerushalmi (1932–2009), nowojorski historyk sefardyjskich Żydów, przez wieki był i jest zaabsorbowany rozważaniami nad znaczeniem wydarzeń sprzed tysiącleci. Jednocześnie, co brzmi jak paradoks, przez stulecia pośród Żydów historiografia odgrywała minimalną rolę. Strażnikami pamięci nie byli historycy. Byli nimi rabini, religijni uczeni. Po dziś dzień nakaz pamiętania jest traktowany jako religijny i narodowy obowiązek. Pamięć potrzebuje mitu i ten mit tworzyły kolejne pokolenia rabinów i uczonych w Piśmie. Dzisiaj oczekujemy mitu ukazującego sens Zagłady. Ostatnie dziesiątki lat przyniosły rozwój historii pisanej przez Żydów, a ta – jak pisze autor – „stała się tym, czym nigdy nie była wcześniej – wiarą zdruzgotanego narodu”. Yerushalmi historyk ukazuje znaczenia szczególnej żydowskiej pamięci, która spaja lud od tysiącleci. Paweł Śpiewak

Hebrajskie słowo Enoszijut można przetłumaczyć na język polski jako człowieczeństwo. I o nim właśnie opowiada ta ksiązka. Jest to zupełnie niezwykła opowieść o Dawidzie Kurzmanie, szanowanym, konserwatywnym Żydzie krakowski, bogatym kupcu, przemysłowcu, a jednocześnie dobroczyńcy, który w znacznej mierze finansował (za pomocą Gminy Żydowskiej) i sprawował nadzór nad Domem dla Sierot Żydowskich. Hebrajskie sformułowanie Kidusz Haszem jest właściwie synonimem męczeństwa za wiarę, choć dosłownie oznacza po hebrajsku uświęcenie Imienia Bożego. Zgodnie z tą koncepcją, Żyd winien być gotowy ponieść raczej śmierć, niż sprzeniewierzyć się Przymierzu przez przekroczenie reguł religijnych. Kto łamie najważniejsze zasady i staje się bałwochwalcą, mordercą lub cudzołożnikiem, winny jest Chilul Haszem, czyli obrazie Imielna Bożego. Wyznawca judaizmu powinien publicznie własną postawą dowieść swej moralności i pobożności, przy czym występek wobec gojów jest poważniejszym niż wobec współwyznawców. Przyjmujący śmierć w imię Kidusz Haszem uznawani są za Kdoszim - istoty święte, jak Kurzmann dotychczas Relacje o nich przybierają formę hagiograficznych opowieści, które najczęściej dotyczą czasów średniowiecznych pogromów, powstania Chmielnickiego i Holokaustu. W sprzeczności do idei Kidusz Haszem stoi zasada pikuach nefesz nakazująca ratowanie życia ludzkiego bez względu na łamanie reguł. Hebrajski termin można przetłumaczyć jako otwór dla życia, a wiąże się on z odpowiedzią na pytanie, czy można ratować ofiary katastrofy domu w szabat. Mimo zakazu wykonywania pracy w ten dzień, ludzi należy ratować drążąc w gruzach otwór. W czasach Holokaustu z zasady pikulach nefesz wyciągnięto idę uświęcenia życia - kidusz ha-chajim. Jej twórca rabin Izaak Nissenbaum nałożył na Żydów obowiązek samoobrony i ratowania siebie oraz bliźnich. Tradycjonalista żydowski Kurzmann nie mógł się sprzeniewieżyć tej zasadzie i jak krakowski Korczak nie opuścił sieot i wraz z nimi trafił do gazu. Wszyscy zostali zamordowani.

W jednym ze swoich esejów z „London Review of Books” Judith Butler pytała: „Co mamy zrobić z Żydami, którzy nie identyfikują się z Izraelem, a przynajmniej z izraelskim państwem?”. Książka Na rozdrożu: żydowskość i krytyka syjonizmu jest próbą odpowiedzi na to pytanie. Zarówno poszukiwaniem pozycji, z których Żydzi mogą krytykować politykę swojego państwa wobec Palestyny, jak i osobistym świadectwem autorki wypisania się z poparcia dla poczynań Izraela. Równocześnie jest też czymś więcej. Zapisem uważnej lektury Emmanuela Levinasa, Waltera Benjamina i Hannah Arendt, angażującą dyskusją z Edwardem Saidem i Primo Levim, a także prezentacją, tego jak filozofia pozwala zrozumieć teraźniejszość i wyobrazić sobie przyszłość konfliktu izraelsko-palestyńskiego.

Księga Rut, to tylko 1296 hebrajskich słów o starotestamentowych emigrantach, o ich ucieczce i wstydliwym powrocie, o zdradzie i wierności, o głodzie i chlebie, o śmierci i życiu. Można ją przeczytać w 15 minut, doskonale zapamiętując opisaną historię, ale wówczas zdziwi jedynie nader skromna w Księdze obecność Boga. Bogactwo Księgi Rut tę Bożą obecność ujawnią i pomogą zrozumieć to, co jeszcze w tej Księdze zakryte. Ich autor, znany w archidiecezji warmińskiej z krótkich homilii z zaskakującą puentą, w podobny sposób medytuje nad tą Księgą, a silne oparcie w midraszach dawnych Mędrców Izraela oraz biblijnej literaturze, chroni przed lekkomyślnością w interpretacji. W niniejszych medytacjach, do liczącej sobie XXV wieków Księgi Rut, Pismo przemawia z nową mocą. Mówi bowiem o Bogu żywym, obecnym i troskliwym. Bo jak kiedyś Moabitkę, tak i Ciebie również pod swoje skrzydła wziął Bóg. I nawet jak niekiedy zakrywa ci nimi oczy - nie wyskubuj piór, bo złudny blask tego świata uczyni cię ślepcem.

„Saul u wróżki z Endor” to pionierskie opracowanie, w którym Dawid Mielnik powraca do epizodu ze Starego Testamentu przedstawiającego pierwszego izraelskiego monarchę biorącego udział w seansie spirytystycznym, mającym na celu przywołanie ducha zmarłego proroka Samuela (1Sm 28,3-25). Autor traktuje ów biblijny tekst w sposób całościowy, interpretując go pod kątem analizy językowej, egzegetycznej i teologicznej. Jego książka – ogniskująca się wokół kwestii starożytnej nekromancji – stanowi nie tylko wyczerpującą pracę w ramach szeroko rozumianej biblistyki. Jest ona także wciągającą lekturą dla wszystkich chcących lepiej poznać kulturowy i religijny kontekst rytuałów, w których żywi usiłują nawiązać kontakt z zaświatami.

Historia Żydów to fascynująca podróż przez dzieje narodu, począwszy od wydarzeń biblijnych, aż po czasy współczesne. Książka składa się z dwóch części: Dzieje narodu żydowskiego i Dzieje Żydów polskich. W przystępny sposób przybliża historię, kulturę i religię żydowską, ze szczególnym uwzględnieniem prawie tysiącletnich losów narodu żydowskiego na ziemiach polskich. Pozycja liczy ok. 400 stron, jest bogato ilustrowana, zawiera wiele pomocnych haseł, kalendarium oraz mapy. Autorami Historii Żydów są wybitni polscy historycy oraz dziennikarze tygodnika POLITYKA. Do książki dołączono film dokumentalny pt. Mój najszczęśliwszy dzień o Marianie Turskim - dziennikarzu, historyku, ocalałym z Zagłady uczestniku marszu śmierci, jednym z inicjatorów budowy Muzeum Historii Żydów Polskich.

"Ta książka zwraca się wprost do ludzkiej duszy. Przedstawia inną, wyższą, niewidzialną dla nas rzeczywistość, którą kabaliści opisywali przez wieki. Ukazuje miejsce człowieka w wiecznym, ustanowionym przez Boga porządku. Adin Steinsaltz, urodzony w 1937 roku w Jerozolimie, uchodzi za najwybitniejszego współczesnego znawcę Talmudu oraz żydowskiej mistyki. Od lat dumnie nosi historyczny tytuł duchowego rabina Rosji, mentora rosyjskich Żydów. ""Róża o trzynastu płatkach"" pisana po hebrajsku, a w wersji angielskiej uporządkowana i rozbudowana, jest najpiękniejszym współczesnym studium duchowości żydowskiej i zarazem medytacją nad nią. Znajdują się tu rozważania o aniołach, światach wyższych i niższych, działaniu dobra i zła, o modlitwie, o poszukiwaniu siebie, o szabacie, sefirach i o prawie. Jest to niezwykły, natchniony traktat wart poetyckiego przekładu. Napisał go oddany życiu religijnemu mędrzec, który swoimi dziełami potwierdza bliskie sobie prawdy. Paweł Śpiewak

Botticini i Eckstein napisali niezwykle interesującą książkę, w której postawili nową hipotezę dotyczącą struktury zawodowej Żydów. Autorzy dostarczają poważnych argumentów dla uzasadnienia swojej hipotezy, która koncentruje się wokół wprowadzonego prawie dwa tysiące lat temu wymogu powszechnej umiejętności czytania i pisania wśród żydowskich mężczyzn. Tę fascynującą i przekonującą lekturę, w której historia łączy się z ekonomią, warto polecić wszystkim, nie wyłączając tych nielicznych nieszczęśników, którzy nie lubią ani historii, ani ekonomii. Stanley Fischer, prezes Banku Izraela Garstka wybranych to arcydzieło: ambitna, kompetentna i inspirująca reinterpretacja żydowskiej historii społecznej i gospodarczej. Avner Greif, Uniwersytet Stanforda W tym odkrywczym studium z dziedziny historii gospodarczej autorzy demonstrują, jak umiejętność czytania i pisania w połączeniu z prawem zobowiązań zapewniły Żydom przewagę konkurencyjną w społeczeństwach zurbanizowanych. Niewątpliwie kontrowersyjna, książka ta podejmuje jedno z najważniejszych pytań dotyczących żydowskiej historii, ukazując je w nowym, intrygującym świetle. David Biale, Uniwersytet Kalifornijski W 70 r. n.e. Żydzi byli ludem rolniczym i niepiśmiennym, zamieszkującym głównie Ziemię Izraela i Mezopotamię. Do roku 1492 stali się niewielką grupą piśmiennych mieszkańców miast trudniących się rzemiosłem, handlem, działalnością kredytową i medycyną, rozproszonych w tysiącach miejsc Starego Świata, od Sewilli po Mangalore. Co było powodem tej radykalnej zmiany? Książka wskazuje nową odpowiedź na to pytanie, poddając analizie ekonomicznej główne fakty piętnastu formacyjnych stuleci żydowskiej historii. Maristella Botticini i Zvi Eckstein wykazują, wbrew wcześniejszym interpretacjom, że motorem owej transformacji nie były prześladowania Żydów ani krzywdzące ich ograniczenia prawne, lecz zmiany zachodzące w samym judaizmie po roku 70 n.e. - w szczególności pojawienie się nowej normy, która wymagała, by każdy żydowski mężczyzna czytał i studiował Torę oraz posyłał swoich synów na naukę. W ciągu następnych sześciu wieków Żydzi, którzy uznali normy judaizmu za zbyt wymagające, zmieniali religię, przez co żydowski świat się kurczył. Później zaś, gdy wskutek urbanizacji i rozwoju handlu w nowo powstałych kalifatach muzułmańskich wzrosło zapotrzebowanie na pracowników w zawodach, w których przydawała się umiejętność czytania i pisania, Żydzi okazali się ludźmi piśmiennymi wśród niemal powszechnego analfabetyzmu. Od tego czasu prawie wszyscy Żydzi znajdowali zatrudnienie w handlu i rzemiośle, a wielu z nich zaczęło się przemieszczać w poszukiwaniu dobrych okazji do interesu, czego rezultatem było powstanie światowej diaspory. Książka proponuje nową, przekonującą interpretację jednej z najważniejszych transformacji, jaka dokonała się w żydowskiej historii, jak również dostarcza świeżych inspiracji dla rozwijającej się debaty o społecznym i ekonomicznym oddziaływaniu religii. Maristella Botticini jest profesorem ekonomii, dyrektorem i członkiem Innocenzo Gasparini Institute for Economic Research (IGIER) na Uniwersytecie Bocconi w Mediolanie. Zvi Eckstein jest kierownikiem Katedry Ekonomiki Pracy Mário Henrique'a Simonsena na Uniwersytecie Tel Awiwu oraz profesorem i dziekanem Szkoły Ekonomicznej w Interdyscyplinarnym Centrum Herzliya.

Zbiór esejów Gershoma Scholema przedstawia tego najwybitniejszego dwudziestowiecznego znawcę żydowskiego mistycyzmu od mało znanej w Polsce strony, ukazuje go bowiem jako świadka i wnikliwego komentatora społecznych i intelektualnych przemian, jakie dokonywały się w świecie niemieckich Żydów na początku XX wieku. Tom obejmuje pasjonujące rozważania Scholema o dziejach relacji żydowsko-niemieckich, analizy myśli najwybitniejszych przedstawicieli niemieckiego żydostwa jego czasów (Martina Bubera, Franza Rosenzweiga i Waltera Benjamina), fascynującą, korespondencyjną dyskusję z Benjaminem poświęconą znaczeniu dzieła Franza Kafki, znakomity tekst o hebrajskim nobliście S,Y, Agnonie, a także oryginalne refleksje Scholema o kabale i teologii żydowskiej. Całość dopełnia obszerny wywiad z Scholemem, w którym uczony snuje opowieść o swoim życiu, tłumacząc przy tym, dlaczego został syjonistą i dlaczego zainteresował się kabałą.

W jakiejś postaci ziściła się zatem protoromantyczna wizja Herdera: oto Żydzi wywłaszczeni z bogactwa własnej tradycji, przechowujący ją w szafach z pamiątkami, stwarzają siebie od nowa, bez względu na to, co sądzi na ten temat otaczający ich świat, czy sprzyja im, czy nie. Są w pełni zasymilowani, są normalni. Mają państwo, którego chcą bronić. Koncepcja suwerenności państwa izraelskiego polega na zdolności do obrony własnego terytorium, włącznie z prawem wypowiadania wojny. Jeśli więc słychać nasilające się głosy sprzeciwu wobec „agresywnej polityki Izraela”, należy wiązać je z nierozsądnym, lewicowym pacyfizmem, jak też z kryzysem idei państwa narodowego na kontynencie europejskim. Dawniej, gdy Żydzi nie mieli swego państwa, byli z tego powodu znienawidzeni przez obcy im świat. Dziś odczuwają ten sam rodzaj nienawiści właśnie dlatego, że udało im się z sukcesem takie państwo stworzyć. Circulus vitiosus. Myliłby się jednak ten, kto ograniczałby syjonizm wyłącznie do ideowego zaplecza państwa stanu wyjątkowego. Syjonizm pozostawił po sobie piękną ideę kibucu, w którą umiał tchnąć życie. Inną jego trwałą zdobyczą jest Uniwersytet Hebrajski, stanowiący kulturalną oazę w państwie znajdującym się w połowie drogi między Jerozolimą a Lacedemonem. O tym wszystkim w pasjonujący sposób pisze w swoich Pismach żydowskich Hannah Arendt.

Księga relacjonuje czterdziestoletni marsz Jisraela przez pustynię do Świętej Ziemi oraz wojny, bunty i wiele dramatycznych wydarzeń, które wtedy nastąpiły. Tak jak poprzednie tomy tłumaczenia, Bemidbar wraz z komentarzami chce ukazać nierozerwalny w judaizmie związek Tory Pisanej i Ustnej, wskazuje miejsca, skąd wywodzona jest halacha (religijne prawo żydowskie), zawiera wiele skarbów żydowskiej religii (np. siedemdziesiąt imion Boga).